Sáng kiến kinh nghiệm Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10

Nội dung tóm tắt: Sáng kiến kinh nghiệm Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10

1. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Tên đề tài: “ GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM VỚI CÔNG TÁC GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC SINH LỚP 10A9”. Họ và tên: Nguyễn Thị Điệp Sinh ngày: 10/5/1977 Năm vào ngành: 2002 Chức vụ, đơn vị công tác: Giáo viên trường THPT Ba Vì Trình độ chuyên môn: Cử Nhân tiếng Anh sư phạm. Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 1
2. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 PHẦN A. ĐẶT VẤN ĐỀ I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1. Cơ sở lý luận. Giáo viên chủ nhiệm lớp là người chịu trách nhiệm thực hiện mọi quyết định quản lý của hiệu trưởng đối với lớp và các thành viên trong lớp. Giáo viên chủ nhiệm lớp là người vạch kế hoạch, tổ chức cho lớp mình thực hiện các chủ đề theo kế hoạch và theo dõi, đánh giá việc thực hiện của các học sinh. Giáo viên chủ nhiệm lớp phải biết phối hợp với các giáo viên bộ môn, chỉ huy quản lý học sinh trong lớp học tập, lao động, công tác. Chủ nhiệm cũng là người phối hợp với các tổ chức, đoàn thể trong trường trong đó quan hệ nhiều ở cấp THPT là đoàn trường, chi đoàn giáo viên, Hội cha mẹ học sinh, để làm tốt công tác dạy- học- giáo dục học sinh trong lớp phụ trách. Vậy mà, trong thực tế có những quan niệm sai lầm trong nhận thức về chức vụ giáo viên chủ nhiệm lớp chưa tương xứng với tầm quan trọng của chức vụ này chưa đúng với các văn bản luật cũng như các văn bản quản lí giáo dục quy định và thậm chí có cả những phương pháp giáo dục lỗi thời Ở đâu đó, còn tồn tại chuyện học sinh đánh thầy cô giáo chủ nhiệm của mình; giáo viên chủ nhiệm lớp nóng nảy, thô bạo đã mắc phải những sai lầm nghiêm trọng như đuổi hàng chục học sinh ra khỏi gìơ học, rút dép đánh học trò trong lớp, cho cán bộ lớp dùng roi đánh bạn học hàng giờ, bắt học trò liếm ghế, bắt học sinh đi bằng đầu gối 100 vòng quanh lớp, bắt viết 100 bản tự kiểm điểm v.v Ngược lại có những giáo viên chủ nhiệm lớp quá dễ dãi, buông lỏng quản lý, thiếu trách nhiệm với lớp, với chức năng đã được giao, để cho học sinh tự do hư đốn v.v Ngày nay, với sự nhận thức về quản lý giáo dục, có thể coi giáo viên chủ nhiệm như một nhà quản lý giáo dục. Giáo viên chủ nhiệm có những vai trò sau đây: - Người lãnh đạo lớp học: Giáo viên chủ nhiệm nhận lệnh từ Hiệu trưởng có nhiệm vụ lãnh đạo tập thể học sinh thực hiệ kế họach dạy học, giáo dục học sinh làm cho tập thể này đồng thuận biến quá trình giáo dục thành quá trình tự giáo dục. Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 2
3. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 - Là người điều khiển lớp học: Giáo viên chủ nhiệm giúp Hiệu trưởng điều phối công việc của các giáo viên bộ môn giảng dạy đối với học sinh lớp mình sao cho các môn học diễn ra đồng bộ, hài hoà. - Người làm công tác phát triển lớp học. - Người làm công tác tổ chức lớp học ( đối với các hoạt động ngoài giờ lên lớp). - Giúp hiệu trưởng giám sát lớp học: Bao gồm giám sát, tư vấn, hỗ trợ, giám sát đánh giá. - Là người có trách nhiệm phản hồi tình hình lớp: Tổng hợp về tình hình rèn luyện của cả lớp và từng học sinh đến gia đình học sinh và đến các bộ phận khác của nhà trường. 2. Cơ sở thực tiễn. Giáo viên chủ nhiệm có vai trò quan trọng trong việc kết nối nhà trường với học sinh; là người gần gũi, tiếp xúc trực tiếp, thường xuyên với học sinh; là kênh truyền đạt những mong muốn, suy nghĩ của học sinh tới Ban giám hiệu nhà trường và ngược lại. Thực tế cho thấy, phần lớn đội ngũ giáo viên tại các trường đang rất thiếu kinh nghiệm để có thể làm tốt vai trò của người quản lý lớp học. Trong khi đó, nghành sư phạm chưa quan tâm đúng mức tới việc rèn luyện nghiệp vụ sư phạm, đặc biệt là công tác chủ nhiệm lớp, chưa chú trọng đúng mức đến kỹ năng giáo dục hay kỹ năng làm công tác chủ nhiệm cho sinh viên dẫn đến tình trạng nhiều giáo viên trẻ lúng túng với công tác này. Cùng chung với thực trạng trên, Trường THPT Ba Vì cũng có rất nhiều giáo viên trẻ, mới ra trường, những giáo viên mới ra trường có lợi thế trong việc làm tốt công tác chủ nhiệm bởi họ có tinh thần nhiệt huyết, cách nói chuyện mới mẻ nên dễ gần gũi với học sinh. Nhưng cái mới đó lại dẫn đến nhiều bất cập trong công tác chủ nhiệm. Trong khi đó, những giáo viên lâu năm là người dạn dày kinh nghiệm nhưng vì một vài lý do về tuổi tác, tình trạng sức khoẻ nên họ không tham gia vào công tác chủ nhiệm. 3. Đặc điểm lớp 10A9. Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 3
4. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 Đầu năm học 2011- 2012, tôi được BGH Trường THPT Ba Vì phân công chủ nhiệm lớp 10A9. Đây là một lớp đại trà với sĩ số 42 học sinh. Lớp HẠNH KIỂM HỌC LỰC 10A9 Sĩ số Tốt Khá TB Yếu Kém Giỏi Khá TB Yếu Kém 42 10 17 5 02 0 0 7 35 0 0 - Về giới tính, lớp tôi có 23 học sinh nam và 19 học sinh nữ. Đặc biệt lớp tôi có 13 học sinh là người dân tộc thiểu số, có hoàn cảnh gia đình rất khó khăn Từ đặc điểm chung của lớp 10A9, tôi thấy được những thuận lợi và khó khăn trong công tác chủ nhiệm sau: + Thuận lợi: - Được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của BGH Trường THPT Ba Vì và các tổ chức đoàn thể trong trường. - Đa số học sinh có ý thức học tập và rèn luyện đạo đức. - Học sinh trong lớp đoàn kết và có ý thức xây dựng tập thể. - Đa số phụ huynh học sinh quan tâm đến việc học tập của con em mình. + Bên cạnh những thuận lợi, trong công tác chủ nhiệm tôi còn gặp một số khó khăn sau: - Nhiều học sinh xa trường nên các em phải ở trọ, thiếu sự quan tâm giám sát của gia đình : Hoàng Đức Minh( Vân Hoà), Đoàn Thị Hồng ( Vân Hoà), Nguyễn Hữu Hoàng ( Minh Quang), Nguyễn Ngọc Sơn( Minh Quang) nên các em dễ mắc vào các tệ nạn xã hội. - Một số học sinh phải sống với ông bà, thiếu thốn tình cảm của bố mẹ do bố mẹ đi làm ăn xa hoặc ly dị (chỉ ở với mẹ hoặc bố, cha mẹ làm ăn xa, mồ côi): Nguyễn Thanh Lâm ( bố mẹ bỏ nhau), Dương Thị Loan( ở với mẹ) Trần Hà Nam ( ở với ông bà nội) - Một số học sinh có hoàn cảnh gia đình khó khăn thuộc diện xóa đói giảm nghèo: Nguyễn Hồng Thế, Hoàng Thị Ngọc Huyền, Đinh Thị Thu Hiền Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 4
5. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 - Sự định hướng học tập từ phía gia đình còn hạn chế. Căn cứ vào đặc điểm chung và những khó khăn thuận lợi trên của lớp chủ nhiệm, trong năm học 2011 - 2012, tôi đã mạnh dạn nghiên cứu đề tài: “ Giáo viên chủ nhiệm lớp với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 ”. II. MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU. 1. Mục tiêu. Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tế vai trò của GVCN lớp trong công tác giáo dục đạo đức học sinh, đặc biệt là học sinh lớp 10, năm đầu tiên của một cấp học mới đầy bỡ ngỡ, để đề ra những giải pháp hợp lý nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh đầu cấp ,là nền tảng cho hai năm kế tiếp và góp phần hoàn thiện nhân cách học sinh trong những năm học ở cấp học THPT. 2. Nhiệm vụ. - Nghiên cứu lý luận về các GVCN lớp đã thể hiện vai trò của mình như thế nào trong công tác giáo dục đạo đức HS và đã đạt kết quả như thế nào? - Đề ra những giải pháp hiệu quả và cụ thể việc áp dụng nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức HS trong trường THPT. - Những bài học kinh nghiệm từ việc trải nghiệm thực tế. III. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU. 1. Đối tượng. - Nghiên cứu qua quá trình chủ nhiệm lớp 10A9 năm học 2011-2012. 2. Phạm vi nghiên cứu. - Lớp 10A9 trường THPT Ba Vì – Hà Nội năm học 2011-2012. 3. Giả thuyết khoa học. - Việc nghiên cứu trên nếu áp dụng đại trà thì sẽ góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục toàn diện trong trường THPT Ba Vì. IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU. 1. Phương pháp nghiên cứu lý luận: Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 5
6. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 + Thu thập những thông tin lý luận về vai trò của người GVCN lớp trong công tác giáo dục đạo đức học sinh trên các tập san giáo dục, các bài tham luận trên Internet và tư liệu khác. 2. Phương pháp quan sát: + Quan sát hoạt động học và sinh hoạt tập thể của học sinh lớp 10A9. 3. Phương pháp điều tra: + Trò chuyện, trao đổi với các giáo viên bộ môn, cán bộ lớp, hội cha mẹ học sinh(CMHS), bạn bè thân thiết và hàng xóm của học sinh . 4.Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: + Tham khảo những bản báo cáo , tổng kết hàng năm của nhà trường. + Tham khảo kinh nghiệm của các thầy cô đi trước và giáo viên trường bạn. + Tham khảo những kinh nghiệm của các giáo viên chủ nhiệm lớp khác trong trường mình. 5. Phương pháp thử nghiệm: + Thử áp dụng các giải pháp vào công tác giáo dục đạo đức học sinh ở lớp 10A9 trường THPT Ba Vì – Hà Nội năm học 2011-2012. 6. Thời gian thực hiện. - Bắt đầu : 15/ 08 / 2011 - Kết thúc : 25 / 05 / 2012 PHẦN B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. VAI TRÒ CỦA GVCN TRONG TRƯỜNG THPT Trước hết, ta cần xác định rõ vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp. Nhưng thực tế nhiều người đã coi nhẹ và lẫn lộn giữa giáo viên chủ nhiệm với các giáo viên bộ môn khác. - Giáo viên chủ nhiệm được dự các giờ học, hoạt động giáo dục khác của học sinh lớp mình; - Được dự các cuộc họp của Hội đồng khen thưởng và Hội đồng kỷ luật khi giải quyết những vấn đề có liên quan đến học sinh của lớp mình; - Được dự các lớp bồi dưỡng, hội nghị chuyên đề về công tác chủ nhiệm; Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 6
7. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 - Được quyền cho phép cá nhân học sinh nghỉ học không quá 3 ngày liên tục; - Được giảm giờ lên lớp hàng tuần theo quy định khi làm chủ nhiệm lớp. Ngoài ra, giáo viên chủ nhiệm phải: - Tìm hiểu và nắm vững tình hình học sinh trong lớp về mọi mặt để có biện pháp tổ chức giáo dục sát đối tượng, nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của cả lớp; - Cộng tác chặt chẽ với gia đình học sinh, chủ động phối hợp với các giáo viên bộ môn, Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, các tổ chức xã hội có liên quan trong hoạt động giảng dạy và giáop dục học sinh của lớp mình chủ nhiệm. -Nhận xét, đánh giá học sinh cuối kỳ và cuối năm học, đề nghị khen thưởng và kỷ luật học sinh, đề nghị danh sách học sinh được lên lớp thẳng, phải kiểm tra lại, phải rèn luyện thêm về hạnh kiểm trong kỳ nghỉ hè, phải ở lại lớp, hoàn chỉnh việc ghi vào sổ điểm và học bạ học sinh. - Báo cáo thường kỳ hoặc đột xuất về tình hình của lớp với Hiệu trưởng. Nhưng thực tế có nhiều GVCN lớp đặc biệt là chủ nhiệm trẻ chưa biết mình có một quyền hạn nên chưa ai dám làm là đi dự giờ các giáo viên bộ môn trong lớp khi mình thấy cần. GVCN được xếp loại học sinh, được thi hành kỉ luật học sinh theo quy định, được hưởng giờ công tác theo định mức quy định, có các loại sổ sách làm việc pháp quy trong hệ thống sổ sách của nhà trường. Từ đó nếu có nhiều chủ nhiệm lớp trong trường có năng lực và bản lĩnh thì công cuộc giáo dục sẽ đạt được nhiều thành tựu đáng kể. II. NHỮNG PHÂM CHẤT CẦN CÓ CỦA MỘT GVCN. 1. Tố chất để làm nên một GVCN lớp tốt. Vì giáo viên chủ nhiệm là cán bộ quản lý lớp cho nên người dạy giỏi và người chủ nhiệm giỏi không nhất thiết là một. Có đồng thuận, có lệch pha trong thực tế là bình thường. Tố chất quan trọng của giáo viên chủ nhiệm là tố chất của một con người hành động. Cũng như hiệu trưởng, chủ nhiệm lớp phải nghiêm túc và cần một bộ óc kế hoạch hoá. Đối tượng quản lý trường học, lớp học là con người phải giáo hoá do đó không thể có một chương trình cài đặt sẵn. Phải lao vào làm. Thấy đúng thì tổng kết và áp dụng tiếp, thấy sai phải điều chỉnh kế hoạch Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 7
8. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 kịp thời hoặc huỷ bỏ theo quy trình: xây dựng kế hoạch - thực hiện kế hoạch - kiểm tra kế hoạch - tổng kết và vạch kế hoạch mới. Rất cần ở chủ nhiệm lớp các phẩm chất nhiệt tình, sâu sát, cần cù trí nhớ tốt, quan sát tinh, tâm lí giỏi, có khả năng xây dựng đội ngũ cán bộ lớp trong học sinh lớp chủ nhiệm. GVCN phải vừa là thầy vừa là bạn của học trò. 2. GVCN lớp là tấm gương sáng cho học sinh noi theo. Trong lớp học, GVCN là người để các em noi theo. Cách hành động, suy nghĩ, cư xử của GVCN sẽ ảnh hưởng rất nhiều về quan niệm của học sinh và phụ huynh về giáo viên. Bản thân tôi vừa là GVCN đồng thời là giáo viên bộ môn Tiếng Anh . Vì vậy, khi đến trường hoặc lên lớp, tôi đều có những tác phong, cử chỉ, lối sống làm gương cho học sinh. Soạn bài trước khi đến lớp. Theo tôi, chỉ khi nào thầy cô cảm thấy hứng thú với bài dạy thì sự hứng thú đó mới lây truyền sang học sinh. Sự hứng thú này đi đôi với sự soạn bài trước và có một chương trình trước cho những gì phải làm trong giờ học thay vì một thái độ "tùy cơ ứng biến". Giáo viên cần chuẩn bị đầy đủ tài liệu, đồ dùng dạy học trước khi dạy. Người dạy càng tận tâm thì các em càng cố gắng học. Khi lên lớp, theo tôi, giáo viên cần có lời nói gọn, rõ ràng, dứt khoát. Khi nói nhìn thẳng vào học sinh, nói thẳng với các em chứ đừng nói như nói với chính mình hay nói khơi khơi giữa lớp. Dùng từ, câu dễ hiểu , hợp với trình độ học sinh và biết lắng nghe học sinh nói. Mỗi khi các em phát biểu ý kiến hay nói một điều gì, thầy cô dù bận rộn cũng phải lắng nghe các em nói. Có như vậy khi thầy cô nói các em mới chú ý nghe trở lại. Bên cạnh đó, giáo viên chủ nhiệm phải biết thông cảm và chia sẻ những khó khăn của các em. Trả lời những câu hỏi của các em một cách thấu đáo (nếu chưa có câu trả lời, hứa sẽ tìm câu trả lời chính xác). Cho các em biết là các em có thể điện thoại cho thầy cô để nói chuyện hay hỏi bài vở (cách làm bài, giải thích chữ khó, cách trả lời ). Hỏi các em về những khó khăn trong đời sống, những khó khăn ở trường giúp các em giải quyết những khó khăn này. Trong lớp học hay ngoài lớp học, thầy cô còn phải đóng vai người anh, người chị, người bạn mà Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 8
9. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 các em có thể tin tưởng, nhờ cậy được. Qua đó, các em sẽ biết sống nhẫn nại, kiên trì và giàu lòng nhân ái. “ Giáo viên phải chú ý cả tài, cả đức, tài là văn hoá chuyên môn, đức là chính trị. Muốn cho học sinh có đức thì giáo viên phải có đức Cho nên thầy giáo cô giáo phải gương mẫu, nhất là đối với trẻ con”.( Trích lời Bác Hồ dạy về rèn luyện đạo đức cách mạng, đạo đức công dân). III.NHIỆM VỤ CỦA NGƯỜI GVCN LỚP TRONG VIỆC KẾT HỢP GIỮA NHÀ TRƯỜNG -GIA ĐÌNH- XÃ HỘI ĐỂ GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC VÀ HÌNH THÀNH NHÂN CÁCH CHO HỌC SINH. Như chúng ta đã biết, Nhà trường, gia đình và xã hội đóng một vai trò khá quan trọng trong quá trình giáo dục phẩm chất, đạo đức, lối sống cho học sinh bởi lẽ những phẩm chất chính trị, đạo đức và lối sống của học sinh được hình thành và phat triển trong chính những không gian này. Tuy nhiên Nhà trường, gia đình và xã hội lại có vai trò giáo dục khác nhau trong sự hình thành và phát triển phẩm chất shính trị, đạo đức và lối sống của học sinh. Trong tam giác giáo dục đó, Nhà trường được xem là yếu tố trung tâm, chủ động, định hướng trong việc phối kết hợp với gia đình và xã hội. Nhà trường có thể nói là môi trường giáo dục toàn diện nhất, là cơ quan nhà nước thực hiện chức năng giáo dục chuyên nghiệp nhất nên Nhà trường là lực lượng giáo dục hiệu quả nhất, hội tụ đủ những yếu tố để huy động sức mạnh giáo dục từ phía gia đình và xã hội. Mặc dù vậy nhưng hiện nay những vấn nan của xã hội như: ma tuý, cờ bạc, mại dâm, rượu chè đang xâm nhập vào trường học và ảnh hưởng nghiêm trọng đến đạo đức, nhân cách của học sinh. Bên cạnh đó, còn tồn tại một thực trạng đó là tỉ lệ những cặp vợ chồng ly hôn ngày một gia tăng. Điều đó cũng ảnh hưởng sâu sắc đến tâm lý, nhân cách của học sinh. Trước thực trạng trên, người giáo viên chủ nhiệm phải biết kết hợp và phát huy vai trò của từng yếu tố nhằm giáo dục tình hình và nhiệm vụ của đất nước, tình hình thời sự, chính trị trong và ngoài nước để hình thành một phẩm chất chính trị tốt đẹp. Không chỉ vậy, người giáo viên chủ nhiệm phải trở thành người trung gian trao đổi thông tin giữa Nhà trường và gia đình, thực hiện nhiệm vụ lĩnh hội và truyền đạt những chủ trương Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 9
10. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 của Nhà trường đến với gia đình đồng thời thu nhận ý kiến, nguyện vọng của gia đình để báo cáo lại lãnh đạo Nhà trường. Qua đó gắn kết được trách nhiệm giữa Nhà trường và gia đình trong việc giáo dục học sinh. Muốn làm tốt nhiệm vụ cao cả đó. Người giáo viên chủ nhiệm phải mồi phụ huynh học sinh tham gia Hội phụ huynh học sinh Nhà trường nhằm phát huy tính tích cực của các bậc phụ huynh trong việc tham gia cùng Nhà trường giáo dục con em mình. Tổ chức họp phụ huynh học sinh định kỳ theo quy định của Nhà trường, trong những trường hợp đặc biệt chủ động xin ý kiến BGH nhà trường để tổ chức họp đột xuất hoặc gặp riêng để trao đổi thông tin, nhằm đề ra những biện pháp khắc phục, uốn nắn kịp thời. Qua đó đã thể hiện sự quan tâm sâu sát của Nhà trường, đồng thời tạo ra được sự tin tuởng của phụ huynh học sinh đối với Nhà trường. PHẦN C. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN I. BIỆN PHÁP THỰC HIÊN ĐỀ TÀI. 1. Làm phiếu điều tra thông tin cá nhân của học sinh và làm danh bạ điện thoại của lớp chủ nhiệm. a. Làm phiếu điều tra thông tin cá nhân học sinh. Việc đầu tiên tôi làm trong buổi tập trung đầu tiên đó là tiến hành làm lý lịch học sinh theo mẫu: - Họ và tên: Sinh ngày tháng năm Nơi sinh -Họ tên cha: Nghề nghiệp -Họ tên mẹ: Nghề nghiệp -Hoàn cảnh gia đình -Năngkhiếu Sở thích -Thànhtích đạt được năm trước: -Những môn học yêu thích: - Nguyện vọng Thông qua phiếu điều tra thông tin cá nhân, tôi đã nắm được đặc điểm về hoàn cảnh gia đình, tâm lý, năng lực, sở trường và nguyện vọng của học sinh lớp mình. Từ đó tôi đã hình thành các biện pháp quản lý giáo dục đạo đức học sinh. b.Làm danh bạ điện thoại lớp 10A9. Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 10
11. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 Chúng ta đang sống trong thời đại của công nghệ thông tin, con người cần phải cập nhật thông tin hàng ngày, hàng giờ và người giáo viên chủ nhiệm cũng rất cần cập nhật thông tin về học sinh lớp mình. Do vậy, song song với việc làm cuốn sơ yếu lý lịch về học sinh, tôi làm một cuốn danh bạ điện thoại của lớp chủ nhiệm để thuận tiện trong việc trao đổi thông tin với học sinh, với cha mẹ các em khi cần thiết. Và tôi phô tô cho Hội trưởng hội phụ huynh một cuốn, mỗi thành viên trong lớp một cuốn. Có trong tay cuốn danh bạ điện thoại của lớp tôi rất thuận lợi trong quản lý học sinh và là kênh thông tin giữa Nhà trường và gia đình học sinh. 2. Lựa chọn ban cán sự lớp 10A9. Thấy rõ được vai trò của người giáo viên chủ nhiệm là cố vấn cho học sinh xây dựng lớp học thành đơn vị tập thể gắn bó, có tinh thần đoàn kết, giúp đỡ nhau, phát huy khả năng tự giác, tự quản của học sinh theo đúng tinh thần đổi mới phương pháp giáo dục. Do vậy, ngay tiết sinh hoạt đầu năm tôi đã định hướng xây dựng đội ngũ cán bộ lớp. a. Cơ sở lựa chọn: - Căn cứ vào hồ sơ học bạ của HS. - Căn cứ sự tín nhiệm của tập thể lớp qua việc bình bầu dân chủ đầu năm học. Là học sinh năng động, gương mẫu, nhiệt tình, có học lực khá trở lên, có uy tín với các học sinh khác trong lớp. b. Cơ cấu ban cán sự lớp bao gồm: - 01 lớp trưởng, 2 lớp phó ( 01 lớp phó phụ trách học tập và 01 lớp phó phụ trách văn thể). - 01 thư kí lớp và 04 tổ trưởng. Ngoài ra BCH Đoàn gồm có : 01 bí thư, 01 phó bí thư và 01 uỷ viên. c. Phân công nhiệm vụ cho ban cán sự lớp: - Ban cán sự lớp đại diện cho lớp, chịu trách nhiệm trước Nhà trường về toàn bộ hoạt động học tập, rèn luyện của lớp trong thời gian học. Ban cán sự lớp do tập Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 11
12. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 thể lớp bầu ra, được GVCN quyết định công nhận. Nhiệm kỳ của Ban cán sự lớp là một năm. - Cơ cấu của Ban cán sự lớp: * Lớp trưởng: Em Nguyễn Thị Hiền - Nhiệm vụ của lớp trưởng: Lớp trưởng là người điều hành, quản lý toàn bộ các hoạt động của lớp và từng thành viên trong lớp, cụ thể: + Tổ chức, quản lý lớp thực hiện các nhiệm vụ học tập, rèn luyện theo quy định của Bộ Giáo dục và Ðào tạo, Sở GD & ĐT và Nhà trường; + Theo dõi, đôn đốc lớp chấp hành đầy đủ và nghiêm chỉnh quy chế, quy định, nội quy về học tập và sinh hoạt của Bộ Giáo dục và Ðào tạo, Sở GD & ĐT và Nhà trường. Xây dựng và thực hiện nề nếp tự quản trong học sinh; + Tổ chức, động viên giúp đỡ những học sinh gặp khó khăn trong học tập, rèn luyện và đời sống; + Chịu sự điều hành, quản lý của trực tiếp của GVCN lớp; + Chủ trì các cuộc họp lớp để đánh giá kết quả học tập, rèn luyện, bình xét sau các đợt thi đua, đề nghị thi đua khen thưởng đối với tập thể và cá nhân học sinh trong lớp. * Lớp phó1: Đỗ Duy Bình- Phụ trách lao động *Lớp phó 2: Vũ Ngọc Phương – Phụ trách học tập * Thư kí lớp: Chu Phương Linh - Nhiệm vụ của các lớp phó và thư kí lớp: + Ðôn đốc học sinh đi học đầy đủ, đúng giờ, đảm bảo học tập nghiêm túc; + Thực hiện và duy trì sinh hoạt 15 phút đầu giờ theo chủ đề lớp đã chọn. + Ðiểm danh, ghi sổ đầu bài đầy đủ, kịp thời. + Lập danh sách học thuộc diện đối tượng ưu tiên, hoàn cảnh khó khăn, báo cáo với giáo viên chủ nhiệm; + Tổ chức và quản lý học sinh thực hiện lao động XHCN và các hoạt động liên quan đến sinh hoạt đời sống vật chất và tinh thần của lớp; Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 12
13. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 + Tổ chức động viên, thăm hỏi những học sinh có hoàn cảnh khó khăn, ốm đau, tai nạn * Bí thư chi Đoàn 10A9: Dương Thị Loan Phó bí thư: Nguyễn Ngọc Linh. Uỷ viên: Nguyễn ngọc Ánh - Nhiệm vụ của cán bộ Đoàn : + Nắm bắt và tiếp thu những thông báo, chỉ thị của Đoàn trường để kịp thời triển khai cho Đoàn viên trong chi đoàn thực hiện đầy đủ; + Thực hiện các phong trào ủng hộ, quyên góp do huyện Đoàn và Đoàn trường phát động. 3. Lập sơ đồ tổ chức lớp học. a. Căn cứ để lập sơ đồ lớp: - Căn cứ vào học lực của học sinh: học sinh yếu kém, chậm tiến ngồi trước; học sinh khá giỏi ngồi sau. - Căn cứ vào tình trạng sức khỏe của học sinh: học sinh thấp trước, cao sau; học sinh mắt yếu ngồi gần bảng. - Căn cứ vào nhiệm vụ của ban cán sự lớp: ngồi giữa và sau. Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 13
14. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 b. Sơ đồ tổ chức lớp học của lớp 10A9 như sau : BÀN GIÁO VIÊN Cửa vào lớp P. Thảo - N. Lâm- N. Nguyệt Hiếu – Đ. Hồng - Chiến Đ.Hiền -Vũ - Huyền - Loan Đ.Hồng - Tú – Liên - H.Phương Sơn - Hoàng - Hồng - M. Tâm LTùng -Ánh -T.Phương- H. Thế Thương- Hoàng- Minh- Hiền P.Linh - Cao Linh - Hà Lâm Tân – Thế Nam- Mơ- Tiến Nam V.Anh – Đ. Tùng - Hương D. Linh - N. Linh – N. Hiền Hà Nam – P. Lâm – D. Bình 4. Lập sổ chủ nhiệm và xây dựng kế hoạch chủ nhiệm. a.Lập sổ chủ nhiệm. Sổ chủ nhệm tôi lập theo mẫu qui định của Nhà trường và tôi ghi chép rất chi tiết, đầy đủ các phần, các mục: - Theo dõi học sinh mọi mặt theo định kì, có nhận xét cụ thể đối với từng em. - Ghi rõ, cụ thể số điện thoại liên lạc của gia đình học sinh. - Lập và ghi danh sách học sinh chia theo tổ ( địa chỉ ghi chính xác). - Danh sách các thầy cô giáo bộ môn( họ tên, địa chỉ, số điện thoại, những thay đổi nếu có). - Bên cạnh đó, cần theo dõi học sinh vi phạm. Ghi rõ: + Họ và tên học sinh vi phạm. + Lỗi học sinh vi phạm, biện pháp xử lý. + Số lần vi phạm. Hiệu quả sau mỗi lần xử lý. + Mức độ vi phạm dẫn đến mức độ xử lý. Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 14
15. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 + Cam kết giữa học sinh- phụ huynh học sinh- cô giáo chủ nhiệm.( Có ý kiến và chữ ký của phụ huynh học sinh). + Kẻ thêm bảng danh sách học sinh ở phía sau sổ theo dõi hạnh kiểm hàng tuần (A+, A, B, C,D). Có thể nói có cuốn sổ chủ nhiệm trong tay, tôi rất thuận lợi trong việc giám sát và xếp loại học sinh vào cuối kì và cuối năm. b. Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm. Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm là một nội dung trong việc lập sổ chủ nhiệm và khi kế hoạch chủ nhiệm tôi đã dựa vào các cơ sở chủ yếu như sau: - Các mục tiêu, nhiệm vụ và kế hoạch công tác giáo dục của trường, của Đoàn thanh niên. - Đặc điểm tình hình của lớp, số lượng, mặt mạnh, mặt yếu, thuận lợi, khó khăn, học sinh có năng khiếu về các lĩnh vực, học sinh cá biệt -Đặc điểm gia đình học sinh. - Sau khi nắm chắc các cơ sở trên, tôi lập kế hoạch hoạt động cho năm học, cơ cấu lớp, mục tiêu phấn đấu( học tập, nề nếp, các phong trào khác), biện pháp thực hiện. - Từ kế hoạch cả năm, tôi lần lượt xây dựng kế hoạch cho từng tháng, tuần rồi thông báo, triển khai kịp thời đến học sinh để các em chủ động hơn trong học tập và thi đua. 5. Xây dựng tiêu chí đánh giá, xếp loại hạnh kiểm học sinh. Khi xây dựng tiêu chí đánh giá, xếp loại học sinh, tôi luôn bám sát vào nội dung thông tư 23/29 v/v hướng dẫn đánh giá xếp loại học sinh THPT của Bộ GD và ĐT; chủ trương nội quy của Nhà trường, Đoàn trường đề ra. Tôi xếp hạnh kiểm học sinh theo từng tháng trong tiết sinh hoạt chủ nhiệm với hình thức bình xét công khai, dân chủ và có biên bản kèm theo. 6. Tổ chức họp phụ huynh học sinh đầu năm. Xã hội phát triển với nhiều sự đổi thay trong đó kinh tế đất nước phát triển cũng không ít tác động tiêu cực đến con người đặc biệt là sự sa sút về nhân cách đạo đức của con người mà trong đó có học sinh. Thực tế cho thấy, các em ở lứa Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 15
16. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 tuổi 15- 16 có những thay đổi về tâm sinh lý, thích bắt chước, đua đòi, thích chơi hơn là học và cũng rất dễ bị lôi kéo, cám dỗ của những kẻ xấu ngoài xã hội. Trước tình hình chung như vậy, nhiều bậc phụ huynh rất lo lắng cho con em mình. Đây cũng là nỗi băn khăn, trăn trở của mọi người thầy, cô từ các cấp học trong nhà trường. Cho nên việc tổ chức hội nghị phụ huynh học sinh đầu năm là vấn đề cần thiết, đó là chìa khoá mở cánh cửa của mối liên hệ giữa Gia đình- Nhà trường và Xã hội nhằm giáo dục cho con em mình ngày càng tốt hơn. Thời gian và nội dung họp phụ huynh đầu năm nằm trong kế hoạch của nhà trường. Để buổi họp được thành công tốt đẹp, tôi tiến hành một số công việc sau: - Viết thư mời và yêu cầu học sinh gửi về cho phụ huynh. Yêu cầu các em nhắc nhở phụ huynh đi họp đầy đủ, đúng giờ và chỉ xét cho những trường hợp vắng có lí do chính đáng rồi liên hệ trực tiếp với giáo viên chủ nhiệm ngay ngày hôm sau tại trường ( hoặc thông qua liên lạc bằng điện thoại). - Tổ chức phiên họp: Trang trí phòng họp, ghi bảng chào mừng, chuẩn bị phiếu góp ý. + Giáo viên cử một đại diện phụ huynh học sinh làm thư kí ghi biên bản nội dung cuộc họp. + Giáo viên chủ nhiệm thu lại thư mời từ phụ huynh nhằm để điểm danh. + Phổ biến bằng văn bản quy định về: Nội quy của trường. Những thuận lợi và khó khăn của lớp 10A9. Thông báo các khoản thu theo thoả thuận đầu năm. + Phổ biến về nội qui của lớp học và bảng thi đua cá nhân. Xin ý kiến góp ý của các bậc phụ huynh biếu quyết, thống nhất thực hiện. +Thông qua các bậc phụ huynh, giáo viên chủ nhiệm tìm hiểu và thu thập thêm một số thông tin về từng đối tượng học sinh, về tính cách, sở thích, các hoạt động ổ nhà của các em nhằm có cách giáo dục hợp lý với từng cá nhân cụ thể. Để có những kiến nghị thoả đáng về tâm tư, nguyện vọng của các bậc phụ huynh và ngược lại những thông tin liên lạc cần thiết từ nhà trường gửi đến các bậc phụ huynh. Chúng ta cần đề cử ra 3 phụ huynh vào ban đại diện cha mẹ học sinh của Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 16
17. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 Nhà trường. Thư kí ghi rõ họ tên, chức vụ của phụ huynh vào biên bản, kể cả những ý kiến đóng góp. II. CÔNG TÁC GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC SINH CHO LỚP 10A9. Như tôi đã đề cập ở trên, giáo viên chủ nhiệm là người có vai trò rất quan trọng trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh, là người quản lý mọi hoạt động của lớp, là người triển khai mội hoạt động của nhà trường đến lớp mình chủ nhiệm, đến từng học sinh. Đồng thời giáo viên chủ nhiệm còn là người ảnh hưởng trực tiếp đến sự hình thành nhân cách ở học sinh. Nhận rõ được sứ mệnh thiêng liêng đó, tôi đã luôn trăn trở một điều là làm thế nào để giáo dục đạo đức cho học sinh lớp mình chủ nhiệm một cách hiệu quả nhất? Qua trao đổi với đồng nghiệp, tìm hiểu tài liệu, tôi đã tìm ra những biện pháp tối ưu để giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 10A9 do tôi chủ nhiệm và tôi đã thu được một số thành công nhất định. Sau đây là những biện pháp mà tôi đã áp dụng. 1. Giáo dục đạo đức học sinh trong giờ sinh hoạt lớp. a. Tổ chức tiết sinh hoạt chủ nhiệm hàng tuần. Mỗi tuần tôi có ít nhất một tiết sinh hoạt với lớp chủ nhiệm, đây chính là cơ hội để tôi gặp gỡ, trao đổi, lắng nghe học sinh, đồng thời đây cũng chính là cơ hội để tôi giáo dục đạo đức cho các em. Tôi để cho lớp trưởng tổ chức giờ sinh hoạt theo đúng tuần tự sau: + Hoạt động 1: Tự kiểm điểm. - Người tốt- Việc tốt: Tốt mặt nao? Mức độ và hình thức khen thưởng. - Người vi phạm khuyết điểm: hành vi vi phạm như thế nào? Mức độ và hình thức kỷ luật. + Hoạt động 2: Theo dõi tình hình chung của cả lớp. - Tổ trưởng thu sổ liên lạc, theo dõi nộp lại cho giáo viên chủ nhiệm( có chữ kí của phụ huynh học sinh). - Lớp trưởng tổng hợp các mặt nêu trước lớp: Về học tập( lớp phó học tập báo cáo), về chuyên cần( lớp trưởng báo cáo), vệ sinh( lớp phó lao động báo cáo), công khai tài chính ( thủ quỹ lớp báo cáo), văn- thể mĩ( Lớp phó phụ trách văn thể báo cáo). Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 17
18. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 Thư kí lớp là người ghi biên bản các cuộc họp hàng tuần. - Lớp trưởng thông qua bảng xếp loại thi đua giữa các tổ, cá nhân, thông báo trước lớp. Qua đó nêu lên được tổ mạnh nhất về mặt nào? Mặt nào còn hạn chế cần khắc phục? Tương tự đối với tổ yếu, chủ yếu ổ những mặt nào? Hướng khắc phục? Đồng thời tuyên dương những cá nhân xuất sắc và phê bình những cá nhân chưa tốt, nêu lên hình thức kỷ luật tương ứng. + Hoạt đông 3: Nhận xét ,đánh giá của giáo viên chủ nhiệm. - Giáo viên chủ nhiệm nêu lên được sự tiến bộ của các học sinh trong lớp, cụ thể ổ những mặt nào? - Động viên các em cố gắng tích cực trong việc phát huy các khả năng và năng lực sẵn có của mình. -Nhắc nhở những học sinh vi phạm, thi hành kỷ luật nghiêm khắc đối với các em đó, tránh tình trạng “ Trống đánh xuôi, kèn thổi ngược”. Thực hiên triệt để để các em khác không mắc lỗi như bạn mình. + Hoạt động 4: Lập kế hoạch hoạt động tuần tới. - Lập kế hoach hoạt động của lớp theo kế hoạch của Nhà trường, Đoàn trường đề ra. - Phân công cá nhân học sinh thực hiện. + Hoạt động 5: Giáo viên chủ nhiệm trả lời những thắc mắc của học sinh khi các em có nhu cầu. Đồng thời tôi luôn dạy các em cách học làm người, cách sống, cách ứng xử với mọi người thông qua những câu chuyện trên sách báo, nhưng câu chuyện có thật trong đồi sống hàng ngày và truyện cổ tích. Tôi nêu ra một số học sinh vượt khó tôi đã tham khảo trên Internet: - Em Phạm Thị Mai Quế- học sinh lớp 10A5 trường THPT Châu Văn Liêm- Quận Ninh Kiều- Cần Thơ. Dù hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn, bố bị mù, mẹ bị liệt, cả nhà phụ thuộc vào người cậu ruột, nhưng bạn vẫn cố gắng học tập, nhiều năm liền là học sinh giỏi và là học sinh tiêu biểu của trường THPT Châu Văn Liêm. Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 18
19. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 - Em Nguyễn Thị Lệ Trinh- học sinh lớp 12 Trường THPT Trung An- Thốt Nốt cũng có hoàn rất khó khăn nhưng đã vượt qua và thi đậu hai trường đại học với điểm rất cao Qua những câu chuyện người thật, việc thật đó, tôi đã giúp các em tự rút ra bài học về lòng nhân ái, về ý chí. Nghị lực vươn lên trong cuộc sống. 2.Giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua các hoạt động ngoại khoá. Các hoạt động văn hoá, văn nghệ, TDTT( các hoạt động phong trào) là những hoạt động được thực hiện ngoài thời gian học tập, nhằm lôi cuốn đông đảo học sinh tham gia để mở rộng hiểu biết, tạo không khí vui tươi lành mạnh, tạo cơ hội để học sinh rèn luyện thói quen sống trong cộng đồng và phát huy tối đa năng lực, sở thích của từng cá nhân. Hoạt động phong trào là một mặt trong hoạt động giáo dục cơ bản được thực hiện một cách có mục đích, có kế hoạch, có tổ chức nhằm góp phần hình thành nhân cáh học sinh theo mục tiêu đào tạo, đáp ứng nhu cầu đa dạng của xã hội. Hoạt động phong trào do nhà trường quản lí và chỉ đạo, với sự tham gia của các lực lượng xã hội. Nó được tiến hành xen kẽ hoặc tiếp nối hoạt động dạy học trong phạm vi nhà trường hoặc trong đời sống xã hội. Hoạt động này diễn ra trong suốt năm học và cả thời gian nghỉ hè để khép kín quá trình đào tạo, làm cho quá trình này được thực hiện mọi lúc, mọi nơi. Hoạt động phong trào là tổ chức cuộc sống của thanh thiếu niên để giáo dục, là cuộc sống thực của họ về học tập, lao động, vui chơi Giáo dục ngoài nhà trường là trách nhiệm của toàn xã họi, của gia đình học sinh, nhà trường đóng vai trò cố vấn sư phạm và phối hợp tổ chức. Hàng năm, Trường THPT Ba Vì tổ chức rất nhiều hoạt động ngoại khoá như: Hội diễn văn nghệ chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam 20-11, cuộc thi cắm hoa vào ngày 8-3, thi hành trình tri thức vào ngày 26-3, Ngày họi trại hè vào ngay 26-3, tổ chức ngoại khoá các chuyên đề của các tổ Chuyên môn có học sinh tham gia mỗi tháng 1 lần Trong các hoạt động ngoại khoá, tôi đã định hướng cho học sinh lập kế hoạch thi đua, kế hoạch thi đấu, phân công nhân sự và tổ chức thực hiện. Đồng thời trong quá trình thực hiện hoạt động ngoại khoá, tôi luôn đồng hành cùng các em để giám sát, cổ vũ các em. Cụ thể trong đợt thi cắm Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 19
20. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 hoa và thi Hành trình tri thức vừa qua, tôi đã trực tiếp tham gia cố vấn và luyện tập cùng các em, học sinh đóng vai trò chính. Chính trong hoạt động này, tôi đã có cơ hội gần gũi các em hơn và qua đây tôi cũng có thể giáo dục đạo đức cho các em, hình thành ở các em sự tự chủ, làm việc khoa học, tinh thần đoàn kết và trách nhiệm trong công việc. Qua hoạt động trên ,nhiều học sinh đã bộc lộ tài năng, năng khiếu của mình. 3. Phối hợp cùng phụ huynh học sinh để giáo dục đạo đức cho học sinh. + Giáo viên chủ nhiệm phải thường xuyên liên lạc , trao đổi với phụ huynh học sinh về tình hình các em trong trường( qua số điện thoại, liên lạc trực tiếp ). Ta đã biết câu hát “ Lúc ở nhà mẹ cũng là cô giáo, khi đến trường cô giáo như mẹ hiền” từ đó thể hiện được sự ân cần, chăm sóc của cô và mẹ. Mỗi giáo viên đều cũng đã từng là học sinh và coi cô giáo như người mẹ thứ hai của mình. + Khi đặt mình vào vị trí của phụ huynh, hãy suy nghĩ xem họ mong muốn điều gì ở người giáo viên chủ nhiệm? Chính vì thế, giáo viên chủ nhiệm phải thật sự quan tâm, phối hợp chặt chẽ với phụ huynh để cùng nhau tìm ra phương pháp hiệu quả nhất nhằm hạn chế những tiêu cực làm sa sút về nhân cách đạo đức con người mà trong đó có con em chúng ta. + Tôi đến thăm gia đình các em thường xuyên vi phạm kỷ luật để có thể nắm bắt tình hình một cách chính xác nhất. 4. Phối hợp với giáo viên bộ môn để giáo dục đạo đức cho học sinh. Đầu năm học, BGH trường THPT Ba Vì đã quán triệt trên hội đồng là giáo viên có trách nhiệm giáo dục đạo đức cho học sinh là nhiệm vụ của mọi thành viên trong nhà trường, giáo dục đạo đức cho học sinh là một quá trình thường xuyên, liên tục, diễn ra ở mọi lúc, mọi nơi. Một giờ dạy trên lớp không chỉ đơn thuần là truyền đạt kiến thức khoa học cho học sinh mà còn giáo dục cho các em những hành vi, cử chỉ, tình cảm, nhân sinh quan, thế giới quan khoa học. Giáo viên bộ môn cần phải chú ý đến liên hệ giáo dục đạo đức học sinh thông qua bài học, tiết học. Thường xuyên nhắc nhở, uốn nắn những sai phạm của học sinh trong giờ học. Vì thế việc phối hợp với giáo viên bộ môn là hết sức quan trọng và cần thiết vì giáo viên bộ môn cũng nắm, hiểu sâu sắc hơn về đối tượng học Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 20
21. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 sinh của mình để có cách cư xử khéo léo, có phương pháp giảng dạy thích hợp cho lớp nhằm đạt hiệu quả cao trong tiết dạy của mình. Thấy được những thuận lợi đó, tôi thường xuyên trao đổi với giáo viên bộ môn để hiểu rõ về học sinh trong lớp chủ nhiệm để kịp thời động viên, khích lệ những ưu điểm, những tiến bộ cũng như nhắc nhở những sai phạm của các em một cách kịp thời. Từ đó góp phần giáo dục và hình thành nhân cách cho học sinh. 5. Phối hợp với tổ chức Công đoàn, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh để giáo dục đạo đức cho học sinh. Trong quá trình làm công tác chủ nhiệm tôi luôn phối hợp chặt chẽ với các tổ chức trên và đây cũng là biện pháp tối ưu. - Khuyến khích học sinh tham gia vào các hoạt động do Đoàn trường tổ chức, giáo viên chủ nhiệm là người tham mưu cho các em như: mua tăm ủng hộ hội người mù, ủng hộ đồng bào bão lụt, giúp đỡ các bạn có hoàn cảnh khó khăn. Qua hoạt động trên cho các em thấy được lòng tương thân tuơng ái, biết động viên giúp đỡ nhau những lúc khó khăn. III. BIỆN PHÁP GIÁO DỤC HỌC SINH CÁ BIỆT. + Hầu như trường nào, lớp học nào cũng có học sinh cá biệt, mà những học sinh này đa số gây không ít khó khăn cho GVCN, đôi khi họ rất mệt mỏi vì nói hoài mà các em không nghe, càng phạt thì càng lỳ hơn hoặc các em sẽ co lại và phá phách hoặc chống đối ngầm. Điều này không những khó khăn cho giáo viên mà còn có thể ảnh hưởng đến chuyện thi đua của cả lớp nữa. + GVCN thường là người đứng ra giải quyết mọi chuyện do học sinh gây ra, nhưng chỉ ở mức độ là khuyên bảo, dạy kèm ngoài giờ cho học sinh quá yếu kém, còn đối với học sinh cá biệt về đạo đức thì răn đe, xử phạt, thậm chí còn hù dọa, nhưng hầu hết đều chỉ có hiệu quả tức thời thôi rồi đâu lại vào đó, học sinh vẫn trở lại như cũ vì do giáo viên không hiểu được nguyên nhân sâu phát xuất từ tâm lý của các em. + Cũng có GVCN mời phụ huynh đến để thông báo về tình trạng của học sinh với mong muốn gia đình kết hợp cùng nhà trường để giáo dục cho các em tốt hơn, có phụ huynh thì tiếp thu và cũng có phụ huynh lại bực tức con mình và Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 21
22. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 đánh con trước mặt giáo viên rồi dẫn con về cho nghỉ học luôn vì cảm thấy xấu hổ. Điều này đã cho thấy chính phụ huynh cũng bất lực trước con mình + Học sinh không có tội, nếu sống trong một gia đình lành mạnh thì học sinh sẽ có một nhân cách tốt và ngược lại, vì thế học sinh chỉ là nạn nhân mà thôi. Lớp tôi chủ nhiệm có 2 học sinh cá biệt; em Phạm Thị Hồng và em Cao Văn Tú trong đó có một học sinh cá biệt về lối sống còn một về học tập.Sau một thời gian tìm hiểu những biểu hiện của những học sinh trên, tôi đã có những biên pháp cụ thể sau. 1- Tìm hiểu nguyên nhân: + Lâu nay, chỉ thường nghe cụm từ “học sinh cá biệt” - ám chỉ những học sinh có vẻ khác thường, khó dạy, thậm chí hư hỏng. Trong trường, học sinh dạng cá biệt về đạo đức thường quậy phá, đánh lộn, trộm cắp, nổi bật vai trò thủ lĩnh, lập băng nhóm nhẹ hơn một chút là dạng nữa về học tập, học sinh không học bài, làm bài, học sinh chậm hiểu và rất mau quên Và học sinh bị gọi "cá biệt" là học sinh có khiếm khuyết về tâm lý, do học sinh bị ảnh hưởng từ trong gia đình của các em, đa số chúng ta khi thấy hành động khác thường, không ngoan của học sinh thì cho là cá biệt và xử lý trên hành động do các em gây ra mà quên là cần phải tìm cho ra nguyên nhân. Đôi khi sự cá biệt của những học sinh ấy lại do từ cha mẹ chúng ( cuộc sống vợ chồng không hoà thuận, từ đó có ảnh hưởng đến đặc điểm tâm sinh lý của các em đó là em Cao Văn Tú). + Không phải tự nhiên mà trẻ trở thành "cá biệt", đó là hậu quả của các vết thương tâm lý mà vô tình người lớn chúng ta đã gieo vào đầu óc non nớt của trẻ lúc sống trong môi trường gia đình cũng như ở trường học. + Gia đình khó khăn; một số học sinh bị bệnh và điều đáng lưu tâm là một số học sinh ham chơi, học kém, chán học, bỏ học, có lối sống xa đoạ, em Phạm Thị Hồng. 2 -Giải pháp: -Trước hết, chúng ta hãy thương yêu , cố gắng để giúp học sinh vượt qua những biến cố trong quá trình và nó đã trở thành vết thương tâm lý khó phai mờ trong tâm hồn các em. Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 22
23. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 Lớp tôi chủ nhiệm có em Nguyễn Hồng Thế, hoàn cảnh gia đình rất khó khăn, tuy nhiên em lại rất ngoan và học tập có nhiều cố gắng, tôi luôn luôn ở bên cạnh em, động viên và giúp đỡ em, lấy em là tấm gương cho các học sinh khác trong lớp noi theo. -Học sinh cá biệt thì cần được rèn luyện trong học tập và lối sống. + GVCN cần có nề nếp kỷ cương để học sinh nhận thức kém trong việc thực hiện các nội quy, luôn cho các em cơ hội để được dân chủ bàn bạc, trao đổi, thỏa sức đóng góp. Tuân theo tập thể và cống hiến cho tập thể; luôn gắn lợi ích cá nhân và lợi ích tập thể, chính là một trong những chuẩn mực, điều kiện để giáo dục học sinh. Trong trường cần có dân chủ đối với mọi vấn đề, thầy và trò cùng nhau thảo luận, ai có ý kiến gì đều thật thà phát biểu. Điều gì chưa thông suốt thì hỏi, bàn cho thông suốt. Dân chủ nhưng trò phải kính Thầy, Thầy phải quí trò. Chúng ta phải hiểu dân chủ trong trường học trước hết là do nhu cầu sống chính của nhà giáo, của học sinh và cha mẹ học sinh. + Tổ chức vận động các gia đình, các đoàn thể xã hội cùng phối hợp thống nhất nội dung, phương pháp giáo dục trong trường. + Giáo dục trong tập thể và bằng tập thể lớp, trường, địa phương. + Thuyết phục bằng lời lẽ có lý, có tình, bằng tình cảm và phép tắc tác động lên nhận thức và tình cảm của học sinh như: trò chuyện, nêu gương tốt, thưởng việc tốt. + Đưa các em vào hoạt động tập thể thực tiễn như hoạt động tập thể trong và ngoài nhà trường, vui chơi, thăm quan du lịch qua đó hiểu thêm học sinh , gắn bó học sinh với tập thể, xoá đi những thiếu sót. + Khuyến khích khen chê đúng mục đích, đúng việc, đúng lúc, tế nhị mà hiệu quả. + Xây dựng nếp sống văn minh, văn hoá thanh lịch, xây dựng tình thương yêu đoàn kết. + Nhà trường, các đoàn thể, các ngành các gia đình cùng tổ chức giáo dục đạo đức cho học sinh. Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 23
24. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 + Đầu tư cho con em học tập, vui chơi thoả đáng. + Không nên chỉ mời CMHS khi thấy cần thiết hay xảy ra sự cố trong trường học, lớp học mà nên xem việc gặp gỡ, trao đổi với CMHS là chuyện bình thường. 3. Luôn làm mới tiêt dạy của mình. Trong giáo dục học sinh cá biệt còn có một yêu cầu quan trọng nữa đó là giáo viên phải luôn luôn cải tiến, đổi mới phương pháp dạy. Tiết sau mới hơn tiết trước. Sau một tiết học, học sinh học được nhiều tri thức bổ ích tạo nên sự đam mê học hỏi, khám phá tự tin, khẳng định mình. Giáo dục học sinh cá biệt là một nghệ thuật, nghệ thuật dạy trẻ. Khi đứng trên bục giảng tôi phải đóng nhiều vai; tác giả kịch bản, đạo diễn, diễn viên, cả khán giả- tức là học sinh ngồi nghe giảng trên lớp. Làm thầy, nhưng phải hiểu trò đang nghĩ gì, làm gì trong giờ học. Bài giảng là ‘món ăn’, nếu nhàm chán, học trò sẽ bỏ ăn, bỏ học. 4. Phải biết tác động vào động cơ học tập và biết động viên kịp thời, đúng lúc, đúng chỗ, đúng đối tượng. Phân tích cho các em thấy rõ tầm quan trọng của việc học tập. Tôi đã sưu tầm và đưa ra một số tranh ảnh về nạn thất học, chỉ mới mấy tuổi đầu mà không được đến trường, phải làm những việc nặng nhọc của người lớn rồi lại bị bạn bè khinh bỉ, xa lánh, cơm không đủ ăn, áo không đủ mặc. Ngược lại, những em có học thì làm việc thuận lợi, dễ dàng, càng ngày càng tiến thân, bạn bè ngưỡng mộ, trầm trồ khen ngợi, cha mẹ được tiếng thơm. Tôi luôn biết trân trọng những gì là tốt dù rất nhỏ của học sinh. Một lời động viên, khích lệ kịp thời khi các em chỉ có một việc làm tốt rất nhỏ cũng đủ làm các em thấy tự tin hơn, thấy mình thực sự có ích hơn. Tôi mạnh dạn giao việc cho các em, hướng dẫn các em để chúng làm theo định hướng của mình nhưng vẫn phải để cơ hội cho các em thể hiện tính sáng tạo. IV. CÔNG TÁC GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH. 1. Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Bên cạnh công tác giáo dục đạo đức cho học sinh, việc rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh cũng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong công tác chủ Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 24
25. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 nhiệm của tôi khi nhận chủ nhiêm lớp 10A9. Để thực hiên tốt vai trò của mình trong việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh nhằm giúp học sinh hoàn thiện nhân cách của mình, tôi không phó mặc cho BGH, Đoàn trường rèn luyện kỹ năng cho học sinh theo hình thức sinh hoạt dưới cờ vì tính hiệu quả không cao, không tác động tới nhận thức của đông đảo học sinh. Tôi tận dụng các giờ sinh hoạt lớp, tổ chức cho học sinh những giờ học kỹ năng sống trong tiết sinh hoạt lớp theo một số kịch bản như sau: a. Tổ chức nhiều trò chơi khác nhau cho các em trong giờ sinh hoạt theo nội dung mà tôi chuẩn bị trước: Ai nhanh trí? Ai giỏi đoán các ô chữ? b. Tôi đưa ra các tình huống xảy ra trong lớp, trường, ngoài xã hội để các em trao đổi, thảo luận, đưa ra ý kiến đúng sai trước những tình huống đó. Một số tình huống như: Trên đường đi học về, em gặp một cuộc cãi cọ của học sinh trong trường mà có thể dẫn đến đánh nhau em sẽ xử trí ra sao? Từ đó, tôi đã giáo dục được những kỹ năng sống cho các em như sau: Kỹ năng tự phục vụ bản thân. Kỹ năng xác lập mục tiêu cuộc đời. Kỹ năng quản lý thời gian cụ thể. Kỹ năng điều chỉnh và quản lí cảm xúc. Kỹ năng tự nhận thức và đánh giá bản thân. Kỹ năng giao tiếp và ứng xử. Kỹ năng hợp tác và chia sẻ. Kỹ năng tự tin trước đám đông. Kỹ năng đối diện và ứng phó với khó khăn trong cuộc sống. Kỹ năng đánh giá người khác. Bên cạnh giáo dục kỹ năng sống vào giờ sinh hoạt, tôi còn phối hợp với giáo viên bộ môn lồng ghép nội dung này vào những giờ dạy nhằm giúp các em hoàn thiện nhân cách và có thêm kỹ năng sống cho bản thân. Và tôi luôn phải ghi nhớ một điều rằng; muốn giáo dục kĩ năng sống tốt cho học sinh thì bản thân tôi phải là tấm gương sáng. V. Kết quả Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 25
26. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 Sau khi thực hiện những biện pháp trên với lớp 10A9, qua một học năm học 2011-2012 lớp đã đạt được nhiều kết quả khả quan. Lớp HẠNH KIỂM HỌC LỰC 10A9 Sĩ số Tốt Khá TB Yếu Kém Giỏi Khá TB Yếu Kém 42 22 20 0 0 0 01 13 28 0 0 - Việc phân công nhiệm vụ rõ ràng cho từng HS trong Ban cán sự lớp đã đem lại hiệu quả trong việc quản lí nề nếp và chất lượng học tập. Các em thực hiện nhiệm vụ đầy đủ với tinh thần trách nhiệm cao. Có những trường hợp GVCN không cần có mặt nhưng các em vẫn quản lí lớp tốt. Đây là một trong những nhân tố quyết định thành tích lớp 10A9 đạt được. Cùng với việc duy trì nề nếp sinh hoạt đã giúp học sinh chủ động trong học tập. - Lập sơ đồ lớp như trên đã đưa lại hiệu quả rõ rệt trong học tập của học sinh. Những em trong Ban cán sự lớp ngồi sau có thể quản lí, theo dõi, nhắc nhở các bạn trong các giờ học. Những em học sinh yếu kém ngồi đầu được giáo viên bộ môn quan tâm theo dõi và giúp đỡ nên đã có nhiều tiến bộ. Vì vậy, đã giúp học từ bỏ thói quen thụ động, trông chờ, ỷ lại trong học tập, góp phần vào công cuộc đổi mới chống tiêu cực trong thi cử mà ngành giáo dục đang thực hiện. - Tôi đã thực hiện tốt vai trò và trách nhiệm trong việc phối hợp với các tổ chức, đoàn thể trong và ngoài nhà trường có hiệu quả về công tác giáo dục đạo đức cho học sinh yếu kém, học sinh cá biệt và loại bỏ được nguy cơ bỏ học giữa chừng. Ví dụ: Học sinh Đinh Thị Thu Hiền, Phạm Thị Hồng, Dương thị Loan, Theo thời gian, những bài học về đạo đức, nhân cách trong tiết sinh hoạt lớp giúp học sinh luôn nhớ, vững bước hơn trước những khó khăn trong cuộc sống. Trong năm học này, lớp 10A9 đạt được những thành tích như sau: - Lớp luôn luôn xếp loại tốt trong các đợt thi đua; 20/11, 8/3, 26/3 Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 26
27. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 - Giải ba cuộc thi “ Hành trình tri thức”. - Giải ba trong tham gia các trò chơi dân gian đợt 26/3. - Em Nguyễn Thị Hiền – Giải Nhì học sinh giỏi cấp trường môn Địa lí. Có được những thành tích dù nhỏ nhoi trên, đó là do ý chí đồng lòng của tập thể lớp và không thể phủ nhận vai trò của người giáo viên chủ nhiệm. PHẦN D. KẾT LUẬN I. Bài học kinh nghiệm Sáng kiến kinh nghiệm(SKKN) này, qua trải nghiệm thực tế, tôi nhận thấy rằng giáo dục đạo đức học sinh thành công hay thất bại còn phụ thuộc vào yếu tố khác nữa. Chúng ta không nên áp dụng rập khuôn máy móc bấc kỳ một phương pháp giáo dục tiên tiến nào bởi lẽ sản phẩm đây chính là “con người”. Để đạt được mục đích giáo dục, ta cần phải biết chọn điểm xuất phát thích hợp với đặc điểm riêng của từng trường, từng lớp, từng học sinh, Muốn duy trì tốt thành quả giáo dục cần có sự phối hợp chặt chẽ với các phong trào khác, những hoạt động khác, và đặc biệt cần phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường với Chi Hội CMHS, được sự quan tâm lãnh đạo của cấp uỷ, chính quyền, các đoàn thể và nhân dân địa phương để tạo sức mạnh đồng bộ, toàn xã hội cùng giáo dục thế hệ trẻ đồng thời giữ vững được hướng đi đúng . Sự thành công trong công tác chủ nhiệm lớp, một nhân tố quan trọng mà chúng ta nên thận trọng cân nhắc khi quyết định lựa chọn, đó chính là “lớp truởng”. Muốn làm tốt được những điều trên đòi hỏi người GVCN lớp phải là người có uy tín, toàn diện, có năng lực thực sự để chỉ đạo, dám nghĩ, dám làm đi trước, đề xuất được các vấn đề giá trị, tập hợp được sức mạnh tổng hợp, vai trò con chim đầu đàn là yếu tố có phần lớn lao, tạo nên sự thành công hay thất bại ở mỗi học sinh, mỗi lớp học, mỗi trường học Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 27
28. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 Sau một thời gian thực hiện và áp dụng SKKN này tôi nhận thấy một vấn đề cần phải nghiên cứu, đó là: “Vai trò giáo viên chủ nhiệm lớp trong việc nâng cao chất lượng học tập của học sinh đầu cấp THPT”. II. Kiến nghị Đây là lần đầu tiên tôi viết SKKN về công tác chủ nhiệm, thật sự khó khăn đối với giáo viên có tuổi đời, tuổi nghề chưa nhiều trong công tác chủ nhiệm, nhưng lại là một điều hay bởi qua đó tôi đã trưởng thành hơn trong nghề nghiệp. Bởi vậy, năm học sau, tôi xin đề nghị, thầy hiệu trưởng nên chỉ đạo, khuyến khích mỗi giáo viên nên có SKKN( không nhất thiết 1SKKN/1GV). Giáo viên chủ nhiệm lớp đóng vai trò rất lớn trong việc hình thành và phát triển nhân cách và giáo dục đạo đức học sinh. Thế tại sao lại không có một trường ĐH - CĐ nào đào tạo GVCN lớp một cách chuyên nghiệp? Trên đây là một vài ý kiến của tôi trong quá trình giáo dục đạo đức học sinh trong vai trò giáo viên chủ nhiệm lớp. Tôi rất mong nhận được sự góp ý quý báu của Hội đồng xét duyệt SKKN cùng các đồng nghiệp . Xin trân trọng cảm ơn Hội đồng và các bạn đồng nghiệp đã dành thời gian để đọc bài viết này của tôi! Hà Nội, ngày 26 tháng 5 năm 2012 Tôi xin cam đoan đây là SKKN của XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ mình viết, không sao chép nội dung của người khác. Người viết Nguyễn Thị Điệp Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 28
29. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Wedsite : 2. Điều lệ trường trung học - Bộ GD & ĐT. 3. Thông tư 23/29 v/v hướng dẫn đánh giá, xếp loại học sinh THPT, Bộ GD & ĐT. 4. Luật GD 2005 - Bộ GD & ĐT. 5. Pháp lệnh cán bộ công chức - Bộ GD & ĐT. 6. Phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục - Hà Nội 1996 - PTS. Phạm Viết Vượng. 7. Tâm lí học đại cương - Hà Nội 1995 - PGS. Nguyễn Quang Uẩn(chủ biên). 8. Giáo dục học đại cương II - Hà Nội 1996 - GS. Đặng Vũ Hoạt. 9. Thực hành về giáo dục học - Hà Nội 1995 - PTS. Nguyễn Đình Chỉnh. Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 29
30. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 MỤC LỤC NỘI DUNG TRANG PHẦN A. ĐẶT VẤN ĐỀ I. Lý do chọn đề tài. 02 II. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu. 05 III. Phương pháp nghiên cứu. IV.Đối tượng nghiên cứu. 05 PHẦN B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. Vài nét về vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong trường 06 THPT. II. Những phẩm chấ cần có của một giáo viên chủ nhiệm. 07 III. Nhiệm vụ của người GVCN lớp trong việc kết hợp giữa Nhà trường- Gia đình- Xã hội để giáo dục đạo đức và hình thành nhân cách cho học sinh. 09 PHẦN C:BIỆN PHÁP THỰC HIỆN ĐỀ TÀI 10 I. Các biện pháp thực hiện đề tài. 10 II. Công tác giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 10A9. 17 III. Biện pháp giáo dục cho học sinh cá biệt. 21 IV. Công tác giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. 24 PHẦN D: KẾT LUẬN 27 I.Bài học kinh nghiệm. 27 II.Những kiến nghị. 28 Tài liệu tham khảo 29 Phụ lục 30 Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 30
31. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 Ý kiến nhận xét của hội đồng khoa học cơ sở. Ba Vì, ngày .tháng 5 năm 2012 Chủ tịch hội đồng Đánh giá nhận xét của hội đồng khoa học ngành giáo dục thành phố Hà Nội. Ngày tháng .năm 2012 Chủ tịch hội đồng Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 31
32. Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A9 Giáo viên: Nguyễn Thị Điệp- Trường THPT Ba Vì 32