Sáng kiến kinh nghiệm Áp dụng bản đồ tư duy trong dạy học Tiếng Anh cho học sinh Tiểu học

Nội dung tóm tắt: Sáng kiến kinh nghiệm Áp dụng bản đồ tư duy trong dạy học Tiếng Anh cho học sinh Tiểu học

1. CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN CẤP THÀNH PHỐ Kính gửi: Hội đồng sáng kiến thành phố Vĩnh Yên (Cơ quan thường trực: Phòng Kinh tế thành phố Vĩnh Yên) Tên tôi là: ĐẶNG THÚY PHƯỢNG Chức vụ: Giáo viên Đơn vị: Trường tiểu học Đống Đa – Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc Điện thoại: 0988 164 678 Email: dangthuyphuong.gvc1dongdavy@vinhphuc.edu.vn Tôi làm đơn này trân trọng đề nghị Hội đồng sáng kiến thành phố Vĩnh Yên xem xét và công nhận sáng kiến cấp thành phố cho tôi như sau: 1. Tên sáng kiến: Áp dụng bản đồ tư duy trong dạy học Tiếng Anh cho học sinh tiểu học. 2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Dạy học môn Tiếng Anh trong trường Tiểu học 3. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: 10/2015 4. Nội dung của sáng kiến 4.1. Ứng dụng bản đồ tư duy trong bước giới thiệu từ mới. 4.2. Áp dụng bản đồ tư duy trong việc kiểm tra từ vựng. 4.3. Sử dụng bản đồ tư duy trong việc dạy kỹ năng nói. 4.4. Áp dụng bản đồ tư duy trong việc dạy cấu trúc ngữ pháp. 5. Điều kiện áp dụng của sáng kiến: sáng kiến được áp dụng trong trường tiểu học với đầy đủ trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học môn Tiếng Anh cho học sinh. 6. Khả năng áp dụng: Áp dụng cho học sinh trong trường tiểu học. 7. Hiệu quả đạt được Sáng kiến kinh nghiệm được áp dụng đối với học sinh trong trường tiểu học và đã đạt được những hiệu quả cơ bản ban đầu giúp học sinh hứng thú hơn đối với giờ học Tiếng Anh. 8. Các thông tin cần được bảo mật (nếu có): Không
2. Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật, không xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của người khác và hoàn toàn chịu trách nhiệm về thông tin đã nêu trong đơn. , ngày tháng năm 2016 Vĩnh Yên, ngày tháng 3 năm 2016 Xác nhận của thủ trưởng đơn vị NGƯỜI NỘP ĐƠN ( ký tên, đóng dấu ) Đặng Thúy Phượng
3. CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập- Tự do- Hạnh phúc BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN 1. Lời giới thiệu Trên xu thế hội nhập với các nước trên toàn thế giới phương tiện chủ yếu và quan trọng nhất đó là ngoại ngữ. Và Tiếng Anh là một trong những ngôn ngữ có vai trò như một phương tiện tích cực hỗ trợ hiệu quả nhất. Vì vậy, nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và chất lượng bộ môn Tiếng Anh nói riêng là một trong những mối quan tâm hàng đầu của sự nghiệp giáo dục hiện nay. Chúng ta biết rằng những yếu tố tác động trực tiếp đến kết quả học tập của học sinh là phương pháp dạy học. Trong những năm gần đây phong trào đổi mới phương pháp dạy học có kết quả đáng ghi nhận đặc biệt là môn tiếng Anh. Bộ giáo dục đào tạo đã nghiên cứu đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực hóa hoạt động của học sinh. Phương pháp dạy học này tập trung và phát huy tính năng động, sáng tạo tích cực của học sinh nhằm tạo khả năng nhận biết và giải quyết vấn đề, coi học sinh là chủ thể hành động, khuyến khích các hoạt động tích cực, chủ động và sáng tạo trong việc dạy học ngoại ngữ. Dạy ngoại ngữ chọn giao tiếp làm phương pháp chủ đạo, năng lực giao tiếp là đơn vị dạy học cơ bản, coi giao tiếp vừa là mục đích vừa là phương tiện dạy học, phát huy tốt nhất vai trò chủ thể, chủ động của học sinh trong việc rèn luyện kỹ năng ngôn ngữ và ý thức học tập đúng đắn. Trong các giờ học, giáo viên chỉ đóng vai trò hướng dẫn, chỉ đạo trực tiếp để giúp học sinh tìm ra kiến thức cơ bản, chân lý đúng đắn, tạo môi trường để học sinh phát huy tối đa khả năng của mình trong các kỹ năng cơ bản: nghe, nói, đọc, viết. Qua đó, rèn luyện thói quen lao động, độc lập, sáng tạo phù hợp với yêu cầu của xu thế phát triển của thời đại.
4. Vì vậy, người giáo viên phải không ngừng tìm tòi các phương pháp dạy học mới để phát huy được tính tích cực của học sinh trong giờ học. Khi học sinh tự mình chủ động, hứng thú tham gia vào giờ học thì sẽ làm cho học sinh khắc ghi được bài học hơn. Do đó, tôi mạnh dạn chọn đề tài : “ Áp dụng bản đồ tư duy trong dạy học Tiếng Anh cho học sinh tiểu học ” để giúp các em học sinh có hứng thú hơn đối với giờ học Tiếng Anh. Từ đó, nâng cao chất lượng dạy và học của giáo viên và học sinh. Trong quá trình thực nghiệm tôi nhận thấy thái độ học tập của học sinh có chuyển biến rõ rệt, kết quả học tập cũng được nâng cao. Các em đã thích học môn Tiếng Anh hơn, hào hứng hơn và mạnh dạn hơn. 2. Tên sáng kiến: Áp dụng bản đồ tư duy trong dạy học Tiếng Anh cho học sinh tiểu học 3. Tác giả sáng kiến Họ và tên: Đặng Thúy Phượng Chức vụ: Giáo viên Đơn vị: Trường tiểu học Đống Đa – Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc Điện thoại: 0988164678 Email: dangthuyphuong.gvc1dongdavy@vinhphuc.edu.vn 4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Trường tiểu học Đống Đa – Thành phố Vĩnh Yên – Tỉnh Vĩnh Phúc 5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Dạy học môn Tiếng Anh trong trường Tiểu học 6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: 10/2015 7. Mô tả bản chất của sáng kiến 7.1. Nội dung của sáng kiến Thực trạng và biện pháp việc áp dụng bản đồ tư duy vào dạy Tiếng Anh trong trường tiểu học 7.1.1. Thực trạng - Thuận lợi: Năm học 2015 – 2016, nhà trường có 38 lớp với tổng số 1501 học sinh. Trong đó số học sinh được học Tiếng Anh là 100%. Là giáo viên trực
5. tiếp giảng dạy môn Tiếng Anh lớp 3 tôi nhận thấy trong quá trình dạy học của mình có những thuận lợi sau: + Được sự quan tâm sát sao của Ban giám hiệu nhà trường đối với môn học. Nhà trường đầu tư mọi cơ sở vật chất cần thiết cho môn học như: máy chiếu, đầu đĩa, tivi + Các bậc phụ huynh quan tâm hơn đến việc học của con em mình. + Học sinh có ý thức học tập đối với môn học. - Khó khăn: Bên cạnh những thuận lợi có được ở trên thì trong quá trình dạy và học tôi cũng có một số khó khăn nhất định. Là giáo viên trực tiếp giảng dạy môn tiếng Anh tôi đã nhận thấy trình độ nhận thức của học sinh trong môn học này không đều. Nhiều học sinh còn yếu kém, chỉ có một số học sinh nói, viết khá lưu loát. Từ đó khiến tôi phải trăn trở, suy nghĩ nhiều và cố gắng tìm ra nguyên nhân, từ đó có hướng khắc phục làm sao để giảm bớt số lượng học sinh yếu kém và nâng cao chất lượng học sinh giỏi. Qua thực tế, tôi nhận thấy một trong những nguyên nhân khiến số lượng học sinh yếu kém nhiều là do hoàn cảnh gia đình còn gặp nhiều khó khăn, điều kiện học tập của các em còn hạn chế, chưa đầy đủ, các em không có từ điển, sách tham khảo, băng hình, máy móc hỗ trợ để các em thực hành. Trường học còn gặp nhiều khó khăn về cơ sở vật chất như máy cát sét, tranh ảnh, sĩ số lớp đông. Nhưng nguyên nhân được các em nhắc đến nhiều nhất khi được hỏi ý kiến là do các em cảm thấy chưa hứng thú với môn học, rằng môn học này khó, kĩ năng nghe, nói, đọc, viết của các em chưa đạt yêu cầu. Đồng thời chưa có môi trường để giao tiếp Tiếng Anh hàng ngày nên các em chóng quên, từ đó dẫn đến tiếp thu chậm, lực học của các em không đồng đều. Chính từ thực tế này, nhằm cổ vũ, động viên, kích thích sự ham học của học sinh tôi cho rằng mỗi giáo viên cần nghiên cứu, áp dụng các phương pháp cho phù hợp với nội dung bài dạy, góp phần nào hướng học sinh vào nội dung bài học và ham muốn được học tiếng Anh. * Khảo sát hứng thú học tập của học sinh lớp 3A7, 3A8 trước khi thực hiện SKKN
6. Đầu mỗi năm học, để biết được kiến thức cũng như hứng thú học tập môn Tiếng Anh của học sinh đồng thời giúp mình tìm ra được những điểm yếu của học sinh cần bồi dưỡng, tôi luôn thực hiện một bài khảo sát để đánh giá mức độ của học sinh. Sau đây là kết quả khảo sát mà tôi thực hiện: *Kết quả khảo sát học sinh lớp 3 về hứng thú học tập môn Tiếng Anh trước khi thực hiện đề tài Số HS Kết quả Lớp dự khảo Rất thích Thích Bình thường Không thích sát SL % SL % SL % SL % 3A7 45 15 33,3% 18 40% 7 15,6% 5 11,1% 3A8 33 12 36,4% 16 48,5% 3 9,1 % 2 6,1% 7.1.2. Biện pháp Dựa trên kết quả điều tra ở trên, tôi luôn trăn trở, tìm tòi các biện pháp hiệu quả để giúp học sinh có được hứng thú hơn nữa trong việc học Tiếng Anh. Sau đây, tôi xin giới thiệu một số biện pháp áp dụng bản đồ tư duy cụ thể mà tôi đã tìm hiểu và áp dụng trong quá trình dạy học Tiếng Anh cho học sinh lớp 3 tại nhà trường. Qua những biện pháp này tôi thấy đạt được rất nhiểu hiệu quả trong công tác dạy và học đặc biệt là khơi dậy tư duy và sự ham tìm tòi của học sinh. * Ứng dụng BĐTD trong bước giới thiệu từ mới Đối với những bài có nhiều từ mới cùng chung một chủ đề, sử dụng bản đồ tư duy sẽ giúp học sinh dễ nhớ, nhớ được nhiều từ và nhớ lâu hơn . Từ đó các em có thể tìm ra các từ có liên quan đến bài học.
7. Từ chủ đề ở trung tâm của sơ đồ, giáo viên giới thiệu các từ có liên quan đến chủ đề của bài học. Bước 1: Trong Unit lớp 3, chủ đề của bài học là “My house”, giáo viên viết từ chủ đề. Bước 2: Giáo viên lần lượt giới thiệu các từ có liên quan bằng các nhánh. Bước 3: Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc từ. Bước 4: Giáo viên hướng dẫn học sinh vẽ một sơ đồ tương tự vào vở bằng cách dế dàng nhất. * Áp dụng bản đồ tư duy trong việc kiểm tra từ vựng
8. Bước 1: Giáo viên đưa ra một sơ đồ nói về “Classroom Objects” cùng với các hình ảnh. Bước 2: Giáo viên yêu cầu học sinh nhìn tranh và đọc các từ bằng Tiếng Anh. Như vậy với cách kiểm tra bài cũ thế này, giáo viên sẽ dạy cho học sinh quen dần với cách học và ghi nhớ từ vựng, ngữ pháp theo chủ đề một cách ngắn gọn, có hệ thống. Bên cạnh đó khi kiểm tra các bài đọc hiểu, học sinh không chỉ nắm các ý chính của bài học mà một lần nữa các em nhớ từ vựng trong ngữ cảnh và cách sử dụng của chúng thay vì các em chỉ nhớ từng từ riêng lẻ như trước đây, và một khi các em đã biết cách sử dụng của từ vựng thì chắc chắn sẽ nhớ từ lâu hơn cũng như vận dụng chúng linh hoạt hơn. Và trong khi trình bày, thuyết minh sơ đồ các em sẽ dần dần luyện tập cho mình kĩ năng diễn thuyết trước đám đông, tăng dần sự tự tin cũng như khả năng nói tiếng Anh. * Sử dụng bản đồ tư duy trong việc dạy kỹ năng nói
9. Để giúp học sinh có một kỹ năng nói Tiêng Anh tốt, người giáo viên cần phải hướng dẫn học sinh viết ra một dàn ý để trong khi nói không để thiếu ý, bỏ sót ý. Việc lập dàn ý dựa trên một sơ đồ tư duy là cách rất hiệu quả và được học sinh rất hứng thú. Trong giờ dạy kĩ năng nói cho học sinh lớp 3, tôi thực hiện các bước như sau: Bước 1: Đưa ra chủ đề nói “ Hãy nói về bản thân em” ( tên, tuổi, khả năng, sở thích ) Bước 2: Đưa ra mẫu câu và từ gợi ý. Bước 3: Cho học sinh thời gian để chuẩn bị bài nói.
10. Bước 4: Yêu cầu học sinh nhìn vào sơ đồ gợi ý và nói về bản thân mình. * Áp dụng bản đồ tư duy trong việc dạy cấu trúc ngữ pháp Ở lớp 3, học sinh được học cấu trúc câu What is it? Và What are they?. Để giúp học sinh phân biệt rõ hơn cách dùng của hai cấu trúc câu này và giúp học sinh tránh nhầm lẫn giáo viên có thể sử dụng sơ đồ sau: Bước 1: Giáo viên đưa ra mẫu câu What is it? cùng câu trả lời và từ gợi ý. Bước 2: Giáo viên hướng dẫn học sinh hỏi và trả lời với mẫu câu trên. Bước 3: Giáo viên đưa ra mẫu câu What are they? cùng câu trả lời và từ gợi ý. Bước 4: Giáo viên cho học sinh luyện tập với mẫu câu What are they? Bước 5: Giáo viên cho học sinh nhìn sơ đồ và phân biệt giữa 2 mẫu câu. Học sinh quan sát bản đồ và có thể nhận ra được khi nào dùng What is it? Và khi nào thì dùng mẫu câu What are they?. Từ đó học sinh có thể dễ dàng luyện tập hỏi và trả lời với hai mẫu câu này. 7.2. Khả năng áp dụng của sáng kiến Sau đây là kết quả học tập của học sinh khối 3 năm học 2015- 2016 so với kết quả đầu năm mà tôi đã tổng hợp được:
11. Số HS Kết quả Lớp dự khảo Rất thích Thích Bình thường Không thích sát SL % SL % SL % SL % 3A7 45 18 40% 22 48,9% 5 15,6% 0 0% 3A8 33 14 42,4% 17 51,5% 2 6,1% 0 0% So sánh giữa hai kết quả khảo sát đầu năm học và kết quả khảo sát cuối năm học sau khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm ta có thể nhận thấy kết quả cụ thể mà học sinh đạt được như sau: Kết quả Dưới Giỏi Khá Trung bình Thời gian Trung bình Đầu năm học 21( 37%) 40( 38%) 12( 13%) 5 ( 12% ) Cuối năm học 32 ( 41%) 36 ( 46/1% ) 10 ( 12,8% ) 0 ( 0%) Qua quá trình thực tế giảng dạy ở các khối lớp, khi áp dụng bản đồ tư duy vào các tiết học tôi thấy có hiệu quả rõ rệt. Bài học có sức lôi cuốn, hấp dẫn học sinh học tập nhiều hơn, gây nên sự hứng thú học tập ở mỗi học sinh, học sinh tập trung vào bài học hơn. Giúp cho việc truyền đạt kiến thức của giáo viên có hiệu quả nhiều so với trước. Việc tiếp thu bài của học sinh có tiến bộ rõ rệt. Đầu năm có rất nhiều em còn sợ học bộ môn, không thích học đến nay chất lượng học đã tăng khá đồng đều. Đa số các em đã thích học môn tiếng Anh, ở các tiết học có phần sôi nổi hơn, lượng học sinh tham gia phát biểu xây dựng bài khá nhiều, góp phần làm cho giờ học sinh động. Chất lượng học tập của học sinh dần được nâng cao. 8. Các thông tin cần được bảo mật (nếu có): Không 9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến Để sáng kiến có thể thực hiện một cách hiệu quả, những điều kiện cần thiết cần có là: Cần có sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Ban giám hiệu trong nhà trường. Được đầu tư trang thiết bị cần thiết cho môn học như: đài, sách giáo khoa, tranh ảnh 10. Lợi ích thu được khi áp dụng sáng kiến
12. Đối với bản thân tôi khi áp dụng đề tài này vào thực tế giảng dạy trên lớp học, tôi nhận thấy các em cảm thấy hào hứng hơn và mạnh dạn hơn trong các giờ học. Giáo viên có thời gian bao quát lớp hơn, hướng đến mọi đối tượng học sinh trong lớp, thực hiện tiết dạy nhẹ nhàng hơn và đạt hiệu quả cao. Khi áp dụng sáng kiến này đối với học sinh, các em rất hào hứng và hăng hái tham gia vào tiết học. Giờ học Tiếng Anh đối với các em trở nên nhẹ nhàng và thú vị. Kết quả học tập của các em cũng được tiến bộ rõ rệt. 11. Danh sách những tổ chức, cá nhân đã tham gia áp dụng dùng thử hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu Phạm vi/lĩnh TT Tên tổ chức/cá nhân Địa chỉ vực áp dụng sáng kiến Trường tiểu học Đống 1 Học sinh lớp 3A7 Đa – Vĩnh Yên – Vĩnh Cả lớp Phúc Trường tiểu học Đống 2 Học sinh lớp 3A8 Đa – Vĩnh Yên – Vĩnh Cả lớp Phúc , ngày tháng năm 2016 Vĩnh Yên, ngày tháng 2 năm 2016 Thủ trưởng đơn vị Người viết sáng kiến ( ký tên, đóng dấu ) Đặng Thúy Phượng