SKKN Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tạo hình cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi

Nội dung tóm tắt: SKKN Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tạo hình cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi

1. 1. PHẦN MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn đề tài, sáng kiến, giải pháp. Phát triển thẩm mỹ là một trong 5 lĩnh vực giáo dục toàn diện cho trẻ Mầm non. Với trẻ em nói chung và trẻ mầm non nói riêng đều có tâm hồn nhạy cảm với thế giới xung quanh, thế giới xung quanh chứa đựng bao điều mới lạ hấp dẫn. Trẻ thường tỏ ra dễ xúc cảm với cảnh vật xung quanh, trẻ dễ bị cuốn hút trước cảnh vật có nhiều màu sắc, hay 1 bông hoa đẹp, bức tranh sinh động, đồ chơi ngộ nghĩnh Với đặc điểm như vậy nên năng khiếu nghệ thuật thường được nảy sinh ngay từ tuổi ấu thơ. Vì vậy việc giáo dục thẩm mỹ cần được bồi dưỡng ngay từ tuổi mẫu giáo để ươm trồng những tài năng nghệ thuật cho tương lai. Nội dung hoạt động tạo hình trong trường mầm non là 1 phương tiện phát triển thẩm mỹ cho trẻ rất hữu hiệu. Thông qua hoạt động tạo hình giúp trẻ phát triển các chức năng tâm lí như khả năng tri giác các sự vật hiện tượng xung quanh, từ đó buộc trẻ phải tư duy và quá trình đó làm phát triển óc tưởng tượng sáng, ham muốn tạo ra cái đẹp. Đây là yếu tố cần thiết góp phần giúp trẻ phát triển toàn diện trên tất cả các lĩnh vực: Trí tuệ - Đạo đức - Thẩm mĩ - Thể lực. Từ đó, giúp trẻ hoàn thiện nhân cách, ngôn ngữ, tư duy, phát triển các kỹ năng thực hành, giao tiếp, ứng xữ. Để giúp trẻ có được cái nhìn bao quát về thế giới xung quanh, có được quan niệm đúng đắn và những nhận xét về cái hay, cái đẹp trong cuộc sống, hướng trẻ đến với cái “Chân – Thiện – Mĩ” thì người giáo viên trực tiếp chăm sóc giáo dục trẻ bắt buộc phải có một trình độ nhất định cả về chuyên môn lẫn kinh nghiệm sống nhằm truyền thụ cho trẻ những kiến thức, kĩ năng cần thiết. Với vai trò quan trọng đó, đòi hỏi người giáo viên mầm non phải thường xuyên học tập, bồi dưỡng, trau dồi kiến thức, kĩ năng để nâng cao năng lực sư phạm cho mình. Là cô giáo trực tiếp chăm sóc giáo dục trẻ hằng ngày, tôi luôn băn khoăn và tự hỏi làm thế nào để đạt được những mục đích đặt ra trong hoạt động tạo hình và bằng cách nào để đem đến cái hay cái đẹp trong hoạt động tạo hình nên tôi đã chọn đề tài “Một số giải pháp nh»m nâng cao chất lượng tạo hình cho trẻ mẫu giáo 3- 4 tuổi’’ Những kinh nghiệm mà tôi đưa ra xuất phát từ đặc điểm điều kiện của trường, lớp và ®Æc biÖt lµ phù hợp với đặc điểm của trẻ trong lớp tôi phụ trách. 1
2. 1.2. Điểm mới của đề tài, sáng kiến, giải pháp Điểm mới của đề tài mà tôi đang thực hiện là luôn chú trọng lấy trẻ làm trung tâm, phát huy khả năng sáng tạo theo cách riêng của trẻ. Chú trọng việc rèn nề nếp cho trẻ trong học tập; Xây dựng giờ dạy trên lớp và cải tiến phương pháp giảng dạy. Rèn luyện các kỹ năng hoạt động tạo hình thông qua các hoạt động khác nhằm góp phần hình thành ở trẻ những cảm xúc nghệ thuật, kỹ năng, kỹ xảo, năng lực quan sát; phát triển năng khiếu, phát triển trí nhớ, trí tưởng tượng, sáng tạo cho trẻ, giúp gây hứng thú đối với trẻ trong thể hiện và cảm nhận cái hay, cái đẹp phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, với phương châm “ Học mà chơi, chơi mà học’’. 1.3. Phạm vi áp dụng của đề tài, sáng kiến, giải pháp Đề tài nghiên cứu “Một số giải pháp nh»m nâng cao chất lượng tạo hình cho trẻ mẫu giáo 3- 4 tuổi’’ được áp dụng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ chăm sóc giáo dục mầm non. Trong quá trình nghiên cứu đề tài này tôi đã vận dụng các giải pháp đưa vào quá trình chăm sóc trẻ trong lớp mình phụ trách và mang lại hiệu quả cao. Đề tài được đồng nghiệp khen ngợi và cùng góp ý. Được hội đồng chuyên môn đánh giá cao và khuyến khích cần nhân rộng đề tài trong các trường MN toàn huyện, tỉnh và đăng trên trang Web . 2. PHẦN NỘI DUNG 2.1.Thực trạng của nội dung cần nghiên cứu. Hoạt động tạo hình chiếm vị trí quan trọng trong chương trình giáo dục mầm non, nó là phương tiện cơ bản cho việc giáo dục thẩm mỹ, giáo dục toàn diện cho trẻ ngay từ những năm đầu của cuộc sống. Hoạt động tạo hình là một trong những hoạt động hấp dẫn đối với trẻ mẫu giáo , nó giúp trẻ tìm hiểu, khám phá và thể hiện một cách sinh động những gì chúng nhìn thấy trong thế giới xung quanh , những gì làm cho chúng rung động mạnh mẽ và gây cho chúng những cảm xúc , tình cảm tích cực . Thông qua hoạt động tạo hình giúp trẻ mở rộng hiểu biết, phát triển khả năng tri giác, hình thành ở trẻ khả năng tư duy, phát triển xúc cảm - tình cảm - nhân cách trí tuệ - sự khéo léo - tính kiên trì. Đặc biệt là phát triển thẩm mỹ- nghệ thuật. 2
3. Tuổi mầm non trẻ ham thích được hoạt động tạo hình nhất là việc sử dụng bút màu tạo thành sản phẩm theo mẫu của cô, bút lông sử dụng màu nước dùng giấy để xé, vò theo ý thích của trẻ để tạo ra sản phẩm mà trẻ thích, dùng bút chì để vẽ các đồ vật, con vật mà trẻ yêu thích chính từ các sản phẩm trẻ tạo ra, trẻ đặt tên gọi ,và tưởng tượng ra những gì trẻ thích, từ đó làm nảy sinh tình cảm yêu cái đẹp, hướng tới cái đẹp đây là yếu tố cần thiết góp phần phát triển toàn diện cho trẻ . Đó là lý do tôi chọn đề tài “Một số biÖn pháp nh»m nâng cao chất lượng tạo hình cho trẻ mẫu giáo 3- 4 tuổi’’ * Thuận lợi Năm học 2018 – 2019 tôi được phân công dạy lớp mẫu giáo 3- 4 tuổi gồm 45 cháu trong đó có 28 cháu được chuyển từ lớp nhà trẻ lên còn lại 17 cháu là học sinh mới đến trường lần đầu. Líp häc kiên cố có đủ diện tích, sạch sẽ, thoáng mát, đủ ánh sáng để trẻ học tập. Mặt khác lớp được đầu tư đầy đủ trang thiết bị điện tử như máy tính, ti vi .phục vụ tốt cho việc ứng dụng công nghệ thông tin giúp giáo viên dễ dàng hơn trong việc chuyển tải kiến thức, tiết học cũng trở nên sinh động và hấp dẫn. Nhà trường quan tâm trang cấp đầy đủ thiết bị dụng cụ, đồ dùng dạy học. Chỉ đạo sâu sát về chuyên môn của BGH nhà trường. Bản thân là một giáo viên trẻ có trình độ chuyên môn trên chuẩn. Có năng khiếu về vẽ, nặn, xé dán luôn yêu nghề, mến trẻ, nhiệt tình, năng động, sáng tạo. Học sinh được chia theo độ tuổi và thực hiện đúng chương trình mầm non theo quy định của bộ Giáo mầm non nên việc nhận thức của trẻ trong lớp tương đối đồng đều. Một số trẻ đã có một số kĩ năng nhất định trong hoạt động tạo hình. Một số cha mẹ học sinh đã quan tâm đến việc học của con em góp phần nâng cao chất lượng dạy học nói chung và chất lượng môn tạo hình trong trường mầm non nói riêng. * Khó khăn Lớp tôi phụ trách với số lượng cháu quá đông so với quy định, hơn thế nữa còn 17 trẻ chưa học qua lớp nhà trẻ, vì vậy đa số trẻ rất rụt rè, nhút nhát, thụ động, kỹ năng hoạt động tạo hình như: kỹ năng vẽ, nặn, xé dán, kỹ năng cầm bút để tô vẽ, cách 3
4. sắp xếp bố cục tranh, lựa chọn màu sắc còn hạn chế. Đặc biệt là cách nhận xét sản phẩm, hay cách tri giác đối tượng còn thụ động có tâm lí chờ đợi cô hướng dẫn, chưa được mạnh dạn trong thực hiện tạo hình theo khả năng và ý thích của mình. Ban đầu tôi nhận thấy việc tổ chức các giờ hoạt động chung cho trẻ còn gò bó, chưa có sự sáng tạo, chưa gây được hứng thú cho trẻ còn áp đặt trẻ theo khuôn mẫu; chưa biết cách hướng để trẻ thể hiện được tính sáng tạo khi tham gia hoạt động tạo hình; chưa biết tận dụng môi trường xung quanh để làm giàu các biểu tượng cho trẻ, phương pháp cho trẻ hoạt động tạo hình trong giờ chưa thực sự tích cực, bản thân chưa biết cách gợi mở, chưa gây hứng thú để thu hút sự chú ý của trẻ vào giờ học, chưa thực sự lấy trẻ làm trung tâm. Nhận thức của một số phụ huynh học sinh còn chưa đồng đều, còn cho rằng việc cho trẻ đến trường chỉ chơi là chủ yếu. Phụ huynh chưa nắm bắt được nội dung cụ thể môn học nên chưa nhiệt tình cùng cô sưu tầm vật liệu liên quan đến môn học, chủ đề. Đặc biệt là phó thác cho giáo viên chưa quan tâm để dạy trẻ thêm ở nhà. * Khảo sát thực trạng: Vào đầu năm học, cuối tháng 9 tôi tiến hành khảo sát trẻ qua các bài học tạo hình như thể loại: Vẽ, năn, xé dán Tiến hành phân loại đạt và chưa đạt kết quả như sau: Nội dung Cảm nhận được cái Có kỹ năng tạo hình ( Thể hiện được sự sáng Tổng đẹp trong tác phẩm tạo Vẽ, nặn, xé dán ) tạo, bố cục bức tranh số trẻ hình khi tham gia hoạt động tạo hình. 3 Đạt Chưa đạt Đạt Chưa đạt Đạt Chưa đạt 45 20/45 25/45 21/45 24/45 17/45 28/45 = 44,4 % = 55,6% = 46,7% = 53,3% = 37,8% = 62,2 % Qua thực tế khảo sát thấy được khả năng tạo hình của trẻ Mẫu giáo bé đạt kết quả chưa cao , bài vẽ, xé dán của trẻ còn đơn điệu , ngoạch ngoạc không theo mẫu của 4
5. cô , trẻ tô màu còn lem ra ngoài , bố cục tranh chưa đẹp , chưa cân đối , bài vẽ, xé dán, nặn chưa thể hiện được tính sáng tạo thẩm mỹ. Cụ thể tỷ lệ đạt còn thấp , chưa đạt chiếm tỷ lệ cao. Vì vậy tôi rất băn khoăn lo lắng đưa ra “Một số giải pháp nh»m nâng cao chất lượng tạo hình cho trẻ mẫu giáo 3- 4 tuổi’’ 2.2. Các giải pháp Giải pháp 1: Xây dựng nề nếp học tập trong hoạt động học trên lớp. Tháng đầu tiên của năm học, tôi thường xuyên chú trọng trong việc dạy trẻ và đưa trẻ vào nề nếp. Ngay từ những giờ học đầu tiên, trẻ chưa quen với các hoạt động học tập, chưa tập trung chú ý học, có những trẻ còn nhút nhát, rụt rè, có những trẻ chưa biết cầm bút, chưa biết tô màu, chưa biết cầm giấy để xé, chưa biệt nhào đất đẻ nặn, tư thế ngồi chưa đúng. Để rèn luyện cho trẻ có nề nếp ngồi học tốt, tôi luôn động viên, khuyến khích bằng những lời ca, tiếng hát, câu chuyện, trò chơi dần dần tôi đã đưa trẻ vào nề nếp và tôi sắp xếp những cháu học kém ngồi cạnh những cháu học khá, những cháu nghịch ngồi cạnh những cháu ngoan và tập cho trẻ những thói quen trong giờ học: Phải có tính kiên trì đẻ tạo được sản phẩm, không nói chuyện tự do, không cười đùa trong giờ học với giải pháp như vậy tôi đã gây được sự chú ý của trẻ để giúp trẻ say sưa hơn khi học bài hơn. Giải pháp 2: Xây dựng môi trường học tập và làm quen với môi trường xung quanh tạo cho trẻ có tư duy tưởng tượng, óc sáng tạo giúp trẻ học tốt bộ môn tạo hình. Trang trí tạo môi trường nghệ thuật để gây cảm xúc, gây ấn tượng cho trẻ về nghệ thuật tạo hình. Tạo môi trường đẹp trong lớp là để khi trẻ đến lớp ấn tượng đầu tiên tác động vào trẻ là toàn bộ sự bài trí, cách sắp xếp trang trí lớp học của bé. Bé quan sát xung quanh xem lớp mình có khác nhà bé không? Có đẹp hơn nhà bé không? Chính môi trường lớp học sẽ tạo ấn tượng khó phai trong bé. Đây là tác động cần thiết để hình thành cảm xúc nghệ thuật cho trẻ. Vì vậy tôi đã tìm hiểu yêu cầu của chủ đề , chủ điểm, căn cứ vào cấu trúc phòng học của lớp mình và đặc điểm tâm lí của trẻ ở độ 3 tuổi mà tạo môi trường nghệ thuật xung quanh trẻ. 5
6. Trẻ em vốn rất hiếu kỳ, chúng tò mò mong muốn được khám phá tất cả mọi vật xung quanh chúng. Những hình ảnh, những ấn tượng mà trẻ thu nhận được trong những năm tháng tuổi thơ sẽ hằn sâu trong trí nhớ suốt cả cuộc đời của trẻ. Những điều đó ảnh hưởng rất nhiều đến sự phát triển sau này của trẻ. Chính vì vậy tôi luôn tâm niệm: Sẽ trang bị cho trẻ một thế giới tự nhiên, một môi trường học tập tốt nhất ở ngay tại khu trường thân yêu của bé của trẻ. Trước hết tôi làm đẹp môi trường lớp học về trang trí các mảng tường và sắp đặt các tủ đồ dùng, đồ chơi một cách khoa học, đẹp mắt. Từ cách bố trí, sắp xếp nội vụ trong lớp, trưng bày đồ dùng, đồ chơi sao cho hấp dẫn đẹp mắt mà vẫn gọn gàng ngăn nắp. Khi trang trí lớp bao giờ tôi cũng chú ý tới những mảng tường lớn trong góc chơi, hoặc những mảng trung tâm mà trẻ thường hoạt động để trang trí. Các mảng này vừa được sử dụng để trang trí vừa được gắn những hình ảnh rất ngộ nghĩnh, sinh động. Từ những nguyên vật liệu đơn giản, dễ kiếm tôi đã cắt, vẽ dán trang trí những hình ảnh ngộ nghĩnh, có hiệu quả giáo dục. Như cây nổi có kích cỡ lớn để trang hoàng cho lớp học của mình. Ngoài ra tôi thường xuyên cho trẻ dạo chơi ngoài trời, quan sát, ngắm nhìn và tìm hiểu những bông hoa, những loại cây, giúp làm quen với môi trường xung quanh tạo cho trẻ có tư duy tưởng tượng, óc sáng tạo. VD: Ở mảng hoạt động tạo hình : Tôi giới thiệu đây là ngôi nhà nghệ thuật của chúng mình. Chúng mình hãy cùng chọn một cái tên thật hay để đặt cho nó nhé. Nào ai có ý kiến cô gợi ý các tên như sau: Hoạ sĩ nhí, bé khéo tay, bé làm hoạ sĩ, hoạ sĩ tí hon Cho trẻ thảo luận và lựa chọn nếu trẻ nào nghĩ được tên khác hay hơn cô có thể chọn làm tên góc hoạt động. Bây giờ ngôi nhà này đã có tên rồi: cô giới thiệu với chúng mình đây là hình ảnh hai bạn gấu đang tập vẽ tranh, bạn thỏ đang nặn tranh này do cô tự làm lấy chúng mình thấy có gì đẹp không? Còn đây là bức tranh vẽ về ngôi nhà mơ ước của bạn Bão Tiên năm trước học ở đây, còn đây là tranh của bạn Nhã Phương vẽ con Gà, con Vịt, đáng yêu đấy. Bây giờ cô muốn mỗi bạn hãy vẽ thật nhiều những sản phẩm để trang trí cho ngôi nhà của chúng mình đẹp hơn nhé. Cô muốn trong lớp mình ai cũng có sản phẩm được trang trí lên từng ngôi nhà nhỏ của chúng mình để cô thay các tranh vẽ của các bạn cũ, chúng mình có đồng ý không? 6
7. Từ lời gợi mở như vậy đã kích thích trẻ tạo ra sản phẩm mới. Để gây hứng thú cho trẻ trong góc tạo hình thì tuỳ theo từng chủ đề tiến hành mà tôi có thể chuẩn bị mảng cung cấp kiến thức, các nguyên vật liệu phù hợp và phong phú về chủng loại. Giải pháp 3: Sáng tạo làm đồ dùng đồ chơi để dạy trẻ. Như chúng ta đã biết: Đối với trẻ mầm non thì yếu tố đồ dùng đồ chơi vô cùng cần thiết và quan trọng trong các tiết học, nó giống như sách giáo khoa của học sinh tiểu học vậy. Chính vì thế mà đồ dùng cần phải đẹp, phong phú, sáng tạo, mới mẻ, đảm bảo sự an toàn tuyệt đối, dễ sử dụng thì tiết học sẽ đạt được 50% hiệu quả của sự thành công. Đặc biệt là những loại đồ dùng tự làm, luôn thực tế, sinh động và bám sát với yêu cầu của tiết học nên chắc chắn sẽ hấp dẫn trẻ hơn so với những loại đồ dùng mua sẵn. Hiểu được điều này nên tôi đã mang hết khả năng của mình để làm ra những loại đồ dùng, đồ chơi phong phú, nhiều chủng loại. Tôi vận động phụ huynh cùng mình thu gom, nhặt nhặn những loại phế liệu như lọ nhựa, can nhựa, vải lỉ vụn, mùn cưa, lá cây, bìa, giấy các loại, ống và chai tiếp nước, màu vẽ, vỏ thạch. Từ những loại phế liệu tưởng chừng như vô chi vô giác ấy nhưng bằng sự chịu khó, suy nghĩ, tìm tòi, sáng tạo với đôi bàn tay khéo léo của mình, tôi đã làm ra những loại đồ chơi đều có những nét sáng tạo riêng biệt, có hồn để thu hút sự chú ý của trẻ. Trẻ sẽ mong muốn được khám phá, quan sát, ngắm nhìn các loại đồ dùng đầy hấp dẫn của bé. Khi nhìn thấy chiếc can nhựa nay lại biến thành chiếc nàn xinh xắn hoặc những chiếc lọ nhựa, hộp thạch, nay trở thành những chiếc nồi cơm điện, chiếc siêu đun nước xinh xinh hay những chú rùa đáng yêu. Trẻ sẽ cảm nhận rõ nét, được ngắn nhìn, được sờ, được chơi, được học với các loại đồ dùng đồ chơi đầy hấp dẫn, khiến cho trẻ hứng thú thích đến trừng lớp hơn. Trong suốt một khoảng thời gian cố gắng thì số lượng đồ dùng tương đối nhiều đủ để phục vụ cho các tiết học và tôi lại tiếp tục tranh thủ vẽ tranh, tôi vẽ các bức tranh về con gà, con vịt về thế giới động, thực vật, về một số nghề trong xã hội và về muôn vàn những sự vật hiện tượng mà hàng ngày trẻ sẽ được quan sát nhận xét để tập vẽ, tập nặn theo mẫu của cô, theo đề tài hay theo ý thích. Với cả một kho tàng đồ dùng phong phú như vậy sẽ góp một phần không nhỏ làm lên sự thành công của các tiết dạy, cũng như nâng cao chất lượng của bộ môn tạo hình của trẻ 3-4 tuổi. 7
8. Giải pháp 4: Xây dựng giờ dạy trên lớp và cải tiến phương pháp giảng dạy. * Xây dựng giờ dạy trên lớp: Bộ môn Tạo hình là một bộ môn cần có sự đầu tư về thời gian để chuẩn bị cho tiết học tạo hình tốt. Ví dụ: Dạy đề tài: Vẽ hoa tặng cô. Ở mọi lúc, mọi nơi tôi cho trẻ đi thăm quan vườn trường để được quan sát, sờ mó, ngửi vật thật và cô gợi hỏi để trẻ nói lên suy nghĩ của mình, sau đó tôi căn dặn trẻ thêm về nhà quan sát ở vườn hoa nhà mình, hoặc chậu hoa xem hoa nở có đẹp không, màu sắc bông hoa đó như thế nào? cánh hoa xem to hay nhỏ. Có khoảng 50% số cháu nhà có chậu hoa cảnh, còn lại các cháu khác tôi nhắc khi mẹ mua hoa cắm bàn cho đẹp hoặc ngày rằm mẹ các con hay mua hoa thắp hương, các con nhớ quan sát thật kỹ màu sắc, cánh hoa, cuống hoa, lá hoa hình dáng làm sao để hôm sau đến lớp trả lời cho cô và các bạn nghe nhé! Khi đến tiết học, tôi chuẩn bị bút màu, vở vẽ cho trẻ và 2 tranh mẫu về các loại hoa. Vào giờ học, tôi cho trẻ vừa hát bài “Màu hoa” để tạo cảm giác thoải mái và cho tự quan sát tranh mẫu. Cô cùng trẻ đàm thoại, nhận xét một số loại hoa về màu sắc, hình dáng, lá to hay nhỏ, cánh hoa tròn hay dài, cuống hoa có gai hay không ? sau đó cho trẻ kể tên một số loại hoa mà trẻ biết. Cô gợi ý và hướng dẫn trẻ bằng lời rõ ràng để trẻ thực hiện tốt. Khi trẻ thực hiện cô uốn nắn sửa sai, động viên khuyến khích trẻ vẽ. Kết thúc giờ học, cô treo sản phẩm để trẻ tự nhận xét về bài của bạn của mình và bài vẽ đẹp, bài không đẹp. Với cách lên lớp như vậy tôi thấy giờ dạy đạt kết quả cao, không những trẻ vẽ được nhiều bông hoa mà còn sáng tạo thêm nhiều chi tiết như có bướm, ông mặt trời để bức tranh thêm đẹp. Không dừng lại ở kết quả đó mà tôi luôn suy nghĩ, tìm tòi, học hỏi để tìm ra những biện pháp tốt nhất, phấn đấu giảng dạy trên lớp như thế nào để gây được sự hứng thú cho trẻ khi học môn Tạo hình. * Cải tiến phương pháp giảng dạy. Trước tiên tôi chuẩn bị soạn giáo án chi tiết, nghiên cứu kỹ bài dạy, nắm chắc nội dung yêu cầu. Chuẩn bị kỹ đồ dùng trực quan: Tranh mẫu, vật mẫu, đẹp, sinh 8
9. động, hấp dẫn có đảm bảo tính sư phạm và phù hợp với nội dung bài dạy. Thường xuyên thay đổi cách giới thiệu bài: Bằng trực tiếp hoặc gián tiếp. Trước khi dạy kỹ năng mới phải thường xuyên cho trẻ ôn luyện kỹ năng đã học và cho trẻ làm quen với kỹ năng mới ở mọi lúc mọi nơi. Nội dung bài dạy phải đầy đủ và trình tự các phần để trẻ dễ nhớ. Ví dụ: Bài dạy gồm 3 phần: thứ nhất tạo được cảm xúc, thứ hai trẻ vẽ, thứ ba nhận xét sản phẩm. Muốn tạo được cảm xúc để gây được hứng thú và tập trung sự chú ý của trẻ, tôi cần chú ý đến các thủ thuật gây hứng thú với cách vào bài bằng vật thật, câu đố, bài hát, bài thơ, ca dao, đồng giao, các trò chơi dân gian, luôn tạo được tình huống bất ngờ kết hợp với với việc sử dụng đồ dùng trực quan sao cho đúng lúc, đúng chỗ, khoa học, hợp lý phù hợp với từng đề tài. Giờ học nhẹ nhàng, thoải mái không mang tính gò ép từ đó trẻ hào hứng, say mê học tập nảy sinh nhiều ý tưởng, qua đó trẻ mạnh dạn nêu ý định sẽ thể hiện vào bài học của mình. Ví dụ: Khi cho trẻ vẽ cây xanh tôi cho trẻ ra ngoài quan sát thiên nhiên, hướng cho trẻ quan sát một số cây khác nhau: Như cây chuối có hình dạng như thế nào? Cây nhãn, cây bàng có tán lá như thế nào.Trong khi quan sát tôi cho trẻ đàm thoại về đặc điểm, hình dáng, màu sắc, tán lá của từng loại cây để giúp trẻ phân biệt được sự giống và khác nhau của một số loại cây. Khi trẻ đã được quan sát cây, đàm thoại về đặc điểm, hình dáng, màu sắc của một số loại cây.Thì khi trẻ thực hiện bài vẽ về cây xanh, trẻ sẽ thực hiện được một cách dễ dàng và bài vẽ của trẻ đạt kết quả cao hơn. Trong mỗi giờ vẽ tôi cố gắng lồng ghép một số trò chơi đầu giờ để thay đổi trạng thái hoạt động căng thẳng của trẻ, giúp trẻ tinh thần thoải mái, tự tin hơn trong giờ học. Nhận xét đánh giá sản phẩm: Khi nhận xét đánh giá sản phẩm của trẻ, ngoài việc tuân thủ theo chuyên đề hướng dẫn, tôi còn phải thể hiện sự khéo léo, tế nhị của mình để động viên, kích lệ, khen ngợi sản phẩm khi trẻ làm được giúp cho trẻ tự tin, quyết tâm hơn. Tôi đã dùng lời lẽ dễ hiểu, gần gũi và hết sức tôn trọng các sản phẩm của trẻ. 9
10. Khi kết thúc tiết học tôi cho trẻ nhẹ nhàng vừa đi vừa hát bài “ Ra vườn hoa em chơi” - Bài “lá xanh” để giáo dục trẻ biết yêu thiên nhiên, yêu cái đẹp, yêu hoa, lá cỏ, cây và biết bảo vệ môi trường. Giải pháp 5: Đi sâu bồi dưỡng các đối tượng trẻ yếu kém và trẻ có năng khiếu tạo hình. Ngoài việc áp dụng trên tiết học, tôi còn thường xuyên chia đối tượng giỏi, khá, trung bình, yếu để tập cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi. Ví dụ: Trẻ yếu tôi thường hướng dẫn cho trẻ xem tranh và gợi cho trẻ vẽ, nặn, xé dán những mẫu từ đơn giản đến phức tạp. Ví dụ: Đối với trẻ nhút nhát: Tôi thường phối hợp với gia đình động viên trẻ vẽ những bức tranh mà trẻ yêu thích để tặng ông bà, cha mẹ Những trẻ khá, giỏi tôi gợi ý, yêu cầu cao hơn để trẻ phát huy khả năng sáng tạo. Ví dụ: “Trẻ vẽ ô tô”. Tôi gợi hỏi: “Con vẽ ô tô chạy ở đâu? Đường đồng bằng hay miền núi, trên bầu trời có gì? những chiếc gì chạy dưới sông, biển? Trẻ trả lời và có thể mô tả, tưởng tượng để vẽ một cách sinh động hơn. Bên cạnh đó trước khi tiến hành các đề tài tạo hình tôi thường xuyên trao đổi, thông báo với phụ huynh về các đề tài để phụ huynh có thể trò chuyện với trẻ ở tại gia đình về các đề tài đó. Từ đó giúp trẻ hiểu trước, hiểu sâu hơn, có cảm xúc về đề tài, từ đó trẻ sẽ hứng thú hoạt động khi cô đưa đề tài đó ra. Giải pháp 6: Tổ chức cho trẻ hoạt động tạo hình thông qua các hoạt động khác. Chúng ta biết rằng một ngày của trẻ ở trường trẻ được tham gia vào rất nhiều hoạt động. Thông qua các hoạt động trong ngày giáo viên có thể tổ chức cho trẻ tham gia các hoạt động tạo hình. Nhưng để trẻ tích cực tham gia hoạt động tạo hình trong các thời điểm này thì cần tạo ra một động lực để thúc đẩy trẻ. Ví dụ 1: Trong giờ hoạt động ngoài trời: Sau khi cho trẻ quan cây xanh, giáo viên tổ chức một cuộc thi nhỏ trong thời gian từ 1-2 phút (Thi ai là người vẽ cây xanh đẹp nhất) hay sau khi cho trẻ quan sát bông hoa hồng, giáo viên cho trẻ nhặt các nguyên liệu như: Sỏi, lá cây để xếp thành bông hoa Ví dụ 2: Giờ hoạt động góc, ở góc tạo hình, giáo viên giao trách nhiệm cho trẻ chuẩn bị các đồ dùng cho góc xây dựng (nặn cây hoa, nặn cây xanh, nặn các con vật 10
11. để các bác xây dựng trồng trong khu công viên, đưa các con vật về nuôi trong trang trại ) hay nặn, các loại rau, quả, các con vật, xé giấy thành dải làm bánh lọc, bún, để làm thực phẩm; vẽ tranh trang trí cho nhóm chơi gia đình Ví dụ 3: Trong giờ hoạt động chiều cho trẻ làm tranh mừng sinh nhật bạn, ngày 22/ 12; ngày 20/11 Giải pháp 7: Phối hợp với phụ huynh để nâng cao chất lượng tạo hình Độ tuổi ở trẻ mầm non sự ghi nhớ của trẻ rất là nhanh, nhưng ngược lại nếu trẻ không được luyện tập thường xuyên thì trẻ cũng dễ quên. Chính vì vậy cho nên bản thân thường phối hợp bằng nhiều hình thức: Thông qua các giờ đón trả trẻ, các buổi họp phụ huynh lớp, góc tuyên truyền, sổ liên lạc của trẻ. Nhằm tuyên truyền tới các bậc phụ huynh để các bậc phụ huynh nhận thức đầy đủ hơn về ý nghĩa và tầm quan trọng của hoạt động tạo hình đối với sự phát triển và sự hình thành nhân cách của trẻ. Đặc biệt là thông qua buổi họp phụ huynh đầu năm bản thân tự thiết kế tổ chức một hoạt động học “vẽ về bạn thân” dạy trực tiếp cho phụ huynh được dự và xem con mình học, như vậy phụ huynh càng hiểu hơn về việc học nói chung, hoạt động tạo hình nói riêng của con mình nó quan trọng như thế nào, phụ huynh cảm thấy rất vui sướng khi được xem con học. Thông qua đó vận động các bậc phụ huynh, hỗ trợ về nguyên vật liệu, phế liệu sẵn có ở địa phương để trẻ tham gia vào hoạt động tạo hình. Ví dụ: Đang thực hiện chủ đề “Gia đình’’ tôi nhờ phụ huynh sưu tầm đóng góp các loại hạt đậu, hạt mè, hạt dưa, các loại lá cây đã được ép khô những nguyên liệu này trẻ dùng để làm tranh, trong qúa trình trẻ làm và tiếp xúc với những loại nguyên liệu đó sẽ củng cố cho trẻ về chủ đề gia đình. Hoặc trước khi học bài vẽ về người thân trong gia đình sau buổi học tôi gặp gỡ để hướng dẫn phụ huynh cách vẽ người thân, kỹ năng tô màu nhờ phụ huynh về nhà tập cho trẻ vẽ. Ngoài ra còn tranh thủ nhờ phụ huynh làm bì trưng bày sản phẩm của trẻ (mỗi phụ huynh làm cho con mình 1 cái) Bên cạnh đó tôi còn chú trọng đến việc tạo góc trưng bày sản phẩm của trẻ ở ngoài cửa lớp để phụ huynh nắm được tình hình học tập của con em mình và có những biện pháp phối kết hợp cùng giáo viên rèn thêm kỹ năng cho trẻ. 11
12. Việc kết hợp giữa gia đình và cô giáo là không thể thiếu được nhằm giúp trẻ luỵên tập nhiều hơn, từ đó trẻ có được vốn kiến thức, kỹ năng về tạo hình, được cha mẹ thường xuyên củng cố và rèn luyện những gì đã học thì hiệu quả năng cao chất lượng tạo hình cho trẻ là rất cao . 2.3 Hiệu quả của sáng kiến: * Về phía học sinh Sau thời gian thực hiện các biện pháp trên đến nay tôi nhận thấy chất lượng tạo hình cháu lớp tôi đã có nhiều chuyển biến rõ rệt. Đã thực sự hình thành ở trẻ kỹ năng vẽ, nặn, xé dán , cách tô màu , bố cục bức tranh đẹp . Rèn luyện được khả năng quan sát , khuyến khích được óc tư duy, tính sáng tạo của trẻ khi tạo ra sản phẩm vẽ , xé dán tranh Phát triển ngôn ngữ , trí tuệ cho trẻ qua đàm thoại về tranh mẫu .Phát huy khả năng tự lập cho trẻ trong khi vẽ . Vì vậy kết quả đạt được khá mỹ mãn :Cụ Thể : Nội dung Cảm nhận được cái Có kỹ năng tạo hình ( Thể hiện được sự sáng Tổng đẹp trong tác phẩm tạo Vẽ, nặn, xé dán ) tạo, bố cục bức tranh số trẻ hình khi tham gia hoạt động tạo hình. 3 Đạt Chưa đạt Đạt Chưa đạt Đạt Chưa đạt 45 44/45 01/45 45/45 0 44/45 01/45 = 97,8 % = 2,2% = 100% = 97,8% = 2,2 % * Về phía giáo viên Bản thân nắm chắc mục tiêu, yêu cầu, phương pháp, sáng tạo trong các tiết dạy, đã tự xây dựng kế hoạch thực hiện ở nhóm lớp phù hợp với độ tuổi mình phụ trách. Linh hoạt trong tổ chức các hoạt động theo hướng lấy trẻ làm trung tâm nhằm phát huy tích cực, lôi cuốn trẻ tham gia vào các hoạt động sôi nổi. Bản thân có kỹ năng tổ chức hoạt động tạo hình một cách tự tin, linh hoạt hơn. 12
13. Năng khiếu về các hoạt động tạo hình của bản thân ngày càng được cũng cố và phát huy tốt hơn. Góc nghệ thuật của lớp phong phú và đa dạng, có nhiều đồ dùng đồ chơi và các các nguyên liệu thiên nhiên, các chất liệu phế thải để trẻ sử dụng rất lôi cuốn và thu hút hấp dẫn trẻ . Qua các đợt thanh tra, kiểm tra định kỳ, đột xuất về hoạt động tạo hình bản thân tôi đều được đánh giá cao và xếp loại tốt. * Về phía phụ huynh Đa số phụ huynh trong lớp đều hiểu rõ tầm quan trọng của công tác giáo dục trẻ ở trường, đặc biệt là nội dung cho trẻ hoạt động làm quen với tạo hình. Phụ huynh đã ủng hộ rất nhiệt tình về mọi mặt như tinh thần, vật chất để làm các đồ dùng phục phục hoạt động tạo hình cho con em. Đặc biệt thường xuyên trao đổi về tình hình học tập, các hoạt động của trẻ trên lớp để về nhà rèn luyện thêm. 3. PHẦN KẾT LUẬN 3.1. Ý nghĩa của đề tài, sáng kiến, giải pháp: Hoạt động tạo hình trong trường Mầm non là phương tiện phát triển thẩm mỹ cho trẻ, để trẻ có lòng đam mê với nghệ thuật, hướng tới cái đẹp trong cuộc sống. Đòi hỏi mỗi giáo viên chúng ta nói chung, cô giáo dạy lớp 3 tuổi nói riêng cần chú ý : Khi tổ chức thực hiện hoạt động tạo hình cho trẻ cần tạo bầu không khí thoải mái, dân chủ khi nhận xét, đánh giá sản phẩm tạo hình của trẻ. Khuyến khích những sản phẩm mang tính sáng tạo, nhận xét góp ý của trẻ về sản phẩm của bạn, động viên trẻ nêu những thắc mắc về vấn đề trẻ đang quan sát, tìm hiểu. Dành sự ưu tiên thích đáng cho những suy nghĩ thông minh, sáng tạo của trẻ, tạo điều kiện để trẻ tham gia nhận xét, bổ sung các câu trả lời của bạn. Tạo cho trẻ cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên, có cảm xúc với cái đẹp trong cuộc sống, bồi dưỡng 1 số kỹ năng cơ bản cần thiết như: cầm bút, sử dụng các nguyên liệu như màu nước, sáp màu Để tạo ra sản phẩm trẻ yêu thích. Đây là tiền đề đầu tiên, là yếu tố cần thiết để giúp trẻ tự tin học tốt các hoạt động tạo hình theo các thể loại vẽ, nặn, xé dán . 13
14. Chính vì vậy để làm tốt việc này, đòi hỏi cô giáo cần có tâm huyết yêu trẻ và sự phối hợp đồng bộ của nhà trường và gia đình. Có làm được như vậy mới giúp trẻ có được môi trường tốt phát triển toàn diện đưa trẻ hướng tới “ Chân – Thiện – Mỹ”. Để nâng cao chất lượng tạo hình cho trẻ mẫu giáo 3- 4 tuổi đòi hỏi người giáo viên cần phải linh hoạt nhanh nhẹn, sáng tạo những hình thức thủ thuật hấp dẫn mới lạ để thu hút trẻ vào hoạt động. Cần tìm tòi nghiên cứu tài liệu, tích cực học hỏi đồng nghiệp để nắm vững về nội dung, phương pháp và có nhiều kinh nghiệm trong việc cho tổ chức cho trẻ hoạt động tạo hình. Tích cực sưu tầm và đưa vật liệu tự nhiên dễ kiếm, dễ tìm vào hoạt động tạo hình của trẻ có sáng tạo, có hiệu quả. Trong quá trình tổ chức cho trẻ tham gia hoạt động tạo hình trong giờ hoạt động chung giáo viên phải biết sử dụng các thủ thuật để lôi cuốn sự chú ý của trẻ, phải tạo ra được động lực để trẻ cố gắng và tích cực tạo ra sản phẩm. Hình thức tổ chức phải nhẹ nhàng, tiết học phải tạo cho trẻ sự thoải mái, tránh mệt mỏi, trẻ tích cực, hứng thú trong khi học. Thường xuyên rèn kỹ năng, kỹ xảo cho trẻ thông qua các hoạt động khác. Tăng cường công tác phối kết hợp với phụ huynh trong việc rèn các kỹ năng tạo hình cho trẻ. Nâng cao trình độ tin học để có thể ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động giáo dục một cách linh hoạt, sáng tạo. Luôn tạo cảm giác an toàn cho trẻ, gần gũi quan tâm trẻ, động viên khích lệ trẻ kịp thời, đặc biệt khi tổ chức các hoạt động phải lấy trẻ làm trung tâm. Nắm vững đặc điểm của từng trẻ. Bản thân tin tưởng rằng những biện pháp mà bản thân đã thực hiện ở trên đã sẽ làm cơ sở vững chắc cho việc học tập môn tạo hình cũng như các môn học khác của trẻ những năm tiếp theo. 3.2. Kiến nghị , đề xuất * Đối với nhà trường: 14
15. Hàng tháng tổ chức cho giáo viên một buổi hội thảo về chuyên đề tạo hình để giáo viên trong trường học hỏi những kinh nghiêm của nhau, giúp cho giáo viên có những biện pháp sáng tạo, linh hoạt trong các giờ hoạt động tạo hình. Tạo điều kiện cho tất cả các giáo viên đều được dự giờ hội thi giáo viên dạy giỏi cấp cụm, cấp huyện. Vì đây là dịp mà giáo viên được học tập tốt nhất. * Với phòng giáo dục: Tạo điều kiện bổ sung những tài liệu tham khảo, trang thiết bị và đồ dùng phục vụ trong hoạt động tạo hình. Cần tăng cường hơn nữa các lớp tập huấn, bồi dưỡng để giáo viên có nhiều cơ hội học tập và rút kinh nghiệm cho bản thân. Trên đây là một khuyến nghị của tôi nhằm mục đích nâng chất lượng tạo hình cho trẻ. Kính mong nhà trường, phòng giáo dục và đào tạo tạo điều kiện giúp đỡ tôi. 15