SKKN Một số biện pháp đưa giáo dục Stem vào dạy học nhằm nâng cao các năng lực cốt lõi trong môn Khoa học cho học sinh Lớp 5

Nội dung tóm tắt: SKKN Một số biện pháp đưa giáo dục Stem vào dạy học nhằm nâng cao các năng lực cốt lõi trong môn Khoa học cho học sinh Lớp 5

1. 57 Số học sinh đánh giá Hoàn thành giảm xuống sau quá trình thực hiện các giải pháp của sáng kiến không phải là điều đáng lo. Bởi theo bản thống kê, tôi nhận thấy tất cả số học sinh trong nhóm này sau khi thực hiện sáng kiến đã vượt lên mức Hoàn thành tốt. Lớp đối chứng được giữ nguyên các chỉ số như đầu năm, cho thấy phương pháp dạy học truyền thống còn nhiều hạn chế trong việc đáp ứng nhu cầu của giáo dục hiện đại. Phương pháp này mang tính thụ động cao, khiến học sinh chưa thực sự làm chủ tri thức và phát triển năng lực bản thân. Còn dạy học theo phương pháp STEM đã mang lại hiệu quả rõ rệt. Giúp học sinh học tập một cách tích cực, chủ động sáng tạo, phát triển toàn diện các năng lực cho học sinh. Năng lực của học sinh được nâng lên rõ dệt ở lớp thực nghiệm (5A1) được minh chứng rất rõ thông qua bảng khảo sát năng lực dưới đây: Bảng khảo sát năng lực môn Khoa học Lớp 5A1 Lớp 5A2 Năng lực Số lượng % Số lượng % Tự phục vụ, tự quản 43 100 41 100 Hoàn thành tốt 43 100 31 75,61 Hoàn thành 0 0 10 24,39 Chưa hoàn thành 0 0 0 0 Hợp tác 43 100 41 100 Hoàn thành tốt 43 100 20 48,78 Hoàn thành 0 0 21 51,22 Chưa hoàn thành 0 0 0 0 Tự học và giải quyết vấn đề 43 100 41 100 Hoàn thành tốt 43 100 10 24,39 Hoàn thành 0 0 27 65,85 Chưa hoàn thành 0 0 4 9,76
2. 58 Thông qua bảng khảo sát cho thấy cả 3 năng lực cốt lõi Tự phục vụ, tự quản; Hợp tác; Tự học và giải quyết vấn đề của lớp thực nghiệm 5A1 đã đạt 100% ở mức Hoàn thành tốt trong khi lớp đối chứng các chỉ số vẫn giữ nguyên như đầu năm. Điều này chứng minh mức độ thành công không nhỏ của sáng kiến. Bảng khảo sát mức độ hứng thú môn Khoa học Rất hứng thú Hứng thú Bình thường Không hứng thú Lớp Sĩ số SL % SL % SL % SL % 5A1 43 43 100 0 0 0 0 0 0 5A2 41 6 14,63 11 24,39 20 48,78 4 9,76 Dựa vào bảng thống kê kết quả khảo sát, mức độ hứng thú của học sinh lớp 5A1 đã có sự gia tăng đáng kể sau khi áp dụng sáng kiến, thể hiện qua các số liệu sau: Mức độ "Rất hứng thú" cuối năm học đạt 100%, tăng 86,05% so với đầu năm (13,95%). Đây là một kết quả vô cùng ấn tượng, cho thấy sự hiệu quả của sáng kiến trong việc khơi gợi hứng thú học tập cho học sinh. Đặc biệt, sáng kiến đã giúp 62,79% học sinh không có hứng thú với môn Khoa học (đầu năm) trở lên rất hứng thú vào cuối năm học. Đây là một thành công to lớn, góp phần nâng cao chất lượng học tập cho toàn bộ học sinh trong lớp. Có thể khẳng định rằng, sáng kiến đã đạt được những thành công bước đầu trong việc nâng cao mức độ hứng thú học tập cho học sinh lớp 5A1. Đây là một tín hiệu vui, hứa hẹn sẽ mang lại nhiều lợi ích cho các em trong quá trình học tập và phát triển sau này. Ngoài ra, cần lưu ý một số điểm sau: Kết quả khảo sát chỉ mang tính chất tương đối, cần có thêm nhiều nghiên cứu để đánh giá hiệu quả của sáng kiến một cách toàn diện. Cần tiếp tục theo dõi và điều chỉnh sáng kiến để phù hợp với nhu cầu và
3. 59 đặc điểm của học sinh. Nhìn chung, những kết quả thu được từ khảo sát cho thấy sáng kiến có tiềm năng lớn trong việc nâng cao hứng thú học tập cho học sinh. Việc tiếp tục nghiên cứu và phát triển sáng kiến này sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong tương lai. Mặt khác, sáng kiến "Một số biện pháp đưa giáo dục STEM vào dạy học nhằm nâng cao các năng lực cốt lõi trong môn khoa học cho học sinh lớp 5" cũng đã mang lại những kết quả tích cực về mặt định tính, góp phần nâng cao chất lượng dạy học và phát triển toàn diện cho học sinh. Cụ thể: Việc sử dụng các giải pháp giáo dục STEM trong sáng kiến đã áp dụng đối với môn Khoa học là một cách nhìn mới trong đổi mới phương pháp và hình thức dạy học trong nhà trường Tiểu học. Đây chính là một đề xuất về phương pháp dạy học hiện đại, hiệu quả phù hợp với yêu cầu giáo dục trong thời đại mới. Qua điều tra sau khi thực hiện mỗi hoạt động có vận dụng phương pháp dạy học mới với môn Khoa học thì đều nhận được câu trả lời của học sinh lớp 5A1 là đã hiểu và vận dụng kiến thức vào thực tiễn, đều tạo ra sản phẩm theo yêu cầu của bài học. Một minh chứng khẳng định tính hợp lý và đúng đắn của các giải pháp trong sáng kiến. Có thể nói đưa giáo dục STEM vào dạy học môn Khoa học đã mang đến những lợi ích to lớn cho việc khơi gợi niềm hứng thú và ham học hỏi ở học sinh. Phương pháp này cho phép các em tự do khám phá và tìm hiểu kiến thức theo chủ đề. Cùng với việc tạo ra sản phẩm STEM cũng khuyến khích học sinh vận dụng kiến thức vào thực tế, kích thích tư duy sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề. Các hoạt động STEM khuyến khích học sinh phát triển tư duy độc lập và sáng tạo. Khi tham gia vào các dự án STEM, học sinh được rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề, tư duy logic và làm việc nhóm hiệu quả. Việc tiếp cận với nhiều nguồn tài liệu, thông tin đa dạng trong quá trình thực hiện các hoạt động STEM giúp học sinh mở rộng tầm hiểu biết và phát triển tư duy phản biện. Các em có cơ hội học tập và áp dụng kiến thức từ nhiều lĩnh vực khác nhau như khoa
4. 60 học, công nghệ, kỹ thuật và toán học. Việc này giúp các em có cái nhìn tổng quan và sâu sắc hơn về thế giới xung quanh. Đưa giáo dục STEM trong môn Khoa học còn làm tăng cường tính chủ động và tích cực của học sinh. Ở đây, học sinh đóng vai trò chủ đạo trong việc lên kế hoạch, thực hiện và đánh giá sản phẩm STEM. Việc học tập của các em trở nên chủ động, tích cực hơn khi học sinh được tự tay thực hiện làm sản phẩm theo sở thích và năng lực của bản thân. Cuối cùng các giải pháp đưa giáo dục STEM vào dạy học môn Khoa học khuyến khích học sinh làm việc nhóm, chia sẻ ý tưởng, phối hợp thực hiện và thuyết trình sản phẩm. Qua đó, học sinh rèn luyện kỹ năng giao tiếp, hợp tác, thuyết trình và làm việc nhóm hiệu quả, tạo hứng thú và niềm vui khi học tập. Khi học sinh hứng thú, kết quả học tập cũng sẽ được cải thiện rõ rệt. Như vậy, sáng kiến “Một số biện pháp đưa giáo dục STEM vào dạy học nhằm nâng cao các năng lực cốt lõi trong môn khoa học cho học sinh lớp 5” đã đem lại hiệu quả cao trong việc dạy học. Việc áp dụng phương pháp này góp phần đổi mới phương pháp dạy học hiện nay ở bậc Tiểu học. Bài học kinh nghiệm. Qua quá trình thực hiện sáng kiến, tôi rút ra được một số kinh nghiệm sau: Kinh nghiệm thứ nhất: Chọn chủ đề STEM phù hợp là yếu tố then chốt cho thành công của hoạt động học tập. Để đảm bảo hiệu quả, chủ đề STEM cần đáp ứng tiêu chí gắn liền thực tiễn và gần gũi với học sinh. Dưới đây là một số bài học kinh nghiệm cụ thể: - Lựa chọn chủ đề phải xuất phát từ các vấn đề thực tế: Chọn những vấn đề mà học sinh có thể quan sát, trải nghiệm trong cuộc sống hàng ngày, hoặc những vấn đề đang được quan tâm trong xã hội. Ví dụ: ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, an toàn giao thông, v.v. - Lựa chọn chủ đề hướng đến giải quyết vấn đề thực tế: Chọn chủ đề giúp học sinh vận dụng kiến thức STEM để giải quyết các vấn đề thực tế. Ví dụ: thiết kế mô hình robot thu gom rác thải, - Lựa chọn chủ đề cần phù hợp với độ tuổi và trình độ học tập: Chọn chủ đề
5. 61 phù hợp với khả năng tiếp thu và mức độ hiểu biết của học sinh. Ví dụ: học sinh tiểu học có thể học về các chủ đề đơn giản như chế tạo chong chóng, gấp thuyền giấy, v.v. - Lựa chọn chủ đề chú ý đến sở thích và hứng thú của học sinh: Chọn chủ đề mà học sinh cảm thấy hứng thú sẽ giúp gia tăng động lực học tập và sáng tạo. Ví dụ: học sinh yêu thích âm nhạc có thể học về chế tạo nhạc cụ, học sinh yêu thích vẽ tranh có thể học về thiết kế đồ họa, v.v. Kinh nghiệm thứ hai: Khuyến khích học sinh tự do khám phá và sáng tạo: Cung cấp cho học sinh nguồn tài liệu tham khảo và hướng dẫn cần thiết, nhưng cũng khuyến khích học sinh tự do tìm tòi, khám phá và sáng tạo theo cách riêng của mình. Kinh nghiệm thứ ba: Cần thiết kế cách hoạt động STEM đa dạng. Đây là vấn đề rất cốt yếu vì: Hoạt động STEM đa dạng giúp thu hút học sinh với nhiều sở thích và năng lực khác nhau. Khi học sinh được tham gia vào các hoạt động thực tế, thú vị, hứng thú học tập của các em sẽ được nâng cao. 3. Khả năng áp dụng và nhân rộng: Sáng kiến không chỉ áp dụng trong môn Khoa học 5 trường Tiểu học Mỹ Thắng, huyện Mỹ Lộc mà còn có thể áp dụng rộng rãi cho các môn học khác và tất cả các khối lớp 4, 5 tại các trường Tiểu học trong cả nước. IV. Cam kết không sao chép hoặc vi phạm bản quyền. Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trên là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật. TÁC GIẢ SÁNG KIẾN Đặng Thị Nhung CƠ QUAN ĐƠN VỊ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN
6. 62 (ghi rõ nhận xét, phạm vi ảnh hưởng và hiệu quả áp dụng có đạt được mức cơ sở hay không, tính mới của sáng kiến là gì?) (Ký tên, đóng dấu) XÁC NHẬN CỦA PHÒNG GD&ĐT (Ký tên, đóng dấu)
7. 63 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Nguyễn Thanh Hải (2019). Giáo dục STEM/STREM từ trải nghiệm đến tư duy sáng tạo. Nhà xuất bản trẻ. 2. Bùi Phương Nga và cộng sự (2014). Khoa học 5. Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. 3. Bùi Phương Nga và cộng sự (2013). Vở bài tập Khoa học 5. Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. 4. Lê Văn Vinh và cộng sự (2020). Giáo dục STEM lớp 5. Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.
8. 64 PHỤ LỤC MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG STEM VÀ GÓC TRƯNG BÀY SẢN PHẨM STEM CỦA HỌC SINH LỚP 5A1