Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy và học môn Lịch sử Lớp 9

Nội dung tóm tắt: Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy và học môn Lịch sử Lớp 9

1. Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy và học môn Lịch sử 9 (Lưu ý: - BĐTD là một sơ đồ mở, GV yêu cầu các nhóm HS nên vẽ các kiểu BĐTD khác nhau, GV chỉ nên chỉnh sửa cho HS về mặt kiến thức, góp ý thêm về đường nét vẽ, màu sắc và hình thức, cấu trúc (nếu cần)). - Ghi bảng: Giáo viên tóm tắt bài học bằng một sơ đồ kiến thức (Dàn bài). Ví dụ : Dạy bài “Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 và sự thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hòa” – Lớp 9. Đặc điểm của bài này là học sinh đã nắm được những sự kiện, diễn biến và khí thế của phong trào cách mạng nước ta trước đó, nắm được những bước phát triển của cách mạng Việt Nam và điều kiện để tiến tới tổng khởi nghĩa. Biết những hình ảnh, tư liệu về cách mạng tháng Tám năm 1945. Vì vậy khi dạy bài này chúng ta hướng dẫn học sinh hoạt động nhóm thiết lập BĐTD với “Chìa khóa” là “Tổng khởi nghĩa tháng tám và sự thành lập nước VNDCCH”. Từ đó xậy dựng kiến thức của từng nội dung lớn, nhỏ (Cây cành nhánh) việc làm này giúp học sinh tư duy lựa chọn kiến thức để lập và phát triển thêm. Hoạt động 1: Lập BĐTD - Giáo viên hướng dẫn, gợi ý học sinh tiếp cận những nội dung chính của bài học. Chia lớp thành 4 nhóm, mỗi nhóm được phân công vẽ 1 BĐTD cho 1 nội dung chính của bài và hướng dẫn học sinh triển khai sơ đồ theo các vấn đề, nội dung, sự kiện. - Lưu ý với học sinh nguyên tắc của BĐTD là chỉ viết những nội dung chính, ngắn gọn, khi trình bày phát triển thêm. Giáo viên: Nguyễn Thị Thủy Năm học: 2011-2012 8 Trường THCS Hồng Thủy
2. Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy và học môn Lịch sử 9 Hoạt động 2: Báo cáo, thuyết minh về BĐTD. Cử HS hoặc đại diện của các nhóm lên báo cáo, thuyết minh về BĐTD mà nhóm mình đã thiết lập. Qua hoạt động này giáo viên nắm được việc hiểu kiến thức, kỹ năng trình bày, tinh thần học tập của học sinh, từ đó giáo viên vừ bổ sung kiến thức vừa rèn cho các em khả năng thuyết trình trước đông người, kỹ năng tự tin hơn, mạnh dạn hơn, đây cũng là một trong những điểm cần rèn luyện của học sinh hiện nay đó là (kỹ năng sống). Hoạt động 3: Thảo luận, chỉnh sửa, hoàn thiện BĐTD. Tổ chức cho học sinh thảo luận, bổ sung, chỉnh sửa, chất vấn, khắc sâu kiến thức và hoàn thiện BĐTD về kiến thức của nội dung vừa tìm hiểu. (giáo viên sẽ là người cố vấn, là trọng tài giúp học sinh hoàn chỉnh BĐTD). Hoạt động 4: Củng cố kiến thức bằng một BĐTD. Giáo viên cho học sinh lên trình bày, thuyết minh về kiến thức của bài, thông qua một BĐTD do GV đã chuẩn bị sẵn (vẽ ở bảng phụ hoặc ở bìa), hoặc BĐTD mà các em vừa thiết kế và cả lớp đã chỉnh sửa, hoàn thiện 2.2. Sử dụng BĐTD trong việc kiểm tra bài cũ Vì thời gian kiểm tra bài cũ không nhiều, chỉ khoảng 5-7 phút nên yêu cầu của giáo viên thường không quá khó, không đòi hỏi nhiều sự phân tích, so sánh để trả lời câu hỏi. Giáo viên thường yêu cầu học sinh tái hiện lại một phần nội dung bài học bằng cách gọi học sinh lên bảng trả lời câu hỏi. Giáo viên sẽ chấm điểm tùy vào mức độ thuộc bài của học sinh. Cách làm này vô tình để nhiều học sinh roi vào tình trạng “học vẹt”, đọc thuộc long mà không hiểu bài. Do đó, cần phải có sự thay đổi trong việc kiểm tra, đánh giá nhận thức của học sinh, yêu cầu đặt ra không chỉ “phần nhớ” mà cần chú trọng đến “phần hiểu”. Cách làm này vừa tránh được việc học vẹt, vừa đánh giá chính xác học sinh, đồng thời nâng cao chất lượng học tập. Sử dụng bản đồ tư duy vừa giúp giáo viên kiểm tra được phần nhớ lẫn phần hiểu của học sinh đối với bài học cũ. Các bản đồ thường được giáo viên sử dụng ở dạng thiếu thiếu thong tin, yêu cầu học sinh điền các thong tin còn thiếu và rút ra nhận xét về mối quan hệ của các nhánh thông tin với từ khóa trung tâm. Giáo viên: Nguyễn Thị Thủy Năm học: 2011-2012 9 Trường THCS Hồng Thủy
3. Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy và học môn Lịch sử 9 Ví dụ: Trước khi dạy học bài 6 Các nước Châu Phi (lịch sử 9), giáo viên yêu cầu học sinh lên bảng điền các thông tin còn thiếu để hoàn thiện BĐTD về sự ra đời và quá trình phát triển thành viên của tổ chức ASEAN(mục II, III bài 5 Các nước Đông Nam Á) Ví dụ: Hoặc trước khi dạy bài 15: Phong trào cách mạng Việt Nam sau chiến tranh thế giới thứ nhất 1919-1925 (lịch sử 9), giáo viên yêu cầu học sinh lên bảng điền các thông tin còn thiếu để hoàn thiện BĐTD bài 14: Việt Nam sau chiến tranh thế giới thứ nhất (mục III). Giáo viên: Nguyễn Thị Thủy Năm học: 2011-2012 10 Trường THCS Hồng Thủy
4. Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy và học môn Lịch sử 9 Sau khi học sinh đã hoàn thiện bản đồ, học sinh cần rút ra nhận xét về hoàn cảnh ra đời, mục tiêu hoạt động, sự phát triền thành viên của tổ chức ASEAN và nói rõ thái độ chính trị và khả năng cách mạng của từng gia cấp, tầng lớp xã hội Việt Nam sau chiến Giáo viên: Nguyễn Thị Thủy Năm học: 2011-2012 11 Trường THCS Hồng Thủy
5. Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy và học môn Lịch sử 9 tranh thế giới thứ nhất, hay nói cách khác là nhận xét về mối quan hệ giữa các nhánh thông tin với từ chìa khóa trung tâm. Đây chính là phần hiểu bài của học sinh mà giáo viên cần căn cứ vào đó để đánh giá, nhận xét. 2.3. Sử dụng BĐTD trong việc giảng bài mới. Sử dụng bản đồ tư duy là một gợi ý cho cách trình bày. Giáo viên thay vì gạch chân đầu dòng các ý cần trình bày lên bảng thì sử dụng BĐTD để thể hiện một phần hoặc toàn bộ nội dung bài học một cách rất trực quan. Ví dụ: Bài 23: Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 và sự thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (Lịch sử 9), để xác định lệnh Tổng khởi nghĩa, việc giành chính quyền ở Hà Nội, trong cả nước và ý nghĩa lịch sử, nguyên nhân thành công của cách mạng tháng Tám là phần kiến thức không khó nhưng không dễ nhớ đối với học sinh. Nếu giáo viên sử dụng phương pháp trình bày truyền thống thì vấn đề vẫn được giải quyết nhưng không hiệu quả vì nội dung dàn trải, hết nội dung này đến nội dung khác, học sinh sẽ không thấy được mối quan hệ về việc chớp thời cơ để Tổng khởi nghĩa và việc dành chính quyền ở Hà Nội có ý nghĩa như thế nào đối với việc giành chính quyền trong cả nước và đặc biệt là ý nghĩa to lớn, nguyên nhân thành công của cách mạng tháng Tám. Giáo viên: Nguyễn Thị Thủy Năm học: 2011-2012 12 Trường THCS Hồng Thủy
6. Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy và học môn Lịch sử 9 Sau khi giới thiệu xong nội dung kiến thức cần nắm trong bài học hôm nay giáo viên có thể tổ chức cho học sinh làm việc theo cá nhân hoặc theo nhóm nhỏ, dựa vào nội dung trong sách giáo khoa, bản đồ trong sách giáo khoa, bản đồ treo tường để hoàn thành bài tập. Cuối cùng giáo viên cùng học sinh hoàn thiện được một bản đồ tư duy kiến thức theo ý muốn của mình, kết quả có thể như sau. 2.4. Sử dụng bản đồ tư duy trong việc củng cố kiến thức bài học Phù hợp với kiến thức củng cố kiến thức cho học sinh sau bài học thì dạng bài tập thích hợp là cho học sinh tự thiết kế cho mình một bản đồ theo ý muốn sáng tạo của mình với màu sắc tùy ý, có thể bản đồ thiếu nội dung kiến thức cụ thể hoặc đầy đủ lượng kiến thức của bài học như vừa tiếp thu trong bài học, hoạt động cá nhân hoặc nhóm. Tuy nhiên, các thông tin còn thiếu này sẽ bao trùm nội dung toàn bài để một lần nữa nhằm khắc sâu kiến thức và lưu ý đến trọng tâm của bài học. Ví dụ: Khi dạy 11: Trật tự thế giới mới sau chiến tranh thế giới thứ hai (lịch sử 9), sau khi học sinh đã tự thiết kế cho mình một BĐTD xong thì giáo viên có thể so sánh, đối Giáo viên: Nguyễn Thị Thủy Năm học: 2011-2012 13 Trường THCS Hồng Thủy
7. Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy và học môn Lịch sử 9 chiếu, nhận xét đánh giá bài của học sinh với BĐTD mà giáo viên đã chuẩn bị sẵn rồi. Lưu ý chỉ đánh giá, nhận xét về kiến thức được thể hiện ở bản đồ chứ không tập trung đánh giá, nhận xét về màu sắc, hình vẽ. Có thể tham khảo BĐTD ở bài 11 như sau. Ví dụ: Khi dạy 26: Bước phát triển mới của cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp(1950-1953) (lịch sử 9), sau khi dạy xong mục I: Chiến dịch Biên giới thu – đông 1950, giáo viên có thế nhấn mạnh kiến thức lại nội dung kiến thức bài học này một cách đầy đủ và trực quan bằng BĐTD mà giáo viên đã chuẩn bị sẵn, qua đó học sinh sẽ hứng thú, nhớ lâu, nắm chắc bài học hơn. Giáo viên: Nguyễn Thị Thủy Năm học: 2011-2012 14 Trường THCS Hồng Thủy
8. Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy và học môn Lịch sử 9 Qua việc củng cố nội dung bài học theo hình thức này học sinh sẽ nhỡ lâu, nhớ kỹ nội dung bài học và phát huy được tính sáng tạo, tư duy của mình, giúp các em yêu thích môn lịch sử hơn. 2.5. Sử dụng BĐTD để ra bài tập về nhà Vì làm bài tập về nhà sẽ có nhiều thời gian và điều kiện để tìm kiếm tài liệu nên bài tập về nhà mà giáo viên giao cho học sinh hoặc nhóm học sinh trước hết phải gắn với nội dung bài học và trong điều kiện cho phép(trình độ học sinh, thời gian, kinh tế). Yêu cầu đối với bài về nhà cũng cần khó hơn, phức tạp hơn và cần sự đầu tư lớn hơn(cả kênh chữ, kênh hình, màu sắc, lượng thông tin), qua đó còn thể hiện cả tính sáng tạo và sự tích cực tìm kiếm tài liệu học tập của học sinh. Ví dụ: Để dạy tốt bài 18: Đảng cộng sản Việt Nam ra đời(lịch sử 9) giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh về nhà tìm hiểu nội dung của bài học theo các câu hỏi cuối mỗi mục trong bài, mặt khác yêu cầu học sinh sưu tâm một số tranh ảnh có lien quan đến bài học và thể hiện được tính sáng tạo, thẩm mỹ cao. Sau đó đến lúc dạy bài mới giáo viên Giáo viên: Nguyễn Thị Thủy Năm học: 2011-2012 15 Trường THCS Hồng Thủy
9. Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy và học môn Lịch sử 9 cho học sinh đối chiếu so sánh nội dung đã chuẩn bị ở nhà xem đúng không, đầy đủ chưa, đồng thời giáo viên phải chuẩn bị một BĐTD có đầy đủ nội dung kiến thức của bài học này để giới thiệu và nhấn mạnh kiến thức cho học sinh nắm chắc, nhớ sâu bài học. Nguyễn Ái Quốc Nguyễn Ái Quốc Lê Hồng Sơn HồTùng Mậu Châu Văn Liêm Nguyễn Thiệu Nguễn Đức Cảnh 2.6. BĐTD hỗ trợ cho tiết tổng kết ôn tập kiến thức Sau mỗi chương mỗi phần, giáo viên cần phải tổng kết, ôn tập, hệ thống hóa kiến thức cho học sinh trước khi các em làm bài tập và làm bài kiểm tra chương, kiểm tra học kì, thi cuối năm. Với thế mạnh của BĐTD là kiến thức được hệ thống hóa dưới dạng sơ đồ, các đường nối là sự diễn tả mạch logic kiến thức hoặc các mối quan hệ nhân quả hay quan hệ tương đương, cộng them màu sắc của các đường nối, màu sắc của các đơn vị kiến thức, sẽ giúp học sinh nhìn thấy “Bức tranh tổng thể” cả một phần kiến thức đã học. Có nhiều cách xây dựng BĐTD trong tiết ôn tập, củng cố: Giáo viên: Nguyễn Thị Thủy Năm học: 2011-2012 16 Trường THCS Hồng Thủy
10. Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy và học môn Lịch sử 9 - Thông thường giáo viên cho một số câu hỏi và bài tập để học sinh chuẩn bị ở nhà. Trong tiết ôn tập, củng cố, giáo viên hướng dẫn học sinh tự lập BĐTD, sau đó cho học sinh trao đổi kết quả với nhau và sau cùng đối chiếu với BĐTD do giáo viên lập ra. Từng em có thể bổ sung hay sửa lại BĐTD của mình và coi đó là tài liệu ôn tập của mình. - Cách khác: Giáo viên lập BĐTD mở. Trong giờ ôn tập, củng cố, giáo viên chỉ vẽ một số nhánh chính, thậm chí không đủ nhánh, hoặc thiếu, hoặc thừa thông tin trong tiết học đó, giáo viên yêu cầu học sinh tự bổ sung, thêm hoặc bớt thông tin, để cuối cùng toàn lớp lập được một BĐTD ôn tập, củng cố kiến thức chương đó tương đối hoàn chỉnh và hợp lý. Cách làm này sẽ lôi cuốn được sự tham gia của học sinh( suy nghĩ nhiều hơn, trao đổi nhiều hơn, tranh luận nhiều hơn) và giờ ôn tập, tổng kết chương sẽ không tẻ nhạt và có chất lượng hơn. - Bên cạnh đó còn có cách khác như chia nhóm và từng nhóm lập BĐTD. Sau đó các nhóm lên trình bày BĐTD của nhóm, các nhóm khác nhận xét về các mặt như sau: + Nội dung cơ bản kiến thức trong chương đã đủ chưa? Còn sót kiến thức nào không? + Cách trình bày đã hợp lý chưa? Vị trí các thoongtin như thế nào? + Cấu trúc của BĐTD đã hợp lý chưa + Màu sắc đã hợp lý chưa? Đã làm nổi bật nội dung cơ bản chưa? + Nhìn tổng thể có hợp lý không, có hấp dẫn được người học không? Với cách lập BĐTD như trên, chắc chắn giờ ôn tập, củng cố kiến thức sẽ mang lại hiệu quả cao. IV. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC Qua nhiều năm dạy học lịch sử lớp 9 tôi nhận thấy rằng đổi mới phương pháp dạy học được sử dụng nhuần nhuyễn trong các tiết dạy sẽ làm cho tiết dạy sinh động, học sinh hứng thú học tập và đặc biệt là phát huy hết khả năng tư duy, sáng tạo, ốc thẩm mỹ của các em. Từ đó tôi đã hướng dẫn cho các em sử dụng không chỉ trong học môn lịch Giáo viên: Nguyễn Thị Thủy Năm học: 2011-2012 17 Trường THCS Hồng Thủy
11. Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy và học môn Lịch sử 9 sử mà các em có thể tự học các môn học khác theo cách lập BĐTD như các bước mà tôi đã hướng dẫn. Để nắm bắt được hiệu quả sử dụng BĐTD trong dạy và học lịch sử với các giải pháp nêu trên tôi đã tiến hành thử nghiệm qua khảo sát thực tế trực tiếp kết quả đạt được như sau. Bảng thống kê đánh giá việc học môn lịch sử học sinh lớp 9A, 9B năm học 2011-2012. Thời gian Sĩ số Không thích học Tỉ lệ Thích học Tỉ lệ Đầu năm 70 41 58,6% 29 41,4% Giữa HK II 69 5 7,2% 64 92,8% Qua kết quả đạt được đó cho thấy rằng các em đã yêu thích bộ môn lịch sử, nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của lịch sử và thành thạo trong việc lập và sử dụng bản đồ tư duy trong học tập môn lịch sử. V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM VÀ HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA ĐỀ TÀI 1. BÀI HỌC KINH NGHIỆM Từ kết quả thu được trong quá trình sử dụng bản đồ tư duy vào dạy và học lịch sử lớp 9 để nâng cao chất lượng dạy học bản thân tôi đã đúc rút một số kinh nghiệm như sau: *. Đối với giáo viên: - Bản thân mỗi giáo viên không ngừng nâng cao tay nghề về chuyên môn nghiệp vụ mà cả về sự sáng tạo, nghệ thuật hội họa. - Phải thường xuyên tổ chức dạy học theo phương pháp sử dụng BĐTD để phát triển hết khả năng sáng tạo, thẩm mỹ, khat năng tư duy của học sinh. - Cần phải hướng dẫn kỹ cho học sinh chuẩn bị nội dung bài học ở nhà thông qua BĐTD, sau đó kiểm tra sự chuẩn bị của các em và quan tâm các nhóm, các học sinh yếu kém, tuyên dương, động viên những nhóm hcj sinh làm tốt nhiệm vụ mà giáo viên giao để khuyến khích các em phát huy tạo niềm say mê cho các em yêu thích môn học. Giáo viên: Nguyễn Thị Thủy Năm học: 2011-2012 18 Trường THCS Hồng Thủy
12. Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy và học môn Lịch sử 9 - Tuy nhiên, không phải bất cứ nội dung nào, bài học nào cũng có thể sử dụng BĐTD và cũng không phải sử dụng cho mọi giờ học. Giáo viên cần có sự linh hoạt trong sử dụng BĐTD đúng lúc, đúng cách, phù hợp với đối tượng học sinh và quan trọng là đảm bảo việc truyền tải nội dung bài học *. Đối với học sinh - Luôn có niềm đam mê, sự hứng thú học tập bộ môn lịch sử - Thường xuyên chuẩn bị bài ở nhà theo yêu cầu của giáo viên - Lúc nào cũng có săn giấy A4, bút chì, bút màu, tẩy, bảng phụ trong cặp - Phải rèn luyện sự sáng tạo, óc tư duy của mình trong cách học BĐTD. 2. HƯỚNG PHÁT TRIỂN ĐỀ TÀI Với đề tài này, tôi nghĩ rằng có thể áp dụng cho học sinh ở các khối lớp 6,7,8,9 tại trường THCS Hồng Thủy và mở rộng ra các trường THCS trong toàn quốc. Giáo viên: Nguyễn Thị Thủy Năm học: 2011-2012 19 Trường THCS Hồng Thủy
13. Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy và học môn Lịch sử 9 C. KẾT LUẬN Đổi mới phương pháp dạy và học là điều mà ngành giáo dục luôn cố gắng thực hiện để nâng cao chất lượng đào tạo. Tuy nhiên, việc thực hiện riêng lẻ nhất định sẽ không mang lại hiệu quả cao mà cần có sự vào cuộc đồng bộ của các cấp lãnh đạo, của toàn thể giáo viên và tất cả các môn học, cấp học. Chính vì vậy, lần triển khai phương pháp dạy học mới này, Bộ GD&ĐT đã có công văn 8277 và công văn 295 do Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển ký chỉ đạo triển khai tập huấn 5 chuyên đề trong đó có BĐTD được thực hiện trên diện rộng. Theo đánh giá của nhiều giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục, BĐTD sau khi ứng dụng vào các tiết học đã mang lại hiệu quả thiết thực như: Giúp học sinh thuộc bài ngay tại lớp, nhớ nhanh, nhớ sâu và lâu những nội dung của bài học. Mặt khác, dạy học bằng BĐTD giúp học sinh không nhàm chán về bài học mà luôn sôi nổi, hào hứng từ đầu đến cuối tiết học. Phương pháp này đặc biệt có ích trong việc củng cố kiến thức và rèn luyện, phát triển tư duy logic, năng lực cho học sinh, nhất là những học sinh khá, giỏi. Học sinh có thể tự học ở nhà rất hiệu quả, không tốn kém. Qua nghiên cứu lí luận và thực nghiệm dạy học cho thấy, sử dụng BĐTD trong dạy học kiến thức mới giúp học sinh học tập một cách chủ động, tích cực và huy động được tất cả học sinh tham gia xây dựng bài một cách hào hứng. Với sản phẩm độc đáo “kiến thức và hội họa” là niềm vui sáng tạo hàng ngày của học sinh và cũng là niềm vui của chính thầy cô giáo và phụ huynh học sinh khi chứng kiến thành quả lao động của học trò của mình. Cách học này còn phát triển được năng lực riêng của từng học sinh không chỉ về trí tuệ (vẽ, viết gì trên BĐTD), hệ thống hóa kiến thức (huy động những điều đã học trước đó chọn lọc các ý để ghi), khả năng hội họa (hình thức trình bày, kết hợp hình vẽ, chữ viết, màu sắc). Gần đây, sau một số đợt tập huấn của Dự án THCS do Bộ GD&ĐT cũng như Phòng GD&ĐT Lệ Thủy đã tổ chức tập huấn cách thiết kế BĐTD thì nhiều giáo viên đã áp dụng thành công dạy học với việc thiết kế BĐTD. Có thể nói sau khi được tập huấn về đổi mới PPDH (trong đó có nội dung thiết kế, sử dụng BĐTD) đã triển khai và bước đầu tạo một không khí sôi nổi, hào hứng của cả thầy và trò, trong các buổi sinh hoạt ở Giáo viên: Nguyễn Thị Thủy Năm học: 2011-2012 20 Trường THCS Hồng Thủy
14. Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy và học môn Lịch sử 9 tổ chuyên môn cũng như hoạt động dạy học của nhà trường, BĐTD là một trong những nội dung quan trọng của phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” mà Bộ GD&ĐT đang đẩy mạnh triển khai. BĐTD một công cụ có tính khả thi cao vì có thể vận dụng được với bất kì điều kiện cơ sở vật chất nào của các nhà trường hiện nay. Có thể thiết kế BĐTD trên giấy, bìa, bảng phụ, bằng cách sử dụng bút chì màu, phấn màu hoặc cũng có thể thiết kế trên phần mềm BĐTD. Với trường có điều kiện cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin tốt có thể cài vào máy tính phần mềm Mindmap cho giáo viên, học sinh sử dụng, bằng cách vào trang google.com.vn hoặc download.com.vn gõ vào ô “tìm kiếm” cụm từ “Mindmap”, ta có thể tải về phần mềm này không hạn chế số ngày sử dụng và việc sử dụng nó cũng khá đơn giản. Việc vận dụng BĐTD trong dạy học sẽ dần hình thành cho học sinh tư duy mạch lạc, hiểu biết vấn đề một cách sâu sắc, có cách nhìn vấn đề một cách hệ thống, khoa học. Sử dụng BĐTD kết hợp với các phương pháp dạy học tích cực khác như vấn đáp gợi mở, thuyết trình, có tính khả thi cao góp phần đổi mới PPDH, nâng cao chất lượng bộ môn, thực hiện được chủ trương của ngành là không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục. Những giải pháp được trình bày trên đây đã được đúc kết kinh nghiệm từ quá trình tôi làm giáo viên đứng lớp, được công tác trong một môi trường làm việc nghiêm túc, chuyên nghiệp và cụ thể là trên thực tế kết quả học sinh của lớp mình. Qua từng giai đoạn học, tôi nhận thấy thầy và trò hiểu nhau hơn. Bản thân các em trong tiết học lịch sử luôn có sự mạnh dạn tin tưởng đưa ý kiến, câu hỏi thắc mắc, mạnh dạn trong thiết kế BĐTD của mình đến cho thầy, cho các bạn trong lớp. Điều này càng làm tôi phải không ngừng tìm tòi, nghiên cứu kiến thức trước khi giải đáp, mô tả cho các em. Đó còn là động lực để tôi tiếp tục hoàn thiện tốt vai trò của người giáo viên trong thời đại mới. Tôi rất thấm thía câu nói của Bác: “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội phải có những con người xã hội chủ nghĩa”. Chúng ta cũng vậy: “Muốn có học trò tốt, người thầy phải luôn là tấm gương sáng đối với các em”. Trên đây là một số giải pháp về sử Giáo viên: Nguyễn Thị Thủy Năm học: 2011-2012 21 Trường THCS Hồng Thủy
15. Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy và học môn Lịch sử 9 dụng bản đồ tư duy trong dạy và học lịch sử lớp 9 chắc chắn nó còn nhiều thiếu sót, hạn chế. Rất mong sự trao đổi, đóng góp của đồng nghiệp để nhiệm vụ dạy và học được tốt hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hồng Thủy, ngày 07 tháng 5 năm 2012 Ý kiến nhận xét của HĐKH Giáo viên trường THCS Hồng Thủy Nguyễn Thị Thủy Giáo viên: Nguyễn Thị Thủy Năm học: 2011-2012 22 Trường THCS Hồng Thủy
16. Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy và học môn Lịch sử 9 MỤC LỤC A. MỞ ĐẦU I. Lý do chọn đề tài II. Nhiệm vụ, đối tượng nghiên cứu 1. Nhiệm vụ của đề tài 2. Đối tượng nghiên cứu B. NỘI DUNG I. Cơ sở lý luận II. Cơ sở thực tiễn III.Thực trạng IV. Giải pháp V. Kết quả đạt được VI. Bài học kinh nghiệm và hướng phát triển của đề tài 1. Bài học kinh nghiệm 2. Hướng phát triển của đề tài C. KẾT LUẬN Giáo viên: Nguyễn Thị Thủy Năm học: 2011-2012 23 Trường THCS Hồng Thủy