Sáng kiến kinh nghiệm Phát huy tính chủ động, sáng tạo trong phân môn Học hát ở trường THCS

Nội dung tóm tắt: Sáng kiến kinh nghiệm Phát huy tính chủ động, sáng tạo trong phân môn Học hát ở trường THCS

1. 9 - Giáo viên cần có phương pháp truyền thụ gắn gọn, đầy đủ, khoa học nhằm giúp các em tiếp thu kiến thức một cách dễ dàng nhất; - Giáo viên nên có lời nói nhẹ nhàng, có nét mặt tươi tắn, niềm nở, vui tươi, hồn nhiên, thân thiện với các em. Trang phục gọn gàng, biết cách thu hút và gây được hứng thú cho học sinh qua cách truyền đạt, luôn làm chủ được kiến thức, biết cách giải quyết tình huống, thể hiện và tạo ra những điểm nhấn, trọng tâm của bài giảng; - Chuẩn bị tốt các phương pháp kỹ năng thực hành đổi mới trong phần học hát như: + Các động tác vận động biểu diễn ứng dụng trong bài; + Các động tác vận động cơ thể trong bài; + Các động tác thể hiện diễn cảm trong bài; + Các hình thức biểu diễn của các nhóm đa dạng và phong phú. * Về phía học sinh: + Học sinh phải có đầy đủ vở ghi, SGK, các đạo cụ chuẩn bị như thanh phách, chai đựng hạt, tranh ảnh tự sưu tầm, và các hình thức biểu diễn đã chẩn bị trong khả năng sáng tạo của bản thân. 2.2. Các phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu lý thuyết (còn gọi là Phương pháp nghiên cứu tài liệu): Nghiên cứu tài liệu liên quan đến phương pháp dạy học nói chung, phương pháp dạy Âm nhạc THCS nói riêng Đặc biệt nghiên cứu Sách giáo khoa, sách giáo viên. - Phương pháp thống kê - phân tích tổng hợp - so sánh đối chiếu và phương pháp thực nghiệm: Tiến hành khảo sát thống kê số liệu học sinh, đồng thời tiến hành thực nghiệm cụ thể ở 3 lớp 6 với cùng 1 bài để so sánh đối chiếu rồi đưa ra kết luận. - Phương pháp điều tra sư phạm: Trao đổi với các đồng nghiệp về các phương pháp rèn kĩ năng học hát qua các buổi sinh hoạt chuyên môn, các chuyên đề cấp cụm, cấp Huyện 2.3. Ví dụ minh họa
2. 10 * Ví dụ 1: Học hát bài: Tình bạn bốn phương Nhạc: Scotland Lời việt: Đỗ Thanh Hiên (SGK âm nhạc cánh diều 6) Bước 1: Học sinh tìm hiểu theo cặp đôi về tác giả, về xuất sứ - Giáo viên cho học sinh quan sát các bức tranh đã sưu tầm về Vương Quốc Anh và vị trí của Scotland - Gọi học sinh nhận biết và trả lời về hình ảnh sau khi đã quan sát? - Gọi 1 học sinh nhận xét phần trả lời của bạn. - Giáo viên khái quát lại và giới thiệu đôi nét về Vương Quốc Anh và vị trí của Scotland. Bước 2: Cho học sinh quan sát và nhận xét bài hát “Tình bạn bốn phương” ? Bài được viết ở nhịp bao nhiêu ? Tiết tấu của bài hát như thế nào ? Tìm cao độ và trường độ trong bài
3. 11 ? Các nốt cần lưu ý trong bài hát ? Nội dung bài hát - Bài viết ở nhịp 4/4 - Tiết tấu: Hơi nhanh, sôi nổi - Cao độ: Đồ, rê, mi, son, la, si - Trường độ: Nốt trắng chấm dôi, nốt đen, nốt đen chấm dôi, nốt móc đơn - Nội dung bài hát: Thể hiện mong ước của tuổi thơ trên khắp hành tinh muốn được kết bạn với nhau và được sống trong hòa bình, nhân ái. Bước 3: Học sinh lắng nghe giai điệu của bài hát - Giáo viên mở video hoặc đánh đàn giai điệu bài hát “Tình bạn bốn phương” cho học sinh nghe Bước 4: Học sinh chia câu - Học sinh chia câu - Bài nhạc được chia làm 2 đoạn nhạc: Đoạn 1: Gồm 8 ô nhịp Đoạn 2: Gồm 8 ô nhịp Bước 5: Học hát từng câu - Giáo viên hướng dẫn và hát mẫu từng câu sau đó học sinh hát theo Đoạn 1: - Câu 1: từ ô nhịp 1 ô nhịp 4 + Giáo viên đàn giai điệu từ 1-2 lần + Giáo viên hát mẫu cho học sinh nghe + Học sinh nghe rồi hát lại 2 lần - Câu 2: từ ô nhịp 5 đến ô nhịp 8 + Giáo viên đàn giai điệu từ 1-2 lần + Giáo viên hát mẫu cho học sinh nghe + Học sinh nghe rồi hát lại 2 lần - Ghép câu 1 và câu 2: ( 2 lần) - Câu 3: từ ô nhịp 9 đến ô nhịp 12 + Giáo viên đàn giai điệu từ 1-2 lần
4. 12 + Giáo viên hát mẫu cho học sinh nghe + Học sinh nghe rồi hát lại 2 lần - Câu 4: từ ô nhịp 13 đến hết ô nhịp 16 + Giáo viên đàn giai điệu từ 1-2 lần + Giáo viên hát mẫu cho học sinh nghe + Học sinh nghe rồi hát lại 2 lần - Ghép câu 3 và câu 4: ( 2 lần) - Ghép toàn bài ( 2 lần) - Giáo viên đàn và hướng dẫn. - Giáo viên nhận xét phần học hát - Gọi từng nhóm kiểm tra - Gọi các nhóm nhận xét Bước 6: Hoạt động nhóm - Cho các nhóm biểu diễn theo các đạo cụ, các động tác biểu diễn và các hoạt động vận động cơ thể. - Giáo viên gọi các nhóm đánh giá nhận xét. - Biểu dương các nhóm tham gia. Bước 7: Trò chơi: “Tìm ca sĩ trẻ tài năng” Hình thức chơi: + Học sinh là ca sĩ: hát bài hát kết hợp biểu diễn + Giáo viên vừa là người dẫn chương trình vừa là nhạc công và là ban giám khảo. + Học sinh hát đúng cao độ, trường độ, sắc thái bài hát kết hợp với động tác phù hợp sẽ được điểm đạt Qua phần trò chơi để củng cố bài học và tạo cho các em sự hứng thú, yêu thích bài học, các em phát triển được sự tự tin và chủ động trong các hoạt động. Cho các em nghe 1,2 ca khúc về đất nước Anh
5. 13 * Ví dụ 2: Ở bài hát “Đi cắt lúa” Dân ca Hrê (Tây Nguyên) Sưu tầm: Lê Toàn Hùng Đặt lời mới: Lê Minh Châu Bước 1: Giới thiệu về Tây Nguyên – bài hát “Đi cắt lúa” - Giáo viên cho đại diện các nhóm lên báo cáo về phần chuẩn bị ở nhà về Tây Nguyên – bài hát “Đi cắt lúa”: + Tây Nguyên là vùng đất có kho tàng âm nhạc dân gian đa dạng, phong phú, độc đáo và giàu bản sắc như: cồng chiêng, đàn đá, nhạc cụ tre nứa, các bài dân ca đặc sắc, + “Đi cắt lúa” là một bài dân ca của dân tộc Hrê. Bài hát có cấu trúc 1 đoạn, ngắn gọn, vui tươi, trong sáng, thể hiện cuộc sống hồn nhiên, lạc quan của đồng bào dân tộc Hrê. Hình ảnh trang phục, phong tục Tây nguyên Bước 2: Tìm hiểu tác phẩm - Cho học sinh hoạt động nhóm tìm hiểu bài hát tại lớp trong 3 phút; - Gọi đại diện các nhóm lên trình bày kết quả sau khi đã thảo luận. Bước 3: Lưu ý các câu hát khó -Ở bài này học sinh thường hát sai các pchỗ:
6. 14 - Vì lớp 6 các em chưa học về phần nhạc lý nhiều và nhất là lại có đảo phách do vậy khi học sinh hát sai giáo viên không diễn giải lí thuyết dài dòng mà chỉ thực hiện trực tiếp là giáo viên đàn mẫu nhiều lần ở chỗ khó này hoặc hát mẫu kết hợp động tác gõ đệm cho học sinh nghe rồi yêu cầu học sinh thực hiện, sau đó mới ghép vào bài. Bước 4: Chia câu và học hát từng câu - Giáo viên đàn từng câu cho cả lớp học hát ( mỗi câu 2 lần) - Ghép toàn bài ( 2 lần) Bước 5: Luyện tập - Cho từng nhóm biểu diễn bài hát cùng các động tác vận động cơ thế - Giáo viên hướng dẫn và gợi ý cho các nhóm thực hiện - Gọi các nhóm nhận xét - Giáo viên tuyên dương và biểu dương đánh giá từng nhóm. Bước 6: Nêu nội dung bài học - Nhằm củng cố ý nghĩa bài học, khắc sâu bài học cho học sinh. Bước 7: Kiểm tra đánh giá - Kiểm tra đánh giá để phát hiện ra năng lực của từng học sinh, để tiếp tục bồi dưỡng cũng như có các phương pháp phù hợp với đối tượng học sinh, đồng thời khích lệ các em trong giờ học. Bước 8: Biểu dương - Biểu dương các em kịp thời đây là một bước rất quan trọng nhằm động viên khích lệ học sinh luôn cố gắng hết mình trong từng giờ học cũng như là phát huy tiềm năng sáng tạo của các em.
7. 15 Bước 9: Trò chơi: “Ai nhanh nhất” - Hình thức chơi: + Cho học sinh nghe giai điệu một nét nhạc (lúc đầu là các bài đã học, nếu học sinh nghe tốt thì có thể đàn giai điệu bài hát ngoài chương trình học) để đoán lời ca nhằm phát triển tai nghe cho học sinh. - Hình thức thưởng: + Chấm điểm. + Tuyên dương (nếu trả lời đúng). *Ví dụ: Mỗi tổ đại diện một học sinh lên bảng. - Giáo viên đánh đàn một đoạn bài hát: Việt Nam quê hương tôi (trang 13 Âm nhạc 6 bộ sách Cánh Diều) - Học sinh nào ghi nhanh và chính xác tên bài hát là thắng cuộc. - Giáo viên chấm điểm – tuyên dương. - Qua trò chơi này giúp phát triển tai nghe cho học sinh, giúp học sinh linh hoạt nhạy bén hơn. III. HIỆU QUẢ DO SÁNG KIẾN ĐEM LẠI: Kết quả khảo sát sau khi thực hiện sáng kiến Rất Không Đối Số Tỷ lệ Yêu Tỷ lệ Tỷ lệ Nội dung yêu yêu tượng lượng % thích % % thích thích Học sinh yêu Khối 6 103 thích môn 45 43,7% 58 56,3% 0 0% học âm nhạc Học sinh yêu Khối 7 103 thích môn 52 50,5% 51 49,5% 0 0% học âm nhạc Học sinh yêu thích môn Khối 8 100 43 43% 57 57% 0 0% học âm nhạc Học sinh yêu Khối 9 65 thích môn 35 53,8% 30 46,2% 0 0% học âm nhạc
8. 16 1. Hiệu quả về kinh tế: - Sau khi thực hiện các giải pháp vào thực tế cho thấy: Giải pháp áp dụng không đòi hỏi đầu tư tốn kém về kinh tế. Học sinh đã yêu thích bộ môn học âm nhạc hơn rất nhiều, đặc biệt các em không còn sợ phân môn học hát như trước, từ đó có kỹ năng nghe và thực hành bài hát, biết vận dụng các động tác phụ họa, đặc biệt là các động tác vận động cơ thể, đây là 1 biện pháp tạo hứng thú rất nhiều cho học sinh, phương pháp tổ chức trò chơi kết hợp với việc học hát giúp các em hăng hái, tích cực thi đua và rèn luyện, tự tin biểu diễn trước đám đông, phát huy tính sáng tạo trong các động tác phụ họa. 2. Hiệu quả về mặt xã hội: - Sau khi thực hiện các giải pháp đổi mới trong phân môn học hát tôi đã thu được những kết quả sau: - Về giáo viên: + Luôn tạo cho mình 1 kỹ năng, bản lĩnh linh hoạt, năng động, sáng tạo, luôn trau dồi đổi mới các phương pháp trong từng bài học, thu hút được các em yêu thích môn học, giờ học luôn sinh động, vui tươi, không nhàm chán, thực hành thành thạo kỹ năng công nghệ thông tin vào bài học cũng như sử dụng tốt các đạo cụ, có kiến thức sâu rộng chuyên môn; + Luôn truyền tải được những thông tin, sự nhiệt huyết tới các đồng nghiệp trong nhà trường, thực hiện trong các buổi hoạt động ngoại khóa của nhà trường. - Về phía học sinh: + Thông qua phương pháp đổi mới trong phân môn học hát học sinh không còn e rè, lo ngại phân môn học hát mà còn được phát huy tính tích cực, sáng tạo, được bồi dưỡng bản lĩnh tự tin khi thể hiện trước đám đông. Biết tổ chức một số hoạt động văn nghệ. Học sinh tích cực nhiệt tình, năng động, sẵn sàng tham gia những hoạt động xã hội, hoạt động tập thể của nhà trường; + Tạo sự đoàn kết, các em biết giúp đỡ nhau trong mọi mặt, các em được trau dồi kỹ năng sống, kỹ năng xử lí tình huống, kỹ năng MC, kỹ năng tổ chức
9. 18 MỤC LỤC NỘI DUNG TRANG THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN BÁO CÁO SÁNG KIẾN 1 I. ĐIỀU KIỆN HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN 1-2 II. MÔ TẢ GIẢI PHÁP 2 1. Mô tả giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến 2 2. Mô tả giải pháp sau khi có sáng kiến 3 2.1. Các giải pháp 3 2.2. Các phương pháp nghiên cứu 5 2.3. Ví dụ minh họa 6 III. HIỆU QUẢ DO SÁNG KIẾN ĐEM LẠI 11 1.Hiệu quả về kinh tế 12 2.Hiệu quả về mặt xã hội 12 3.Khả năng áp dụng và nhân rộng 13 IV. CAM KẾT KHÔNG SAO CHÉP HOẶC VI PHẠM 13 BẢN QUYỀN