SKKN Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4 - 5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học

Nội dung tóm tắt: SKKN Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4 - 5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học

1. s UỶ BAN NHÂN DÂN HUYỆN ĐAN PHƯỢNG TRƯỜNG MẦM NON ĐAN PHƯỢNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP GÂY HỨNG THÚ GIÚP TRẺ 4-5 TUỔI CẢM THỤ TỐT CÁC TÁC PHẨM VĂN HỌC Lĩnh vực : Giáo dục mẫu giáo Cấp học : Mầm non Tên tác giả : Nguyễn Thanh Hoa Đơn vị công tác: Trường mầm non Đan Phượng Chức vụ : Giáo viên NĂM HỌC: 2019-2020
2. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. A. ĐẶT VẤN ĐỀ I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1. Lý do về mặt lý luận: Bác Hồ đã từng dạy “ Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai”. Quả thực, trẻ em không chỉ là niềm tự hào của gia đình, nhà trường mà còn là những chủ nhân tương lai của đất nước, là nền tảng vững chắc cho dân tộc Việt Nam. Nhờ nhận thức đúng đắn về vấn đề này mà gần đây, phương pháp giáo dục “lấy trẻ làm trung tâm” là nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết, nhằm phát huy tính tích cực chủ động, sáng tạo trong nhận thức, tư duy và được phát triển năng lực bản thân. Nhận thức được điều đó, tập thể cán bộ giáo viên trường mầm non nói chung và bản thân tôi nói riêng đã và đang ra sức thi đua, phấn đấu chăm sóc giáo dục trẻ thông qua các hoạt động giáo dục trong đó có hoạt động giúp trẻ" Cảm thụ tốt các tác phẩm văn học". Có thể nói “Trong quá trình hình thành nhân cách toàn diện cho trẻ thì các tác phẩm văn học đóng vai trò đáng kể trong việc giáo dục trẻ”. Bởi văn học giữ vai trò quan trọng và có ý nghĩa rất lớn, nó đem lại cho trẻ những hiểu biết đầu tiên về cuộc sống xung quanh, nuôi dưỡng và phát triển trí tưởng tượng, óc sáng tạo nghệ thuật của trẻ. Vì thế văn học không thể thiếu được trong chương trình giáo dục trẻ mầm non. Hơn nữa, văn học là một loại hình nghệ thuật mà trẻ được tiếp xúc từ rất sớm. Ngay từ thưở ấu thơ, các em đã được làm quen với các giai điệu nhẹ nhàng, êm ái, thiết tha của các câu hát ru. Lớn hơn một chút các em lại được biết tới các câu chuyện dân gian, các tác phẩm thơ, ca dao. Chính các tác phẩm này đã gieo vào lòng trẻ tình yêu mến thế giới xung quanh và giúp trẻ có thêm kiến thức, hiểu biết về truyền thống dân tộc, nảy sinh ở trẻ niềm nhân ái và tình yêu thiên nhiên, xã hội. Ngoài ra, việc cảm thụ tốt các tác phẩm văn học còn giúp trẻ yêu thích, hào hứng và có nhu cầu tham gia vào các hoạt động nghệ thuật góp phần phát triển ngôn ngữ cho trẻ, dạy trẻ phát âm chính xác các âm tiết của tiếng mẹ đẻ Không chỉ vậy, văn học còn giúp trẻ rèn luyện và phát triển khả năng sử dụng ngôn ngữ mạch lạc khi tham gia giao tiếp. Viết cho thiếu nhi, nhà văn, nhà thơ đã tiếp nhận ở nhiều khía cạnh khác nhau trong tâm lý, tính cách, sở thích, trạng thái cảm xúc vui, buồn, thích thú ở từng độ tuổi của các em. Từ đó mà thơ, truyện là những món quà tinh thần tốt đẹp, những tác phẩm được tuyển chọn đem đến cho trẻ nhiều giá trị hữu ích. Bởi vậy, muốn trẻ cảm thụ tốt các tác phẩm văn học thì đòi hỏi người giáo viên ngoài lòng yêu nghề mến trẻ, còn phải có năng lực sư phạm, luôn có sự 1/27
3. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. sáng tạo ở mỗi đề tài khác nhau, biết lồng ghép tích hợp phù hợp với chủ đề để gây hứng thú nhằm thu hút, lôi cuốn trẻ vào hoạt động. Chính vì vậy, trong thời gian qua tôi đã suy nghĩ làm thế nào để trẻ cảm thụ tốt các tác phẩm văn học và tôi đã chọn đề tài "Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học" 2. Lý do về mặt thực tiễn: Theo tình hình thực tế hiện nay, việc giúp trẻ cảm thụ tốt các tác phẩm văn học là một điều rất cần thiết. Như chúng ta đã biết, trẻ mẫu giáo hầu như chưa biết đọc, biết viết nên các em tiếp nhận các tác phẩm văn học thường phải qua trung gian là cô giáo khi ở trường và người lớn ở nhà như: ông, bà, bố , mẹ Các tác phẩm văn học được coi là một bản nghệ thuật ngôn ngữ nên việc cảm thụ tác tác phẩm văn học đối với trẻ gặp nhiều khó khăn. Là giáo viên đứng lớp 4 tuổi B4, tôi nhận thấy việc thực hiện giúp trẻ cảm thụ các tác phẩm văn học đôi lúc còn nhiều hạn chế. Ví dụ như phương pháp tổ chức các hoạt động dạy thơ của cô nếu như không thật sự phong phú, đa dạng, chưa thu hút được trẻ dẫn đến trẻ hoạt động chưa tích cực trong khi trẻ phải được phát huy tính tích cực, sáng tạo của mình. Chính điều này cũng khiến cho khả năng đọc thơ diễn cảm của trẻ cũng chưa được chú ý nhiều. Trẻ ghi nhớ tác phẩm mang tính hình thức chứ chưa thực sự cảm thụ và ghi nhớ sâu được nội dung của tác phẩm. Từ đầu năm học nhận lớp, tôi thấy đa số trẻ đều đã được làm quen với một số tác phẩm văn học ở khối mẫu giáo bé. Song không vì thế mà đa số trẻ đều cảm nhận được cái hay, cái đẹp trong mỗi tác phẩm văn học. Do đó trong quá trình giảng dạy cũng như việc truyền thụ những kiến thức, kỹ năng cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học tôi thấy: số trẻ trả lời câu hỏi rõ ràng, mạch lạc chưa nhiều, nhiều trẻ phát âm chưa chuẩn và kết quả trẻ cảm thụ tốt tác phẩm chỉ đạt 40-50%. Với kết quả trên, bản thân tôi thấy mình cần có những biện pháp cụ thể nhằm giúp trẻ phát triển tốt khả năng cảm thụ văn học theo hướng đổi mới. Đó là lý do tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4- 5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học”. II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU: - Tìm ra nguyên nhân khiến trẻ chưa cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. - Khắc phục thực trạng, tìm ra những biện pháp thích hợp giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. - Tạo cho trẻ sự hứng thú, say mê cảm thụ các tác phẩm văn học. - Phát triển ngôn ngữ diễn cảm, rõ ràng, mạch lạc, không nói ngọng. III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU: - Đối tượng nghiên cứu: Trẻ lớp 4 tuổi B4. 2/27
4. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. IV. ĐỐI TƯỢNG KHẢO SÁT, THỰC NGHIỆM: - Trẻ 4-5 tuổi lớp 4 tuổi B4 IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: Trong đề tài này tôi đã sử dụng các phương pháp sau: - Phương pháp quan sát. - Phương pháp trò chuyện. - Phương pháp thực nghiệm. - Phương pháp kiểm tra đánh giá. VI. PHẠM VI VÀ KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU: Phạm vi nghiên cứu và kế hoạch: thời gian thực hiện từ tháng 9/2019 đến tháng 3/2020. B. BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1. Tình trạng khi chưa thực hiện Năm học 2019 – 2020, tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 4 tuổi B4. Tôi nhận thấy lớp có những thuận lợi và khó khăn sau: a. Thuận lợi: - Luôn nhận được sự quan tâm của Phòng giáo dục và Ban giám hiệu nhà trường đầu tư đầy đủ trang thiết bị cũng như đồ dùng học tập. - Phòng giáo dục và Ban giám hiệu nhà trường thường xuyên quan tâm bồi dưỡng cho giáo viên về chuyên môn cũng như mọi mặt trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ. - Lớp học khang trang, rộng rãi, có đầy đủ điều kiện để chăm sóc giáo dục trẻ. - Được tham gia dự kiến tập các lớp nên nắm vững được phương pháp giảng dạy. - Có lòng yêu nghề - mến trẻ, luôn học hỏi, nghiên cứu để nâng cao trình độ chuyên môn và tiếp thu những kinh nghiệm tốt để chăm sóc giáo dục trẻ phù hợp với độ tuổi được phân công. - Đa số trẻ trong lớp đã được học qua 3 tuổi nên trẻ có nề nếp học tập. - Phụ huynh học sinh luôn ủng hộ phong trào của nhà trường cũng như các hoạt động của lớp. b. Khó khăn: * Đối với giáo viên: - Số trẻ trong lớp đông nên cô chưa bao quát được hết trẻ trong các hoạt động ở lớp. 3/27
5. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. - Đồ dùng cho hoạt động làm quen văn học chưa đa dạng, phong phú, việc tìm kiếm nguyên liệu để làm đồ dùng tự tạo đôi khi còn khó khăn. * Đối với trẻ: - Sự nhận thức của trẻ chưa đồng đều, nhiều trẻ chưa mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp. - Ngôn ngữ của trẻ còn hạn chế, một số trẻ còn nói ngọng, phất âm chưa chuẩn nên ảnh hưởng tới sự tiếp thu kiến thức và giao tiếp của trẻ. - Khả năng ghi nhớ nội dung cốt truyện của trẻ còn hạn chế. * Đối với phụ huynh: - Nhiều bậc phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến việc học tập của con nên dẫn đến sự nhận thức của trẻ cũng hạn chế. - Nhiều phụ huynh chưa thực sự gần gũi cùng con để giúp con có được ngôn ngữ hoàn chỉnh hơn (còn nói ngọng, nói lắp nhiều 2. Số liệu điều tra trước khi thực hiện. Xuất phát từ những thuận lợi và khó khăn trên, tôi rất lo lắng làm thế nào để giúp trẻ cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. Tôi tiến hành khảo sát trẻ theo những tiêu chí khác nhau (Bảng khảo sát số liệu kèm theo phía sau). Từ việc khảo sát trên, tôi đã nghiên cứu và tìm ra các biện pháp sau: II. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN 1. Biện pháp 1: Luôn tự học tập, rèn luyện nâng cao trình độ chuyên môn và nghệ thuật giảng dạy để thu hút trẻ. Với trẻ mầm non, giáo viên là nhịp cầu nối giữa tác phẩm và các độc giả nhỏ tuổi để trẻ bộc lộ khả năng cảm thụ văn học của mình. Khả năng cảm thụ đó là sự phát triển của trẻ về các lĩnh vực: Nhận thức - ngôn ngữ - tình cảm xã hội. Điều này đòi hỏi người giáo viên phải thường xuyên nghiên cứu tài liệu, học hỏi đồng nghiệp, tham khảo các tiết kiến tập, tham gia các buổi bồi dưỡng chuyên môn của phòng, của trường để nâng cao trình độ chuyên môn. (Ảnh giáo viên tham gia buổi bồi dưỡng chuyên môn của trường kèm minh chứng phía sau) Ngoài ra, tôi còn phải lên kế hoạch tự học, tự bồi dưỡng, rèn luyện hàng tháng về những mặt còn hạn chế như ngâm thơ, cách thể hiện cảm xúc, tính cách của nhân vật. * Ví dụ: Với những bài thơ khó, khả năng ngâm thơ còn hạn chế thì tôi đã nhờ giáo viên cùng lớp quay video lại tiết dạy của mình. Sau đó, tôi sẽ dành thời gian xem lại toàn bộ hoạt động của mình. Những từ ngữ, cử chỉ chưa mềm mại, chưa thuyết phục, chưa truyền cảm tôi sẽ tự rèn luyện thêm ở mọi lúc, mọi nơi. Bản thân tôi hiểu rõ mỗi một tác phẩm văn học chỉ có thể phát huy hết tác dụng của nó khi người giáo viên biết cách truyền tải được tư tưởng, cảm xúc của 4/27
6. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. tác giả và nội dung tác phẩm thông qua các hình thức nghệ thuật giảng dạy hấp dẫn. Với mỗi bài dạy tôi cố gắng sử dụng các thủ thuật khác nhau để dẫn dắt vào bài tạo cho trẻ sự hứng thú ngay từ đầu giờ học. * Ví dụ: Tôi vào vai 1 chú thỏ đáng yêu tới thăm lớp học, trò chuyện với trẻ và sau đó dẫn dăt trẻ vào câu chuyện “Chú thỏ Purine”. (Ảnh giáo viên đóng vai chú thỏ trò chuyện với trẻ kèm minh chứng phía sau). Hàng ngày, có rất nhiều tình huống bất ngờ xảy ra nếu giáo viên chịu khó rèn luyện và biết tận dụng tốt cũng sẽ thu hút trẻ hơn giúp cho việc cảm thụ tác phẩm văn học đạt kết quả cao. * Ví dụ: Cho trẻ làm quen bài thơ “Mưa ơi đừng rơi nữa” mà ngoài trời đang mưa thì tôi tận dụng tình huống đó cho trẻ quan sát, cảm nhận trời mưa và dẫn dắt vào bài để trẻ cảm thụ tác phẩm dễ dàng hơn. Tóm lại, trước đối tượng là trẻ em giáo viên phải không ngừng nỗ lực tự học tập, rèn luyện nâng cao trình độ chuyên môn và nghệ thuật giảng dạy nhằm thu hút trẻ để trẻ không bị phân tán bởi các yếu tố bên ngoài tác phẩm. Ngoài ra, tôi còn chú trọng tới trang phục của mình để trẻ hứng thú hơn. 2. Biện pháp 2: Xây dựng môi trường thu hút trẻ cảm thụ tác phẩm văn học . Để trẻ cảm thụ tốt các tác phẩm văn học thì việc tạo môi trường cho trẻ hoạt động là một việc làm cần thiết và hiệu quả. Môi trường giáo dục đa dạng, sinh động sẽ khiến trẻ có thể tự do khám phá, phát huy được tính sáng tạo và trí tưởng tượng. Tôi đã tạo môi trường để trẻ chủ động, tích cực cảm thụ tác phẩm văn học đúng theo tâm lý của lứa tuổi“ Học mà chơi, chơi mà học “. Ngay từ đầu năm học, khi trang trí lớp tôi lựa chọn một góc văn học phù hợp với không gian của lớp, ở một vị trí thuận tiện nhất. Tôi tạo góc mở ở một vị trí có không gian rộng để trẻ vừa chơi, vừa học, tôi chuẩn bị sân khấu bằng bìa cattong và các nhân vật trong truyện theo các đề tài. Bên cạnh đó, tôi chuẩn bị những quyển tranh truyện nhỏ, những quyển hoạ báo để ở giá sách để hướng dẫn cho trẻ cách cầm sách, cách đọc sách, cho trẻ tự đọc truyện theo sự tưởng tượng, sáng tạo của mình qua các hình ảnh trong sách,tranh. * Ví dụ: Trong lớp tôi dành riêng một góc cho trẻ mang tên “ Thư viện bé yêu ” tôi thường gắn các nhân vật, các quyển sách truyện và một số hình ảnh của nội dung câu chuyện hoặc bài thơ để trẻ dễ nhận ra đó là câu chuyện gì? Bài thơ nào? (Ảnh góc thư viện của lớp kèm minh chứng phía sau) Với hình thức “lấy trẻ làm trung tâm”, trường tôi có một góc chơi tuyệt vời dành cho trẻ ở ngoài trời liên quan đến việc giúp trẻ nâng cao khả năng cảm thụ tác phẩm đó là “ Góc sách” khiến trẻ vô cùng lý thú. Khi được hoạt động ở đó, trẻ được tiếp xúc với các tác phẩm văn học cùng với thiên nhiên sẽ giúp trẻ thoải 5/27
7. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. mái hơn, cảm thụ được tác phẩm rõ nét hơn. (Ảnh trẻ hoạt động ở góc sách của trường kèm minh chứng phía sau) 3. Biện pháp 3: Xây dựng kế hoạch, lựa chọn tác phẩm phù hợp với độ tuổi . Việc xây dựng kế hoạch là một việc làm quan trọng của giáo viên. Việc tập trung vào kế hoạch ngay từ đầu sẽ giúp tôi vạch định tốt những công việc định làm trong suốt cả một năm học. Quan trọng hơn, việc xây dựng kế hoạch sẽ là một công cụ để thức đẩy mọi hoạt động của cô và trẻ trong lớp. Hiểu được điều đó, bản thân tôi đã dựa vào tình hình trẻ trong lớp, đặc điểm phát triển tâm sinh lý của trẻ, dựa vào kế hoạch năm và kế hoạch tháng của tổ chuyên môn, dựa vào mục tiêu chương trình, nội dung sự kiện để xây dựng kế hoạch tháng, kế hoạch tuần, kế hoạch ngày phù hợp với trẻ lớp tôi. Khi lựa chọn tác phẩm, tôi luôn chú ý tác phẩm phải mang tính vừa sức với trẻ, số lượng từ trong một tác phẩm phải phù hợp với lứa tuổi, không quá dài mà cũng không quá ngắn. Nội dung phản ánh quen thuộc, gần gũi với trẻ,. Ngôn ngữ phải trong sáng, nhân vật được xây dựng một cách hồn nhiên, ngộ nghĩnh. Đặc biệt là tác phẩm đó phải mang ý nghĩa giáo dục về đạo đức cho trẻ, thông qua tác phẩm trẻ rút ra được cho mình hành động đúng. * Ví dụ: Qua câu chuyện “Dê con nhanh trí” trẻ biết phải vâng lời người lớn như ông bà, bố mẹ và không mở cửa cho người lạ. Qua kinh nghiệm dạy trẻ nhiều năm, tôi nhận thấy với mỗi độ tuổi thì sự cảm nhận và độ hiểu biết của trẻ khác nhau. Điều này đòi hỏi quá trình tiếp xúc với tác phẩm văn học của trẻ phải đảm bảo nguyên tắc từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. Có như vậy, trẻ mới không bị nhàm chán, trẻ sẽ hứng thú hơn khiến cho việc cảm thụ tác phẩm văn học cũng đạt kết quả cao hơn. Ngoài dạy trẻ các câu chuyện, bài thơ, ca dao trong chương trình theo kế hoạch, tôi còn sưu tầm thêm nhiều tác phẩm dạy trẻ mang tính vừa sức phù hợp với độ tuổi của trẻ. 4. Biện pháp 4: Chuẩn bị đầy đủ điều kiện trong khi dạy trẻ. a. Nghiên cứu tác phẩm Việc nghiên cứu kỹ tác phẩm nhằm xác định rõ mục đích- yêu cầu của tác phẩm. Bên cạnh đó, việc nghiên cứu tác phẩm giúp tôi xác định được giọng đọc, giọng kể của mình, đọc - kể diễn cảm và thể hiện đúng ngữ điệu của từng nhân vật trong truyện, cách ngăt nghỉ đúng nhịp sẽ thu hút được sự chú ý của trẻ. Giọng đọc, giọng kể của cô diễn cảm, đúng nhịp điệu sẽ giúp trẻ hiểu sâu sắc hơn về nội dung bài thơ, câu chuyện và khả năng cảm thụ văn học của trẻ cũng đạt kết quả cao. Việc nghiên cứu tác phẩm còn giúp tôi có thể đưa ra những câu hỏi logic (câu hỏi từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp) giúp trẻ dễ hiểu và trả lời rõ ràng. Hệ thống câu hỏi logic giúp tôi đàm thoại với trẻ một cách sôi nổi theo 6/27
8. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. phương hướng “lấy trẻ làm trung tâm” tạo cơ hội cho trẻ được giao tiếp, suy ngẫm, trao đổi, chia sẻ, diễn đạt. Bởi giáo viên là người tạo cơ hội, hướng dẫn gợi mở giúp trẻ nhận thức được sâu sắc hơn các kiến thức mà cô truyền đạt. * Ví dụ: Với câu chuyện “Chú thỏ Purine”, tôi đưa ra các câu hỏi đàm thoại sau: - Các con vừa được nghe cô kể câu chuyện gì? - Trong câu chuyện thỏ Purine đi đâu và đã gặp ai? - Ong vàng đã muốn điều gì? - Thỏ Purine có đồng ý không? - Thấy thái độ của Purine vênh váo như vậy, Ong Vàng đã làm gì? - Tiếng hát của thỏ đã làm ai thức giấc? - Lão đã làm gì thỏ? - Ai đã cứu thỏ Purine khỏi tay lão sói già gian ác? - Thỏ Purine sau khi được cứu đã cảm thấy như thế nào? - Theo các con bạn Purine là người như thế nào? Nếu không có Ong Vàng cứu Thỏ có thoát được tay lão Sói không? - Chúng mình nên học tập theo bạn Purine hay Ong Vàng? Tại sao? Nghiên cứu tác phẩm cũng giúp tôi chọn lọc và đưa ra chính xác các từ mới, từ khó để giải thích cho trẻ giúp trẻ cảm thụ tác phẩm tốt hơn. Tuy trẻ 4-5 tuổi vốn từ của trẻ đã được mở rộng hơn so với độ tuổi trước nhưng vẫn còn nhiều hạn chế. Những từ mới, từ khó nếu không được giải thích sẽ cản trở vệc cảm thụ tác phẩm của trẻ. Để giải thích từ khó, tôi cần phải chọn từ, hiểu đúng từ và giải thích phù hợp với khả năng của trẻ lớp mình. Khi giải thích từ mới, từ khó tôi có thể kết hợp thêm hình ảnh và lời giải thích giúp trẻ hiểu dễ hơn. * Ví dụ: Khi giải thích từ “rung rinh” trong bài thơ “Hoa kết trái” tôi có thể cho trẻ quan sát hình ảnh video ngắn về cây mận với những cánh hoa đang rung rinh trước gió để trẻ cảm nhận được sự rung chuyển nhẹ nhàng kết hợp giải thích “rung rinh” là sự chuyển động nhẹ nhàng khi gió thổi. b. Chuẩn bị đầy đủ đồ dùng Trong các hoạt động nói chung và hoạt động làm quen với văn học nói riêng, nếu như giáo viên dạy học mà dạy chay không có đồ dùng thì hoạt động học đó không đạt yêu cầu. Đồ dùng càng đẹp mắt, hấp dẫn sẽ càng thu hút được sự chú ý của trẻ. Tôi luôn dành thời gian vào buổi trưa, buổi tối để sưu tầm các nguyên vật liệu thiên nhiên để làm đồ dùng tự tạo tốt nhất cho trẻ học. * Ví dụ: Khi dạy trẻ bài thơ“Cô dạy con” tôi làm mô hình sa bàn có đường giao thông và các loại phương tiện giao thông minh họa cho nội dung bài thơ bằng các nguyên vật liệu tưởng chừng như đã bỏ đi như: vỏ hộp sữa, non bia, vỏ hộp bánh, các loại giấy màu 7/27
9. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. Đồ dùng trực quan được coi là phương tiện có tác dụng thẩm mỹ và phương tiện này phù hợp với nhận thức của trẻ mầm non. Trong đó, rối cũng là đồ dùng trực quan sinh động giúp trẻ hứng thú và tạo kết quả tốt trong giờ học. Nhờ việc sử dụng nghệ thuật “diễn rối” trong giờ học mà số trẻ có khả năng cảm thụ tác phẩm đạt kết quả cao hơn, đa số trẻ nhớ được nội dung câu chuyện, lời thoại của nhân vật trong truyện và qua đó trẻ biết đánh giá, nhận xét tính cách nhân vật trong truyện ai là người xấu? Ai là người tốt? Trẻ được tri giác hành động của các nhân vật sẽ hứng thú, chú ý nghe cô kể chuyện một cách say sưa. Bởi vậy, tôi đã làm các nhân vật rối tay bằng những chiếc găng tay cũ, xốp kết hợp với mảnh vải vụn, cùng với đôi bàn tay khéo léo tôi đã khâu tỉ mỉ để tạo ra những nhân vật minh họa cho nội dung câu chuyện thật sinh động. * Ví dụ: Với câu chuyện “Dê con nhanh trí” tôi đã làm 1 bộ rối tay như sau: Tôi dùng xốp dày (xốp ở thùng đựng tủ lạnh, ti vi) dùng dao gọt để tạo thành đầu nhân vật và dùng giấy ráp đánh nhẵn. Sao đó, dùng hồ dán bồi 2-3 lớp giấy báo lên xốp và dùng keo để dán khăn mặt vào xốp (nếu dán trực tiếp khăn mặt lên xốp thì keo nóng sẽ làm sun xốp). Tiếp theo, tôi lấy dao nhọn khoét lỗ và dùng bìa cứng cuốn lại cắm vào để làm cổ. Tôi dùng vải vụn cắt và khâu thành áo rối. Dùng keo để dán áo rối vào cổ. Tôi dùng khuy, xốp để làm mắt, mũi, mồm của nhân vật. Tôi cắt tai nhân vật bằng meka trong, sau đó dán khăn mặt vào cả 2 mặt của meka trong. Khi dạy, tôi dùng cánh tay lồng vào con rối, điều khiển con rối bằng 3 ngón tay và điều khiển sao cho những cử chỉ phù hợp với lời thoại trong truyện trên sa bàn khu rừng có cỏ, cây, hoa và ngôi nhà của dê con. Ngoài rối tay, tôi còn làm được các nhân vật trong các câu chuyện bằng: Rối bông, rối dẹt, rối que, rối ngón tay từ các nguyên vật liệu khác nhau. (Ảnh các con rối tự tạo kèm minh chứng phía sau). Tôi nhận thấy khi được nghe cô đọc, kể các tác phẩm văn học kết hợp sử dụng đồ dùng tự tạo, dường như trẻ được tiếp nhận thế giới hiện thực bằng tai và mắt. Thế giới đó hiện ra trước mắt trẻ đa dạng hơn và đầy đủ các chi tiết cụ thể giúp trẻ hiểu đầy đủ, toàn diện và sâu sắc hơn tác phẩm. c. Ứng dụng công nghệ công nghệ thông tin. Trước đây, giáo viên thường sử dụng tranh minh họa làm đồ dùng chính trong hoạt động làm quen văn học. Song với hình thức đổi mưới hiện nay, thời đại công nghệ thông tin (CNTT) nên việc ứng dụng CNTT vàò bài giảng để việc trẻ cảm thụ tác phẩm văn học đạt kết quả cao hơn. Đơn giản là các hình ảnh đưa lên máy sử dụng các hiệu ứng, màu sắc phù hợp cũng đã gây sự chú ý của trẻ. Sự kết hợp hài hòa giữa ứng dụng CNTT kết hợp việc sử dụng đồ dùng trực quan là rất hữu ích nhằm nâng cao khả năng cảm thụ tác phẩm văn học. Song 8/27
10. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. song với việc sử dụng mô hình rối là những bài giảng Powerpoint, Elearning, các nguồn dữ liệu, tài nguyên khai thác từ mạng internet, diễn đàn với những hình ảnh sống động, âm thanh vui tai, những hình ảnh, những nhân vật biết nhảy múa luôn lôi cuốn, thu hút trẻ giúp trẻ cảm thụ tác phẩm một cách nhẹ nhàng, tự nhiên nhất. * Ví dụ: - Với câu chuyện “Dê con nhanh trí” tôi đã xây dựng đoạn phim hoạt hình về nội dung câu chuyện, ngoài ra tôi còn làm đoạn phim về các con vật kết hợp với nhạc đệm rất hứng thú làm cho trẻ dễ nhớ nội dung truyện và thấy được nét đặc trưng của các nhân vật - Với bài thơ “Hoa kết trái” tôi cũng sử dụng các hiệu ứng để cho các hình ảnh xuất hiện thêm sinh động, kích thích được trí tưởng tượng của trẻ, từ đó trẻ dễ dàng hiểu và thuộc thơ hơn. (Ảnh ứng dụng công nghệ thông tin kèm minh chứng phía sau) Rõ ràng, việc nghiên cứu tác phẩm, chuẩn bị đồ dùng trực quan và sử dụng công nghệ thông tin giữ một vai trò rất quan trọng. Nó góp phần làm phong phú, đa dạng các hình thức tổ chức để các giờ đọc thơ, kể chuyện thu hút, hấp dẫn trẻ trẻ hứng thú hơn và yêu thích được tham gia vào hoạt động học, qua đó giúp cho sự cảm thụ tác phẩm văn học của trẻ đạt hiệu quả cao. 5.Biện pháp 5: Linh hoạt, sáng tạo, đa dạng hình thức tổ chức nhằm nâng cao khả năng cảm thụ tác phẩm trong giờ học. Giáo viên phải luôn chú trọng đến phương pháp, lựa chọn các hình thức tổ chức phù hợp, hấp dẫn trẻ. Nếu cứ lặp đi lặp lại một phương pháp, hình thức thì trẻ sẽ rất nhàm chán. Vì vậy, để giúp trẻ cảm thụ tốt tác phẩm đó thì bản thân tôi sẽ phải linh hoạt, sáng tạo trong việc lựa chọn các phương pháp, hình thức phù hợp với yêu cầu của từng bài thơ, câu chuyện để thu hút sự chú ý của trẻ. Trước khi cho trẻ làm quen với tác phẩm, tôi có thể sử dụng thủ thuật tạo tình huống hay thu hút trẻ bằng một điều bí mật sau đó cho trẻ giải quyết tình huống, khám phá điều bí mật (tình huống, sự vật cần khám phá hướng đến nội dung, đề tài) để dẫn dắt trẻ tới tác phẩm. Tiếp theo, tôi đọc – kể tác phẩm thật diễn cảm và sau đó có thể kết hợp với diễn rối. Hình thức kể kết hợp với “rối nước” cũng rất độc đáo và trẻ rất thích. (Ảnh cô kể chuyện kết hợp với rối nước kèm minh chứng phía sau) Hay bằng các trang phục đã chuẩn bị tôi có thể đóng kịch cho trẻ xem. (Ảnh cô đóng kịch cho trẻ xem kèm minh chứng phía sau) * Ví dụ: Khi kể cho trẻ nghe câu chuyện: “Chú thỏ Purine” sau phần gây hứng thú đóng vai 1 chú thỏ đáng yêu đến trò chuyện với trẻ, tôi đã tiến hành kể chuyện theo hình thức sau: 9/27
11. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. - Lần 1: Cô kể chuyện diễn cảm kết hợp cử chỉ, điệu bộ - Lần 2: Cô kể kết hợp với rối tạp dề, giới thiệu nội dung câu truyện + Tiến hành đàm thoại với trẻ về nội dung câu chuyện bằng các câu hỏi gợi mở, kích thích ngôn ngữ cho trẻ mà cô đã chuẩn bị khi nghiên cứu tác phẩm. + Sau khi đàm thoại, tôi giáo dục trẻ không được huênh hoang, kiêu ngạo như thỏ Purine và phải biết giúp đỡ người khác khi gặp khó khăn. Tuy nhiên, thỏ Purine cũng có 1 đức tính tốt mà các con cần phải học tập đó là biết nói lời cảm ơn khi nhận được sự giúp đỡ, và biết nhận lỗi khi chúng ta sai lầm. - Lần 3: Cô kể kết hợp với rối tay. + Cô cho trẻ chơi trò chơi “ Trời nắng trời mưa” và chuyển đội hình về trước sân khấu rối. + Cô phụ và cô chính kết hợp diễn rối cho trẻ xem. - Tiếp theo cô tổ chức cho trẻ chơi trò chơi: “Vũ điệu vui nhộn”: Cô cho trẻ lấy mũ thỏ và ong khiêu vũ 1 bản nhạc trong rừng xanh Sau giờ kể chuyện cho trẻ nghe, tôi tổ chức dạy trẻ kể lại chuyện trong giờ học tiếp theo để trẻ nắm rõ lời thoại, điệu bộ và tính cách của nhân vật. Trong tiết học này, tôi đưa trẻ vào trung tâm của quá trình hoạt động và dạy trẻ theo hướng lồng ghép tích hợp để phát huy tính tích cực của trẻ. Tôi dùng câu hỏi gợi mở để dẫn dắt trẻ, cho trẻ được thực hành trải nghiệm: kể lại chuyện, trả lời câu hỏi của cô nhiều lần, cho trẻ được thảo luận nhóm, giao tiếp và trình bày những nhận xét của bản thân mình về các nhân vật trong tác phẩm. * Ví dụ: Khi dạy trẻ kể lại chuyện “Chú thỏ Purine”, tôi đã cho trẻ kể lại truyện bằng nhiều hình thức khác nhau như: bằng hình thức diễn rối thông qua trò chơi “Lồng tiếng nhân vật” (cô là người dẫn truyện và trẻ sẽ nhận vai lồng tiếng lời thoại nhân vật theo hình thức tổ- nhóm) hoặc tôi cho trẻ kể lại chuyện theo tranh hay tôi kể một đọan rồi cho trẻ kể tiếp cho đến khi kết thúc câu chuyện. Khi trẻ đã thuộc truyện, giờ hoạt động sau tôi cho trẻ tham gia “đóng kịch”. Tổ chức cho trẻ đóng kịch sẽ giúp trẻ nhanh nhớ chuyện và hiểu rõ hơn về nội dung câu chuyện. Tôi cho trẻ tự thỏa thuận nhận vai diễn, khuyến khích trẻ tự nhận vai, không ép buộc trẻ nhận vai không thích và hướng dẫn trẻ đóng kịch, thể hiện ngữ điệu của nhân vật. Ngoài ra, tôi còn luân chuyển giữa các nhân vật cho trẻ, trang phục phù hợp với trẻ kết hợp âm thanh, ánh sáng của kịch bản câu chuyện. Sau mỗi lần biểu diễn, tôi tổ chức cho trẻ trao đổi với nhau để đưa ra những nhận xét và rút kinh nghiệm cho lần sau để trẻ biểu diễn tốt hơn. Hay tôi còn cho trẻ giao lưu đóng kịch với các em bé và các anh chị lớp lớn, để trẻ nhận vai một cách phù hợp và biết phối hợp hành động chơi một cách nhịp nhàng nhất. (Ảnh trẻ tham gia đóng kịch kèm minh chứng phía sau) 10/27
12. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. Với các bài thơ cũng vậy, sau khi tôi sử dụng các thủ thuật để dẫn dắt trẻ vào bài thì tôi cũng đọc diễn cảm bài thơ kết hợp với ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ, hành động gợi cảm xúc thẩm mỹ, hướng trẻ vào ghi nhớ, học thuộc lòng và muốn thể hiện tác phẩm. Sau khi trẻ đã thuộc bài thơ, giờ hoạt động sau tôi dạy trẻ đọc diễn cảm và chú ý sửa sai cho trẻ. Những câu trẻ đọc sai, tôi thể hiện lại và yêu cầu trẻ đọc lại cho đúng. Tôi quan sát thường trẻ hay đọc đều đều và đôi khi còn thở hổn hển. Tôi hướng dẫn trẻ đọc đúng nhịp điệu, ngữ điệu, ngắt nghỉ, lấy hơi đúng chỗ. Đặc biệt với những bài thơ có lời đối thoại, tôi hướng dẫn trẻ đọc đúng giọng điệu của từng nhân vật. Với những bài thơ, có cốt truyện, có nhân vật hay còn gọi là truyện thơ, tôi cho mỗi trẻ nhận một vai và đọc diễn cảm những câu thơ ứng với từng nhân vật. * Ví dụ:+ Với bài thơ “Bác bầu bác bí” cho trẻ đọc theo chỉ dẫn của tay cô. Khi cô đưa tay về phía tổ nào thì tổ đó sẽ đọc, khi cô đưa 2 tay thì cả lớp cùng đọc. + Với bài thơ “Tình bạn” cô nhận vai người dẫn, trẻ nhận vai Gấu, Thỏ, Hươu, Nai theo hình thức tổ - nhóm, đến lời thoại của nhân vật nào thì nhân vật đó sẽ đọc. (Ảnh trẻ đội mũ đọc thơ nối tiếp kèm minh chứng phía sau). Việc giáo viên linh hoạt, sáng tạo, đa dạng các phương pháp, hình thức cùng với yếu tố trò chơi sẽ là cơ hội để trẻ thâm nhập sâu vào thế giới của tác phẩm văn học. Đặc biệt, khi trẻ được trực tiếp kể lại chuyện hay học thuộc lòng thơ chính là quá trình trẻ tích lũy thêm nhiều từ mới và học thêm được những cách diễn đạt giàu hình ảnh, giàu sức biểu cảm. Từ đó giúp trẻ thích thú với hoạt động văn học và những yêu cầu đặt ra như cảm thụ tác phẩm văn học, sửa nói ngọng, nói lắp, nói đủ câu, đạt hiệu quả rất cao. 6. Biện pháp 6: Lồng ghép hoạt động làm quen với văn học vào các hoạt động khác tạo điều kiện cho trẻ cảm thụ tác phẩm ở mọi lúc, mọi nơi. Việc giáo viên lồng ghép, tích hợp hoạt động làm quen văn học vào các hoạt động khác là cơ hội để trẻ có thể cảm thụ tác phẩm văn học ngoài tiết học. Nói cách khác là trẻ được tiếp xúc, cảm thụ tác phẩm ở mọi lúc, mọi nơi. * Hoạt động khám phá: Tôi thường dùng những bài thơ, đồng dao vào những phần chuyển tiếp hoặc khi cho trẻ chơi trò chơi củng cố. * Ví dụ: Khi dạy trẻ tìm hiểu về 1 số danh lam thắng cảnh của thủ đô Hà Nội ( Hồ Hoàn Kiếm), tôi cho trẻ đọc bài đồng dao với ngôn ngữ nhịp điệu rất hay. Rủ nhau xem cảnh Kiếm hồ Xem cầu Thê Húc, xem chùa Ngọc Sơn Đài Nghiên, Tháp Bút chưa mòn Hỏi ai gây dựng nên non nước này 11/27
13. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. *Hoạt động làm quen với toán: Tôi có thể kể một câu chuyện có lồng số đếm như: “ Cáo, thỏ và gà trống” để trẻ không những nhận biết được sự phong phú của các loài vật mà còn giúp trẻ củng cố kỹ năng đếm chính xác xem trong khu rừng có bao nhiêu con vật. Khi dạy trẻ phân biệt cao hơn- thấp hơn, tôi gây hứng thú bằng cách làm mô hình khu rừng theo câu truyện “ Dê con nhanh trí” cây cao- cây thấp, dê mẹ cao – dê con thấp *Hoạt động tạo hình: Tôi thường sử dụng các tác phẩm văn học để gây hứng thú cho trẻ. * Ví dụ: Khi dạy trẻ xé dán ngôi nhà của bé, tôi cho trẻ đọc bài thơ “ Em yêu nhà em" ; Khi cho trẻ vẽ về người thân trong gia đình, tôi cho trẻ đọc bài thơ “ Làm anh”, “ Thăm nhà bà”. Hay trong giờ nặn hoa tặng mẹ, tặng cô giáo tôi cho trẻ đọc bài thơ " Bó hoa tặng cô", Tôi cũng thường lồng văn học vào những phần chuyển tiếp như cho trẻ đọc một bài thơ có nội dung có trong đề tài mà cô định hướng cho trẻ vẽ. * Ví dụ: Khi dạy trẻ hoạt động tạo hình: “ Vẽ con vật nuôi gia đình” trong chủ đề: “ Động vật ”, sau phần cho trẻ quan sát và đàm thoại một số bức tranh về con vật nuôi trong gia đình tôi cho trẻ đọc bài thơ: “ Em vẽ ” để giúp trẻ khắc sâu những đặc điểm nổi bật của con vật định vẽ. * Hoạt động thể dục: Tôi thường lồng các bài thơ, đồng dao có nhịp điệu vần, dễ thuộc vào phần: “Trò chơi vận động” để tạo sự hứng thú cho trẻ trong hoạt động đồng thời phát triển ngôn ngữ cho trẻ. * Ví dụ: Bài thơ: “ Mèo đuổi chuột”, “ Gieo hạt”; bài đồng dao “ Lộn cầu vồng”, “ Xỉa cá mè”, Tôi thường dạy cá nhân (nhóm) trẻ chưa thuộc thơ, truyện; rèn kỹ năng đọc, kể diễn cảm, thể hiện đúng ngữ điệu, giọng điệu các nhân vật và thể hiện sắc thái tình cảm của mình một cách phù hợp với từng bài dạy; sửa nói ngọng, nói lắp, nói chưa đủ câu vào những giờ đón trẻ, hoạt động ngoài trời, trả trẻ, giờ ngủ trưa, hoạt động chiều. Cũng có khi tôi tổ chức cho cả lớp đọc đồng dao, ca dao hoặc chơi các trò chơi dân gian: “ Kéo cưa lừa xẻ”, “ Rồng rắn lên mây” hay tổ chức hội thi: “Bé thi kể chuyện”. Qua các trò chơi và các hội thi đó không những trẻ được rèn luyện về ngôn ngữ một cách tích cực mà còn giúp trẻ được giao lưu với các bạn, trẻ mạnh dạn hơn, có tinh thần tập thể, không còn nhút nhát đồng thời góp phần phát huy sáng tạo, triển ngôn ngữ, trí tuệ cho trẻ. 7. Biện pháp 7: Làm tốt công tác tuyên truyền với phụ huynh Song song với các biện pháp trên, để trẻ cảm thụ tốt các tác phẩm văn học tôi nhận thấy rằng: muốn trẻ học tốt hoạt động này cô giáo không chỉ dạy ở lớp, 12/27
14. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. ở trường mà còn cần phải có sự kết hợp chặt chẽ với gia đình. Nếu như ở lớp cô cứ ra sức rèn trẻ mà ở nhà phụ huynh cứ cho con nghỉ học tự do không đi học đều thì việc dạy trẻ trên lớp sẽ đạt kết quả không cao. Để làm tốt công tác phối kết hợp với phụ huynh tôi đã cùng với nhà trường tổ chức họp phụ huynh ngay từ đầu năm để nói lên tầm quan trọng của các hoạt động học nói chung và hoạt động làm quen văn học nói riêng và phối kết hợp dạy trẻ học tốt hoạt động. Tôi làm bảng tuyên truyền về chương trình dạy theo từng tháng trong đó có từng tuần cụ thể viết chi tiết rõ ràng chương trình dạy trẻ, tôi còn đánh máy một số bài thơ, câu truyện sưu tầm thêm để dạy trẻ trong các giờ hoạt động góc, hoạt động chiều,để phụ huynh biết và phối kết hợp với giáo viên rèn thêm cho trẻ ở nhà về cách đọc- kể diễn cảm, thể hiện đúng giọng điệu nhân vật. (Ảnh bảng tuyên truyền của lớp kèm minh chứng phía sau). Trao đổi và vận động phụ huynh hỗ trợ tranh truyện, vật liệu , nguyên liệu như : giấy, sách, bìa, những lọ nhựa, vải vụn để làm đồ dùng cho trẻ. (Ảnh giáo viên trao đổi với phụ huynh kèm minh chứng phía sau). III. KẾT QUẢ THỰC HIỆN Sau gần một năm thực hiện đề tài: “Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4- 5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học” tôi đã tiến hành khảo sát và thấy được kết quả tương đối tốt. (Bảng khảo sát số liệu kèm theo phía sau). Như vậy, chúng ta thấy hiệu quả rõ rệt khi sử dụng các biện pháp trên vào hoạt động làm quen với văn học. So sánh trẻ từ đầu năm đến cuối năm qua các tác phẩm văn học, tôi thấy sự nhận thức của trẻ đã phát triển vượt bậc, ngôn ngữ của trẻ đã rõ ràng mạch lạc hơn rất nhiều, biết cảm thụ và nói được cái hay, cái đẹp của tác phẩm cùng với sự tự tin biết đứng trước mọi người và tự kể lại chuyện rất dễ dàng, biết mở sách truyện đúng cách và nhìn vào từng trang truyện kể “ vẹt” lại rất tốt, đó là những điều cho thấy trẻ trong lớp tôi đã tiến bộ so với đầu năm và cũng là hành trang cho trẻ lên 5 tuổi được vững vàng hơn. 13/27
15. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ I. Kết luận: Nâng cao khả năng cảm thụ các tác phẩm văn học là một hoạt động rất cẩn thiết và quan trọng. Nó góp phần hoàn thiện về mặt ngôn ngữ cho trẻ, bao gồm việc làm giàu vốn từ, tập cho trẻ phát âm chính xác, diễn đạt câu rõ ràng có ngữ điệu, đúng ngữ pháp, tạo điều kiện cho trẻ có khả năng sử dụng ngôn ngữ để giao tiếp và học tập. Bên cạnh đó, nó còn góp phần quan trọng trọng việc hoàn thiện nhân cách cho trẻ sau này. Hiểu được điều đó nên tôi luôn cố gắng dành nhiều thời gian để tìm tòi những tác phẩm văn học hay có ý nghĩa giáo dục đối với trẻ để dạy cho trẻ biết được cái hay, cái đẹp trong cuộc sống. Đồng thời trong quá trình công tác, tôi luôn tự học hỏi chị em đồng nghiệp để không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, tích luỹ kinh nghiệm. Tôi luôn bám sát chương trình dạy và thực hiện theo sự chỉ đạo của ngành học. Tất cả những điều đó đều nhằm mục đích là nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ được tốt hơn. II. KHUYẾN NGHỊ Để thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục trẻ kiến nghị phòng giáo dục tổ chức các buổi kiến tập hoạt động làm quen văn học để bản thân tôi và các chị em đồng nghiệp được học hỏi, nâng cao kinh nghiệm giảng dạy cho mình. Đề nghị nhà trường trang bị thêm sách thơ, truyện phù hợp với lứa tuổi, đĩa truyện kể, thơ có hình ảnh minh họa. Trên đây là " Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học" mà tôi đã rút ra trong quá trình giảng dạy. Rất mong được sự góp ý và giúp đỡ của các cấp lãnh đạo. Tôi xin chân thành cảm ơn! D. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Văn học trẻ em - Nhà xuất bản giáo dục 2. Tuyển chọn trò chơi, bài hát, thơ ca, truyện, câu đố theo chủ đề Nhà xuất bản Giáo dục - Chủ biên: Lê Thu Hương 3. Qua mạng Internet 14/27
16. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. BẢNG SỐ LIỆU ĐIỀU TRA 1. Bảng số liệu điều tra đầu năm Kết Tỷ lệ Số TT Nội dung khảo sát quả % 1 Trẻ hứng thú nghe cô đọc thơ, kể chuyện 22/37 59% 2 Trẻ trả lời câu hỏi rõ ràng , mạch lạc. 19/37 51% 3 Trẻ biết đọc, kể diễn cảm 15/37 41% 4 Khả năng phát âm chuẩn 18/37 49% 5 Trẻ hiểu nội dung bài thơ, câu chuyện 19/37 51 % 6 Khả năng cảm thụ tác phẩm. 17/37 46% 2. Bảng số liệu điều tra cuối năm Số trẻ Kết quả Số đạt được Nội dung khảo sát TT Đầu Tỷ lệ Cuối Tỷ lệ năm ( % ) năm ( % ) 1 Trẻ hứng thú nghe cô đọc thơ, kể chuyện 22/37 59% 38/38 100% 2 Trẻ trả lời câu hỏi rõ ràng , mạch lạc. 19/37 51% 35/38 92% 3 Trẻ biết đọc, kể diễn cảm 15/37 41% 34/38 89% 4 Khả năng phát âm chuẩn 18/37 49% 33/38 87% 5 Trẻ hiểu nội dung bài thơ, câu chuyện 19/37 51 % 35/38 92% 6 Khả năng cảm thụ tác phẩm. 17/37 46% 35/38 92% 15/27
17. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. MINH CHỨNG BẢNG KẾT QUẢ CÁC NỘI DUNG KHẢO SÁT 1. Kết quả khảo sát về khả năng cảm thụ các tác phẩm văn học của trẻ đầu năm học: Số TT Nội dung khảo sát Đạt Chưa đạt 1 Trẻ hứng thú nghe cô đọc thơ, kể chuyện 22/37 = 59.4% 15/37= 40.6% 2 Trẻ trả lời câu hỏi rõ ràng , mạch lạc. 19/37 = 51.3% 18/37= 48.7% 3 Trẻ biết đọc, kể diễn cảm 15/37 = 40.5% 22/37= 59.5% 5 Trẻ hiểu nội dung bài thơ, câu chuyện 19/37 = 51.3% 18/37= 48.7% Số Nội dung khảo sát Tốt Khá Trung bình TT 4 Khả năng phát âm chuẩn 10/37= 27% 8/37= 21.6% 19/37= 51.4% 6 Khả năng cảm thụ tác phẩm. 8/37= 21.6% 9/37= 24.3% 20/37= 54.1% 2. Kết quả khảo sát về khả năng cảm thụ các tác phẩm văn học của trẻ cuối năm học: Số TT Nội dung khảo sát Đạt Chưa đạt 1 Trẻ hứng thú nghe cô đọc thơ, kể chuyện 38/38 = 100% 0 2 Trẻ trả lời câu hỏi rõ ràng , mạch lạc. 35/38 = 92.1% 3/38 = 7.9% 3 Trẻ biết đọc, kể diễn cảm 34/38 = 89.4% 4/38= 10.6% 5 Trẻ hiểu nội dung bài thơ, câu chuyện 35/38 = 92.1% 3/38= 7.9% Số Nội dung khảo sát Tốt Khá Trung bình TT 4 Khả năng phát âm chuẩn 16/38= 42% 17/38= 44.7% 5/38= 13.3% 6 Khả năng cảm thụ tác phẩm. 14/38=36.8% 21/38= 55.2% 3/38= 8% 16/27
18. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. MINH CHỨNG PHIẾU THEO DÕI KẾT QUẢ NỘI DUNG KHẢO SÁT Họ và tên trẻ: Lớp: 4T- B4 Trường: Mầm non Đan Phượng ĐẦU CUỐI STT NỘI DUNG KHẢO SÁT NĂM NĂM Đ CĐ Đ CĐ 1. Thích nghe cô đọc thơ, kể Trẻ hứng thú chuyện. 1 nghe cô đọc thơ, 2. Say mê nghe cô đọc thơ, kể kể chuyện. chuyện 3. Tích cực tham gia hoạt động. Đánh giá chung: 1. Trả lời đầy đủ câu, to, rõ Trẻ trả lời câu ràng. 2 hỏi rõ ràng, 2. Trả lời mạch lạc, không ấp mạch lạc úng. 3. Luôn mạnh dạn, tự tin trả lời câu hỏi của cô đặt ra. Đánh giá chung: 1.Trẻ đọc đúng, rõ ràng, mạch lạc. 2. Trẻ đọc hay thể hiện được giọng điệu, cảm xúc của nhà Trẻ biết đọc, kể văn, nhà thơ và ý nghĩa của tác 3 diễn cảm. phẩm. 3. Trẻ biết kết hợp tư thế, nét mặt, ánh mắt, cử chỉ. 4. Biết ngắt giọng, nhấn giọng những săc thái biểu cảm, thể hiện đúng ngữ điệu. Đánh giá chung: 1.Trẻ tóm tắt lại được nội dung của bài thơ, câu chuyện. Trẻ hiểu nội 2. Trẻ rút ra được bài học cuộc 5 dung bài thơ, sống, định hướng hành vi đúng- câu chuyện sai từ nội dung của bài thơ, câu chuyện. 3. Có thái độ đúng mực với cái thiện- cái ác. Đánh giá chung: 17/27
19. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. ĐẦU NĂM CUỐI STT NỘI DUNG KHẢO SÁT NĂM T K TB T K TB 1. Trẻ không nói lắp. Khả năng 2. Phát âm không bị ngọng. 4 phát âm 3. Không nói tiếng địa chuẩn. phương. Đánh giá chung: 1. Trẻ cảm nhận và nói được Khả năng cảm cái hay, cái đẹp của tác phẩm. 2 thụ tác phẩm. 2.Trẻ có những tình cảm đạo đức tốt đẹp: lòng yêu thiên nhiên, lòng kính trọng và yêu thương, giúp đỡ những người thân xung quanh mình. Đánh giá chung: 18/27
20. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. BẢNG TỔNG HỢP ĐIỀU TRA Trẻ Trẻ trả Trẻ Khả Trẻ Khả hứng lời câu biết năng hiểu năng thú hỏi rõ đọc, phát âm nội cảm thụ S nghe ràng , kể chuẩn. dung tác T HỌ TÊN cô đọc mạch diễn bài phẩm. T thơ, kể lạc. cảm. thơ, chuyện câu chuyện Đ CĐ Đ CĐ Đ CĐ T K T Đ CĐ T K T B B 1 Ng Phương Anh 2 Ng Phan Anh 3 Ng V. Nam Anh 4 Ng Minh Bảo 5 Bùi Phương Anh 6 Nguyễn Hữu Bảo 7 Nguyễn Tuấn Đạt 8 Lê Quang Đạt 9 Ng Tiên Thành 10 Ng Thùy Dương 11 NgTuấn Hưng 12 Nguyễn Văn Huy 13 Tạ Kim Anh Khoa 14 Bùi Tiến Đạt 15 Ng H. Trung Kiên 16 Bùi Thùy Lâm 17 Ng Khánh Ly A 18 Ng Khánh Ly B 19 Tạ Duy Mạnh 20 Lê C. Hoàng Nam 21 Nguyễn Bá Nam 22 Ng T. Thảo Ngọc 23 Lê Xuân Phúc 24 Nguyễn Bá Phúc 25 Ng Vân Trang 26 Ng Quỳnh Trang 27 Nguyễn Minh Trí 28 Ng Hữu Trường 19/27
21. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. 29 Lê Hiền Vinh 30 Chu Tùng Lâm 31 Tạ Huyền Trang 32 Nguyễn Gia Hưng 33 Nguyễn Mai Linh 34 Phạm Bảo An 35 Trần Bảo Khanh 36 Ng Phương Thảo 37 Bùi Khánh Ngọc 38 Ng P.Thùy Tiên TỔNG 20/27
22. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. E. CÁC MINH CHỨNG KÈM THEO 1. Biện pháp 1: Luôn tự học tập, rèn luyện nâng cao trình độ chuyên môn và nghệ thuật giảng dạy để thu hút trẻ. Ảnh giáo viên tham gia buổi bồi dưỡng chuyên môn của trường. Ảnh giáo viên đóng vai chú thỏ trò chuyện với trẻ. 21/27
23. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. 2. Biện pháp 2: Xây dựng môi trường thu hút trẻ cảm thụ tác phẩm văn học . Ảnh góc thư viện của lớp. Ảnh trẻ hoạt động ở góc sách của trường. 3. Biện pháp 3: Xây dựng kế hoạch, lựa chọn tác phẩm phù hợp với độ tuổi . 22/27
24. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. 4. Biện pháp 4: Chuẩn bị đầy đủ điều kiện trong khi dạy trẻ. Ảnh các con rối tự tạo. Ảnh ứng dụng công nghệ thông tin. 23/27
25. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. 5.Biện pháp 5: Linh hoạt, sáng tạo, đa dạng hình thức tổ chức nhằm nâng cao khả năng cảm thụ tác phẩm trong giờ học. Ảnh cô kể chuyện kết hợp với rối nước. Ảnh cô đóng kịch cho trẻ xem. 24/27
26. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. Ảnh trẻ tham gia đóng kịch. Ảnh trẻ đội mũ đọc thơ nối tiếp. 6. Biện pháp 6: Lồng ghép hoạt động làm quen với văn học vào các hoạt động khác tạo điều kiện cho trẻ cảm thụ tác phẩm ở mọi lúc, mọi nơi. 25/27
27. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. 7. Biện pháp 7: Làm tốt công tác tuyên truyền với phụ huynh Ảnh bảng tuyên truyền của lớp. Ảnh giáo viên trao đổi với phụ huynh. 26/27
28. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. MỤC LỤC A. ĐẶT VẤN ĐỀ 1 I. Lý do chọn đề tài 1 1. Lý do về mặt lý luận 1 2. Lý do về mặt thực tiễn 2 II. Mục đích nghiên cứu 2 III. Đối tượng nghiên cứu 2 IV. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm 3 V. Phương pháp nghiên cứu 3 VI. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu 3 B. BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 3 I. Thực trạng vấn đề nghiên cứu 3 1. Tình trạng khi chưa thực hiện. 3 2. Số liệu điều tra trước khi thực hiện 4 II. Các biện pháp thực hiện 4 1. Biện pháp 1: Luôn tự học tập, rèn luyện nâng cao trình độ chuyên môn và nghệ thuật giảng dạy để thu hút trẻ. 4 2. Biện pháp 2: Xây dựng môi trường thu hút trẻ cảm thụ tác phẩm văn học 5 3. Biện pháp 3: Xây dựng kế hoạch, lựa chọn tác phẩm phù hợp với độ tuổi .6 4. Biện pháp 4: Chuẩn bị đầy đủ điều kiện trong khi dạy trẻ 6 5.Biện pháp 5: Linh hoạt, sáng tạo, đa dạng hình thức tổ chức nhằm nâng cao khả năng cảm thụ tác phẩm trong giờ học 9 6. Biện pháp 6: Lồng ghép hoạt động làm quen với văn học vào các hoạt động khác tạo điều kiện cho trẻ cảm thụ tác phẩm ở mọi lúc, mọi nơi 11 7. Biện pháp 7: Làm tốt công tác tuyên truyền với phụ huynh. . .12 III. Kết quả thực hiện 13 C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 14 D. TÀI LIỆU THAM KHẢO. .14 BẢNG SỐ LIỆU ĐIỀU TRA 15 MINH CHỨNG BẢNG KẾT QUẢ CÁC NỘI DUNG KHẢO SÁT 16 MINH CHỨNG PHIẾU THEO DÕI KẾT QUẢ NỘI DUNG KHẢO SÁT 17 PHIẾU TỔNG HỢP ĐIỀU TRA 19 E. CÁC MINH CHỨNG KÈM THEO. 21 27/27
29. SKKN: Một số biện pháp gây hứng thú giúp trẻ 4-5 tuổi cảm thụ tốt các tác phẩm văn học. 28/27