Sáng kiến kinh nghiệm Sân khấu hóa tác phẩm văn học trong chương trình Ngữ văn 8

Nội dung tóm tắt: Sáng kiến kinh nghiệm Sân khấu hóa tác phẩm văn học trong chương trình Ngữ văn 8

1. Sáng kiến: Sân khấu hóa tác phẩm văn học Ngữ văn 8 4.3. Nội dung thực hiện 4.3.1. Phân tích vấn đề Các em học sinh đã được hóa thân vào nhiều nhân vật văn học, được trải nghiệm những cung bậc cảm xúc, những diễn biến tâm lí từ trong trẻo, đẹp đẽ đến đau đớn, bi thương, tuyệt vọng Những trải nghiệm thú vị và bổ ích ấy đã giúp các em học sinh hiểu sâu sắc hơn giá trị nội dung và nghệ thuật mà tác phẩm phản ánh. Tất cả các khâu cho việc “Sân khấu hóa tác phẩm văn học” này đều do các em học sinh thực hiện. Trước tiên, học sinh chọn tác phẩm văn học hoặc chủ đề văn học để chuyển sang kịch bản sân khấu. Các em tự xây dựng kịch bản, giáo viên chỉ là người duyệt và hướng dẫn bổ sung. Việc chuẩn bị phục trang, dựng cảnh, phân vai diễn xuất, rồi chọn nhạc, làm tiếng động để tạo nên một vở diễn ngắn ấn tượng đều là sáng tạo của học sinh. Tất cả các tác phẩm văn học được học sinh triển khai theo hướng sân khấu hóa và thảo luận, giáo viên giao hẳn cho các em tự triển khai, điều hành. Giáo viên thì góp ý, điều chỉnh ở từng khâu chuẩn bị. Việc sân khấu hóa tác phẩm văn học là một sáng tạo trong phương pháp dạy học văn mà ngành giáo dục đã đề xuất và triển khai trong nhiều năm qua. Mỗi khối lớp chỉ chọn 1-2 tác phẩm văn học để thực hiện việc sân khấu hóa như thế này. Và HS chính là người lựa chọn tác phẩm theo năng lực, sự cảm nhận, sự yêu thích 4.3.2. Các khâu chuẩn bị Mỗi lớp sẽ được chia nhóm thành các êkip. Trong êkip có các ban khác nhau như viết kịch bản, phụ trách diễn xuất, media, hậu cần, ban tổ chức hội thảo Và quan trọng nhất là có một đạo diễn chính của chương trình chịu trách nhiệm chính về mọi mặt như phân công, tuyển chọn diễn viên, thuê trang phục, quy định giờ giấc cho việc tập luyện Cứ mỗi năm trường sẽ tổ chức một lần hội thi các tiết mục do học sinh dàn dựng từ chính tác phẩm văn học các em đang học trong trường. Trong các năm qua, có nhiều nhóm học sinh đã 7
2. Sáng kiến: Sân khấu hóa tác phẩm văn học Ngữ văn 8 chọn cùng một tác phẩm để sân khấu hóa. Nhưng điều rất ngạc nhiên là các em không bị lặp lại, năm trước khác biệt với năm sau. Mỗi nhóm học sinh nhìn nhận theo một cách riêng, mỗi nhóm chọn những điểm nhấn khác nhau. Bởi vậy, chính các em đã là “đồng sáng tạo” với nhà văn”. Nhưng khác với việc chỉ dừng lại ở dựng tiểu phẩm tham dự các hội thi, sân khấu hóa tác phẩm văn học được thực hiện tại từng lớp học và trở thành một phần của bài học. Với cách thức này, tất cả học sinh đều phải đọc tác phẩm để nắm nội dung, tìm những chi tiết đắt giá góp ý cho kịch bản. Việc dựng lại những câu chuyện trong bối cảnh thực tại của hàng chục năm, hàng trăm năm trước trong cái nhìn mới mẻ của chính các em học sinh đã thổi luồng gió mới vào tác phẩm văn học, khiến tác phẩm văn học không xa rời thực tế cuộc sống hiện tại, không nhàm chán, đơn điệu mà có sức hấp dẫn mới. Có một lực lượng diễn viên phong phú, đa dạng, giàu khả năng sáng tạo và say sưa biểu diễn ở bất cứ sân khấu nào: trên bục giảng, trong lớp học, trên sân trường, hay cả những sân khấu lớn, trang hoàng rực rỡ , chẳng cần cát xê, chẳng cần quảng cáo, cũng chẳng cần đánh bóng tên tuổi mà vẫn thu hút được tất cả các đối tượng khán giả. Đó chính là hình thức Sân khấu hóa tác phẩm văn học ở trường học. Phương pháp học tập này ngày càng được nhân rộng và trở thành sân chơi đầy hấp dẫn và thu hút ngày một nhiều đối tượng tham gia. Thoạt nghe có vẻ đơn giản, nhưng không hề dễ. Bởi “Sân khấu hóa tác phẩm văn học” yêu cầu học sinh phải có một vốn hiểu biết khá tốt về văn bản để viết nên một kịch bản hay và khi diễn phải thật nhập vai. Bên cạnh đó, việc làm đạo cụ và media cũng yêu cầu rất nhiều sự khéo léo, kiên nhẫn, sự hiểu biết học hỏi của các bạn về công nghệ thông tin, âm nhạc. Chính vì vậy mà sau mỗi mùa sân khấu hóa tác phẩm văn học, các bạn luôn thấy tự hào và hạnh phúc khi nhìn thành quả của bản thân. Học sinh cũng đã sân khấu hóa thành công rất nhiều tác phẩm văn học như Sơn Tinh Thủy Tinh, Bài học đường đời đầu tiên, Sống chết mặc bây, Lão Hạc, Chuyện người con gái Nam Xương, Truyện Kiều Từ đó rất nhiều bạn có khả năng diễn xuất đã trở thành trụ cột chính trong các tiết mục văn nghệ của 8
3. Sáng kiến: Sân khấu hóa tác phẩm văn học Ngữ văn 8 nhà trường, đảm nhiệm nhiều vai trò như MC, diễn viên, đạo diễn, thiết kế trang phục, trang trí sân khấu Học sinh có cơ hội thử sức mình với phương pháp học văn mới. Sân khấu hóa tác phẩm trong nhà trường đã giúp học sinh phát huy năng lực bản thân, sức mạnh của kỹ năng làm việc nhóm và trở thành một gia đình. Chương trình đưa học sinh lại gần nhau, tạo cơ hội để sáng tạo, thể hiện quan điểm của mình về tác phẩm văn học. 4.3.2. Xác định loại hình sân khấu có thể chuyển thể tác phẩm hoặc đoạn trích Có nhiều hình thức sân khấu có thể chuyển thể từ một tác phẩm văn học hoặc đoạn trích (sau đây gọi tắt là văn bản). Chẳng hạn hình thức kịch ngắn, phim ngắn, múa dân gian, múa đương đại, ngâm thơ, kể chuyện, nhạc kịch Nhưng hình thức đơn giản nhất, dễ nhất phù hợp với học sinh vẫn là hình thức kịch (kịch nói). Trong chương trình Ngữ văn 8, HKI, hầu hết các văn bản có thể chuyển thể thành kịch nói (các văn bản tự sự xen miêu tả và biểu cảm). Bên cạnh những văn bản trong sách giáo khoa, nếu giáo viên thực hiện chuyên đề thì có thể sáng tạo thêm hoặc đưa các văn bản ngoài sách giáo khoa vào. 4.3.3. Giao nhiệm vụ Sau khi tiếp cận một văn bản, giáo viên hình dung ra một kịch bản sơ lược gồm: nhân vật, các cảnh, đạo cụ, phục trang, Giáo viên xác định số lượng diễn viên (tạm thời) đồng thời mời gọi học sinh đăng kí vào vai diễn. Bước đầu, giáo viên vẫn phải là người viết kịch bản. Sau đó, trong quá trình làm việc, phát hiện ra học sinh có năng khiếu sẽ giao luôn nhiệm vụ này. Giao nhiệm vụ cụ thể cho những học sinh còn lại chuẩn bị phục trang, đạo cụ (nếu có thể tự trang bị), chuẩn bị hậu đài, nhạc nền, phim nền. Giao trưởng nhóm viết lời giới thiệu, lời bình. Trưởng nhóm (có thể là MC chính) là người chịu trách nhiệm tập dợt, điều động các bạn đã được giáo viên phân công. Trong quá trình điều động, tập dợt MC viết và chỉnh sửa chương trình hoạt động cho phù hợp. 9
4. Sáng kiến: Sân khấu hóa tác phẩm văn học Ngữ văn 8 Giáo viên xem xét, góp ý, chỉnh sửa kịch bản và chương trình nếu thấy cần thiết. 4.3.4. Các hoạt động chính trong một tiết sân khấu hóa HĐ 1: Giáo viên trình bày mục đích (có thể thay bằng MC) (1 phút) Hình thức sân khấu hóa văn bản văn học là một hình thức mới nhưng sẽ tạo ra được nhiều hứng thú, dễ khắc sâu văn bản cho học sinh. Ngoài ra, đây còn là cơ hội để học sinh tự thể hiện mình, phát hiện ra các năng khiếu như: điều động, dẫn chương trình; ca hát; diễn xuất; MC: Tình yêu thương có một giá trị vô cùng to lớn. Nó có thể cứu sống những mảnh đời đang bên bờ vực cái chết. Nhưng sự vô tâm, thờ ơ ngược lại cũng có thể giết chết những con người đang khỏe mạnh. Tình yêu thương lớn lao chính là sự hi sinh ngay cả sức khỏe, tính mạng của mình cho người khác. Kịch phẩm “Chiếc lá cuối cùng” do nhóm kịch lớp 8A5 trình diễn. Mời quý thầy cô cùng các bạn cùng theo dõi. HĐ 2: Nhóm kịch lớp 8A5: Trình diễn kịch phẩm “Chiếc lá cuối cùng” (8 phút) MC: Truyện ngắn Lão Hạc cho người đọc hình dung ra một giai đoạn xã hội Miền Bắc trong những năm 1930-1945 vô cùng cơ cực và đói khổ. Với tài năng truyện ngắn hiện thực của Nam Cao, hình ảnh người cha hiện ra đầy hi sinh cho cậu con trai của mình. Thử tài sáng tạo, nhóm kịch lớp 8A4 đã viết thêm phần kết cho truyện ngắn tiêu biểu của Nam Cao. Phần kết có tên: “Đau xót ngày trở về” qua phần diễn xuất của nhóm kịch lớp 8A4. HĐ 3: Nhóm kịch lớp 8A4: Trình diễn kịch phẩm “Đau xót ngày trở về” (7 phút) MC: Cũng những năm 1940-1945, người dân Miền Bắc lâm vào cảnh một cổ ba tròng, cuộc sống của họ không có lối thoát, nhất là những ngày thu sưu thuế. Tiếng mõ, tiếng tù và, tiếng chó sủa từ làng trên cho đến xóm dưới kèm theo đó là cảnh thúc sưu. Gia đình Chi Dậu đã rơi vào hoàn cảnh oái oăm. Trước tình cảnh áp bức của bọn Cai Lệ và Người nhà Lí Trưởng, Chị Dậu đã làm gì? Mời mọi người đón xem kịch phẩm “Tức nước vỡ bờ” của nhóm kịch lớp 8A3 HĐ 4: Nhóm kịch lớp 8A3: Trình diễn kịch phẩm “Tức nước vỡ bờ” (7 phút) 10
5. Sáng kiến: Sân khấu hóa tác phẩm văn học Ngữ văn 8 MC: Sau gần 30 phút theo dõi các bạn mình diễn xuất, đây là phần sáng tạo. Mời các bạn tham gia phần phản ứng nhanh và sáng tạo. Ban tổ chức sẽ có một phần quà cho phần diễn xuất xuất sắc của các bạn. Các bạn xem lại văn bản “Cô bé bán diêm”, tự do lựa chọn bạn diễn. Nhân vật chính có rất ít lời thoại, chủ yếu là suy nghĩ nội tâm. Các bạn có 5 phút để đăng kí, chuẩn bị. HĐ 5: Phần sáng tạo: chưa có kịch bản “Cô bé bán diêm” (10 phút) MC: Cảm ơn sự diễn xuất của nhóm kịch “bất ngờ” đã cho chúng ta chứng kiến sự đáng thương của cô bé trong đêm giá rét. Một cô bé khỏe khoắn đã qua đời bởi sự thờ ơ, vô tâm, vô cảm của mọi người và ngay cả chính người cha của mình. Cầu mong rằng, cuộc sống này sẽ không còn những đứa trẻ tội nghiệp như thế nữa. Chúng ta hãy sống chan hòa đầy tình yêu thương với những số phận đáng thương xung quanh mình. MC: Phần diễn xuất vừa rồi đã khép lại tiết học sân khấu hóa tác phẩm văn học lần đầu tiên. Thầy và trò rất mong sự góp ý chân thành từ thầy tổ trưởng chuyên môn và thầy Phó Hiệu trưởng chuyên môn Mời nhận xét, góp ý, đánh giá của Thầy Phó hiệu trưởng (2 phút) Mời chấm điểm của Thầy Tổ trưởng chuyên môn ( 3 phút) Giáo viên tổng kết, cảm ơn việc đánh giá, góp ý của Phó hiệu trưởng, thầy tổ trưởng cùng quí thầy cô dự giờ (nếu có) (1 phút) 5. Kết luận Qua việc tổ chức hoạt động sân khấu hóa, chúng tôi thu nhận được một số kết quả như sau: Đối với học sinh, các em cảm thấy yêu thích môn Văn hơn, thực sự có cảm hứng hơn đối với bộ môn hơn. Các em được tự khám phá, thể hiện khả năng của mình đối với các tác phẩm văn chương. Khi viết văn, viết bài thu hoạch, bài viết của học sinh phong phú hơn và diễn đạt tốt hơn vì có được chất liệu thực tế sống động từ sân khấu hóa. Giờ hoạt động sân khấu hóa rèn luyện được kỹ năng nói, kỹ năng giao tiếp cho học sinh, học sinh nói được lưu loát hơn trước tập thể. Theo khảo sát sau hoạt động, có đến trên 90% học sinh thích giờ sân khấu hóa. 11
6. Sáng kiến: Sân khấu hóa tác phẩm văn học Ngữ văn 8 Đối với giáo viên dạy Văn, hoạt động sân khấu hóa rất quan trọng và cần thiết sẽ giúp họ nâng cao chất lượng giảng dạy. Giáo viên được bồi dưỡng thêm vốn sống, vốn hiểu biết từ thực tế và giờ dạy không còn nghèo nàn, khô cứng. Để có thể hoàn thành một buổi sân khấu hóa tác phẩm văn học, các bạn HS phải mất rất nhiều công sức và thời gian. Nhưng những gì nhận lại từ phương pháp này cũng rất xứng đáng. Đó là tình bạn, là những kỉ niệm đáng nhớ của tuổi học trò, là những kĩ năng mềm cần thiết cho cuộc sống, và hơn cả là những bài học làm người. Nhiều học sinh có khi cảm thấy mệt mỏi, chán nản, nhưng khi nhìn lại những ngày cùng nhau làm việc, những ngày cùng ngồi ăn cơm chung, những ngày ngồi lại với nhau để chỉnh sửa, học thuộc kịch bản các bạn ấy thấy rất vui và ý nghĩa. Đó là những kỉ niệm không phai trong ký ức tuổi học trò. Sân khấu hóa tác phẩm văn học là một cách dạy văn rất hay đang được nhiều trường áp dụng để kích thích tình yêu đối với môn Văn trong thực trạng giáo dục hiện nay. Trong cái thế giới ngày càng phẳng như ngày nay, khi mà Iphone, Ipad, Smart phone lên ngôi, văn hóa đọc ngày càng mai một, thậm chí cả văn hóa viết cũng đang có nguy cơ bị coi thường, thì đây là một hoạt động đáng để cổ vũ. Khi thực hiện Sân khấu hóa tác phẩm văn học không nhất thiết phải đòi hỏi các em là những diễn viên chuyên nghiệp, những vũ công xuất sắc công phu bài bản, cũng không yêu cầu cần có những dàn nhạc dàn âm thanh hiện đại mà phải tùy theo khả năng vốn có, niềm yêu thích. Và quan trọng nhất là giáo viên tạo một sân chơi lành mạnh, bổ ích để các em vượt lên chính mình, phát huy tiềm năng của bản thân, kết nối tình thân bạn bè. 6. Kiến nghị Qua việc tổ chức hoạt động sân khấu hóa chúng tôi có một số kến nghị sau: - Muốn tổ chức tốt hoạt động sân khấu hóa tốt, giáo viên dạy lớp thảo luận cùng tổ bộ môn bàn bạc thảo luận chọn hình thức tổ chức phù hợp cho chương 12
7. Sáng kiến: Sân khấu hóa tác phẩm văn học Ngữ văn 8 trình từng khối lớp. - Phải đề ra được mục tiêu, lập kế hoạch rõ ràng, phân công cụ thể cho học sinh và giáo viên cùng hỗ trợ tham gia thực hiện. - Phải có sự hỗ trợ, đồng thuận của Ban Giám Hiệu nhà trường. - Tránh biến giờ sân khấu hóa thành giờ vui chơi giải trí đơn thuần. - Sau hoạt động sân khấu hóa phải có bài viết thu hoạch của học sinh để từ đó biết được hiệu quả hoạt động ở mức nào. - Tổ chức giờ sân khấu hóa không quá nhiều và quá tốn kém. - Hoạt động sân khấu hóa phải được đại đa số học sinh tham gia một cách tự nguyện. Trên đây là một vài kinh nghiệm về tổ chức một hoạt động sân khấu hóa cụ thể trong chương trình Ngữ văn 8. Xin được trao đổi và rất mong nhận được sự góp ý của các quý đồng nghiệp. Thạnh Mỹ Lợi, ngày 8 tháng 1 năm 2018 Người xây dựng sáng kiến Nhận xét đánh giá của BGH 13
8. Sáng kiến: Sân khấu hóa tác phẩm văn học Ngữ văn 8 Tài liệu tham khảo 1. Phan Trọng Luận, Phương pháp dạy học Văn, NXB ĐHQG, 1999 2. Tổ chức hoạt động Trải nghiệm sáng tạo trong dạy học Ngữ văn Trung học cơ sở, NXB Giáo dục Việt Nam 3. toi-hoc-sinh 4. 14
9. Sáng kiến: Sân khấu hóa tác phẩm văn học Ngữ văn 8 PHỤ LỤC KỊCH BẢN 1. KỊCH BẢN CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG GIỚI THIỆU Xiu (Sue), Giôn-xi (Johnsy) và cụ Bơ-men (Behrman) là ba họa sĩ nghèo sống cùng khu nhà trọ gần công viên Oa-sinh-tơn (Wasington) thủ đô nước Mỹ. Mùa đông năm ấy, Giôn-xi mắc chứng bệnh sưng phổi, cùng với sự nghèo túng cô đã không còn nghị lực để sống tiếp. Cô nằm trên gường bệnh, đếm từng chiếc lá cuối cùng còn sót lại của thường xuân mọc bám vào bờ tường đối diện phòng của mình. Bốn chiếc lá, 3 chiếc, 2, và chỉ còn một chiếc lá cuối cùng. Cô nghĩ: “Nếu chiếc lá cuối cùng rụng xuống thì cô cũng nhắm mắt, lìa đời.” CẢNH 1: Cụ Bơ-men đến (Xiu nghe tiếng gõ cửa) Xiu: Cháu chào ông ạ! (Cụ Bơ-men bước vào phòng, Giôn-xi đang thiếp đi vì mệt) Cụ Bơ-men: Chào cháu! Giôn-xi có đỡ được chút nào không cháu? (Xiu ra hiệu mời cụ Bơ-men sang phòng vẽ kế bên) Xiu: (ngồi vào giá vẽ, Cụ Bơ-men ngồi gần cửa sổ làm mẫu vẽ) - Giôn-xi ngày một yếu hơn cụ ạ! - Em ấy toàn nói gở không hà. Cụ Bơ-men: Nói gì vậy cháu? Xiu: Em ấy nói: “Nếu chiếc lá thường xuân còn lại ngoài kia (vừa nói vừa chỉ tay) mà rụng thì em ấy cũng lìa đời.” Cụ Bơ-men: Tệ thật! Sao đến nỗi đó cơ chứ? Sao cháu ấy nghĩ quẩn thế! Xiu: Vâng, và cháu nghĩ có thể xảy ra lắm chứ. Em ấy chỉ còn chờ chiếc lá Cụ Bơ-men: Ngồi thẩn thờ nhìn chiếc lá úa vàng sắp rụng (Kéo màn – mở màn) 15
10. Sáng kiến: Sân khấu hóa tác phẩm văn học Ngữ văn 8 CẢNH 2: ĐÊM Cụ Bơ-men phục trang: đèn bão, bảng màu, cọ vẽ, thang đi ra, đến bờ tường , máy chiếu chiếu cảnh mưa gió. Cụ vẽ chiếc lá, Xiu, Giôn-xi ngủ cùng nhau. CẢNH 3: SÁNG HÔM SAU Giôn-xi: Chị, chị kéo rèm cho em xem đi. Xiu: Không. Chị không kéo đâu! Giôn-xi: Em sẽ giận chị mất. Làm ơn đi chị, em đã sẵn sàng ra đi Xiu: (miễn cưỡng đi kéo rèm, như không tin vào mắt mình) -Em thân yêu ơi! Nó vẫn còn, vẫn còn. Em xem đi, xem đi Giôn-xi: Khuôn mặt tươi hơn một chút Xiu: Em uống một tí sữa nhé Giôn-xi: Vâng, chị cho em xin CẢNH 4: ĐÊM Cụ Bơ-men ốm, ho khù khụ, lăn qua, lăn lại, máy chiếu chiếu cảnh mưa gió. Xiu, Giôn-xi ngủ cùng nhau. CẢNH 5: SÁNG HÔM SAU Xiu:Em thấy khỏe hơn chưa? Giôn-xi: Đỡ hơn rồi chị ạ! Em thấy cơ thể khỏe hơn. Chị kéo rèm cho em nhé! Xiu: Ừ, để chị xem nào! Lạ chưa! Chiếc lá kìa Giôn-xi ơi! Nó vẫn còn, vẫn còn. Giôn-xi nằm nhìn chiếc lá, trong khi Xiu đang khuấy cháo Giôn-xi: Em quả là một cô bé hư, muốn chết đi thật là không nên Xiu: Đúng rồi! Phải thế chứ! Thế mới là em của chị! Giôn-xi: Chị cho em miếng cháo nhé! Em sẽ khỏe. Một ngày nào đó chị em mình sẽ vẽ vịnh Naples Xiu: Ừ, chị sẽ đi với em. CẢNH 5: CHIỀU Ông bác sĩ đến khám cho Giôn-xi, vẻ mặt phấn chấn hơn Xiu: Em ấy sao rồi bác sĩ? Bác sĩ: Khá, khá rồi. Sống rồi. Qua khỏi cơn nguy hiểm rồi. 16
11. Sáng kiến: Sân khấu hóa tác phẩm văn học Ngữ văn 8 Xiu: Tạ ơn trời, em đã sống Giôn-xi: Em sẽ sống Bác sĩ: Quả là một kì tích. Cô ráng tự chăm sóc bản thân, suy nghĩ tích cực lên. Cô đã thắng rồi. Tôi còn xuống dưới nhà khám bệnh cho cụ Bơ-men nữa. Lại là chứng sưng phổi. Chào hai cô! CẢNH CUỐI (Giôn-xi đang đan một cái khăn quàng có vẻ vụng về, Xiu đến bên giường cô) Xiu: - Giôn-xi, Chị có chuyện này nói cho em biết. Giôn-xi: Chuyện gì vậy chị? Xiu: Cụ Bơ-men qua đời hôm nay ở bệnh viện vì chứng viêm phổi. Ông ấy nhuốm bệnh chỉ trong có hai ngày. - Đôi giầy và quần áo ông ấy bị ướt sủng. Không ai hiểu nổi cụ đã đi đâu, làm gì vào đêm mưa gió hôm kia. Họ thấy trong phòng ông còn bảng pha màu xanh và màu vàng, cọ vẽ, đèn bão nữa. Giôn-xi: Em hiểu rồi chị Xiu ơi! Trời ơi, cụ đã vẽ chiếc lá. Xiu: Phải rồi em ơi, thảo nào chị chẳng thấy chiếc lá rung rinh mỗi khi gió thổi. Giôn-xi: Trời ơi, cụ Bơ-men ơi! Cháu hứa sẽ sống thật tốt, thật mạnh mẽ. Cháu cảm ơn cụ thật nhiều, cụ ơi! 2. KỊCH BẢN: ĐAU XÓT NGÀY TRỞ VỀ I/ PHÂN VAI: - Con trai lão Hạc - Ông Giáo - Nhân vật phụ (bà giáo) II/ KỊCH BẢN: TRƯỚC KHI VÀO CẢNH: (Tiếng hát vọng ra từ sân khấu) Khúc nhạc vui VÀO CẢNH Ở NHÀ: 17
12. Sáng kiến: Sân khấu hóa tác phẩm văn học Ngữ văn 8 *Ngoài sân ( vào thoại ) Người con trai: Bố ơi! Bố ơi! Người con trai: Bố đâu rồi ta? Bố đi đâu mà nhà cửa hoang tàn thế nhỉ? Ông Giáo: Bà mày ơi? Ai như thằng con Ông Hạc vừa về? Vợ ông giáo: Đâu nào? Tôi xem nào? Chính là nó rồi chứ còn ai nữa. Ông sang cho nó hay Ông giáo vội ra đi Trong sân nhà Lão Hạc: Ông giáo: Cháu vừa về à? Người con trai: Vâng ạ! Ông có biết bố cháu đi đâu không ạ? Ông giáo: Bố cháu đã Người con trai: Tung cửa chạy vào trong nhà Người con trai: Bật khóc nức nở, gục xuống chân bàn thờ gọi thảm thiết: “ Bố ơi Bố ơi? Sao bố không chờ con về? Sao bố lại bỏ con? Người con trai: Bố con ra đi như thế nào hả ông? Ông giáo: Bố cháu mất gần một năm rồi. Ông ấy đã nhịn đói, không chịu xài vào tiền hoa lợi, không chịu bán vườn. Bố cháu đã tự tử bằng bả chó. Người con trai: Bố ơi? Sao bố phải khổ thế? Giá mà con không đi. Ông giáo (vào) Người con trai: Giá mà con không đi thì bố đã không Con đã gặp được bố lần cuối cùng. Ông giáo (ra): Đây là ba mươi đồng bạc. Còn đây là giấy tờ mảnh vườn. Cụ thà chết chứ không chịu xài, không chịu bán. Người con trai: Bố ơi? Ông giáo ơi? Ông giáo: Bố cháu căn dặn: Hãy cố gắng mà giữ gìn mảnh vườn. Người con trai: Vâng, bố ơi! Ông giáo: Lão Hạc ơi? Thằng con lão đã về. Tôi đã làm theo di nguyện của ông. Lão hãy yên tâm mà nhắm mắt. Người con trai: Gục xuống chân bàn thờ Tiếng hát bài “Tình cha” vang lên. 18
13. Sáng kiến: Sân khấu hóa tác phẩm văn học Ngữ văn 8 3. KỊCH BẢN: TỨC NƯỚC VỠ BỜ Nhân vật: - Chị Dậu: Hiền lành, mạnh mẽ (Đầu vấn khăn mỏ quạ, mặc váy đụp) - Anh Dậu: Ốm yếu - Bà lão hàng xóm: Nhân từ, phúc hậu (Đầu vấn khăn, mặc váy đụp) - Cai Lệ: Hung dữ, tàn nhẫn, độc ác. (Đội nón chóp, thắt lưng) - Người nhà lí trưởng: Vẫn còn có chút lương tâm. Bối cảnh: Tại nhà chị Dậu, anh Dậu nằm mệt, các com tụm lại chơi với nhau. NỘI DUNG Chị Dậu (dìu anh Dậu ngồi xuống chõng, xoa trán chồng) : - Thầy em thấy trong người thế nào? Đã hết đau chưa? Bà lão hàng xóm: (Bưng bát cháo hành chạy vào): - Nhà Dậu đã tỉnh chưa? Này, có bát cháo hành cố húp tí cho lại sức. Chị Dậu (Cầm lấy bát): - Con xin bà. - Thầy em rán húp tí cho tỉnh (nói với AD) Anh Dậu ( Lắc lư): Đằng mồm lắm không ăn được. Chị Dậu: Thầy em có thương tôi, thương các con thì cố ăn đi. Bà lão: Cố ăn đi một tí nếu không thì chết mất. Cai Lệ tay cầm thước, tay cầm roi gõ xuống đất, người nhà Lí Trưởng cầm dây thừng sầm sập vào nhà quát: - Thằng kia, ông tưởng mày chết hôm qua, nộp tiền sưu mau! Anh Dậu hoảng sợ đánh rơi bát cháo. Chị Dậu: Nhà cháu đã túng, chồng lại đau ốm xin ông cho khất. Cai Lệ quát: Tiền nhà nước mà mở mồm xin khất. Chị Dậu van nài: Cháu van ông, nhà cháu đang ốm, xin ông thương cho. Cai Lệ: Không lôi thôi. Trói nó lại. Người nhà Lí Trưởng (chần chừ, Cai Lệ giật phắt dây thừng đến chỗ anh Dậu) 19
14. Sáng kiến: Sân khấu hóa tác phẩm văn học Ngữ văn 8 Chị Dậu cản lại: Chồng tôi đau ốm các ông không được phép hành hạ. Cai Lệ hung hãn tát vào mặt chị Dậu Chị Dậu nghiến rắng: - Mày trói chồng bà đi, bà cho mày xem. Chị Dậu và Cai Lệ giằng co nhau. Chị Dậu đấm vào gáy (Trói này, trói này). Bà cụ can ( con ơi, chết mất thôi). Cai Lệ:(Ối trời, ối trời, con mẹ này ghê thật.) Chị Dậu (trợn mắt bậm môi): Bà đã van xin mày vẫn không tha. Này thì không tha, này thì không tha. Cai Lệ hậm hực: Mày dám đánh người nhà nước, mày biết tay ông. (khập khiễng chạy về) Anh Dậu: U nó ạ! Người ta đánh mình không sao, mình mà đánh người ta thì phải tù phải tội. Chị Dậu tức tưởi: Con giun xéo lắm cũng phải quằn, không thể ngồi yên cho nó hành hạ mãi được. 20