Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao ý thức tự học, tự quản của học sinh Lớp 5

Nội dung tóm tắt: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao ý thức tự học, tự quản của học sinh Lớp 5

1. CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Kính gửi: Hội đồng sáng kiến huyện Bình Xuyên a)Tác giả sáng kiến hoặc các đồng tác giả sáng kiến (nếu có): NGUYỄN THỊ HIỀN - Ngày tháng năm sinh: 24/12/1974 Nam, nữ: Nữ - Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Tam Hợp – Bình Xuyên – Vĩnh Phúc. - Chức vụ : Giáo viên - Trình độ chuyên môn: Đại học Sư phạm. - Tỷ lệ (%) đóng góp vào việc tạo ra sáng kiến (ghi rõ đối với từng đồng tác giả, nếu có) b) Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Nguyễn Thị Hiền c) Tên sáng kiến; lĩnh vực áp dụng; mô tả bản chất của sáng kiến; các thông tin cần được bảo mật (nếu có): - Tên sáng kiến: “Một số biện pháp nâng cao ý thức tự học, tự quản của học sinh lớp 5.” - Lĩnh vực áp dụng: Đã được áp dụng tại trường Tiểu học Tam Hợp. - Mô tả sáng kiến: * Về nội dung của sáng kiến: - Một số vấn đề nhận thức trong một số biện pháp nâng cao ý thức tự học, tự quản của học sinh lớp 5. Tự học, tự quản là một trong những kỹ năng cốt lõi để thành công trong học tập của học sinh. Để học sinh luôn có ý thức tự học, tự quản là vấn đề trăn trở của mỗi giáo viên. Nếu xây dựng được nề nếp tự học, tự quản tốt sẽ giúp cho việc học tập đạt kết quả cao. Giúp cho mỗi học sinh có định hướng trong học tập và trong sinh hoạt. Giữa nề nếp tự học, tự quản và kết quả học tập có mối quan hệ mật thiết. Đi đôi với chất lượng – Kết quả học tập, công tác xây dựng nề nếp tự học, tự quản cho học sinh là một trong những nhiệm vụ cơ bản của giáo viên. Để có được kết quả theo tôi chúng ta không được nóng vội, có lộ trình hợp lý, có biện pháp hiệu quả và kịp thời, có kế hoạch riêng cho mỗi học sinh.Trước hết, 1
2. giáo viên cần tìm hiểu nguyên nhân học sinh chưa chăm học, chưa có ý thức tự học, tự quản vì lí do gì ? Có thể từ phía giáo viên, có thể từ phía học sinh. -Thực trạng vấn đề dạy và học: *Từ phía học sinh: - Học sinh chưa nhận thức về vai trò tự học, tự quản đối với bản thân, vì có nhận thức đúng thì học sinh mới tự học tốt được. - Học sinh hoàn cảnh đặc biệt (do nghèo, mồ côi, bố mẹ ly hôn, hoặc đi làm ăn xa, gia đình có người bệnh tật, ) - Học sinh chưa có phương pháp tự học phù hợp. - Học sinh tiếp thu chậm, hổng kiến thức; nhanh nhớ nhanh quên. - Học sinh chưa có động cơ, hứng thú học, còn lười, ỷ lại. *Từ phía giáo viên: - Giáo viên chưa nắm bắt được hết thông tin cơ bản của từng học sinh trong lớp mình chủ nhiệm. - Giáo viên chưa tạo được không khí học tập thân thiện; phối hợp với phụ huynh còn hạn chế. - Phương pháp dạy chưa phù hợp với các đối tượng học sinh có trình độ khác nhau. - Giáo viên còn dạy theo phương pháp truyền thống: Thầy dạy gì trò ghi thế nên chưa phát huy được sự sáng tạo của học sinh. Tự học, tự quản là một quá trình không quá khó. Không quá khó nếu như bản thân mỗi học sinh có những kĩ năng kiểm soát thời gian, kĩ năng tư duy, ghi chép, hệ thống kiến thức và thu nhận những kiến thức mới mẻ với một sự chủ động nắm bắt và say mê. Nếu vậy thì tức là học sinh đã, đang và sẽ luôn tự học, tự quản một cách thành công và tự nhiên. Người giáo viên chủ nhiệm lớp có nhiệm vụ vừa giảng dạy vừa tổ chức để giáo dục, rèn luyện đạo đức hình thành nên nhân cách cho mỗi học sinh. Chính vì hiểu được điều ấy và với cả sự nhiệt huyết của mình, qua những năm giảng dạy và làm công tác chủ chiệm lớp, tôi đã đúc rút được một số kinh nghiệm nên những học sinh do tôi chủ nhiệm có kết quả rất khả quan về cả đạo đức lẫn văn hóa. Nên tôi đã tìm ra cho mình một số biện pháp để nâng cao cao ý thức tự học, tự quản của học sinh lớp 5. Một số biện pháp nâng cao ý thức tự học, tự quản của học sinh lớp 5. 1) Làm tốt công tác tổ chức lớp 2
3. Đây là công tác hàng đầu mà mỗi giáo viên chủ nhiệm phải quan tâm, khi đã làm tốt công tác này thì đã thành công một nửa trong công tác chủ nhiệm lớp, đồng thời cũng giúp các em có ý thức tự học, tự quản hiệu quả.Vì vậy nhiệm vụ trọng tâm mà tôi đặt ra là xây dựng đội ngũ cán bộ lớp tự quản có uy tín, có trách nhiệm, có năng lực, bản lĩnh. Căn cứ vào năng lực và khả năng của từng em, dựa trên số phiếu tín nhiệm của tập thể lớp, tôi giao việc và tiến hành xây dựng đội ngũ cán bộ lớp bao gồm lớp trưởng, các lớp phó và các tổ trưởng, tổ phó. Sau đó tôi cho các em tự xây dựng nội quy của lớp mình ngay từ đầu năm học. Việc đầu tiên là tôi chia lớp thành 4 tổ, sau đó sắp xếp chỗ ngồi sao cho hợp lí: ví dụ trong mỗi tổ có cả học sinh nhận thức chậm, học sinh năng khiếu, có em có hoàn cảnh khó khăn hoặc có hoàn cảnh đặc biệt để các em giúp đỡ nhau trong hoặc tập. Sau đó tôi cho các em xây dựng nội quy của lớp mình. Về nề nếp xếp hàng ra vào lớp, tập thể dục đúng giờ không chậm chễ, nề nếp ra chơi, khi ra về xếp hàng thẳng theo quy định của trường. Khi xếp hàng mỗi tổ phải cử một còn có thể là một “sao đỏ” nhỏ phụ trách nhắc nhở đôn đốc các bạn trong tổ của mình nhanh nhẹn xếp hàng đúng quy định, em“ sao đỏ” đó sẽ đi cuối hàng để theo dõi các bạn trong hàng của mình có vi phạm nội quy không, sau đó tổng hợp mỗi tuần để báo cáo cho lớp trưởng. Đến giờ sinh hoạt lớp, giáo viên cùng lớp nhận xét công việc trong tuần qua: Xem xét các việc mà lớp đã thực hiện, nhận xét được mặt tốt cần phát huy cho lớp trong thời gian tới. Đồng thời tôi cũng khuyến khích những học sinh thực hiện tốt có thể cộng vào kết quả cuối năm khi bình bầu khen thưởng. Một việc làm cần thiết đó là tôi thường xuyên đổi vị trí ngồi cho các em theo từng tuần. Ví dụ: Tuần này các em ngồi bàn đầu thì tuần sau sẽ ngồi bàn tiếp thứ hai, cứ như vậy các em sẽ tự giác bảo ban nhau, thấy được sự quan tâm, gần gũi của cô giáo là rất công bằng. Sau đó tôi tiến hành giao nhiệm vụ cho Ban cán sự lớp một cách cụ thể: + Lớp trưởng: Bao quát công việc chung của lớp, đôn đốc cả lớp thực hiện tốt nhiệm vụ chung của lớp và tổng hợp tình hình học tập trong tuần của cả lớp, báo cáo kịp thời các diễn biến phức tạp cho giáo viên chủ nhiệm xử lý, nhắc nhở các tổ trưởng thực hiện nhiệm vụ. + Lớp phó phụ trách học tập: Ghi tên những bạn thuộc bài, những bạn không thuộc bài, không học bài, không làm bài tập hoặc làm việc riêng báo cáo cho giáo viên chủ nhiệm vào cuối từng buổi học để kịp thời xử lí. 3
4. + Lớp phó văn thể mĩ: Có trách nhiệm theo dõi các hoạt động ngoài giờ, sinh hoạt tập thể, các buổi thể dục giữa giờ hoặc các buổi lao động do nhà trường tổ chức. + Tổ trưởng: Theo dõi, đôn đốc các hoạt động hằng ngày của tổ về việc thực hiện nội quy, học tập, + Tổ phó: Theo dõi, điều hành công việc của tổ thuộc về lao động, vệ sinh môi trường, hoạt động ngoài giờ, Tôi đã xây dựng và đưa ra những quy định cụ thể để các em lớp trưởng, lớp phó thuận tiện trong việc điều hành, tổ chức lớp; tổ trưởng, tổ phó đôn đốc, theo dõi chính xác và công bằng trong tổ. Ban cán sự lớp có thể thay đổi theo định kỳ hoặc khi cần thiết, để tất cả các em có cơ hội được làm cán sự lớp, giúp các em mạnh dạn, tự tin trước mọi người. 2)Phát huy tính tự giác trong học tập: Đây là biện pháp giữ vai trò hết sức quan trọng, là “xương sống” trong các giải pháp bởi nếu bản thân tôi là một giáo viên chủ nhiệm có nhiệt tình trách nhiệm, quan tâm và lên kế hoạch chương trình cụ thể, khoa học, cẩn thận, tỉ mỉ đến đâu mà mỗi học sinh trong lớp không nêu cao tinh thần tự giác, chủ động, tự học, tự quản, tự tìm tòi thì kết quả học tập của các em không được cao. Vậy để phát huy tính tự giác trong mỗi học sinh thì bản thân tôi luôn luôn thay đổi các phương pháp trong giảng dạy, luôn lồng ghép các kênh hình, kênh chữ, khơi gợi cho các em luôn luôn tự học hỏi, tự bồi dưỡng trong giờ học cũng như các tiết học ngoại khóa hưởng ứng tốt phong trào đọc sách nêu gương, qua đó giúp các em hiểu thêm và tạo động lực cho học sinh trong việc tự học, tự quản. Để học sinh tự giác trong học tập thì mỗi giáo viên cần tạo cho không khí lớp học thoải mái nhẹ nhàng, đừng để cho học sinh sợ giáo viên mà hãy làm cho học sinh thương yêu, tôn trọng mình.Trong chương trình dạy học theo mô hình mới đang được áp dụng là lấy học sinh làm trung tâm, nên hoạt động học của học sinh rất coi trọng tính tự giác của các em.Tôi đã hình thành cho các em có sự chuẩn bị bài ở nhà thật tốt theo yêu cầu trong sách giáo khoa. Có như vậy các em sẽ tự tin trong giờ học và khắc sâu được kiến thức bài học. 3) Xây dựng và nhân rộng các cá nhân điển hình có ý thức tự học tự quản. Xây dựng và nhân rộng các cá nhân điển hình là giải pháp hết sức quan trọng vì khi các em đã có ý thức tự học, tự quản được nâng cao thì tôi động viên, khen thưởng kịp thời nhưng tiến hành công khai, dân chủ trong các buổi sinh 4
5. hoạt lớp, hoặc các buổi khen thưởng cuối mỗi tháng. Các em được biểu dương khen thưởng phải là những học sinh được tín nhiệm, có kết quả học tập tiến bộ. Khi được biểu dương khen thưởng kịp thời, các em sẽ thi đua rèn luyện, phấn đấu và đó cũng tạo ra môi trường thuận lợi để các em phát huy hết tính tự học, tự quản trong học tập cũng như trong các phong trào thi đua.Đồng thời khuyến khích, tạo động lực cho các em phấn đấu đạt kết quả cao trong cuộc sống. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhân rộng các cá nhân điển hình cùng những tấm gương người tốt, việc tốt để các em có ý thức tự, tự quản cao hơn. * Về khả năng áp dụng của sáng kiến: - Sáng kiến này được đưa ra, nghiên cứu và thực hiện trong quá trình giảng dạy và công tác chủ nhiệm đối với học sinh Trường Tiểu học Tam Hợp. - Sáng kiến này được áp dụng với mục đích: vận dụng có hiệu quả các công tác chủ nhiệm lớp để đánh giá giáo dục giúp học sinh tự tin khi đến lớp, có tinh thần trách nhiệm cao, ý thức tự giác trong học tập và các hoạt động của trường, lớp. Qua đó đề xuất một số biện pháp Nâng cao ý thức tự học, tự quản của học sinh lớp 5. Chính vì vậy một số kinh nghiệm nâng cao ý thứ tự học, tự quản là rất cần thiết. Thông qua các biện pháp này tôi có thể nâng cao công tác chủ nhiệm lớp của bản thân và ý thức được việc nghiên cứu tìm tòi các phương pháp giảng dạy để hoàn thiện và đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản toàn diện giáo dục. * Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng giải pháp trong đơn theo ý kiến của tác giả với các nội dung sau: Thực trạng hứng thú học của học sinh trường Tiểu học trước khi áp dụng sáng kiến đối với 815 HS - HS chưa có ý thức tự giác học tập: 35 % - HS chưa có nề nếp học và chuẩn bị bài ở nhà: 35 % - HS chưa ham thích, say mê học: 30 % - Học sinh chưa thực hiện đúng nội quy, quy định nề nếp của trường, lớp: 20% Với các biện pháp để rèn luyện cho học sinh như đã nói ở trên, trong năm học vừa rồi tôi đã áp dụng thử nghiệm vào giảng dạy và chủ nhiệm lớp, thực tế cho học sinh của lớp tôi nhận thấy học sinh lớp tôi hứng thú học tập có ý thức tự học , tự quản, chất lượng học tập được nâng lên một cách rõ rệt. Các em ngày càng chăm ngoan, ý thức tự giác trong học tập cũng như trong mọi hoạt động 5
6. đều rất tiến bộ. Điều đó làm tôi rất vui mừng và vơi đi những vất vả, mệt nhọc và luôn có động lực để thúc đẩy công việc giảng dạy và chủ nhiệm lớp được kết quả cao hơn. Trong quá trình tự học các em dần biết cách phát hiện, chiếm lĩnh kiến thức mới biết phân tích lựa chọn phương pháp giải thích hợp để được nhanh nhất, các em có ý thức tự quản rõ rệt. Chính vì vậy trong năm học vừa rồi tôi đã thu được kết quả như sau: Đến tháng 12 - 2018 của năm học 2018 – 2019: - HS có ý thức tự giác học tập: 95 % - HS nề nếp học và chuẩn bị bài ở nhà : 98 % - HS ham thích, say mê học: 95 % - Học sinh thực hiện đúng nội quy, quy định nề nếp của trường, lớp: 98% * Kết quả nhận thấy sau một thời gian vận dụng các phương pháp này là: Đối với giáo viên Theo tôi, muốn trở thành giáo viên chủ nhiệm lớp giỏi, khéo léo, tinh tế trong ứng xử và thành công trong việc giáo dục học sinh thì mỗi người giáo viên chủ nhiệm cần phải: - Giáo viên công tâm, nhiệt tình, trách nhiệm, tâm lí yêu thương học sinh và xây dựng một ban cán sự lớp tự quản có uy tín, có trách nhiệm, có năng lực, bản lĩnh. - Chủ động trao đổi, phối hợp với Đoàn Đội, đồng nghiệp, giáo viên bộ môn kịp thời nắm bắt nề nếp, tinh thần học tập của lớp mình. - Phân công việc làm phù hợp với năng lực của từng em. - Chủ động về mặt thời gian và kiến thức. Tùy theo trình độ của học sinh mỗi lớp mà giáo viên lựa chọn cách thích hợp để học sinh nắm vững kiến thức và giải quyết các bài tập. - Luôn biết khích lệ biểu dương, khen ngợi những ưu điểm sở trường để các em thấy giá trị của mình được nâng cao, có niềm tin và hứng thú học tập hơn. - Giáo viên đã tạo ra không khí học tập sôi nổi trong học sinh, kích thích sự tìm tòi và ham học của học sinh. - Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh; kiên trì vận động phụ huynh tích cực tham gia vào công tác giáo dục học sinh. 6
7. Đối với học sinh: - Năng lực, trí tuệ của học sinh được nâng lên.Tinh thần đoàn kết, yêu thương trong lớp được gắn kết. Học sinh rất hứng thú tự học. - Học sinh tự tin hơn trong việc vận dụng kiến thức, nâng cao chất lượng học tập, tự làm chủ được vai trò của mình. - Nề nếp tự quản được nâng cao như: truy bài 15 phút đầu giờ nghiêm túc, nề nếp mặc đồng phục, nề nếp khi giáo viên vắng mặt, - Rèn luyện kĩ năng tự làm bài tập. Lựa chọn, khám phá ra hướng đi đúng, lời giải đúng và nhanh nhất . Có thể tự tìm ra được mối liên hệ giữa các nội dung của bài. Hệ thống hoá được kiến thức cần nhớ. - Một số biện pháp trên có khả năng áp dụng đối với đối tượng là học sinh khối lớp 5 của Trường Tiểu học Tam Hợp và các trường tiểu học khác trong huyện, trong tỉnh. *Các thông tin cần được bảo mật (nếu có); * Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến; Thực hiện đổi mới phương pháp hay các biện pháp trong công tác chủ nhiệm lớp là một yếu tố vô cùng quan trọng được các cấp quản lý giáo dục quan tâm và đưa lên vị trí hàng đầu, trong sự nghiệp giáo dục. Nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả dạy – học giáo dục tiểu học. Để phù hợp với xu hướng phát triển của đất nước. Để thực hiện tốt việc đổi mới phương pháp dạy học ở tiểu học chúng ta cần lưu ý tiến hành đổi mới một cách đồng bộ và hiệu quả một số vấn đề sau: Công tác quản lý - Quán triệt chủ trương của ngành về đổi mới phương pháp dạy học, nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý giáo dục đặc biệt là giáo viên trực tiếp giảng dạy trên lớp, như: tổ chức các giờ học, các hoạt động giáo dục diễn ra một cách nhẹ nhàng, tự nhiên – hiệu quả và chất lượng. - Xây dựng kế hoạch và chỉ đạo triển khai thực hiện kế hoạch cho phù hợp với tình hình của lớp chủ nhiệm. - Thường xuyên kiểm tra đánh giá, xếp loại học sinh theo tinh thần đổi mới. 7
8. - Tăng cường hoạt động kiểm tra chuyên môn dự giờ rút kinh nghiệm đánh giá xếp loại theo chuẩn. Bên cạnh đó thường tổ chức cho giáo viên giao lưu trao đổi học hỏi rút kinh nghiệm giảng dạy trong và ngoài trường. Đội ngũ giáo viên - Xây dựng tổ chức lớp, nề nếp tự quản phải được tiến hành và coi trọng ngay từ đầu năm học, thực hiện phải thường xuyên, liên tục. - Cần từng bước chuẩn hóa đội ngũ giáo viên. Nhằm trang bị cho giáo viên những kiến thức cơ bản cụ thể về giảng dạy và công tác chủ nhiệm lớp thông qua các hoạt động sau: + Xây dựng các chuyên đề hoạt động giáo dục, công tác chủ nhiệm lớp. + Đổi mới nâng cao sinh hoạt chuyên môn, sinh hoạt tổ khối, + Tổ chức tạo điều kiện cho giáo viên học chuẩn và trên chuẩn. + Luôn tự bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, công tác chủ nhiệm lớp thường xuyên và liên tục. Cơ sở vật chất: Trang bị đầy đủ SGK, sách tham khảo, tài liệu của giáo viên, đồ dùng học tập, thiết bị dạy – học, máy tính, bảng thông minh, mạng Internet, băng hình, loa đài. Trở về với mỗi giáo viên hiện nay, việc đổi mới phương pháp dạy học là một vấn đề đang thu hút và tác động đến từng cá nhân. Mỗi tiết dạy để đảm bảo sự thành công, thì các biện pháp dạy học phù hợp phải được đặt, lên vị trí hàng đầu đó là “kim chỉ nam” cho việc dạy và học ngày nay. *Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu : Số Tên tổ chức/cá Địa chỉ Phạm vi/Lĩnh vực TT nhân áp dụng sáng kiến 1 Nguyễn Thị Hiền Trường Tiểu học Một số biện pháp nâng cao ý Tam Hợp thức tự học, tự quản của học sinh lớp 5. 8
9. Tôi làm đơn này trân trọng đề nghị Hội đồng sáng kiến xem xét và công nhận sáng kiến. Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật, không xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của người khác và hoàn toàn chịu trách nhiệm về thông tin đã nêu trong đơn. Tam Hợp, ngày 20 tháng 1 năm 2019 NGƯỜI VIẾT ĐƠN Nguyễn Thị Hiền 9