SKKN Biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ 4 tuổi trong hoạt động giáo dục âm nhạc ở trường mầm non Thanh Nê - Kiến Xương - Thái Bình

Nội dung tóm tắt: SKKN Biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ 4 tuổi trong hoạt động giáo dục âm nhạc ở trường mầm non Thanh Nê - Kiến Xương - Thái Bình

1. PHẦN II: BÁO CÁO SÁNG KIẾN I. TÊN SÁNG KIẾN: Biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ 4 tuổi trong hoạt động giáo dục âm nhạc ở trường mầm non Thanh Nê - Kiến Xương - Thái Bình ". II. LĨNH VỰC ÁP DỤNG SÁNG KIẾN: Lĩnh vực phát triển thẩm mĩ III. MÔ TẢ BẢN CHẤT SÁNG KIẾN. 1. Tình trạng giải pháp đã biết. Như chúng ta đã biết: Âm nhạc vốn rất gần gũi với trẻ em nhưng ở những năm đầu tiên của cuộc sống, những phản ứng vui vẻ của trẻ khi nghe âm nhạc vẫn còn mơ hồ, thậm chí nhiều khi còn lẫn lộn giữa âm nhạc với các âm thanh khác nhau ở xung quanh. Khi trẻ bước vào tuổi mẫu giáo, nhất là từ 4 tuổi trở lên thì trẻ đã cảm nhận được những bài hát và những điệu nhạc này. Tuy nhiên lòng yêu thích âm nhạc ở các cháu lại ở nhiều mức độ khác nhau. Có cháu yêu đến độ say mê, có cháu lại thờ ơ khi nhạc vang lên. Và mức độ yêu âm nhạc phần lớn do hoàn cảnh cuộc sống, giáo dục của người lớn xung quanh. Vì thế cho nên giáo dục âm nhạc là phương tiện giáo dục thẩm mỹ, giáo dục đạo đức, góp phần phát triển trí tuệ và có sự tác động lớn đến sự phát triển tâm sinh lí của trẻ. Nó là thế giới kỳ diệu đầy cảm xúc với những nốt nhạc trầm bổng, những giai điệu mượt mà vui tươi, trong trẻo của tác phẩm âm nhạc như là dòng sữa ngọt ngào nuôi dưỡng cho tâm hồn trẻ thơ. Trẻ mầm non dể xúc cảm, vốn ngây thơ, trong sáng nên tiếp xúc với âm nhạc là nhu cầu không thể thiếu. Thế giới âm thanh muôn màu không ngừng chuyển động giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh, phát triển các chức năng tâm lý, tình cảm, phát triển thể chất, giúp trẻ có trí tưởng tượng phong phú và củng cố kiến thức học tập cho trẻ. Năm nay tôi được nhà trường giao nhiệm vụ phụ trách lớp 4 tuổi. Qua những ngày đầu tôi nhận thấy với giờ hoạt động âm nhạc, hầu hết trẻ đều rất hứng thú. Song khả năng âm nhạc của trẻ chưa đồng đều, một số trẻ còn nhút nhát, chưa chú ý và tích cực trong giờ học. 1
2. Cho nên việc tổ chức tiết học của tôi còn trầm, kết quả chưa cao. Chính vì vậy, tôi luôn trăn trở làm sao giúp trẻ lớp mình nâng cao khả năng âm nhạc và tích cực khi tham gia hoạt động âm nhạc. Từ đó tôi đã cố gắng nghiên cứu, tìm tòi và lựa chọn đề tài “Biện pháp giúp trẻ phát huy tính tích cực sáng tạo của trẻ 4 tuổi trong hoạt động giáo dục âm nhạc ở tường mầm non Thanh Nê – Kiến Xương – Thái Bình". Qua khảo sát đầu năm trên trẻ của lớp 4TA5 thu được kết quả như sau: Stt Nội dung khảo sát Tỷ lệ trẻ đạt 1 Trẻ nhớ tên bài hát, tên tác giả, thuộc các bài hát 23/37 = 62,1% 2 Trẻ biết gõ, đệm đúng nhịp, phách, biết vỗ tay 18/37 = 48,6% theo lời ca 3 Trẻ biết thể hiện tình cảm khi hát mua, biết 27/37 = 72,9% hưởng ứng theo cô khi nghe hát 4 Trẻ sử dụng thành thạo các dụng cụ âm nhạc 19/37 = 51,3% 5 Trẻ hứng thú, có phản ứng nhanh nhẹn khi chơi 23/37 = 62,1% trò chơi âm nhạc 6 Trẻ thể hiện được sự tự tin, mạnh dạn khi tham 20/37 = 54,0% gia hoạt động văn nghệ Nhìn vào bảng khảo sát dễ dàng nhận thấy tỷ lệ trẻ có những khả năng về âm nhạc cần thiết còn rất thấp. 2. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến. 2.1. Mục đích của giải pháp. Giáo dục âm nhạc trong trường mầm non là giáo dục cho trẻ lòng yêu âm nhạc, biết cảm thụ âm nhạc thông qua các hoạt động âm nhạc phong phú như: Ca hát, vận động, nghe hát, múa trò chơi âm nhạc. Đặc biệt đối với trẻ 4 tuổi, giáo dục âm nhạc đã đem lại cho trẻ những ấn tượng, những khái niệm âm nhạc, dần hình thành trong tâm hồn trẻ, tạo điều kiện phát triển thị hiếu âm nhạc. Đây là bước khởi đầu giúp trẻ biết lựa chọn, đánh giá tác phẩm âm nhạc và biết cách biểu diễn ở mức độ đơn giản. 2
3. Thông qua sáng kiến người giáo viên biết vận dụng linh hoạt các phương pháp đẻ giúp trẻ phát huy tính tích cực sáng tạo của trẻ 4 tuổi trong hoạt động giáo dục âm nhạc. 2.2. Nội dung giải pháp. Để hình thành, bồi dưỡng khả năng âm nhạc cho trẻ, đặc biệt trẻ 4 tuổi có thể thực hiện một số biện pháp sau: Một là: Tổ chức hoạt động âm nhạc thông qua hoạt động học. Để có một giờ hoạt động âm nhạc phát huy được tích cực, sáng tạo của trẻ trước hết tôi phải nghiên cứu kĩ đặc điểm của môn học, của từng chủ đề, từng đề tài để từ đó xây dựng được một giáo án khoa học, có cấu trúc chặt chẽ, thủ thuật hấp dẫn thu hút trẻ hăng hái tham gia hoạt động, từ đó phát huy hết khả năng của trẻ. Bên cạnh đó đồ dùng, đồ chơi có màu sắc phong phú, tươi sáng cộng với việc ứng dụng công nghệ thông tin vào tiết dạy sẽ thu được sự chú ý của trẻ. Khi tổ chức hoạt động âm nhạc cô giáo cũng cần chú ý đến sự chú ý của trẻ. Sự hứng thú của trẻ kéo dài tới đâu phụ thuộc vào phần lơn hình thức tổ chức tiết học của cô. Đặc điểm của trẻ học mà chơi, chơi mà học, vì vậy tôi luôn cố gắng tổ chức tiết học sao cho thật nhẹ nhàng, từ từ lôi cuốn trẻ tham gia. VD: Khi dạy trẻ vỗ tay theo lời ca, cô gọi trẻ lại gần cô, vỗ cho trẻ nghe và cho trẻ đưa ra nhận xét của mình sau đó cô đưa ra ý kiến chuẩn xác. Trong qua trình dạy trẻ tôi luôn chú trọng tới sự sáng tạo của trẻ, khuyến khích trẻ có cách thể hiện của riêng mình như bài “Vui đến trường” trẻ có thể chọn cách vận động nhún nhảy, vỗ tay theo phách hoặc múa Khi hát cho trẻ nghe tôi luôn chú ý đến nét mặt, cử chỉ điệu bộ sao cho phù hợp với nội dung bài hát. Hát cho trẻ nghe và giao lưu với trẻ chứ không chỉ hát và biểu diễn cho trẻ xem VD: Cho trẻ nghe bài "Ngày đầu tiên đi học” của tác giả Nguyễn Ngọc Thiện khi hát cho rẻ nghe tôi kết hợp cử chỉ tới gần trẻ giao lưu,trẻ hưởng ứng tôi có thể dắt trẻ đứng dậy múa cùng cô. 3
4. Tổ chức trò chơi âm nhạc, tôi luôn cố gắng tạo ra các trò chơi hấp dẫn, nhẹ nhàng, phù hợp với trẻ. VD: Khi tổ chức cho trẻ chơi “ Nghe nhạc chọn điệu nhảy” Tôi chọn các đoạn nhạc nhẹ nhàng, sôi động xen kẽ cho trẻ nghe và chọn cách vận động phù hợp với ý thích của trẻ. Qua chơi, tôi thấy trẻ thực sự hứng thú, rất nhiều trẻ phát huy được năng khiếu của mình, trẻ rụt rè đã mạnh dạn, tự tin hơn nhiều. Một giờ học giáo dục âm nhạc của lớp 4TA5 Củng cố và kết thúc tiết học cũng rất quan trọng. Đây là phần cuối của tiết học, tại thời điểm này hứng thú của trẻ cũng đã dần hạn chế do đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi nếu cô giáo không có thủ thuật khắc phục khéo léo trẻ chú ý về mình thì rất dễ không đạt yêu cầu của bài. Chính vì vậy, tôi rất coi trọng phần này, tùy từng bài mà tôi có những biện pháp khác nhau. Có thể cho trẻ nghe băng caset, hoặc cùng trẻ nghe giai điệu của bài hát Với lời dẫn dắt, động viên và cử chỉ gần gũi để trẻ thoải mái và ghi nhớ bài học. Hai là: Tổ chức hoạt động âm nhạc thông qua tất cả các hoạt động: Muốn phát huy tối đa sự tích cực của trẻ khi tham gia hoạt động âm nhạc thì cần tạo nhiều môi trường cho trẻ được tiếp xúc, được thể hiện khả năng, cảm 4
5. hứng âm nhạc của trẻ trong mọi lúc mọi nơi. Vì thế tôi đã chủ động tổ chức hoạt động giáo dục âm nhạc thông qua các hoạt động. - Đón trẻ: Tôi mở nhạc cho trẻ nghe nhưng tôi lựa chọn những ca khúc trẻ có thể hát theo được và cho trẻ nghe như: Cháu đi mẫu giáo, trường chúng cháu là trường mầm non, lời chào buổi sáng Việc này ngoài tác động âm nhạc còn giúp trẻ làm quen, củng cố các bài hát trong chương trình trẻ phải học hát. Đây là một phương pháp tiếp xúc cần thiết, chuẩn xác bởi vì học nhạc chỉ bằng sự truyền đạt của cô giáo sẽ dẫn tới đơn điệu khô cứng. - Thể dục sáng: Tôi cũng kết hợp âm nhạc như để luyện hơi dài cô dạy các cháu vừa giả làm gà gáy vừa hát o ó o theo bài “Chú gà trống gọi” của Kim Hữu. Hoặc để các cháu tập đi đều, bước đều trong các đội hình khác nhau tôi chọn bài “Tập đi đều”. Ở đây tôi muốn đưa âm nhạc vào để tăng thêm sự hào hứng, phấn khởi cho trẻ khi tham gia tập thể dục đồng thời cũng nhằm muốn giáo dục cho trẻ phát triển năng lực cảm thụ, khả năng vận động theo nhạc cho trẻ - Hoạt động ngoài trời: Tôi cho trẻ làm quen với bài hát mà trẻ sắp học và hát cho trẻ nghe bài hát mà trẻ sắp được nghe. Nhằm giúp trẻ cảm nhận được nội dung bài hát, tên bài hát, giai điệu của bài hát để khi được tham gia hoạt động giáo dục âm nhạc và các hoạt động khác trẻ mạnh dạn tự tin thể hiện. Các bé lớp 4TA5 minh họa bài hát “ Ghánh gánh gồng gồng” 5
6. Ví dụ: Sắp đến tôi sẽ dạy bài hát : “Gánh gánh gồng gồng”, chủ đề nghề nghiệp khi cho trẻ hoạt động ngoài trời tôi giới thiệu ngắn gọn về bài hát, hát cho trẻ nghe 2-3 lần, làm động tác minh họa theo lời bài hát rồi cho trẻ cùng hát và làm theo cô, kết hợp một số đạo cụ phụ họa như quang gánh, trang phục trẻ sẽ rất hứng thú. - Hoạt động góc: Tôi cũng luôn tìm cách cho trẻ được phát huy tính tích cực của trẻ bằng cách tạo môi trường âm nhạc cho trẻ hoạt động tại góc, cho trẻ được sử dụng tham gia nhiều loại hình âm nhạc tại góc: hát múa, sử dụng dụng cụ âm nhạc, chơi trò chơi, nghe băng đĩa, tranh ảnh có nội dung nói về nghệ thuật hát múa mà trẻ đã học, được biết đến. - Hoạt động chiều: Đây cũng là một thời gian, thời điểm thích hợp để trẻ được tự do hoạt động giáo dục âm nhạc, ở giờ này trẻ được ôn luyện, được biễu diễn lại các bài hát, bài múa và trẻ cũng được làm quen với nhiều bài hát mới. Ở giờ này tôi để trẻ được tự do thích tham gia loại hình âm nhạc nào cũng được. Không chỉ trẻ thể hiện cá nhân, mà tôi còn cho trẻ thể hiện tập thể, nhóm. Điều này càng tăng sự tự tin, mạnh dạn, tạo hứng khởi cho trẻ tham gia. Ba là: Tạo môi trường, làm đồ dùng, dụng cụ âm nhạc phong phú phục vụ cho hoạt động giáo dục âm nhạc: Có thể nói kích thích đầu tiên để trẻ tích cực tham gia một hoạt động nào đó, không chỉ nói riêng đến hoạt động âm nhạc thì môi trường hoạt động, các trò chơi, đồ dùng được đặt lên hàng đầu. Bởi vì trẻ mẫu giáo có một đặc điểm đặc trưng là “ Học bằng chơi, chơi mà học”. Nhận thấy được tầm quan trọng đó tôi luôn bố trí sắp xếp, tạo khung cảnh hấp dẫn như: xếp dán hình ảnh trẻ hát múa, nốt nhạc, sân khấu đẹp mắt, rồi tạo ra nhiều đồ dùng âm nhạc phong phú với nhiều nguyên vật liệu khác nhau ( gáo dừa, tre, chai lọ, sạn, nắp chai, nắp xoong, vải ): trống, thanh gõ, kèn, đàn ghi ta, đàn organ, trang phục múa, gùi bong, hoa múa, quạt, mũ chóp , khăn . Trang bị các thiết bị âm nhạc; đầu đĩa, ti vi, băng, máy cát sét, máy vi tính, đàn organ, micro . 6
7. Các cô giáo khối 4 Tuổi trường mầm non Thanh Nê làm đồ dùng phục vụ cho hoạt động giáo dục âm nhạc - Tôi tổ chức cho trẻ tự làm ra những đồ dùng, dụng cụ âm nhạc để vào trưng bày tạo môi trường và sử dụng những dụng cụ âm nhạc đó vào hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ. - Tôi còn áp dụng công nghệ thông tin vào trong các hoạt động giảng dạy âm nhạc cho trẻ: cho trẻ chơi trò chơi âm nhạc trong máy tính, cho trẻ xem các hoạt động âm nhạc trẻ thơ trên khắp mọi miền để từ đó kích thích lòng ham muốn của trẻ với âm nhạc. Bốn là: Thể hiện tốt khả năng âm nhạc của cô: Tận dụng đặc điểm của trẻ mẫu giáo đó là tính bắt chước người lớn và tận dụng năng khiếu sẵn có của mình mà từ đó tôi lôi cuốn, kích thích được trẻ tham gia hoạt động âm nhạc và tham gia tích cực sôi nổi. - Tích cực trong việc tìm tòi học hỏi kỹ năng âm nhạc qua việc xem băng đĩa, ti vi, nghe đài thấy có động tác nào đẹp tôi học theo và làm theo. Có bài hát hay phù hợp với chương trình mầm non tôi ghi chép lại để hướng dẫn thêm cho trẻ. - Trước khi dạy hát hoặc hát cho trẻ nghe, tôi tập đi tập lại nhiều lần, hát cho thuộc lời, đùng giai điệu. Tôi còn tập hát, đánh đàn, cho trẻ nghe. - Tích cực làm việc trực tiếp với nhóm, cá nhân để giúp trẻ thể hiện tốt hoạt 7
8. động âm nhạc. trẻ hoạt động không bị áp đặt để trẻ phát huy được năng lực bản thân. Được trao đổi, nhận xét để trở nên năng động hơn. - Vào những buổi sinh hoạt văn nghệ cuối ngày, cuối tuần, sinh hoạt văn nghệ cuối chủ đề. Tôi luôn cùng trẻ thể hiện năng khiếu, giọng hát của mình cho trẻ nghe, không những thế tôi còn khuyến khích trẻ tham gia cùng với tôi như múa cùng cô, hoặc cô hát trẻ sử dụng dụng cụ âm nhạc phù họa theo Năm là: Kết hợp với phụ huynh để cùng hỗ trợ trong việc giáo dục âm nhạc cho trẻ: Phụ huynh là một cầu nối quan trọng giữa cô và trẻ, là người luôn gần gũi, chăm sóc trẻ, quan tâm đến trẻ nên việc kết hợp với phụ huynh để giúp trẻ hoạt động tích cực với hoạt động giáo dục âm nhạc là rất cần thiết. - Tuyên truyền, phổ biến, khuyến khích phụ huynh tìm mua những băng nhạc, đĩa hình âm nhạc phù hợp với độ tuổi của trẻ để cho trẻ nghe thêm ở nhà. Tạo môi trường hoạt động âm nhạc cho trẻ tại nhà. - Cùng với phụ huynh tìm ra năng khiếu và phát huy năng khiếu của con em mình. Hoặc tìm ra những chỗ trẻ còn yếu mà hướng dẫn, tập luyện cho trẻ - Vào những dịp có tổ chức văn nghệ ở trường, tôi cùng với phụ huynh tham gia dạy trẻ một số tiết mục văn nghệ. Tiết mục văn nghệ của trẻ chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam 8
9. - Nhờ phụ huynh tìm tòi, sưu tầm những bài hát hay, các loại sách báo tạp chí tranh ảnh và nguyên vật liệu để làm đồ dùng phục vụ cho hoạtđộng giáo dục âm nhạc. Những việc này đã giúp tôi phát huy được tính tính cực của trẻ trong hoạt động âm nhạc. 2.3. Khả năng áp dụng của giải pháp Với sáng kiến này có thể áp dụng cho toàn trường mầm non Thanh Nê hoặc các trường mầm non khác. 2.4. Hiệu quả, lợi ích khi áp dụng giải pháp. Sau một thời gian thực hiện đề tài "Biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ 4 tuổi trong hoạt động giáo dục âm nhạc ở trường mầm non Thanh Nê – Kiến xương – Thái bình” với 37 học sinh tôi đã đạt được một số kết quả sau: Stt Trước khi áp Nội dung đánh giá Sau khi áp dụng dụng sáng kiến 1 Trẻ nhớ tên bài hát, tên tác 23/37 = 62,1% 33/37=89,2% giả, thuộc các bài hát 2 Trẻ biết gõ, đệm dúng nhịp, 18/37 = 48,6% 27/37=72,9% phách, biết vỗ tay theo lời ca 3 Trẻ biết thể hiện được tình 27/37 = 72,9% cảm khi hát múa, biết hưởng 33/37=89,2% ứng theo cô khi nghe hát 4 Trẻ sử dụng thành thạo các 19/37 = 51,3% 30/37=81,0% dụng cụ âm nhạc 5 Trẻ hứng thú, có phản ứng 23/37 = 62,1% nhanh nhẹn khi chơi trò chơi 34/37=91,9% âm nhạc 6 Trẻ thể hiện được sự tự tin, 20/37 = 54,0% mạnh dạn khi tham gia sinh 30/37=81,0% hoạt văn nghệ. 9
10. 2.5. Những người tham gia tổ chức áp dụng sáng kiến lần đầu. Trình độ Nội dung Năm Nơi công Chức Stt Họ và tên chuyên công việc sinh tác danh môn hỗ trợ Tham gia Mầm non GV 1 Nguyễn Thị Tuất 1970 Đại học áp dụng ThanhNê 4TA4 sáng kiến Tham gia Mầm non GV 2 Nguyễn Thị Hoài 1976 Đại học áp dụng ThanhNê 4TA4 sáng kiến Tham gia Mầm non GV Trung 2 Nguyễn Thúy Hồng 1994 áp dụng ThanhNê 4TA5 cấp sáng kiến 2.6. Các điều kiện cần thiết khi áp dụng sáng kiến. Sau khi áp dụng sáng kiến này tại lớp mình, tôi nhận thấy để phát huy tích cực, sáng tạo cho trẻ trong hoạt động giáo dục âm nhạc cần một số điều kiện sau: + Đối với giáo viên. - Với giáo viên phải luôn đưa ra kế hoạch, nhiệm vụ rõ ràng, cụ thể; thường xuyên đánh giá kết quả thực hiện của cô và trẻ. Phải luôn tự mình học hỏi, nâng cao chuyên môn nghiệp vụ, và đặc biệt thể hiện tốt năng khiếu của mình nếu có Đồng thời làm tốt công tác tuyên truyền tới các bậc phụ huynh. - Với trẻ do dặc điểm lứa tuổi, không nên gò ép, bắt buộc mà hãy để cho trẻ tự thể hiện, tự lựa chọn những điều trẻ thích, trẻ hứng thú tham gia. Cô giáo, người lớn chỉ là người giúp đỡ, hướng dẫn, hỗ trợ trẻ khi trẻ gặp khó khăn, khi trẻ cần. - Và một điều góp phần vào thành công của các cô là các bậc phụ huynh. Qua việc phối hợp với phụ huynh cô giáo sẽ có được sự giúp đỡ nắm bắt tình hình của trẻ để có cách giáo dục phù hợp hơn đồng thời để phát huy được tích 10
11. + Cơ sở vật chất. - Trang thiết bị, đồ dùng phục vụ cho các hoạt động đầy đủ, phong phú Trên đây là một số biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ 4 tuổi trong hoạt động giáo dục âm nhạc ở trường mầm non Thanh Nê. Trong quá trình triển khai thực hiện chắc chắn sẽ còn gặp một số vướng mắc, rất mong nhận được sự góp ý của các bạn đồng nghiệp để việc triển khai thực hiện sáng kiến đạt hiệu quả tốt hơn. IV. CAM KẾT KHÔNG SAO CHÉP Tôi xin cam kết đây là sáng kiến kinh nghiệm của bản thân, không sao chép của bất kỳ ai. CƠ QUAN ĐƠN VỊ Thanh Nê, ngày 03 tháng 12 năm 2018 ÁP DỤNG SÁNG KIẾN Tác giả sáng kiến Trương Thị Thủy XẾP LOẠI CỦA HỘI ĐỒNG THI ĐUA KHEN THƯỞNG 11