Sáng kiến kinh nghiệm Nâng cao nhận thức về chủ quyền biển, đảo cho học sinh thông qua dạy học môn Địa lý Lớp 9

Nội dung tóm tắt: Sáng kiến kinh nghiệm Nâng cao nhận thức về chủ quyền biển, đảo cho học sinh thông qua dạy học môn Địa lý Lớp 9

1. Nét nổi bật trong công tác tuyên truyền biển đảo của nhà trường là thông qua các giờ học ngoại khóa, học sinh đã được các thầy cô giáo truyền đạt những vấn đề cơ bản, thời sự, thiết thực về biển đảo Việt Nam như: Khái quát về vùng biển, hải đảo nước ta; tài nguyên và môi trường biển, hải đảo; chủ quyền biển, hải đảo Việt Nam; vai trò của biển, hải đảo đối với an ninh quốc phòng, sự phát triển kinh tế – xã hội; giáo dục ý thức về vấn đề bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc; ý thức bảo vệ tài nguyên môi trường biển đảo. Các em đã được giải thích cặn kẽ, và biết thêm các thông tin, kiến thức có liên quan về biển đảo Việt Nam. Qua hoạt động này đã nâng cao tinh thần trách nhiệm, xây dựng ý thức công dân về biển, đảo quê hương; đồng thời nhân lên trong mỗi học sinh lòng tự hào, tình yêu quê hương, đất nước, đặc biệt là hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Ngoài ra, học sinh cũng như cán bộ, giáo viên, nhân viên nhà trường tích cực hưởng ứng tham gia các phong trào “Nghĩa tình biên giới, hải đảo”; “Góp đá xây dựng Trường Sa”; “Tấm lưới nghĩa tình” do huyện đoàn, tỉnh đoàn tổ chức. Trong các tiết sinh hoạt chào đầu tuần, hay những buổi ngoại khóa, chúng tôi thường tổ chức cho học sinh tìm hiểu về biển đảo quê hương qua các hình thức như: đố vui để học, trình chiếu hình ảnh về quần đảoTrường Sa, Hoàng Sa, hát các bài hát ca ngợi biển đảo quê hương, hội diễn văn nghệ Từ đó, kiến thức về biển đảo của học sinh từng bước được nâng lên. Thời gian tổ chức các hoạt động ngoại khóa về giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, đảo cấp trung học cơ sở có thể được thực hiện vào các dịp có những ngày lễ, ngày kỉ niệm như tuần lễ biển và hải đảo Việt Nam và ngày đại dương thế giới từ ngày 1 đến ngày 8/6 hằng năm; Ngày phát động thi tìm hiểu “Huyền thoại đường Hồ Chí Minh trên biển”; Ngày hội “Tuổi trẻ vì biển đảo thân yêu”; Phong trào “Góp đá xây dựng Trường Sa”; Ngày thành lập Đoàn TNCSHCM; Ngày Thanh niên Việt Nam III. Hiệu quả do sáng kiến đem lại: 1. Hiệu quả kinh tế Sau khi áp dụng các phương pháp này vào giảng dạy tôi thấy chất lượng HS nâng cao rõ rệt. Nhận thức của các em về chủ quyền biển đảo Việt Nam ngày càng tốt hơn. Bài giảng hay, có sức thuyết phục hơn. Học sinh tích cực học tập hơn, tích cực cập nhật nhiều thông tin mới về tình hình biển đảo Việt Nam. Qua đây cũng đã góp phần nâng cao ý thức học tập của học sinh. Học sinh chủ động tìm tòi sáng tạo hơn trong học tập. Học sinh thấy thích thú hơn khi học bộ môn và ham muốn thể hiện những hiểu biết của mình về những biển đảo quê hương ngoài những dung sách giáo khoa. Các em dành thời gian để tìm tòi, tham khảo kiến thức thực tiễn thông qua các phương tiện thông tin đại chúng nhiều hơn. Đặc biệt là học sinh đã nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ chủ quyền biển đảo. Nhận thức của đông đảo học sinh về bảo vệ chủ quyền biển đảo ngày càng rõ nét hơn. Hầu hết học sinh
2. đều hứng thú với nội dung giáo dục biển đảo. Từ đó, các em cũng có nhận thức sâu sắc hơn về biển về hai quần đảo Trường Sa, Hoàng Sa của Tổ quốc. Qua những tiết học trên lớp, hoạt động ngoại khóa, học sinh hiểu thêm về vùng biển của nước ta, càng yêu biển đảo quê hương. Đặc biệt là hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa ngày càng trở nên gần gũi và thân thuộc với các em hơn. Tham gia buổi sinh hoạt ngoại khóa về chủ quyền biển đảo tại trường, nhiều em học sinh cho biết: “ Qua các buổi ngoại khóa được học về biển, đảo, em càng yêu đất nước Việt Nam mình hơn và tự dặn lòng phải học tập, rèn luyện thật tốt để sau này góp phần vào sự nghiệp bảo vệ và xây dựng Tổ quốc”. Mặc dù chưa một lần đặt chân đến biển, chưa hình dung biển, đảo Việt Nam dài rộng, tươi đẹp thế nào, nhưng với các em học sinh như thấy mình được gần hơn với biển, yêu hơn những người lính đang ngày đêm canh gác bảo vệ chủ quyền biển, đảo của đất nước. Nhiều em học sinh còn chia sẻ: “Tuy chưa đến Trường Sa, nhưng thông qua mô hình biển đảo Việt Nam trong khuôn viên nhà trường, em có thêm kiến thức đầy đủ, chính xác hơn hơn về Trường Sa”. Sau khi tìm hiểu về chủ quyền biển, đảo Việt Nam, các em sẽ có động cơ học tập tốt và có suy nghĩ, hành động đúng đắn để góp phần bảo vệ chủ quyền biển, đảo của đất nước. Như vậy, việc tuyên truyền, giáo dục chủ quyền biển, đảo trong trường học đặc biệt là thông qua môn Địa lý là một trong những hoạt động có ý nghĩa lớn, qua đó khơi gợi lòng nhân ái của học sinh, giúp các em biết chia sẻ khó khăn với cán bộ, chiến sĩ Trường Sa thân yêu. Sau khi áp dụng các phương pháp này vào giảng dạy tôi thấy chất lượng học nâng cao rõ rệt, đặc biệt là nhận thức của các em về chủ quyền biển đảo, kiến thức về chủ quyền biển đảo của đông đảo học sinh có nhiều cải thiện. Kết quả khảo sát chất lượng cuối năm học 2018-2018 sau khi thực hiện đề tài: Giỏi Khá TB Năm học Tổng số HS TS % TS % TS % 2018 – 2019 141 38 27,0 56 39,7 47 33,3 Qua khảo sát chất lượng sau khi thực hiện đề tài ta thấy học sinh đạt từ trung bình trở lên đạt 100% và đặc biệt không còn học sinh yếu bộ môn. 2. Hiệu quả về mặt xã hội Từ nhiều năm nay, biển, đảo được coi là một nội dung quan trọng trong giáo dục ở các nhà trường. Nhiều trường đã có những phương pháp giảng dạy sáng tạo và hiệu quả, góp phần tích cực trong việc khơi dậy, nuôi dưỡng tình yêu và ý thức chủ quyền biển đảo trong học sinh. Vì vậy, hiện nay khi chủ quyền biển đảo đứng trước nhiều nguy cơ mới. Nội dung giáo dục chủ quyền biển đảo ngày càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Và khi giảng dạy nội dung này được chú ý hơn trong các nhà trường, đã tạo cho các em rất nhiều hứng thú như được tìm hiểu một điều gì đó mới
3. mẻ mà bấy lâu nay còn khúc mắc. Bản thân giáo viên cũng có điều kiện tìm hiểu, nghiên cứu sâu hơn về chủ quyền biển, đảo. Kết quả nghiên cứu về lí luận và thực tiễn giáo dục để nâng cao nhận thức về chủ quyền biển, đảo Tổ quốc cho các em học sinh THCS nói chung và học sinh lớp 9 nói riêng trong dạy học Địa lý là cơ sở để khẳng định rằng bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo Việt Nam là trách nhiệm thiêng liêng không chỉ đối với lịch sử dân tộc, mà còn là nhân tố quan trọng bảo đảm cho dân tộc và đất nước phát triển bền vững. Do đó phải khơi dậy nguồn sức mạnh của bao thế hệ người Việt Nam trong sự nghiệp giữ vững chủ quyền vùng biển, đảo, thềm lục địa thiêng liêng của Tổ quốc. Do đó, bộ môn Địa lý ở nhà trường phổ thông đã góp phần quan trọng trong việc giáo dục ý thức về chủ quyền biển, đảo Tổ quốc đồng thời nâng cao chất lượng bộ môn Địa lý trước yêu cầu đặt ra của sự nghiệp giáo dục hiện nay. Đồng thời với kết quả bước đầu là căn cứ để đánh giá việc nâng cao nhận thức về chủ quyền biển, đảo Tổ quốc cho học sinh lớp 9 hiện nay trong dạy học môn Địa lý. Xuất phát từ những nghiên cứu lí luận và thực tiễn là cơ sở đề xuất các biện pháp, hình thức tổ chức giáo dục ý thức về chủ quyền biển, đảo cho học sinh trung học phổ thông trong dạy học Địa lý lớp 9 gồm các biện pháp sử dụng tài liệu về chủ quyền biển, đảo làm tài liệu tham khảo để giáo dục ý thức về chủ quyền biển, đảo Tổ quốc cho học sinh; Giáo viên hướng dẫn học sinh sử dụng đồ dùng trực quan để giáo dục ý thức về chủ quyền biển, đảo Tổ quốc cho học sinh. Đồng thời, tích hợp kiến thức các bộ môn khoa học xã hội trong dạy học Địa lý theo nguyên tắc liên môn; giáo viên tổ chức các hoạt động ngoại khóa Song các biện pháp cần được giáo viên lựa chọn, vận dụng linh hoạt phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường và trình độ của học sinh. Kết quả thực nghiệm sư phạm là căn cứ bước đầu khẳng định tính hiệu quả của các biện pháp được nêu ra trong nghiên cứu này. Những phương pháp nêu trong đề tài có khả năng phát huy rất tốt năng lực tư duy độc lập của học sinh, làm cho không khí học tập của học sinh hào hứng và sôi nổi hơn. Các biện pháp sư phạm nêu ra trong nghiên cứu không chỉ vận dụng cho chương trình môn Địa lý 9 mà còn có thể vận dụng cho toàn bộ quá trình dạy học môn Địa lý ở trường THCS với những nội dung khai thác cụ thể phù hợp với từng khối, lớp học một cách linh hoạt, sáng tạo, góp phần nâng cao chất lượng dạy học bộ môn. Trong quy trình thực hiện tích hợp giáo dục biển đảo, giáo viên cần đặc biệt chú ý đến: + Xây dựng mục tiêu bài học để từ đó xác định mục tiêu giáo dục biển đảo với từng bài cụ thể.
4. + Thu thập, nghiên cứu tài liệu để lựa chọn nội dung, phương pháp, hình thức tích hợp giáo dục biển đảo vào từng bài cụ thể. + Tổ chức các hoạt động dạy học hợp lý, để nâng cao chất lượng giáo dục biển đảo. + Giúp cho học sinh một số kinh nghiệm cơ bản về cách thu thập, xử lý thông tin, phân tích tranh ảnh, số liệu liên quan đến biển đảo. * Kiến nghị. Tăng cường mở các chuyên đề bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng cho giáo viên về giáo dục biển nhằm nâng cao khả năng tích hợp, lồng ghép giáo dục biển đảo trong các giờ học chính khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp. Đồng thời khắc phục những hạn chế khi tích hợp về giáo dục biển đảo trong giảng dạy như: thông tin giáo dục về biển đảo mang tính lý thuyết suông, quá hàn lâm, không vừa sức học sinh từng khối lớp và thực tiễn ở địa phương, nhà trường. Các cấp quản lý giáo dục trong trường phải quan tâm thường xuyên đến công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện các nội dung về giáo dục biển đảo nên coi đó như một hoạt động chuyên môn trong trường. Bên cạnh đó, cần nghiêm khắc phê bình, xử lý các hiện tượng buông lỏng hoặc xem nhẹ công tác giáo dục biển đảo; đồng thời chú trọng việc nêu gương và nhân rộng điển hình những tập thể, cá nhân có những sáng kiến hay, cách làm tốt, hiệu quả trong công tác giáo dục biển đảo. Để nâng cao hiệu quả của công tác truyền truyền, giáo dục nhận thức về chủ quyền biển đảo, không chỉ thông qua các tiết dạy trên lớp mà cần phải tăng cường tổ chức các hoạt động ngoại khóa. Tuy nhiên, hiện nay tài liệu tham khảo, thiết bị giảng dạy nội dung này còn có nhiều hạn chế. Giáo viên phải tự mày mò tìm kiếm tư liệu, hình ảnh để giảng dạy. Do đó để nâng cao hiệu quả, bên cạnh việc mở rộng phạm vi tích hợp vào nhiều môn học thuộc khoa học xã hội, với những nội dung, thời lượng cụ thể, cần bổ sung nội dung giáo dục chủ quyền biển, đảo Việt Nam cho học sinh bằng những tiết học chính khoá riêng biệt. Đối với nhà trường, bên cạnh việc xen kẽ vào chương trình giáo dục ngoài giờ lên lớp, lồng ghép vào các tiết học và các hoạt động văn hóa văn nghệ trong nhà trường rất cần nhiều hơn nữa những buổi tổ chức ngoại khóa chủ quyền biển đảo. Để công tác giáo dục biển đảo trong nhà trường có hiệu quả cao, cần huy động mọi nguồn lực từng bước đầu tư và nâng cấp cơ sở vật chất trường học: Phim tư liệu, tranh ảnh, tài liệu, báo chí, thiết bị phục vụ công tác giáo dục biển đảo, xây dựng vườn trường, hoàn thiện mô hình biển đảo . Tôi rất mong được sự phối hợp, giúp đỡ của các ban ngành, đoàn thể, cơ quan chức năng ủng hộ nhiều hơn nữa vật chất và tinh thần để công tác giáo dục để nâng cao nhận thức cho học sinh về chủ quyền biển đảo Việt Nam trong trường học ngày càng cụ thể, thiết thực, đồng bộ và hiệu quả, góp phần khơi dậy trong mỗi cán bộ, giáo viên, nhân viên, đặc biệt là tất cả các em học sinh tình yêu biển đảo./.
5. IV. Cam kết không sao chép hoặc vi phạm bản quyền. Tôi xin cam đoan mọi thông tin trong đơn là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật. Giao Thiện, ngày 2/4/2019 CƠ QUAN ĐƠN VỊ TÁC GIẢ SÁNG KIẾN ÁP DỤNG SÁNG KIẾN (xác nhận) Đinh Thị Mến (Ký tên, đóng dấu)