Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi

Nội dung tóm tắt: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi

1. 13 Đặc biệt một số trẻ phát âm chưa rõ ràng, còn nói lắp, nói ngọng, vốn từ còn nghèo nàn, chủ yếu là phát âm theo cô, sự sáng tạo ra các tác phẩm chưa có. Để bồi dưỡng khả năng đọc thơ, kể chuyện của trẻ chúng ta cần tạo môi trường, cơ hội cho trẻ tri giác, tìm kiếm, khám phá thế giới xung quanh; rèn luyện phát âm chuẩn, chính xác, khả năng tư duy sáng tạo cho trẻ. Tôi đã tăng cường cho trẻ luyện tập các kĩ năng nói, phát âm tròn vành, rõ tiếng; giọng đọc, giọng kể rõ ràng, mạch lạc, tự tin; cử chỉ, âm sắc, nét mặt, điệu bộ phù hợp. Tập cho trẻ biết tự điều chỉnh nhịp độ, cường độ, giọng đọc, giọng kể phù hợp với nhân vật, hoàn cảnh. Như chúng ta đã biết, ở lứa tuổi này thì hoạt động vui chơi là chủ đạo. Việc thay đổi hình thức kể chuyện và đọc thơ là rất cần thiết. Vì vậy, tôi luôn thiết kế giờ dạy một cách hợp lý, linh hoạt, sáng tạo và thu hút trẻ nghe kể chuyện, đọc thơ mang lại hiệu quả. Ví dụ: Câu chuyện “Nhổ củ cải ” tôi cho trẻ chơi trò chơi: Thi xem ai nói nhanh kể tên các loại rau củ mà trẻ biết. Sau đó tôi giới thiệu câu chuyện và kể chuyện theo tranh với nhân vật rời có thể di chuyển cho trẻ nghe. Trẻ thoải mái tâm lý, tiếp thu bài một cách tích cực. (Trẻ lắng nghe cô kể chuyện "Nhổ củ cải" kết hợp với tranh, nhận vật rời)
2. 14 Khi dạy trẻ đọc thơ, kể chuyện diễn cảm, tôi sử dụng rất nhiều phương pháp và hình thức tổ chức học tập khác nhau như: Dạy trẻ học cách đọc, cách kể từ cô, bắt chước theo cô; dạy trẻ học từ bạn bè; học bắt chước theo băng đĩa kết hợp với tranh ảnh đồ dùng trực quan; dạy trẻ tự sáng tạo theo cách riêng của mình. Để gây hứng thú giúp trẻ nhanh chóng hiểu nội dung truyện, nhớ truyện, thuộc truyện và đọc kể diễn cảm, kể chuyện sáng tạo, tôi thay đổi các hình thức tổ chức hoạt động. Mỗi câu chuyện, bài thơ tôi lại thiết kế một cách khác để phát huy tính tò mò, ham hiểu biết thế giới xung quanh của trẻ, giúp trẻ hứng thu trong hoạt động đọc thơ, kể chuyện diễn cảm. Đây là hoạt động mà làm tăng khả năng ngôn ngữ mạch lạc của trẻ. Do vậy khi tổ chức hoạt động này, tôi xây dựng các câu hỏi đàm thoại có hệ thống, từ cụ thể đến khái quát hoặc từ khái quát đến cụ thể để nhằm giúp trẻ trình bày sự hiểu biết của mình và trẻ biết định hướng khi trả lời, Ví dụ: Tôi kể cho trẻ nghe câu chuyện “Đôi bạn tốt”, tôi hỏi trẻ: Các con vừa nghe cô kể câu chuyện gì? Câu chuyện có những nhân vật nào? Có chuyện gì xảy ra với bạn gà?. Bên cạnh đó, tôi chú ý quan sát khả năng diễn đạt của trẻ, đồng thời tập cho trẻ nói trọn câu, nói rõ từ, những từ mà trẻ chưa nói được tôi cho trẻ nhắc lại, có thể tôi đọc trước cho trẻ nghe sau đó cho trẻ đọc theo. 2.5. Giải pháp 5: Phối hợp với phụ huynh Để việc giáo dục trẻ phát triển ngôn ngữ mạch lạc đem lại hiệu quả cao, công tác phối hợp với phụ huynh đóng một vai trò hết sức quan trọng. Cụ thể, qua những lúc đón trẻ, trả trẻ, những buổi họp phụ huynh đầu năm, họp cuối năm, tôi luôn trao đổi với phụ huynh về tầm quan trọng của việc phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ. Nếu có điều kiện tôi sẽ mời phụ huynh tham gia dự giờ, động viên phụ huynh cố gắng dành thời gian để tâm sự với trẻ và lắng nghe trẻ nói, khi trò chuyện với trẻ phải nói rõ ràng mạch lạc, tốc độ vừa phải để trẻ nghe cho rõ, cha mẹ người thân phải cố gắng phát âm đúng cho trẻ bắt chước. Tuyên truyền để ông bà, bố mẹ, người thân của trẻ thường xuyên đọc thơ, kể chuyện cho trẻ nghe hàng ngày, dành thời gian kể chuyện, đọc truyện, đọc thơ cho trẻ nghe trước khi đi ngủ, lắng nghe trò chuyện, giải thích với trẻ những từ, những
3. 15 điều trẻ còn thắc mắc, chưa hiểu rõ để giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mạch lạc, trôi chảy, bổ sung vốn từ cho trẻ. Từ đó nhận ra sự phát triển ngôn ngữ, tình cảm cũng như khả năng nhận thức của trẻ khuyến khích phụ huynh cung cấp kinh nghiệm sống cho trẻ. Tránh, hạn chế không nói tiếng địa phương, cần tránh cho trẻ nghe những hình thức ngôn ngữ không chính xác. Ngoài việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua các hoạt động trên lớp. Tôi trao đổi kĩ với phụ huynh cùng chú ý phát triển ngôn ngữ cho trẻ khi trẻ ở nhà: sửa sai ngay cho trẻ khi trẻ nói chưa đủ câu, nói chưa chuẩn tiếng phổ thông Hay khuyến khích trẻ “sửa sai” khi bố mẹ, ông bà nói chưa chuẩn tiếng phổ thông. Làm bảng tin về chương trình dạy theo chủ đề trong tuần để phụ huynh biết và phối hợp cùng với giáo viên rèn thêm cho trẻ ở nhà, dạy trẻ nói đủ câu, đúng ngữ pháp. Tổ chức giao lưu giữa lớp với phụ huynh mời phụ huynh tham gia dự một số hoạt động dạy mẫu của giáo viên về lĩnh vực phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua hoạt động kể chuyện, đọc thơ. Thường xuyên trao đổi cho phụ huynh biết về chủ đề mà trẻ đang học, đồng thời vận động phụ huynh sưu tầm, ủng hộ các nguyên vật liệu, sách báo, tranh ảnh, đồ dùng, đồ chơi có liên quan đến chủ đề đó, cùng với giáo viên tham gia vào công việc trang trí tạo môi trường học theo hướng tích cực cho trẻ. Vận động phụ huynh sưu tầm thêm tranh ảnh, tạp chí, nhiều mẫu truyện, bài thơ, đồng dao, ca dao hay, mới lạ trong các chủ đề. Các nguyên vật liệu như len, vải vụn, xốp, nguyên vật liệu phế thải như bìa cứng, lịch cũ, tạp chí, lon bia, chai nhựa để tôi có thể làm rối, đồ đùng, đồ chơi phục vụ hoạt động nâng cao chất lượng làm quen văn học cho trẻ. III. HIỆU QUQR DO SÁNG KIẾN ĐÊM LẠI: 1. Hiệu quả kinh tế: Từ lên kế hoạch cụ thể, đến đề ra những biện pháp phù hợp, bản thân tôi luôn nhận được sự quan tâm giúp đở của tập thể sư phạm nhà trường, sự khích lệ động viên của Ban giám hiệu và đặc biệt là sự quan tâm ủng hộ của các bậc
4. 16 phụ huynh, lớp tôi đã được đầu tư thêm kinh phí mua sắm đồ dùng thiết bị phục vụ hoạt động nâng cao chất lượng phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Phụ huynh tích cực phối hợp cùng với cô giáo trong việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ, giảm chi phí mua đồ dùng đồ chơi bằng cách: sưu tầm thêm tranh ảnh, tạp chí, rất nhiều mẫu truyện, bài thơ, đồng dao, ca dao hay, mới lạ trong các chủ đề. Các nguyên vật liệu như len, vải vụn, xốp, nguyên vật liệu phế thải như bìa cứng, lịch cũ, tạp chí, lon bia, chai nhựa để tôi có thể làm rối, đồ đùng, đồ chơi phục vụ cho trẻ. Bên cạnh đó làm phong phú đồ dùng, đồ chơi trong lớp học. Thông qua hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ mọi lúc mọi nơi trẻ được hình thành các kỹ năng giao tiếp chuẩn mực, tiếp cận với Tiếng Việt, góp phần hình thành và phát triển toàn diện nhân cách trẻ bằng con đường ngắn nhất, tiết kiệm chi phí thời gian. 2. Hiệu quả về mặt xã hội: - Đối với trẻ: Trẻ hứng thú, mạnh dạn tự tin tham gia vào các hoạt động. Trẻ nói đúng câu, đúng ngữ pháp, vốn từ được mở rộng, thể hiện được thái độ, cử chỉ trong lời nói khi giao tiếp. - Đánh giá kết quả trên trẻ cuối năm học: Nội dung Số trẻ Tỷ lệ % Khả năng nghe và hiểu ngôn ngữ 31/31 100% Trẻ phát âm chính xác từ ngữ, ít sử dụng ngôn ngữ địa 28/31 90% phương. Trẻ nói đủ câu và câu có nghĩa 29/31 93,54% Trẻ đọc thơ rõ ràng, đúng ngữ pháp 25/31 80% Trẻ kể chuyện rõ ràng, đúng ngữ pháp 26/31 83,87% Trẻ mạnh dạn, tự tin tham gia hoạt động 27/31 87% - Đối với phụ huynh: Sau khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm này, phụ huynh rất phấn khởi khi thấy con mình đã tiến bộ hơn rất nhiều, vốn từ của trẻ
5. 17 phong phú hơn, trẻ thích được nghe kể chuyện, thuộc nhiều bài thơ ca dao, đồng dao; trẻ mạnh dạn trong giao tiếp, nói rõ ràng không ngọng lắp, đọc to, diễn cảm tích cực phối hợp cùng giáo viên trong hoạt động nâng cao chất lượng phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Đa số phụ huynh đã hiểu được ý nghĩa của việc phát huy ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ. Đồng thời phụ huynh cũng đã cùng phối hợp với cô giáo ở lớp để rèn thêm ngôn ngữ cho trẻ ở nhà. Ngoài ra phụ huynh còn hưởng ứng tích cực trong việc làm đồ dùng và sưu tầm tranh ảnh phù hợp với chủ đề, góp phần phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ. - Đối với giáo viên: Giáo viên linh hoạt, sáng tạo không bị gò bó khi tổ chức các hoạt động cho trẻ nhất là hoạt động chung có mục đích học tập và hoạt động góc. Bản thân cũng đã biết lập kế hoạch thực hiện phù hợp với độ tuổi mình phụ trách, nắm vững được đặc điểm tâm lý, đặc điểm ngôn ngữ của từng trẻ để từ đó đưa ra những biện pháp giáo dục ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ thích hợp hơn. Với những biện pháp đã thực hiện và kết quả nêu trên, bản thân tôi tự rút ra những bài học kinh nghiệm sau: Ngay từ đầu năm học người giáo viên phải nắm được đặc điểm tâm sinh lý của trẻ để có những phương pháp chăm sóc giáo dục trẻ ngay từ đầu một cách hợp lý. Thường xuyên luyện giọng đọc, giọng kể diễn cảm, thể hiện được nét mặt, cử chỉ, điệu bộ của các nhân vật trong truyện. Tích cực ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy. Tham mưu tốt với phụ huynh hỗ trợ thêm một số tranh truyện, sách báo Biết tích hợp lồng ghép nhẹ nhàng chuyên đề vào các hoạt động ở mọi lúc, mọi nơi. Bản thân luôn tự học hỏi để nâng cao trình độ chuyên đề thông qua dự giờ đồng nghiệp và việc tiếp thu chuyên đề do nhà trường tổ chức. Tổ chức cho trẻ tham gia các hoạt động tập thể mang tính nghệ thuật: ngày hội, ngày lễ
6. 18 3. Khả năng áp dụng và nhân rộng: Sáng kiến: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi” được áp dụng trong công tác giáo dục tại lớp tôi đạt hiệu quả cao. Có thể áp dụng được tại các nhóm lớp trong trường, các trường mầm non trong huyện. IV. Cam kết không sao chép vi phạm bản quyền Tôi xin cam đoan nội dung báo cáo sáng kiến trên đây không sao chép hoặc vi phạm bản quyền của người khác. Tôi xin chân thành cảm ơn! Rạng Đông, ngày 15 tháng 6 năm 2020 TÁC GIẢ SÁNG KIẾN Nguyễn Thị Thanh Hải CƠ QUAN ĐƠN VỊ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
7. 19 XÁC NHẬN CỦA PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO