Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chỉ đạo xây dựng thư viện xuất sắc

Nội dung tóm tắt: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chỉ đạo xây dựng thư viện xuất sắc

1. 1. PHẦN MỞ ĐẦU 1.1. Lí do chọn đề tài Thư viện trường học là một bộ phận cở sở vật chất trọng yếu, là trung tâm sinh họat văn hóa và khoa học của nhà trường. Thư viện góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy của giáo viên, bồi dưỡng kiến thức cơ bản về khoa học và xây dựng thói quen tự học cho học sinh. Sách, báo có vị trí đặc biệt quan trọng đối với đời sống xã hội như V.I.LENIN đã nói: ''Không có sách thì không có tri thức, không có tri thức thì không có chủ nghĩa cộng sản”. Với nhà trường, sách báo lại có ý nghĩa quan trọng vì nó là người bạn gần gũi nhất, là học liệu cần thiết nhất của thầy và trò. Học sinh cần có sách giáo khoa, sách bài tập, sách tham khảo để học tập và luyện tập. Giáo viên cần có sách giáo khoa, sách nghiệp vụ, sách tham khảo để giảng dạy và bồi dưỡng chuyên môn, không ngừng nâng cao kiến thức. Ngoài ra các loại báo, tạp chí, ở thư viện cũng là nguồn tài liệu tham khảo hết sức quan trọng đối với giáo viên và học sinh trong nhà trường. Thư viện góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy của giáo viên, bồi dưỡng kiến thức cơ bản về khoa học thư viện và xây dựng thói quen tự học, tự nghiên cứu cho học sinh, tạo cơ sở từng bước thay đổi phương pháp dạy và học. Đồng thời, thư viện tham gia tích cực vào việc bồi dưỡng tư tưởng chính trị và xây dựng nếp sống văn hóa mới cho các thành viên nhà trường. Bằng phương tiện sách báo, thư viện các trường học đang góp phần làm tốt việc chăm sóc và giáo dục thế hệ trẻ ngay từ tuổi ấu thơ cho đến lúc trưởng thành, góp phần quyết định chất lượng giáo dục, xây dựng thói quen tự học, tự nghiên cứu cho học sinh. Chính vì vậy mà công tác thư viện trường học đã được sự quan tâm to lớn của các cấp lãnh đạo Đảng và Nhà nước, của ngành Giáo dục và Đào tạo. Hoạt động thư viện ngày càng được chú trọng đầu tư để phục vụ tốt hơn nhu cầu của người dạy và người học. Trường chúng tôi trong những năm trở lại đây chất lượng giáo dục đã có những chuyển biến rõ rệt, đặc biệt là chất lượng đại trà và chất lượng mũi nhọn đã có những khởi sắc đáng kể. Có được kết quả đó phải kể đến vai trò to lớn của thư viện nhà trường. Tuy vậy, cần phải nghiêm túc nhìn nhận đánh giá hoạt động của thư viện chưa thực sự hiệu quả như mong muốn: công tác chỉ đạo của Ban lãnh đạo nhà trường còn chưa thống nhất, chưa đồng bộ, chưa tập trung giải quyết dứt điểm những tồn tại, những khó khăn của thư viện. Hoạt động phục vụ bạn đọc chưa thật sự hiệu quả như mong muốn. Với những lí do trên cùng với ham muốn học hỏi, muốn có cơ hội để tích luỹ thêm kinh nghiệm cho bản thân đã thôi thúc tôi chọn vấn đề “Một số biện pháp chỉ đạo xây dựng thư viện xuất sắc” làm sáng kiến kinh nghiệm của mình với mong muốn góp phần thiết thực vào việc nâng cao chất lượng giảng dạy ở bậc tiểu học nói chung cũng như ở trường chúng tôi nói riêng. 1
2. 1.2. Điểm mới của đề tài Xây dựng thư viện xuất sắc là vấn đề rất nhiều người quan tâm và có nhiều sáng kiến áp dụng cụ thể cho từng đơn vị đưa lại hiệu quả cao. Tuy nhiên, tùy theo tình hình cụ thể về cơ sở vật chất từng năm, từng trường, để người quản lý đưa ra những biện pháp cụ thể phù hợp với điều kiện của từng trường như vậy mới đưa lại hiệu quả như mong muốn. Trong bản sáng kiến kinh nghiệm này tôi đưa ra một số biện pháp chỉ đạo xây dựng Thư viện xuất sắc một cách hiệu quả nhất, đặc biệt chú trọng đến việc xây dựng các mô hình thư viện để tổ chức hoạt động đạt hiệu quả cao. 1.3. Phạm vi áp dụng sáng kiến Sáng kiến áp dụng cho trường Tiểu học nơi tôi đang công tác và cũng có thể áp dụng rộng rãi tại các trường Tiểu học trong toàn huyện, toàn tỉnh. 2
3. 2. PHẦN NỘI DUNG 2.1. Thực trạng công tác thư viện ở trường chúng tôi trong những năm qua 2.1.1. Đặc điểm tình hình Trường tiểu học nơi tôi đang công tác là một trong những trường học thuộc vùng trung du. Trong những năm qua, nhà trường luôn cố gắng về mọi mặt để hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình. Cơ sở vật chất ngày càng tăng trưởng đáng kể. Hoạt động dạy và học cũng như các hoạt động giáo dục khác gặt hái được nhiều thành tích đáng tự hào. Năm học 2017-2018, trường được Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình tặng Bằng khen. Năm học 2019 - 2020 này, trường có tất cả 22 lớp với 617 học sinh. Trường có đủ phòng học, phòng chức năng. Các phòng được trang trí khoa học, đẹp mắt, thân thiện, gần gũi với học sinh. Tất cả học sinh đều được sự quan tâm của Ban lãnh đạo, của đội ngũ giáo viên. Nhà trường đã thực hiện tốt vấn đề kỉ cương, nền nếp trong dạy học. Việc kiểm tra, đánh giá nghiêm túc, thực hiện dạy học có chất lượng, xây dựng được ý thức trách nhiệm cho đội ngũ cán bộ, giáo viên và học sinh. Ban lãnh đạo nhà trường luôn chỉ đạo, theo dõi sâu sát tất cả các vấn đề về chương trình, về thời gian lên lớp, về chất lượng học tập, về sự tiến bộ của học sinh. Đặc biệt, chúng tôi rất quan tâm đến vấn đề đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực của học sinh, vấn đề rèn luyện cho các em tất cả các kĩ năng cơ bản, giúp các em phát triển toàn diện. Nhà trường đã thực hiện tốt cuộc vận động “Hai không”, tạo niềm tin đối với cấp uỷ, chính quyền địa phương, phụ huynh. Bên cạnh đó, phải kể đến sự hậu thuẫn rất chắc chắn của phụ huynh học sinh. Đa số phụ huynh rất quan tâm, chăm lo đến vấn đề học hành của con em. Đặc biệt, trong công tác thư viện - thiết bị, nhà trường luôn xác định: "Thư viện- thiết bị là một trong những cơ sở vật chất chủ yếu, quan trọng trong nhà trường, là "vũ khí" của giáo viên và học sinh để phấn đấu nâng cao chất lượng dạy và học". Trong công tác này, nhà trường có những thuận lợi và khó khăn sau: * Những thuận lợi cơ bản Về phía nhà trường: Trong nhiều năm qua, nhà trường đã thực hiện tốt việc chỉ đạo hoạt động thư viện- thiết bị, góp phần hỗ trợ đắc lực cho hoạt động dạy và học trong nhà trường. 100% cán bộ, giáo viên và học sinh ý thức được tầm quan trọng của hoạt động thư viện - thiết bị đối với việc dạy và học, sự cần thiết phải sử dụng đồ dùng dạy học (ĐDDH) trong từng tiết lên lớp. Nhà trường đã thực hiện tốt công tác xã hội hóa giáo dục, huy động nguồn lực của phụ huynh cùng đóng góp xây dựng thư viện nhà trường. Năm học 2009 - 2010, thư viện nhà trường được công nhận danh hiệu thư viện xuất sắc. Về cơ sở vật chất: Nhà trường có đủ phòng thư viện, phòng đọc, phòng thiết bị đảm bảo theo đúng tiêu chuẩn. Phòng thư viện có đầy đủ các loại sách theo đúng yêu cầu về số lượng và chất lượng. Phòng đọc được trang bị đủ số lượng bàn ghế đúng quy cách, đủ số chỗ ngồi rộng rãi, thoáng mát. 3
4. Về đội ngũ giáo viên: Giáo viên đã ý thức được tầm quan trọng của công tác thư viện - thiết bị đối với việc dạy học. 100% giáo viên nhiệt tình tham gia hội thi làm và sử dụng ĐDDH do nhà trường phát động. Học sinh: Ngoan, lễ phép, ham hiểu biết, thích khám phá, có nguyện vọng được đọc sách, truy cập Intenet để mở mang kiến thức. Trường có đội ngũ giáo viên trẻ giàu nhiệt huyết, năng động, sáng tạo, đạt trình độ trên chuẩn 100%. Hoạt động trại đọc đã cơ bản đi vào nền nếp nên thu hút được học sinh tham gia trại đọc và đọc sách hơn. Nhà trường được sự quan tâm chỉ đạo sâu sát của Đảng uỷ, của chính quyền địa phương và của phòng Giáo dục và Đào tạo. Lãnh đạo nhà trường đã xây dựng được khối đoàn kết nhất trí cao trong tập thể sư phạm. Chi bộ nhà trường chỉ đạo kịp thời, sâu sát. Chính quyền, công đoàn, đoàn thanh niên phối hợp với nhau nhịp nhàng, chặt chẽ đã góp phần thúc đẩy nhà trường thực hiện tốt kế hoạch năm học do hội nghị cán bộ, viên chức đề ra. Hội Khuyến học, Ban đại diện cha mẹ học sinh hoạt động có hiệu quả góp phần thúc đẩy nhà trường không ngừng phát triển. Nhân viên thư viện có trình độ Đại học thư viện và đã nhiều năm làm công tác Thư viện - thiết bị. Cơ sở vật chất nhà trường đến nay tương đối hoàn thiện, đây cũng là một trong những điều kiện thuận lợi để nhà trường thực hiện nhiệm vụ giảng dạy và học tập đạt kết quả tốt trong những năm gần đây. * Khó khăn Đối với học sinh: Phụ huynh, giáo viên luôn tạo áp lực trong việc học tập. Thêm vào đó, sự chi phối của các phương tiện truyền thông, giải trí hiện đại khiến các em không còn mặn mà với việc đọc sách. Nhiều phụ huynh học sinh không cho con em mình có thời gian đọc sách vì còn phải học bồi dưỡng, học nâng cao Cán bộ thư viện còn làm công tác kiêm nhiệm giữa thư viện và thiết bị dạy học. Cán bộ thư viện không thể và không có khả năng lên lớp trong giờ thư viện dẫn tới sự kém chủ động trong việc giới thiệu sách và thu hút học sinh đến với thư viện. Trong khi đó chế độ chính sách, những ưu đãi dành cho cán bộ thư viện trường học còn nhiều bất cập. Phòng thư viện, phòng đọc, phòng thiết bị vừa mới xây dựng xong vào đầu tháng 01/2020 nên khó khăn cho nhân viên thư viện trong việc sắp xếp, trang trí và quản lí. Kinh phí nhà trường còn hạn hẹp trong khi yêu cầu bổ sung lượng sách hàng năm của thư viện quá nhiều. Bàn ghế phòng đọc giáo viên chưa đồng bộ, chưa thật đẹp. Trong giảng dạy, cá biệt một số giáo viên sử dụng ĐDDH còn máy móc, rập khuôn, chưa phát huy được hiệu quả của đồ dùng. Một số ít GV chưa có thói quen đọc sách tham khảo để trau dồi chuyên môn -nghiệp vụ cho bản thân. 4
5. 2.1.2. Nguyên nhân của thực trạng Chưa huy động được các nguồn lực trong nhà trường, các tổ chức đoàn thể địa phương để tham gia xây dựng thư viện xuất sắc. Ban lãnh đạo nhà trường chưa có sự quan tâm đúng mức, nhận thức về công tác thư viện chưa đầy đủ nên trong công tác chỉ đạo và quản lý chưa sát sao. Công tác quản lý thư viện, thiết bị dạy học của cán bộ quản lí, nhân viên còn gặp khó khăn. Mặc dù nhân viên làm công tác quản lý thiết bị dạy học có lòng nhiệt tình với công việc nhưng do phải kiêm nhiệm vừa làm Thư viện lại vừa làm thiết bị vì vậy mà hiệu quả chưa cao. Khi nhà trường phát động phong trào làm đồ dùng dạy học thì hầu hết giáo viên đều hưởng ứng tham gia, nhưng chất lượng các đồ dùng dạy học chưa cao. Khi có tiết thao giảng thì giáo viên mới sử dụng thiết bị dạy học, phần lớn những tiết còn lại là sử dụng những thiết bị sẵn có hoặc do giáo viên đã sử dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy. 2.2. Một số biện pháp chỉ đạo xây dựng Thư viện xuất sắc Từ nghiên cứu lí luận, cơ sở thực tiễn và thực trạng của hoạt động thư viện, tôi mạnh dạn đưa ra những biện pháp chỉ đạo như sau: Biện pháp 1: Bám sát các văn bản chỉ đạo của Đảng và Nhà nước, của Bộ GD&ĐT về xây dựng thư viện đạt xuất sắc. Các tiêu chuẩn đánh giá thư viện đạt chuẩn, thư viện tiên tiến, thư viện xuất sắc: Thực hiện theo Quyết định số 01/2003/QĐ-BGD&ĐT ngày 02/01/2003 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT; ngoài ra, chúng tôi nghiên cứu thêm công văn số 11185/ GDTH ngày 17/12/2004 của Bộ GD&ĐT quy định cụ thể thêm về các tiêu chí cần đạt đối với thư viện xuất sắc: + Tiêu chuẩn thứ nhất: Về sách, báo, tạp chí, bản đồ, tranh ảnh giáo dục, băng đĩa giáo khoa: - Về sách giáo khoa: 100% giáo viên và học sinh có đủ sách để dạy và học. Ngoài ra, phải đủ 4 bản/đầu sách lưu tại kho. - Về sách nghiệp vụ của giáo viên: Phải đủ 4 bản/đầu sách lưu tại kho. - Về sách tham khảo: Đủ 3 bản/học sinh đối với thư viện xuất sắc (áp dụng với trường tiểu học thuộc vùng thành phố, đồng bằng). - Số bản sách mới bổ sung trong 5 năm (tính đến thời điểm kiểm tra) phải chiếm tỉ lệ đa số so với sách cũ. Riêng các sách công cụ, tra cứu như: Từ điển, tác phẩm kinh điển là loại sách đắt tiền thì với tiêu chuẩn đạt thư viện xuất sắc có ít nhất 3 bản/loại sách. + Tiêu chuẩn thứ hai: Về cơ sở vật chất: - Phòng thư viện: Thư viện xuất sắc có diện tích ít nhất là 120 m2. - Bàn ghế ở phòng đọc: Số chỗ ngồi ở thư viện xuất sắc: 30 chỗ ngồi cho giáo viên, 35 chỗ ngồi cho học sinh. - Máy tính: Thư viện xuất sắc: có 4-5 máy nối mạng. 5
6. + Tiêu chuẩn thứ ba: Về nghiệp vụ: - Nghiệp vụ: Nếu có thêm mục lục quay, mục lục album sẽ được cộng thêm điểm khi xét công nhận danh hiệu thư viện xuất sắc tuỳ theo mức độ sáng tạo và hiệu quả sử dụng. - Hướng dẫn sử dụng thư viện: Có thêm biểu đồ phát triển kho sách, biểu đồ theo dõi tình hình bạn đọc. Các bảng phiếu phải đẹp, chuẩn bị chu đáo, khoa học, phản ánh đúng tình hình phát triển thư viện (mức thư viện xuất sắc). Hằng năm, giáo viên thư viện phải tổ chức biên soạn 3 thư mục phục vụ giảng dạy và học tập trong nhà trường. + Tiêu chuẩn thứ tư: Về tổ chức và hoạt động: - Thư viện phải đảm bảo chỉ tiêu phần trăm (%) theo tỉ lệ giáo viên và học sinh thường xuyên sử dụng sách, báo thư viện (100% giáo viên, 70% học sinh trở lên). Phấn đấu năm sau đạt tỉ lệ cao hơn năm trước. Cụ thể: Tỉ lệ sử dụng sách báo của giáo viên 100%. Tỉ lệ sử dụng sách báo của học sinh 80%. Phải mua thêm sách bằng các nguồn kinh phí ngoài ngân sách hằng năm 2000 đồng/học sinh (áp dụng với trường tiểu học thuộc vùng thành phố, đồng bằng). + Tiêu chuẩn thứ năm: Về quản lý thư viện: - Tất cả các tài liệu có trong thư viện phải được bảo quản tốt, đóng bọc và tu sửa thường xuyên liên tục để đảm bảo mỹ quan và thuận tiện cho việc sử dụng lâu dài. Có đầy đủ các loại hồ sơ sổ sách đúng nghiệp vụ thư viện. Rà soát, đối chiếu với các tiêu chuẩn trên, tôi nhận thấy thư viện trường mình còn thiếu vì vậy cần có những giải pháp quyết liệt, đồng bộ để xây dựng thư viện xuất sắc góp phần tích cực nâng cao chất lượng dạy học, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục, phù hợp với yêu cầu dạy học theo Mô hình trường học mới. Biện pháp 2: Thành lập Ban chỉ đạo và tổ cộng tác viên thư viện. Ngay từ đầu năm học, Hiệu trưởng chỉ đạo thành lập tổ công tác thư viện và xây dựng kế hoạch chỉ đạo về công tác thư viện. Các thành viên trong tổ gồm nhân viên thư viện, đại diện BCH Công đoàn, Chi đoàn, Tổng phụ trách, các khối trưởng chuyên môn và đại diện Ban chỉ huy Liên đội. Quy chế, các văn bản chỉ đạo về công tác thư viện được lãnh đạo nhà trường trực tiếp truyền đạt trong Hội nghị nhà trường và sinh hoạt của tổ công tác thư viện. Chúng tôi tuyên truyền rộng rãi tầm quan trọng của việc xây dựng thư viện xuất sắc đến toàn thể hội đồng sư phạm, học sinh, phụ huynh, các ban ngành đoàn thể Đặc biệt, chúng tôi đã chủ động báo cáo vấn đề này với địa phương, trực tiếp tuyên truyền về đọc sách và hoạt động thư viện của nhà trường. Việc làm này của chúng tôi đã được chính quyền địa phương hoan nghênh ủng hộ. Tổ công tác thư viện được phân công cụ thể, rõ người, rõ việc. Trong đó, đề cao vai trò nòng cốt của cán bộ phụ trách thư viện. Cán bộ thư viện phải là người chịu khó, hết lòng với công việc, biết tham mưu với lãnh đạo về công tác thư viện, học hỏi đồng nghiệp để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Cán bộ thư viện phải đề cao vai trò tự học và tham gia đầy đủ các lớp tập huấn do Ngành triển khai. 6
7. Thông qua đó nắm chắc nghiệp vụ thư viện để thực hiện hoạt động một cách khoa học, có bài bản. Các đoàn thể trong nhà trường là lực lượng hỗ trợ tuyên truyền hưởng ứng các yêu cầu của Ban giám hiệu đặt ra. Các khối trưởng chuyên môn tham gia để tuyên truyền cho giáo viên, học sinh đọc sách và hoạt động thư viện. Ngoài ra chỉ đạo cho cán bộ thư viện thực hiện công tác thư viện bám sát với yêu cầu chương trình của chuyên môn Biện pháp 3: Hàng năm mua sắm, bổ sung cơ sở vật chất cho thư viện; bố trí, sắp xếp, trang trí thư viện đẹp mắt, thân thiện. Nhà trường luôn xác định: Một thư viện tốt, ngoài việc có sách báo tốt, đồ dùng dạy học có chất lượng phải có cơ sở vật chất, trang thiết bị đầy đủ, phù hợp. Vì thế nhà trường đã tách phòng Thư viện - Thiết bị thành hai phòng riêng biệt, sắp xếp một cách khoa học, dễ tìm, dễ thấy, tiện lợi trong việc quản lý và sử dụng. Phòng thư viện có đầy đủ hệ thống tủ, giá kệ phục vụ cho việc gìn giữ, bảo quản sách và đồ dùng. Phòng đọc được trang bị đủ bàn ghế, chỗ ngồi và có cửa thông sang thư viện tạo thuận lợi cho giáo viên và học sinh trong vấn đề mượn và đọc sách. Nhà trường bố trí một kho đựng sách riêng, còn phòng đọc thì được trang trí thân thiện, trãi thảm đẹp mắt, đặt một số trò chơi dân gian như "Ô ăn quan", "Cờ vua" ở các góc để thu hút bạn đọc. Bổ sung sách báo là công việc thường xuyên liên tục của thư viện. Ngoài các tài liệu, đồ dùng được trang cấp, nhà trường còn mua thêm sách nghiệp vụ, sách tham khảo, các trang thiết bị còn thiếu, đảm bảo cho việc dạy học đạt hiệu quả cao nhất. Cuối năm học, Ban giám hiệu mở cuộc điều tra, thăm dò nguyện vọng, bằng cách cho giáo viên, học sinh đăng ký vào phiếu yêu cầu của mình cần mua những loại sách gì, tên sách. Dựa vào phiếu yêu cầu của bạn đọc, chúng tôi chỉ đạo cán bộ thư viện thống kê, bổ sung sách báo ngay trong dịp hè cho phù hợp. Ưu tiên nhất là bổ sung sách tham khảo, sách nâng cao, từ điển tiếng Việt, từ điển Anh- Việt. Ngoài việc tăng trưởng các loại sách tham khảo theo hướng dẫn của phòng GD&ĐT, chúng tôi còn chỉ đạo cán bộ thư viện gặp gỡ trao đổi với giáo viên bồi dưỡng, nắm bắt những loại sách cần bổ sung. Chỉ đạo cán bộ thư viện thường xuyên liên hệ, dựa vào các danh mục hướng dẫn đặt mua sách mới của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Sở Bộ Giáo dục và Đào tạo, các nhà sách nổi tiếng để chọn mua theo yêu cầu, cập nhật được những tài liệu mới nhất vào thư viện. Nhà trường đặt đủ các loại báo để giáo viên cập nhật các thông tin thời sự diễn ra trong ngày, phục vụ đắc lực cho cán bộ, giáo viên, nhân viên trong công tác tự bồi dưỡng chuyên môn - nghiệp vụ. Nhà trường triển khai mua đủ 4 máy tính nối mạng Internet phục vụ cho giáo viên và học sinh truy cập tài liệu, đọc sách trên Internet. Chỉ đạo cán bộ thư viện cho học sinh được đọc sách tập trung trên Internet theo lớp tại phòng máy vào chiều thứ 4 và ngày thứ 6 hàng tuần; chỉ đạo trang trí thư viện theo mô hình thân thiện, gần gũi học sinh. Để huy động nguồn kinh phí đầu tư cho tăng trưởng thư viện nhà trường đã làm tốt các nội dung sau: - Viết thư ngỏ đến các tổ chức, đoàn thể, cá nhân để huy động kinh phí ủng hộ tăng trưởng cơ sở vật chất cho thư viện. 7
8. - Xây dựng “Tủ sách phụ huynh” hàng năm theo mô hình “Thư viện góc lớp”, cuối năm thống kê số sách của từng lớp nhập kho. - Tổ chức “Hội chợ sách”: học sinh mang sách cũ của mình đến trưng bày bán tại hội chợ, số tiền bán được sẽ bỏ vào quỹ sách chung của Hội chợ và dùng để tăng trưởng thêm cho số sách của thư viện. Biện pháp 4: Chỉ đạo chặt chẽ khâu tuyên truyền, giới thiệu sách, báo đến bạn đọc. Trong trường học, việc giới thiệu và tuyên truyền sách, báo cho giáo viên và học sinh chiếm vị trí quan trọng trong công tác thư viện, nó được đặt lên hàng đầu. Đây là việc làm phải thường xuyên, khoa học, hợp lý nhằm giới thiệu những cuốn sách, bài báo có nội dung phục vụ thiết thực cho dạy và học. Chính vì vậy, để phát huy tối đa hiệu quả việc tuyên truyền, giới thiệu sách báo đến bạn đọc, chúng tôi chỉ đạo cán bộ thư viện thực hiện tốt những vấn đề sau: 1. Chỉ đạo lựa chọn sách, báo phù hợp: Việc lựa chọn sách, báo có tác dụng rất lớn trong công tác tuyên truyền, giới thiệu sách báo đến bạn đọc. Muốn làm tốt công tác này người cán bộ thư viện phải nắm bắt nhu cầu, yêu cầu bạn đọc các sự kiện liên quan đến bạn đọc. Như chúng ta cũng đã biết trong nhà trường nhiệm vụ chính của thầy và trò là giảng dạy và học tập. Vì vậy sách, báo tuyên truyền, giới thiệu có nội dung phù hợp phục vụ cho nhiệm vụ trên. Sách được giới thiệu và tuyên truyền là những sách được mọi người quan tâm, có tính thời sự, sách còn mới, có giá trị cao. Làm được như vậy chúng ta mới thu hút bạn đọc tự đến với sách, kích thích bạn đọc tự tìm tòi tài liệu để thỏa mãn nhu cầu của mình. Chẳng hạn: Đối với học sinh trung bình thì ngoài những sách giáo khoa để học trên lớp thì người cán bộ thư viện giới thiệu cho các em các sách bài tập, các sách tham khảo để các em luyện tập, bổ sung, củng cố lại kiến thức của mình. Đối với những học sinh giỏi, cán bộ thư viện giới thiệu cho các em những sách nâng cao, sách bài tập khó để các em mở rộng thêm kiến thức. Đối với giáo viên ngoài những sách nghiệp vụ, sách giáo khoa để giảng dạy và học tập thì cán bộ thư viện tìm tòi giới thiệu cho giáo viên những sách tham khảo hay về các chuyên đề bồi dưỡng HS giỏi, HS năng khiếu theo khối lớp để giáo viên nâng cao chất lượng giảng dạy của mình. Hiệu quả cuối cùng của việc tuyên truyền, giới thiệu sách báo như thế nào phụ thuộc rất lớn đến công việc lựa chọn sách, báo tài liệu của thư viện 2. Chỉ đạo lựa chọn phương pháp và hình thức tuyên truyền phù hợp: Phương pháp và hình thức tuyên truyền sách báo có tác động trực tiếp rất lớn đến bạn đọc. Với đối tượng các em là học sinh phương pháp tối ưu cho việc tuyên truyền, giới thiệu sách, báo tuyên truyền bằng miệng, bằng hình ảnh, bằng việc làm là hiệu quả nhất (tuyên truyền vào các buổi chào cờ đầu tuần, vào các tiết sinh hoạt tập thể, tổ chức các buổi ngoại khóa giới thiệu sách, hoặc tổ chức các cuộc thi kể chuyện theo sách, vẽ tranh, thi hóa trang thành nhân vật em yêu thích trong các truyện báo ). Phương pháp này có thể thực hiện bất cứ lúc nào, ở nơi đâu, thời gian nhiều hay ít, nó tác động trực tiếp đến bạn đọc, gây hứng thú đọc sách. Đối với các thông tin trên báo, tạp chí cán bộ thư viện có thể cập nhật 8
9. hàng ngày thông qua phương tiện truyền thanh của nhà trường tuyên truyền, giới thiệu kịp thời đến các em hoặc đưa vào bảng kiến thức hay của nhà trường để bạn đọc tham khảo. Ngoài ra, chúng tôi còn chỉ đạo cán bộ thư viện kết hợp việc tuyên truyền, giới thiệu sách báo với việc trưng bày các sách mới, sách hay ở tủ trưng bày sách trong thư viện để bạn đọc tiện theo dõi. Ngoài cán bộ thư viện là người nòng cốt trong các buổi giới thiệu sách thì các cộng tác viên của thư viện cũng là mạng lưới tuyên truyền, giới thiệu sách báo hiệu quả nhất, nhanh chóng nhất. 3. Chỉ đạo nhân viên thư viện hướng dẫn bạn đọc sử dụng sách, báo thư viện. Hướng dẫn bạn đọc sử dụng sách, báo không chỉ bạn đọc nắm được kĩ năng đọc sách báo đơn giản mà nhằm mục tiêu giáo dục nhất định. Thư viện cần xác định nhiệm vụ cụ thể đối với từng lứa tuổi, từng nhóm, thậm chí đối với từng giáo viên và học sinh cá biệt. Muốn làm tốt công tác này, chúng tôi chỉ đạo cán bộ thư viện xác định rõ các nhiệm vụ sau: - Hướng dẫn bạn đọc sử dụng các loại sách, báo gì: Đối với thư viện trường học, muốn phát huy tốt tác dụng của thư viện, người cán bộ thư viện cần hướng dẫn chu đáo bạn đọc các loại sách báo phục vụ trực tiếp yêu cầu giáo dục toàn diện của nhà trường các loại sách tham khảo, sách giáo khoa, sách nghiệp vụ sát với chương trình học tập, các loại sách báo nhằm mở rộng kiến thức góp phần nâng cao chất lượng dạy và học. Ngoài ra còn có các loại sách phục vụ việc rèn luyện tư tưởng, đạo đức, tác phong ý chí và tình cảm lành mạnh của học sinh. - Nắm bắt được tâm lý và nhu cầu sử dụng sách báo của bạn đọc: Ở từng lứa tuổi, từng đối tượng, bạn đọc có nhu cầu sử dụng sách, báo khác nhau. Nắm bắt được nhu cầu của bạn đọc thì người cán bộ thư viện mới hướng dẫn bạn đọc sử dụng sách phù hợp, đáp ứng được yêu cầu của bạn đọc. Nói cách khác, nắm bắt được nhu cầu của bạn đọc như nhu cầu của chính bản thân mình, phải hòa nhã, gần gũi, thân thiện thì bạn đọc đến thư viện ngày càng đông hơn. Ngoài ra thư viện kết hợp với giáo viên từng bộ môn để nắm được yêu cầu và có kế hoạch phục vụ liên tục, chu đáo các đối tượng, cần giúp các em biết sử dụng thư viện, sử dụng hệ thống tra cứu thư viện, biết cách đọc sách, coi sách là người thầy thứ hai của mình Biện pháp 5: Chỉ đạo xây dựng các mô hình thư viện 1. Mô hình thư viện thân thiện Khái niệm thư viện trường học thân thiện được xây dựng dựa trên hướng tiếp cận của mô hình trường học thân thiện lấy quyền trẻ em là nền tảng cho mọi hoạt động. Có thể hiểu thư viện trường học thân thiện được hiểu là bao hàm những ý nghĩa sau: Thứ nhất: Đó là một không gian học tập mở, tạo cơ hội cho học sinh tiếp cận thông tin, xây dựng thói quen đọc sách. 9
10. Thứ hai: Thư viện tạo điều kiện và để học sinh tích cực tham gia các hoạt động của thư viện. Thứ ba: Thư viện đến với người sử dụng một cách linh hoạt, hiệu quả. Thứ tư: Hỗ trợ cho việc dạy học tích cực, dạy và học mọi lúc, mọi nơi. Thứ năm: Thư viện góp phần phát triển mối quan hệ thân ái, cởi mở tích cực giữa các đối tượng trong thư viện. Thư viện thân thiện có đa chức năng: ngoài chức năng phục vụ đọc sách, thư viện còn tạo cho trẻ em phát triển tiềm năng của mình một cách tự do, đó là không gian học tập đa chức năng với các góc học tập khác nhau. Ví dụ thư viện có thể xây dựng các góc học tập (gồm cả sách về chủ đề, các mô hình, trò chơi .) như góc sáng tạo: gồm sách khoa học, mô hình máy bay, ô tô, các vật dụng thí nghiệm, các dụng cụ và vật liệu sáng tạo mô hình; góc văn hóa – nghệ thuật gồm sách về văn hóa, nghệ thuật, trang phục truyền thống, băng đĩa nhạc, ẩm thực dân gian, ảnh, tranh vẽ Mô hình thư viện thân thiện này rất phù hợp với đối tượng học sinh tiểu học, mang lại cho các em nhiều lợi ích đọc sách. Trong từng góc thư viện học sinh có thể tham gia các hoạt động đa dạng, phong phú, có điều kiện để phát triển tiềm năng của mình. Mô hình cũng phù hợp với tiêu chí giáo dục toàn diện của ngành Giáo dục và Đào tạo hiện nay. Tuy vậy, với mô hình này cần một cơ sở vật chất tương đối tốt, vốn tài liệu phong phú đa dạng, cần những cán bộ thư viện phải am hiểu nhiều lĩnh vực, có kỹ năng tổ chức lớp học, hướng dẫn các em trong việc xây dựng và chơi – học – đọc tại các góc học này. Chủ điểm của các góc học cũng cần đổi thường xuyên, định kỳ phù hợp với các giai đoạn phát triển của học sinh. 2. Mô hình thư viện góc lớp Thư viện góc lớp: là các giá, tủ để sách để cuối lớp thuận tiện cho các em tìm đọc. Mô hình này bắt nguồn với phương châm học sinh có thể đọc sách bất kỳ lúc nào có thời gian rỗi, không cần xuống thư viện vẫn có thể đọc sách, học sinh có thể đọc sách trong giờ giải lao, giáo viên đứng lớp là người hướng dẫn đọc, học sinh tự quản lý tủ sách của lớp mình đồng thời nâng cao vai trò của công tác xã hội hóa thư viện (các em học sinh có thể mang sách của mình đến lớp, trao đổi cho nhau để đọc). Mô hình này phù hợp với yêu cầu dạy học theo Mô hình trường học mới, học sinh chủ động tìm kiếm thông tin, tự học, tự trải nghiệm. Vì vậy những tài liệu, sách báo có tại thư viện góc lớp là cần thiết, hỗ trợ cho hoạt động học của các em. Ngoài ra việc luân chuyển sách giữa tủ sách các lớp cũng rất cần thiết giúp học sinh tiếp cận với nguồn sách báo đa dạng, nhiều đầu sách hơn. 3. Mô hình "Thư viện xanh” Tại thư viện xanh, sách được để trong các giỏ, túi treo dưới tán cây xanh, hành lang lớp học, gầm cầu thang mô hình thư viện ngoài trời này có thể tận dụng được các khoảng không xanh còn trống của nhà trường, không đòi hỏi nhiều về phòng đọc, chỗ đọc tuy nhiên lại yêu cầu sự tự giác cao của học sinh trong giữ gìn sách. Hơn nữa, sách để ngoài trời cũng rất chóng bị hư hại, việc luân chuyển 10
11. sách cũng phải diễn ra thường xuyên nếu không sẽ bị phản tác dụng. Với mô hình thư viện này, cán bộ thư viện cần biết phát huy vai trò tự quản của Tổ cộng tác viên, phối hợp với Đội cờ đỏ của Liên đội trường trong công tác quản lí, sử dụng sách báo. 4. Mô hình thư viện lưu động Sách được để trong các thùng, hộp có bánh xe đẩy đi khắp sân trường giúp học sinh có thể tiếp cận gần gũi với sách. Tuy nhiên việc bảo quản và quản lý sách cũng gặp khó khăn và sách cũng cần được luân chuyển, đổi mới liên tục mới có thể thu hút học sinh. Mô hình này được Ban thư viện các lớp quản lí và thực hiện theo lịch của cán bộ thư viện đã quy định. Tùy theo điều kiện của từng trường, chúng ta có thể xây dựng các mô hình thư viện nhằm thu hút bạn đọc và tạo điều kiện để học sinh có thể đọc sách được mọi nơi, mọi lúc, xây dựng văn hóa đọc trong nhà trường. Đó cũng là cơ sở để nâng cao chất lượn giáo dục toàn diện cho học sinh. 5. Mô hình Tổ chức hoạt động trại đọc: Trại đọc là một hoạt động ngoài giờ lên lớp, là nơi vui chơi đối với trẻ em được tổ chức bằng nhiều hoạt động nhỏ tạo cơ hội cho học sinh tham gia vào các hoạt động đọc và viết với tính chất vui vẻ. Sự tham gia của trẻ em là tự nguyện. Tổ chức hoạt động Trại đọc cho học sinh được thực hiện trong 8 bước (Bước 1: Tổ chức trò chơi (10 phút); Bước 2: Múa hát (10 phút); Bước 3: Chương trình (3-5 phút); Bước 4: Giờ đọc chuyện (15 phút), GV đặt câu hỏi cho học sinh trước khi đọc chuyện, trong khi đọc chuyện và sau khi đọc chuyện ); Bước 5: Giờ hoạt động: Ôn kiến thức và đọc hiểu cho học sinh (15 phút); Bước 6: Làm và mang về (15 phút); Bước 7: Viết nhật ký (10 phút); Bước 8: Đọc riêng và đọc cặp (10 phút). Trong đó, “bước 4 - Giờ đọc truyện” là một trong những bước quan trọng nhất của buổi Trại đọc. Ở bước này, học sinh sẽ lắng nghe giáo viên đọc truyện, trong quá trình đọc truyện, giáo viên đặt câu hỏi trước khi đọc truyện, trong khi đọc truyện và sau khi đọc truyện. Trong khi đọc truyện, giáo viên chú ý ở những điểm thắt của câu chuyện để đặt những hỏi hay đưa ra tình huống có vấn đề để học sinh dự đoán gây sự tò mò, phát riển khả năng suy luận, trí tưởng tượng của các em. Mỗi tháng, chúng tôi tổ chức hoạt động Trại đọc cho học sinh của một khối lớp. Qua hoạt động Trại đọc đã tạo hứng thú đọc sách cho học sinh, các em được tưởng tượng, phán đoán, nêu cảm xúc của mình và sáng tạo ra các sản phẩm mới. Biện pháp 6: Bồi dưỡng, nâng cao trình độ, kĩ năng nghiệp vụ cho cán bộ, nhân viên phụ trách thư viện, TBDH. a. Đối với cán bộ quản lí - Nắm vững cơ sở pháp lí, cơ sở khoa học để chỉ đạo công tác thư viện, TBDH. - Lập ra kế hoạch, biện pháp quản lí, chỉ đạo thư viện, TBDH khoa học và có hiệu quả. - Lập hồ sơ, sổ sách theo dõi thư viện, TBDH trên các mặt: xây dựng, bảo quản, sử dụng. 11
12. - Chỉ đạo, tổ chức thực hiện những kế hoach đã đề ra theo tuần, tháng, học kì, năm. - Kiểm tra việc thực hiện kế hoạch của nhân viên thư viện, TBDH, của giáo viên để kịp thời uốn nắn, sửa chữa. - Đánh giá việc triển khai, thực hiện kế hoạch. Rút ra kinh nghiệm để quản lý tốt hơn các năm học kế tiếp. b. Đối với nhân viên phụ trách thư viện, TBDH. Nhân viên thư viện vừa là người quản lý trực tiếp thư viện, TBDH vừa là người phụ tá giúp việc cho giáo viên thực hiện tốt bài giảng với việc sử dụng, khai thác tốt thư viện, TBDH. Vì vậy, để đáp ứng nhu cầu dạy và học hiện nay, điều cấp thiết là phải đào tạo, bồi dưỡng kĩ năng, nghiệp vụ cho nhân viên phụ trách thư viện, TBDH. Nhân viên làm công tác thư viện, TBDH ở trường Tiểu học phải kiêm nhiệm cả 2 công việc nên việc thực hiện công việc của mình còn nhiều hạn chế. Một thói quen đã trở thành cố hữu, người quản lí, nhiều giáo viên, nhân viên đã xem nhẹ vai trò của thư viện, xem thường tác dụng của TBDH trong công việc dạy và học. Vì vậy, việc nâng cao nhận thức cho cán bộ, nhân viên phụ trách thư viện, TBDH là một một vấn đề cấp thiết. Cần làm cho họ ý thức được sự cần thiết và có nhu cầu sử dụng thường xuyên các thiết bị này. Phát huy hiệu quả sử dụng chúng trong các giờ học là điều cần thiết. Ý thức được vai trò của sách báo trong thư viện sẽ góp phần bồi dưỡng cho họ về kiến thức chuyên môn, kĩ năng sư phạm phục vụ tốt cho công tác giảng dạy. Để nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên, nhân viên, nhà trường cần phải thực hiện được những công việc sau: - Thường xuyên triển khai các văn bản pháp luật, các quyết định, chỉ thị, hướng dẫn của các cấp liên quan đến vấn đề cơ sở vật chất, thư viện, TBDH để cán bộ, giáo viên, nhân viên học tập, nhận thức đầy đủ, đúng đắn, kịp thời. - Tập huấn các phương pháp dạy học cải tiến có hiệu quả, trong đó phải sử dụng TBDH. - Biểu diễn các tính năng đưa lại hiệu quả dạy học đối với các TBDH đang có. - Trong kế hoạch năm học, nhà trường phải đưa ra những quy định về sử dụng, bảo quản sách báo thư viện; kế hoạch sử dụng, bảo quản TBDH. Đây là một việc làm rất cần thiết cho công tác quản lí, vừa bắt buộc, vừa khích lệ giáo viên phải sử dụng TBDH trong các giờ lên lớp. - Đầu năm học cho các tổ chuyên môn họp lại, kiểm tra và tổng hợp những tiết trong chương trình môn học cần sử dụng TBDH để từ đó cán bộ phụ trách thiết bị dựa vào đó để chuẩn bị thì hiệu quả sử dụng sẽ cao hơn. Đây cũng là cơ sở để Ban giám hiệu nhà trường giám sát tốt hơn việc giáo viên có sử dụng TBDH trong tiết dạy hay không. - Tổ chức hội thảo thường xuyên công tác đổi mới phương pháp dạy học, trao đổi kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau về cách khai thác sách báo trong thư viện, việc sử dụng TBDH có hiệu quả trong công tác dạy và học. 12
13. - Tổ chức các đợt tham quan học hỏi về lĩnh vực này tại các đơn vị có kinh nghiệm, có thành tích trong huyện, tỉnh, ngoại tỉnh. Biện pháp 7: Quản lí, chỉ đạo chặt chẽ việc bảo quản và phát huy tối đa hiệu quả hoạt động của thư viện Hiệu trưởng lên kế hoạch, chỉ đạo nhân viên thư viện phải thực hiện những việc sau: + Thư viện phải đảm bảo an toàn, mưa, bão không ướt. + Hệ thống điện phải đủ ánh sáng, đảm bảo cho việc đọc sách báo + Khoảng cách các tủ, giá sách, bàn ghế phải hợp lí, khoa học đảm bảo cho việc đi lại, tìm sách thuận lợi + Xây dựng nội quy thư viện. + Rà soát, kiểm kê tất cả các loại sách báo có trong thư viện. Xử lý kỹ thuật như đăng ký, đóng dấu, phân loại sách, mô tả, sắp xếp sách Loại bỏ những sách báo cũ không còn giá trị; phân loại sách báo. Có thể phân loại thành sách giáo khoa, sách giáo viên, sách tham khảo Từ đó có thể phân loại theo bộ môn, theo khối lớp. Báo có thể phân loại thành: Báo Nhân dân, Tuổi trẻ, Thanh niên, nhi đồng và được sắp xếp theo từng loại để người đọc dễ tìm. + Xây dựng thư mục sách của thư viện. + Xây dựng các loại sổ sách theo dõi của thư viện: Sổ tổng hợp các loại sách báo có trong thư viện, sổ theo dõi giáo viên, học sinh mượn sách, các loại sổ cần thiết khác. + Lập bảng giới thiệu sách, báo mới . + Làm thẻ thư viện cho người mượn, đọc sách. Hàng tuần, hàng tháng người quản lí phải kiểm tra các loại sổ mà thư viện có, nhân viên phải báo cáo việc quản lí thư viện cho cán bộ quản lí. Nếu như nhân viên thực hiện chưa tốt thì cán bộ quản lí phải thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở. Nếu người đọc, người mượn làm rách hoặc mất sách thì nhân viên thư viện căn cứ vào nội qui thư viện mà xử phạt thích đáng. 2.3. Kết quả đạt được Sau hai năm áp dụng các biện pháp nêu trên vào hoạt động thư viện trong nhà trường, chúng tôi tự nhận thấy hiệu quả đạt được rất cao. Cụ thể: 1.1. Về tiêu chuẩn sách, báo, tạp chí: Trong năm học 2018- 2019, 2019-2020 thư viện đã tiến hành mua bổ sung 1.414 bản sách trị giá gần 27.192.000 đồng; huy động tập thể sư phạm và học sinh ủng hộ tủ sách Bác Hồ được 95 bản sách có giá trị. Tổng số sách trong Thư viện (tính đến thời điểm hiện nay): 8314 bản /617 HS, trung bình 13,5 bản/HS. Trong đó, số sách tham khảo được tăng trưởng sau 2 năm (tính từ năm học 2018-2019 đến năm học 2019-2020) đạt 4988/8314 bản- đạt tỷ lệ 60%. Số lượng sách tham khảo trong thư viện đạt bình quân 8,1 bản/HS. 13
14. Các loại báo tạp chí được đặt đủ số lượng theo quy định, phù hợp với lứa tuổi và nhu cầu học tập của HS và yêu cầu tham khảo của GV. 1.2. Về tiêu chuẩn cơ sở vật chất: Cơ sở vật chất khang trang: phòng thư viện, phòng đọc có diện tích tổng cộng 120 m2; phòng thư viện, phòng đọc rộng rãi, thoáng mát, đủ ánh sáng, phòng đọc học sinh được lót thảm. Có đủ giá, tủ chuyên dùng để sắp xếp sách, báo, tạp chí Thư viện được trang trí thân thiện, khoa học. Có tủ mục lục, có bảng tin, có bảng giới thiệu sách với bạn đọc; có đủ bàn ghế đúng quy cách cho GV và HS đọc sách (đủ 30 chỗ ngồi cho giáo viên và 35 chỗ ngồi cho học sinh). Phòng đọc có đủ 4 máy nối mạng phục vụ cho giáo viên và học sinh truy cập tài liệu, đọc sách trên Internet. Ngoài ra học sinh được đọc tập trung trên Internet theo lớp tại phòng máy vào các ngày thứ 4 và thứ 6. Trong năm học 2019-2020, thư viện đã được làm mới 2 phòng trải thảm đẹp mắt, đã làm thêm các bảng biểu, trang trí thư viện theo mô hình thân thiện (xây dựng góc đọc sách đẹp, bàn ghế phòng đọc được trang trí mang tính thẩm mĩ cao, xây dựng nội quy thư viện, góc cảm xúc sau khi đọc sách ). Nhà trường làm mới thư viện xanh tạo không gian đọc sách cho học sinh, CB, GV, NV thoáng mát, thân thiện. 1.3. Về tiêu chuẩn nghiệp vụ: Cán bộ thư viện có nghiệp vụ vững vàng, các hồ sơ sổ sách đều được sắp xếp khoa học, được xử lý đúng theo nghiệp vụ thư viện (Vào sổ, đăng kí, xử lí, phân loại, mô tả, sắp xếp đầy đủ). Thư viện có đầy đủ biểu đồ phát triển kho sách qua các năm và trong từng năm học; biểu đồ theo dõi bạn đọc qua các năm và trong từng năm học. Các loại sách đều được bao bọc cẩn thận, có số thứ tự, số đăng kí cá biệt đầy đủ, có tủ mục lục phân loại theo bảng chữ cái để dễ dàng cho GV và HS trong việc mượn sách. 1.4. Về tiêu chuẩn Tổ chức hoạt động: Thư viện đã xây dựng được kế hoạch hoạt động phù hợp, có tính khả thi (tổ chức giới thiệu sách vào thứ hai chào cờ hàng tuần và vào các dịp lễ trong năm học; tổ chức cho HS đọc sách theo nhóm vào các ngày trong tuần, đọc tập trung vào chiều thứ tư và ngày thứ 6 hàng tuần theo lịch). Cán bộ thư viện cộng tác tốt với giáo viên chủ nhiệm trong công tác cho HS mượn và bảo quản sách, báo Tổ chức được các hội thi vẽ tranh, kể chuyện theo sách, hóa trang thành nhân vật em yêu thích; tổ chức thành công hội thi viết cảm xúc về trường, lớp, thầy cô, cảm nghĩ sau khi đọc một cuốn sách hay + Tỉ lệ sử dụng sách báo của GV: 100%. + Tỉ lệ sử dụng sách báo của HS: Trên 80%. + 80% học sinh được truy cập Internet ở thư viện để đọc sách (ngoài truy cập 4 máy ở thư viện, HS còn được truy cập ở phòng tin học của nhà trường vào chiều thứ tư, ngày thứ sáu hàng tuần). 14
15. Tinh thần tự học, tự rèn luyện thể hiện rõ rệt ở từng học sinh trong toàn trường. Học sinh trong trường đều biết sử dụng các công cụ tra cứu ở thư viện Trong năm học 2019-2020, nhà trường đầu tư, mua sắm xây dựng CSVC trong thư viện trên 100.000.000 đồng. Nhà trường tăng trưởng các đầu sách bằng các nguồn kinh phí đạt trên 10.000 đồng/1HS. Mô hinh Trại đọc được tổ chức mang lại hiệu quả cao. Vào Ngày sách Việt Nam, thư viện đã tổ chức được nhiều hoạt động pjong phú như: thi kể chuyện theo sách, thi trưng bày sách báo đã tạo được nhiều ấn tượng tốt đẹp trong CB, GV, Nv, học sinh và phụ huynh học sinh. 1.5. Về tiêu chuẩn quản lý thư viện: Thư viện có đủ các loại hồ sơ theo dõi hoạt động thư viện qua hằng năm. Các loại sách báo được bảo quản cẩn thận theo từng loại. Hàng năm, nhà trường đều thành lập tổ kiểm kê tài sản của thư viện; có sổ kiểm kê, thanh lý các ấn phẩm rách nát hoặc hết hạn sử dụng theo đúng nhiệm vụ của TV Năm học 2018-2019, thư viện nhà trường được công nhận đạt thư viện xuất sắc. Năm học 2019-2020, thư viện nhà trường tự đánh giá đạt Thư viện xuất sắc. 15
16. 3. PHẦN KẾT LUẬN 3.1. Ý nghĩa của sáng kiến Thư viện là nơi cung cấp nền tảng kiến thức cho công tác giáo dục. Nhìn vào phòng thư viện, phòng thiết bị dạy học của nhà trường có thể đánh giá được sự quan tâm của người Hiệu trưởng đối với chất lượng giảng dạy của giáo viên và học tập của học sinh trong nhà trường. Quan tâm đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, sách, tài liệu cho thư viện, tổ chức khai thác nguồn sách để phục vụ giảng dạy và học tập trong nhà trường là những vấn đề đang được các nhà trường quan tâm. Qua thực tiễn làm công tác quản lý nhà trường, nhận thức được tầm quan trọng của công tác thư viện, thiết bị dạy học, bản thân tôi đã rút ra những bài học để chỉ đạo, quản lý thư viện của nhà trường đạt được hiệu quả cao, đó là: Thứ nhất cần có biện pháp nâng cao nhận thức của cán bộ lãnh đạo các nhà trường về vai trò của thư viện trường học thân thiện và văn hóa đọc trong bối cảnh hiện nay. Trên cơ sở đó cần có sự đầu tư thích đáng về cơ sở vật chất cho thư viện trường học để duy trì hoạt động thường xuyên, liên tục. Bên cạnh đó, cán bộ thư viện trường học cần được đảm bảo các chế độ đãi ngộ và được tham gia các lớp bồi dưỡng, nâng cao trình độ, tham quan, học hỏi kinh nghiệm từ các thư viện trường học tiên tiến ở trong và ngoài nước. Cán bộ thư viện trường học cũng cần được trau dồi các kỹ năng nắm bắt tâm sinh lý lứa tuổi, thuyết phục và định hướng đọc, kể chuyện giúp cho quá trình hình thành và phát triển hứng thú đọc, kỹ năng đọc và nhu cầu đọc của học sinh. Thứ hai việc lồng ghép văn hóa đọc trong các phần bài giảng của giáo viên chủ nhiệm rất quan trọng: ví dụ giáo viên có thể yêu cầu các em học sinh viết những cảm nhận về cuốn sách mình đọc trong các giờ sinh hoạt chung, yêu cầu học sinh tự tìm kiếm tư liệu phục vụ các chủ đề của bài học, điều này yêu cầu mỗi giáo viên phải là một tấm gương đọc sách, những người truyền cảm hứng đọc cho các em học sinh. Thứ ba các hình thức của thư viện trường học cần được thay đổi thường xuyên, tránh cho học sinh bị nhàm chán; ví dụ: thư viện góc lớp, thư viện cây xanh, thư viện đa năng, thư viện tự quản, giờ kể chuyện tại thư viện, sân khấu hóa các hình thức đọc sách, tổ chức thi kể chuyện, thi đọc sách giải pháp này đòi hỏi cán bộ thư viện trường học phải có kỹ năng hướng dẫn, tuyên truyền, khơi dậy trí tò mò và sự sáng tạo của học sinh đồng thời phải không ngừng đổi mới phù hợp với điều kiện hoàn cảnh của thư viện và nhà trường, đặc điểm tâm sinh lý theo lứa tuổi của học sinh. Thứ tư, về vốn tài liệu thư viện trường học cần được bổ sung thêm các loại hình sách, báo, tạp chí phục vụ mục đích đọc giải trí cho học sinh bởi đây là một trong những kênh tài liệu thu hút sự quan tâm của nhiều em. Tôi thiết nghĩ cần đổi mới cách nghĩ rằng thư viện trường học là thư viện chuyên ngành, chỉ có 3 loại hình tài liệu cố định mà nên coi thư viện trường học là loại hình thư viện thiếu nhi tuy nhiên có chút đặc thù là phục vụ cả các loại tài liệu phục vụ học tập. Với những thư viện được đầu tư về cơ sở vật chất trang thiết bị có thể bổ sung thêm máy tính nối mạng và các công cụ, giáo cụ khác biến thư viện trở thành 16
17. nơi học tập, giải trí, sáng tạo đa phương tiện, làm được điều đó mới có thể thu hút các em học sinh tới thư viện. Thứ năm, trong bố trí thư viện cần dẹp bỏ các bố trí “đóng” mà cần bố trí theo hướng “mở”, tức là làm sao để việc đọc sách ở thư viện gần gũi và thân thuộc như đọc sách ở nhà. Điều này đòi hỏi thư viện phải có không gian xanh, thoáng mát, trong lành, không nhất thiết phải quá nghiêm trang mà cần tạo môi trường đọc – học thân thiện. Thư viện có thể trang trí theo các chủ đề khác nhau theo từng thời điểm trong năm (ví dụ như chủ điểm trung thu, noel, tết nguyên đán, quốc tế phụ nữ ) điều này tạo cho các em học sinh niềm hứng khởi mỗi khi bước vào thư viện là bước vào khu vườn tri thức đầy màu sắc. Thứ sáu, phương thức hoạt động của thư viện cũng cần có sự thay đổi theo hướng tích cực và thân thiện như: kho tài liệu là kho mở, phân loại theo mã màu, đưa học sinh tham gia các khâu hoạt động của thư viện như cho mượn tài liệu, hướng dẫn bạn bè tra tìm tài liệu, tăng cường các hoạt động tuyên truyền hướng dẫn đọc thông qua các cuộc thi tìm hiều về sách, câu lạc bộ đọc sách việc làm này nâng cao tinh thần tự giác của các em, đồng thời kích thích nhu cầu và hứng thú đọc của học sinh. Thứ bảy, thư viện cần có sự phối hợp chặt chẽ với các đoàn thể, hội như hội cha mẹ học sinh, liên chi đội, các thầy cô giáo trong nhà trường trong công tác xã hội hóa thư viện. Công tác xã hội hóa thư viện trường học cần được thực hiện và triển khai dưới nhiều góc độ. Hiện nay xã hội hóa thư viện trường học phổ biến nhất là hình thức vận động cha mẹ học sinh đóng góp xây dựng thư viện. Tuy vậy, phương pháp xã hội hóa này không hẳn là không tốt tuy nhiên phần lớn các sách đóng góp cho thư viện trường đều là sách truyện tranh ít giá trị, sách không theo chủ đề và trùng lặp nhiều. Công tác xã hội hóa thư viện trường học nên có những kế hoạch, dự án và phương pháp mới để làm nổi bật được ý nghĩa của công tác này. Các biện pháp này cần thực hiện đồng bộ nhằm tăng cường vai trò và chất lượng trong hoạt động của thư viện. Để thư viện trường học thân thiện, đạt chuẩn và gần gũi, thu hút đông đảo học sinh, cần có sự thay đổi không chỉ từ cái vỏ bề ngoài của các thư viện trường học mà cần có sự thay đổi từ bên trong, ví như thay đổi về suy nghĩ của các cấp lãnh đạo, giáo viên, cán bộ thư viện trường học và bản thân gia đình và học sinh. 3.2. Những kiến nghị, đề xuất Các cấp quản lí giáo dục cần mở các lớp tập huấn hoặc hội thảo, chuyên đề để cán bộ thư viện có cơ hội được bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, kỹ năng nghiệp vụ công tác thư viện. Trên đây là những suy nghĩ, những công việc bản thân đã và đang làm trong công tác quản lí, chỉ đạo với vai trò là Hiệu trưởng của nhà trường. Những kết quả gặt hái được đã khẳng định được tính khả thi của vấn đề đưa ra. Rất mong sự góp ý chân thành của đồng nghiệp để sáng kiến ngày càng hoàn thiện hơn, góp phần nhỏ vào phong trào chung trong sự nghiệp giáo dục của huyện nhà . Xin chân thành cảm ơn! 17