Sáng kiến kinh nghiệm Hướng dẫn học sinh phương giải bài tập Vật Lý THCS

Nội dung tóm tắt: Sáng kiến kinh nghiệm Hướng dẫn học sinh phương giải bài tập Vật Lý THCS

1. Hướng dẫn học sinh phương pháp giải bài tập Vật lí THCS dễ. Việc học sinh hoàn thành tốt các bài tập ở nhà không những chỉ giúp các em nắm vững tri thức đã học cũng như rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo cần thiết, mà còn giúp các em chuẩn bị tốt nhất cho việc tiếp thu kiến thức mới. Vì thế bên cạnh những bài làm phục hồi, luyện tập và sáng tạo trên cơ sở kiến thức đã học cần phải giao cho học sinh những bài làm mang những yếu tố chuẩn bị cho việc tiếp thu chi thức mới. Có như vậy mới đảm bảo được việc tiếp thu một cách tích cực, tự lực đối với những tri thức mới. Ta có thể giao bài tập về nhà cho học sinh bằng nhiều hình thức: + Giao bài tập trong thời gian truy bài đầu giờ. + Giao bài tập sau tiết học. + Giao bài tập theo hệ thống bài tập SGK, SBT, sách tham khảo + Giao bài tập theo dạng, theo chuyên đề. Một biện pháp quan trọng nữa để đảm bảo công tác hướng dẫn học ở nhà có kết quả là cần có những biện pháp kiểm tra, động viên, khích lệ kịp thời và phù hợp: + Kiểm tra vở ghi, vở bài tập. + Cho điểm khuyến khích những học sinh có nhiều cố gắng hoặc chuyển biến trong học tập, . . .  Kết quả so sánh đối chứng. * Kết quả khảo sát trước khi thực hiện Sáng kiến kinh nghiệm. Sĩ Giỏi Khá TB Yếu - Kém Lớp số SL % SL % SL % SL % 8C 33 3 9, 09 7 21, 21 16 48, 48 7 21, 21 9C 36 5 13, 9 14 38, 9 8 22, 2 9 25 23
2. Hướng dẫn học sinh phương pháp giải bài tập Vật lí THCS * Kết quả khảo sát sau khi thực hiện Sáng kiến kinh nghiệm. Sĩ Giỏi Khá TB Yếu Lớp số SL % SL % SL % SL % 8C 33 7 21, 21 10 30, 3 12 36, 36 4 12, 12 9C 36 8 22, 2 18 50 6 16, 7 4 11, 1 Qua so sánh đối chứng kết quả tôi thấy tỉ lệ điểm: Khá, Giỏi tăng, điểm Yếu giảm cụ thể là: - Đối với lớp 9: Giỏi tăng 8, 3% ; Khá tăng 11, 1% ; Yếu giảm 13, 9%. - Đối với lớp 8: Giỏi tăng 12, 12% ; Khá tăng 9, 09% ; Yếu giảm 9, 09%. 24
3. Hướng dẫn học sinh phương pháp giải bài tập Vật lí THCS Phần 3 KẾT LUẬN 1. Những vấn đề quan trọng nhất được đề cập đến của sáng kiến kinh nghiệm Trong quá trình giảng dạy bộ môn Vật lí ở trường THCS việc hình thành cho học sinh phương pháp, kỹ năng giải bài tập Vật lí là hết sức cần thiết, để từ đó giúp các em đào sâu, mở rộng những kiến thức cơ bản của bài giảng, vận dụng tốt kiến thức vào thực tế, phát triển năng lực tư duy cho các em, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, cụ thể là: + Giúp học sinh có thói quen phân tích đầu bài, hình dung được các hiện tượng Vật lí xảy ra trong bài toán sau khi tìm hướng giải. + Trong một bài tập giáo viên cần hướng cho học sinh nhiều cách giải (nếu có thể ). Để kích thích sự hứng thú, say mê học tập cho học sinh rèn thói quen tìm tòi lời giải hay cho một bài toán Vật lí. + Khắc sâu cho học sinh nắm chắc các kiến thức bổ trợ khác. Có như vậy việc giải bài tập Vật lí của học sinh mới thuận lợi và hiệu quả. Để làm được điều này: - Giáo viên cần tự bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ chuyên môn, thường xuyên trao đổi, rút kinh nghiệm với đồng nghiệp. - Nắm vững chương trình bộ môn toàn cấp học. - Giáo viên cần hướng dẫn học sinh nghiên cứu kỹ các kiến thức cần nhớ để ôn tập, nhớ lại kiến thức cơ bản, kiến thức mở rộng, lần lượt nghiên cứu kỹ các phương pháp giải bài tập sau đó giải các bài tập theo hệ thống từ dễ đến khó, so sánh các dạng bài tập để khắc sâu nội dung kiến thức và cách giải. Trên cơ sở đó học sinh tự hình thành cho mình kỹ năng giải bài tập. 25
4. Hướng dẫn học sinh phương pháp giải bài tập Vật lí THCS 2. Hiệu quả thiết thực của sáng kiến kinh nghiệm nếu được triển khai, áp dụng trong ngành Từ việc hướng dẫn học sinh phương pháp giải một bài tập vật lý nêu trên, trong năm học qua tôi thấy đa số học sinh ở các lớp khảo sát đã vận dụng một các linh hoạt vào việc giải bài tập, học sinh có khả năng tư duy tốt hơn, có kỹ năng vận dụng kiến thức vào giải bài tập tốt hơn, linh hoạt hơn. Do vậy phương pháp giải bài tập Vật Lý trên đây được xem là một sáng kiến kinh nghiệm góp phần giải quyết rất hiệu quả đối với các dạng bài phức tạp của bộ môn. Đây cũng là một hướng nghiên cứu giúp giáo viên tìm ra các phương pháp nhằm giải quyết các dạng toán khác trong chương trình vật lý trung học cơ sở. Trong quá trình giảng dạy để đạt được kết quả tốt, tôi thiết nghĩ việc tìm ra các phương pháp giải, nắm và vận dụng linh hoạt, sáng tạo các nguyên lý vật lý để áp dụng vào các dạng bài tập là rất cần thiết đối với người giáo viên. Nó giúp học sinh học tập tốt và đạt hiệu quả cao hơn trong học tập. Góp phần nhất định vào việc nâng cao chất lượng dạy và học trong ngành giáo dục và đào tạo nói chung và tại trường trung học cơ sở Suối Hoa nói riêng. 3. Kiến nghị với các cấp quản lý Việc giáo viên tìm hiểu các nguyên lý vật lý và đưa ra các phương pháp giải, các tính chất của phân môn vật lý vào bài giải là rất cần thiết, khi đó học sinh nắm bắt được thì việc học tập của học sinh đạt hiệu quả cao hơn Tuy nhiên để nâng cao chất lượng dạy và học bên cạnh giáo viên phải tích cực nghiên cứu, tìm ra phương pháp mới thì đòi hỏi học sinh trong quá trình học tập của mình muốn đạt kết quả tốt, thì học sinh cần phải có những phương pháp học tốt, học sinh phải có những kiến thức trên cơ sở lý thuyết được trang bị trong các giờ lên lớp. Học sinh cần có những phương pháp tư duy nhanh. Muốn đạt được các yêu cầu đó học sinh cần biết rõ và hiểu rõ bản chất vấn đề, hiểu rõ nội dung các nguyên lý vật lý. Các nguyên lý đó giúp học sinh định hướng được 26
5. Hướng dẫn học sinh phương pháp giải bài tập Vật lí THCS cách giải cho bài tập hay một dạng bài tập nên việc giải bài tập sẽ đơn giản và dễ dàng hơn. Tôi thiết nghĩ trong quá trình dạy học người giáo viên cần biết kết hợp chặt chẽ giữa công tác giảng dạy thường xuyên với công tác nghiên cứu lí luận, đúc rút kinh nghiệm, gắn nghiên cứu lí luận từ các tài liệu, giáo án, giáo trình, các loại sách tham khảo, tham gia các diễn đàn khoa học trên mạng Iternet và những kinh nghiệm rút ra từ thực tiễn giảng dạy để tìm ra những cách giải mới, sáng tạo. Quá trình nghiên cứu giáo viên cần vận dụng triệt để, sáng tạo các nguyên lý vật lý để áp dụng vào việc giải các bài tập nhằm đạt kết quả cao. Công tác nghiên cứu khoa học nếu được tiến hành thường xuyên của mỗi cá nhân, đồng thời có sự quan tâm chỉ đạo, giúp đỡ, động viên của tổ chức, cá nhân phụ trách sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo nói chung và chất lượng dạy và học tại trường nói riêng. Vì vậy đề nghị các cấp quản lí quan tâm hơn nữa đến mức độ thiết thực của các đề tài nhằm mục đích làm cho nội dung của đề tài được vận dụng nhiều hơn rộng hơn và ngày càng hoàn thiện hơn Trong quá trình nghiên cứu, khảo sát thực tiễn mặc dù chủ nhiệm sáng kiến kinh nghiệm đã rất cố gắng tìm tòi nghiên cứu, đồng thời nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của đồng nghiệp song do trình độ và phương pháp nghiên cứu khoa học còn hạn chế, thời gian thực hiện ngắn, nên khả năng luận giải vấn đề trong sáng kiến còn ở mức độ nhất định. Sáng kiến này chưa phải là một tài liệu tham khảo tốt nhất, nhưng nó cũng góp thêm một phương pháp mới trong cả giảng dạy và nghiên cứu khoa học giúp tôi nâng cao nhận thức, trình độ kiến thức và kinh nghiệm thực tiễn không ngừng nâng cao chất lượng giảng dạy. Tôi hy vọng sáng kiến kinh nghiệm này có thể đóng góp một phần nào đó để bạn đọc tìm hiểu, có thể là phương pháp thú vị mà để bạn đọc tham khảo. Đồng thời cũng đóng góp cho tôi những ý kiến hay trong việc tiếp tục xây dựng và ngày càng hoàn thiện sáng kiến kinh nghiệm này, phục vụ tốt hơn vào thực tiễn giảng dạy và giúp các em học sinh thấy được vai trò quan trọng của phần bài tập trong 27
6. Hướng dẫn học sinh phương pháp giải bài tập Vật lí THCS bộ môn Vật Lý và từ đó có phương pháp học tập phù hợp để có đạt kết quả học tập tốt hơn. Sau thời gian nghiên cứu tìm hiểu, được sự quan tâm giúp đỡ của ban giám hiệu nhà trường cũng như tổ chuyên môn tôi đã thực hiện thành công việc: “Hướng dẫn học sinh phương pháp giải bài tập vật lí THCS” với mong muốn: phát triển năng lực duy rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo cho học sinh trong việc học tập bộ môn Vật lí. Nhằm nâng cao chất lượng bộ môn nói riêng, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường nói chung. Tuy nhiên vì điều kiện thời gian, cũng như tình hình thực tế nhận thức của học sinh ở địa phương nơi tôi công tác và năng lực cá nhân có hạn, nên việc thực hiện sáng kiến kinh nghiệm này chắc hẳn không tránh khỏi thiếu sót. Kính mong các đồng chí và các bạn đồng nghiệp, trao đổi và góp ý để giúp tôi hoàn thiện hơn sáng kiến kinh nghiêm này. Tôi xin trân trọng cảm ơn ! Bắc Ninh, ngày 10 tháng 10 năm 2017 Người viết Nguyễn Thị Loan 28
7. Hướng dẫn học sinh phương pháp giải bài tập Vật lí THCS Phần 4. PHỤ LỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO - Phương pháp giảng dạy vật lí. - NXB Giáo dục. - SGV Vật lí 8, 9. - NXB Giáo dục. - SGK Vật lí 8, 9. - NXB Giáo dục. - Hướng dẫn làm bài tập và ôn tập vật - NXB Giáo dục. lí 8, 9. - Tài liệu chuẩn kiến thức kĩ năng môn - NXB Giáo dục. Vật Lý THCS - Bài tập Vật lí THCS. - NXB Đại học Quốc gia TP HCM - Bài tập Vật lí chọn lọc dành cho học - PTS Vũ Thanh Khiết - PTS Vũ Thị sinh THCS. Oanh - Nguyễn Phúc Thuần. 29