SKKN Phân loại các dạng bài tập trong Chương 2 Hóa học Lớp 10: Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học và định luật tuần hoàn

Nội dung tóm tắt: SKKN Phân loại các dạng bài tập trong Chương 2 Hóa học Lớp 10: Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học và định luật tuần hoàn

1. Nguyên tố X Y R T Bán kính nguyên tử 0,174 0,125 0,203 0,136 (nm) Nhận xét nào sau đây đúng: A. X là Al. B. T là Mg. C. R là Ca. D. Y là Ca. Câu 14: Tính chất hóa học đặc trưng của các nguyên tố nhóm IA (trừ Hidro) là: A. kim loại. B. khí hiếm. C. phi kim. D. á kim. Câu 15: Cho số hiệu nguyên tử của các nguyên tố: Mg(Z=12), Al(Z=13), K(Z=19), Ca(Z=20). Tính bazơ của các hiđroxit nào sau đây lớn nhất: A. KOH. B. Mg(OH)2. C. Al(OH)3. D. Ca(OH)2. Câu 16: Trong bảng hệ thống tuần hoàn các nguyên tố hóa học, nguyên tố nào sau đây có tính kim loại mạnh nhất: A. Na. B. Cs. C. F. D. O. Câu 17: Nguyên tố nào sau đây thuộc loại nguyên tố d? A. 11 Na. B. 17 Cl. C. 26 Fe. D. 35 Br. Câu 18: Nguyên tử X, cation R1+, anion Y1- đều có cấu hình electron lớp ngoài cùng là 3s23p6. Tính chất hóa học đặc trưng của X, Y, R lần lượt là: A. khí hiếm, kim loại,phi kim. B. khí hiếm, phi kim, kim loại. C. phi kim, kim loại,khí hiếm. D. kim loại,khí hiếm, phi kim. Câu 19: Một nguyên tử của nguyên tố X có tổng số hạt proton, nơtron, electron là 52 và có số khối là 35. Vị trí của X trong bảng tuần hoàn hóa học là A. Chu kì 3, nhóm VIIA. B. chu kì 4, nhóm VIIA. C. Chu kì 4, nhóm IVA. D. Chu kì 3, nhóm IVA. Câu 20: Các nguyên tố xếp ở chu kỳ 5 có bao nhiêu lớp electron trong nguyên tử? A. 6. B. 5. C. 3. D. 4. Câu 21: Nhận xét nào sau đây không đúng về các nguyên tố nhóm VIIIA? A. Hầu như trơ, không tham gia phản ứng hóa học ở điều kiện thường. B. Nguyên tử của chúng luôn có 8 electron lớp ngoài cùng. C. Lớp electron ngoài cùng đã bão hòa, bền vững. D. Nhóm VIIIA gọi là nhóm khí hiếm. 29
2. Câu 22: Nguyên tử nguyên tố X có tổng eletron s là 7. Đem m gam X tác dụng hoàn toàn với nước được 8,96 lít khí (ở điều kiện tiêu chuẩn). Gía trị của m gần nhất với: A. 18,0. B. 20,0. C. 32,0. D. 31,0. Câu 23: Cấu hình electron của ion nào sau đây không giống cấu hình của khí hiếm? A. O2-. B. Ca2+. C. Fe2+. D. K+. Câu 24: Nguyên tố R là phi kim thuộc chu kì 3 của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học. R tạo được hợp chất khí với hiđro và có công thức oxit cao nhất là R2O5. Nguyên tố R tạo với kim loại M hợp chất có công thức phân tử dạng M3R2, trong đó M chiếm 75,876 % về khối lượng. Kim loại M là: A. Mg. B. Zn. C. Ca. D. Cu. Câu 25: Các ion, nguyên tử sau: Cl–, Ar, Ca2+ đều có 18 electron. Bán kính tăng dần là: A. Cl–, Ar, Ca2+. B. Ar, Ca2+, Cl–. C. Ca2+, Ar, Cl–. D. Cl–, Ca2+, Ar Câu 26: Nguyên tố X thuộc chu kì 3, nhóm IVA có cấu hình là: A. 1s22s22p63s23d2. B. 1s22s22p63s23p6. C. 1s22s22p63s23p4. D. 1s22s22p63s23p2. Câu 27: Hai nguyên tố X và Y đứng kế tiếp nhau trong cùng một chu kỳ của bảng tuần hoàn có tổng số đơn vị điện tích hạt nhân là 25. Hai nguyên tố X và Y là: A. Na và Mg. B. Mg và Ca. C. Na và K. D. Mg và Al Câu 28: Trong bảng tuần hoàn, các nguyên tố nhóm VIIA được gọi là nhóm A. halogen. B. khí hiếm. C. kim loại kiềm thổ. D. kim loại kiềm. Câu 29: Cấu hình electron của cation R 2 : 1s22s22p63s23p63d6. Vị trí của R trong bảng tuần hoàn là: A. chu kì 3, nhóm VIB. B. chu kì 4, nhóm IIA. C. chu kì 4, nhóm VIIIB. D. chu kì 3, nhóm IIB. Câu 30: Cho 3 nguyên tố X, Y, T. Trong đó X, Y thuộc cùng chu kì. 30
3. - Hợp chất XH3 có chứa 8,82% khối lượng Hidro. - X kết hợp với T tạo ra hợp chất X2T5, trong đó T chiếm 56,34% về khối lượng. - Y kết hợp với T tạo thành hợp chất YT2, trong đó Y chiếm 50% khối lượng. Xếp các nguyên tố X, Y, T theo chiều tăng tính phi kim là: A. T , X, Y. B. Y, X, T. C. Y, T, X. D. X, Y, T. 31
4. Chương 3: KIỂM CHỨNG CÁC GIẢI PHÁP ĐÃ TRIỂN KHAI CỦA SÁNG KIẾN 3.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm - Mục đích thực nghiệm sư phạm nhằm đánh giá hiệu quả của các giải pháp đã đưa ra thông qua hệ thống câu hỏi trắc nghiệm dưới dạng một bài kiểm tra 45 phút đối với học sinh lớp 10. 3.2. Nhiệm vụ thực nghiệm sư phạm - Dùng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm đã soạn thảo dựa trên những giải pháp đã đưa, cho HS luyện tập trong 3 tiết. Sau đó tiến hành kiểm tra, đánh giá. - Phân tích các câu hỏi, đánh giá mức độ khó của vấn đề đã nêu ra. - Sơ bộ đánh giá khả năng tiếp thu kiến thức Hoá học của học sinh và mức độ hiểu biết, vận dụng kiến thức của học sinh thông qua các giải pháp đã được đưa ra trong sáng kiến này. - Đánh giá thái độ, hiệu quả học tập của học sinh. 3.3. Phương pháp thực nghiệm sư phạm - Thực nghiệm sư phạm được tiến hành với 183 học sinh/4 lớp 10 ở trường THPT Tiên Du số 1, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh. - Để đảm bảo tính trung thực và ngăn ngừa hiện tượng sao chép giữa những học sinh ngồi gần nhau, câu hỏi và câu trả lời được xáo trộn thành 4 đề. - Một học sinh được phát một đề và một phiếu làm bài, thời gian làm bài là 45 phút. - Ý kiến của một số giáo viên được tham khảo thông qua trao đổi trực tiếp và gián tiếp qua phiếu tham khảo ý kiến. - Ý kiến của giáo viên và các số liệu được phân loại và thống kê. 3.4. Kết quả thực nghiệm sư phạm Tổng HS 1đ 2đ 3đ 4đ 5đ 6đ 7đ 8đ 9đ 10đ Lớp 10A4 52 0 0 0 2 2 15 21 9 2 1 Lớp 10A8 45 0 0 0 1 2 7 18 10 5 2 Lớp 10A12 40 0 0 1 2 10 8 10 10 1 0 Lớp 10A13 46 0 0 2 3 7 9 15 10 0 0 32
5. Ngoài những lần kiểm tra đánh giá lấy kết quả so sánh như trên, tôi đã theo dõi so sánh trực tiếp trong bài giảng thông qua các câu hỏi vấn đáp. Mức độ hiệu quả của các giải pháp được đưa ra cũng tương tự như bài kiểm tra trắc nghiệm khách quan. Đặc biệt, số bài đạt điểm 7, 8, 9, 10 tăng hơn so với trước khi áp dụng các giải pháp trong sáng kiến này. Như vậy với việc khái quát lý thuyết, phân dạng bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học và định luật tuần hoàn và xây dựng hệ thống các câu hỏi trắc nghiệm khách quan theo các mức độ: nhận biết- thông hiểu- vận dụng- vận dụng cao của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học giúp học sinh có thể tiếp cận dễ hơn với các cấu trúc của đề thi, ngoài được sử dụng làm tài liệu định hướng cho việc học và ôn thi thì còn mang lại hiệu quả tích cực, góp phần nâng cao kết quả các bài kiểm tra, các kì thi học kì của học sinh lớp 10 và để có kiến thức tích lũy cho kì thi THPTQG. 33
6. Phần 3. KẾT LUẬN 3.1. Những vấn đề quan trọng nhất được đề cập đến của sáng kiến - Tác giả đã đưa ra được 3 giải pháp chính nhằm nâng cao năng lực học tập cho HS khối 10. Bao gồm: + Giải pháp 1: Khái quát lý thuyết bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học và định luật tuần hoàn. + Giải pháp 2: Phân dạng bài tập bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học và định luật tuần hoàn. + Giải pháp 3: Xây dựng được hệ thống các câu hỏi trắc nghiệm khách quan theo các mức độ kiến thức. - Khái quát lý thuyết bảng tuần hoàn hóa học và định luật tuần hoàn được trình bày khoa học, logic dưới dạng sơ đồ tư duy, giúp cho người học dễ hình dung, nắm bắt được các kiến thức quan trọng. - Phân dạng bảng tuần hoàn hóa học và định luật tuần hoàn được trình rõ ràng, mỗi dạng có ví dụ, hướng dẫn giải và bài tập vận dụng. Vì vậy có thể dùng làm tài liệu cho HS ôn thi dễ đạt kết quả cao. - Các câu hỏi trắc nghiệm khách quan được phân theo 4 mức độ: nhận biết- thông hiểu- vận dụng- vận dụng cao, đều có đáp án, vận dụng cao giúp HS và GV thuận tiện hơn trong quá trình dạy và học. 3.2. Hiệu quả thiết thực của sáng kiến - Kết quả nghiên cứu của đề tài đã được dùng làm tài liệu tham khảo cho giáo viên dạy Hóa học ở trường THPT Tiên Du số 1, cho học sinh trường THPT Tiên Du số 1 trong quá trình dạy và học, góp phần từng bước nâng cao chất lượng dạy học bộ môn Hóa học, đặc biệt là góp phần nâng cao kết quả thi cuối kì, là tài liệu học tập phục vụ tốt cho kì thi THPTQG của học sinh THPT Trường Tiên Du số 1. - Tạo hứng thú học tập và phát huy tính tích cực học tập cho học sinh. - Góp phần hình thành và phát triển một số năng lực chuyên biệt Hóa học. 34
7. 3.3. Kiến nghị - Kết quả nghiên cứu của đề tài có thể là tài liệu tham khảo cho các giáo viên và học sinh lớp 10, lớp 12. Và tác giả hi vọng, sáng kiến này sẽ là tài liệu được dùng trong chương trình ôn thi THPTQG của các trường THPT của tỉnh Bắc Ninh, đặc biệt là các trường và các lớp có các em chọn thi tổ hợp khoa học tự nhiên. - Có thể mở rộng đề tài và là một trong những tài liệu tham khảo ở nhiều trường THPT ở các tỉnh bạn. - Có thể mở rộng đề tài và là một trong những tà liệu tham khảo ở nhiều trường THPT ở các tỉnh bạn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Ngày 20 tháng 03 năm 2022 Tác giả: Nguyễn Thị Thu Ngọc 35
8. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bộ giáo dục và đào tạo (2006), Hóa học 10, Nhà xuất bản Giáo dục. 2. Bộ giáo dục và đào tạo (2006), Hóa học 10-SGV, Nhà xuất bản Giáo dục. 3. Bộ giáo dục và đào tạo (2006), Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kỹ năng môn Hóa học 10, Nhà xuất bản Giáo dục. 4. Bộ giáo dục và đào tạo (năm 2014, 2105), Các đề thi tuyển sinh đại học Khối A, khối B, tuyển sinh Cao đẳng môn Hóa học. 11. Bộ giáo dục và đào tạo (năm 2014, 2105), Đáp án tuyển sinh đại học Khối A, khối B, tuyển sinh Cao đẳng môn Hóa học. 12. Bộ giáo dục và đào tạo (năm 2016, 2017, 2018), Các đề thi THPTQG môn Hóa 13. Bộ giáo dục và đào tạo ( 2016, 2017, 2018), Đáp án các mã đề thi THPTQG môn Hóa. 5. Nguyễn Minh Tuấn, Vượt vũ môn 19 ngày chinh phục các dạng câu hỏi lý thuyết hóa học, Nhà xuất bản Thanh Hóa. 36