Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 18-24 tháng tuổi ở trường Mầm non

Nội dung tóm tắt: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 18-24 tháng tuổi ở trường Mầm non

1. 10 nh­: To, nhá, mÇu ®á, xanh, vµng C¸c ®å dïng d¹y trÎ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh gi¸o dôc vµ tÝnh thÈm mü. Néi dung nhËn biÕt tËp nãi ë løa tuæi tõ 18 -> 24 th¸ng tuæi cã hai lo¹i bµi d¹y: - Lo¹i bµi d¹y lµm quen víi vËt: +NÕu néi dung bµi d¹y gióp trÎ lµm quen víi tªn gäi vµ 1 -> 2 ®Æc ®iÓm ®Æc tr­ng cña vËt th× mét lÇn luyÖn tËp c« gi¸o cho trÎ lµm quen víi 2 -> 3 vËt. VÝ dô: Trong bµi nhËn biÕt tËp nãi: “ con bß, con lîn “ c« t¹o t×nh huèng g©y høng thó cho trÎ mét c¸ch phï hîp, hÊp dÉn thu hót sù chó ý cña trÎ vµo néi dung bµi d¹y sau ®ã c« ®­a tõng con vËt ra vµ hái trÎ: Con g× ®©y? nã kªu nh­ thÕ nµo? Khi trÎ tr¶ lêi song theo c©u hái cña c«, c« tiÕp tôc ®Æt hai con vËt c¹ch nhau vµ ®Æt c©u hái: con g× ®©y? Kªu nh­ thÕ nµo? con g× kªu Ðc Ðc? Con g× kªu bß bß?. C« më réng tiÕt d¹y b»ng c¸ch hái trÎ nhµ c¸c ch¸u nu«i con g×? nã kªu nh­ thÕ nµo? con g× n÷a? C« cho trÎ xem tranh con bß, con lîn vµ ®Æt c¸c c©u hái nh­ trªn. cuèi giê häc c« cã thÓ cho trÎ ch¬i trß ch¬i b¾t ch­íc tiÕng kªu cña con vËt nh»m ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña trÎ, tËn dông mäi c¬ héi ®Ó ph¸t triÓn ng«n ng÷, trÝ tuÖ, t×nh c¶m cho trÎ. +NÕu néi dung bµi d¹y gióp trÎ lµm quen víi ®Æc ®iÓm cña mét vËt, th× mét lÇn luyÖn tËp C« cho trÎ lµm quen víi 4 -> 5 ®Æc ®iÓm cña vËt ®ã. VÝ dô: Trong bµi nhËn biÕt tËp nãi: “ con thá “ c« t¹o t×nh huèng g©y høng thó cho trÎ mét c¸ch nhÑ nhµng, hÊp dÉn thu hót trÎ. Sau khi cho thá xuÊt hiÖn c« m­în lêi thá chµo trÎ vµ d¹y chµo b¹n thá, c« ®Æt c©u hái: con g× ®©y? tai thá thÕ nµo? l«ng thá mÇu g×? ®u«i thá thÕ nµo? thá thÝch ¨n g×? víi hÖ thèng c©u hái nµy nh¨m ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ qua viÖc lµm quen víi mét sè ®Æt ®iÓm râ nÐt vÒ con thá. - Lo¹i bµi d¹y «n luyÖn: Cho trÎ «n luyÖn c¸c vËt ®· häc trong th¸ng, lóc ®Çu c« cho trÎ xem, nh¾c l¹i tõng vËt mét sau ®ã cho trÎ nhËn biÕt lùa chän tÊt c¶ c¸c vËt cïng mét lóc, mçi lÇn cho trÎ luyÖn tËp gåm 3 b­íc: B­íc 1: Quan s¸t. Khi cho trÎ quan s¸t vËt, c« kh«ng nãi ra ngay tªn gäi, ®Æc ®iÓn cña vËt mµ nªn ®Æt thµnh c©u hái ng¾n gän, chÝnh x¸c ®Ó dÞnh h­íng sù tr¶ lêi cña trÎ vµ ph¸t huy tÝnh chñ ®éng, tÝch cùc trong viÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ. NÕu trÎ kh«ng tr¶ lêi ®­îc, c« nãi cho trÎ biÕt vµ ®Æt l¹i c©u hái ®Ó trÎ nh¾c l¹i. B­íc 2: LuyÖn tËp. Trong b­íc luyÖn tËp c« nªn ®­a ra nhiÒu d¹ng c©u hái ®Ó trÎ tr¶ lêi. VÝ dô: + Con g× ®©y? + C¸i g× ®©y? + §Ó lµm g×? + Nh­ thÕ nµo? + Cã c¸i g×?
2. 11 Cïng mét néi dung tr¶ lêi, c« ph¶i ®Æt nhiÒu d¹ng c©u hái kh¸c nhau. VÝ dô: + Gµ g¸y thÕ nµo? + Con g× g¸y ß ã o ? Víi nh÷ng c©u hái trªn nh»m ph¸t triÓn ng«n ng÷ ®ång thêi kÝch thÝch sù ph¸t triÓn t­ duy cho trÎ. B­íc 3: Trß ch¬i. PhÇn cuèi c« cho trÎ ch¬i trß ch¬i chän tranh l«t« theo tªn gäi cña vËt hoÆc trß ch¬i vËn ®éng ( Chim bay ) nhÑ nhµng phï hîp víi néi dung bµi d¹y nh»m cñng cè kiÕn thøc trÎ võa lÜnh héi. Để phát huy khả năng nghe hiểu và nói ở trẻ tôi tận dụng môi trường thiên nhiên của trường như: vườn cây của bé, các loại cây cảnh, con vật trong khuôn viên trường, tổ chức các hoạt động phong phú đa dạng nhiều hình thức kích thích trẻ sử dụng ngôn ngữ để nhận biết thế giới xung quanh nhằm cung cấp mở rộng vốn từ, tăng khả năng hiểu biết cho trẻ. Trẻ 18-24 tháng đặc biệt hứng thú với sách, tranh ảnh đẹp, có màu sắc rực rỡ, thông qua tranh ảnh, sách mà ngôn ngữ trẻ phát triển tốt hơn, vì giai đoạn này trẻ tiếp thu ngôn ngữ một cách trực quan. Vì vậy giáo viên nên hướng cho trẻ tiếp xúc với tranh ảnh, sách phù hợp lứa
3. 12 Ngoài ra, tôi tổ chức cho trẻ tham gia vào các góc chơi. Vì khi trẻ chơi ở các góc, trẻ sẽ chơi cạnh bạn và chơi cùng bạn, từ đó trẻ phát triển các mối quan hệ và hành động chơi, khả năng giao tiếp bằng ngôn ngữ nói của trẻ ngày càng phát triển,vốn từ của trẻ ngày càng phong phú. Do đó, khi tổ chức các hoạt động vui chơi cho trẻ tham gia, tôi luôn tạo mọi cơ hội để trẻ được rèn luyện và phát huy khả năng nghe hiểu và nói một cách thuận lợi. Ví dụ: Trẻ chơi ở góc búp bê. Cô trò chuyện với trẻ “ em búp bê khóc con làm gì? ( Con hãy hát, giỗ cho em nín) Cho mình đồ chơi này Bạn cho búp bê ăn gì?
4. 13 2.4 Phát triển ngôn ngữ thông qua giờ học Dạy học “Lấy trẻ làm trung tâm” là phương pháp dạy học mà nhiều giáo viên cần đạt được trong nhiều năm học qua. Nó đòi hỏi người giáo viên phải có kiến thức vững vàng và phải thật sự linh hoạt sáng tạo trong phương pháp, hình thức tổ chức, tạo nhiều cơ hội cho trẻ được hoạt động, cách dạy này không phải là một chiều mà phải có sự hợp tác giữa hai chiều, đặc biệt từ phía trẻ. Giáo viên phải biết tận dụng và khai thác vốn hiểu biết của trẻ triệt để và thông qua giờ học ngôn ngữ trẻ được phát triển. Ví dụ: Qua câu chuyện kể “gà mẹ dẫn gà con đi kiếm ăn”. Trẻ nhận biết tên gọi nhân vật trong truyện ( gà mẹ, gà con), biết bắt chước tiếng kêu con gà ( gà mẹ kêu “cục tác”, gà con “ chiếp chiếp”), trẻ làm quen với từ ( kiếm ăn, dang cánh, chui vào ), biết kể chuyện đơn giản theo tranh dưới sự hướng dẫn của cô.
5. 14 Xây dựng môi trường phát triển ngôn ngữ cho trẻ 18-24 tháng là việc làm không dễ, việc tạo ra những hiệu ứng để kích thích trẻ hoạt động tích cực với môi trường ngôn ngữ mọi lúc mọi nơi lại là việc càng khó hơn. Để kết hợp hài hòa giáo viên cần lưu ý các điều kiện sau: - Giáo viên gợi mở, giới thiệu gây sự tò mò, hấp dẫn với môi trường ngôn ngữ - Giáo viên tiến hành giới thiệu cho trẻ làm quen với các góc chơi, đồ dùng đồ chơi phải đẹp hấp dẫn với trẻ. Đặc biệt giáo viên nhấn mạnh những góc mới, đồ chơi mới - Sự gợi ý, hướng dẫn và chơi cùng với trẻ của giáo viên trong các hoạt động là điều cần thiết giúp hình thành kỹ năng nghe hiểu và nói ở trẻ.
6. 15 Mục đích của việc cho trẻ được hoạt động trong môi trường ngôn ngữ là giúp trẻ phát triển kỹ năng giao tiếp, quá trình nhận thức năng lực sáng tạo, biết phối hợp vận động, thể hiện cảm xúc phát triển các giác quan giúp trẻ hình thành những cơ sở ban đầu của nhân cách. Phối kết hợp với phụ huynh Phát triển ngôn ngữ cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi ở trường cũng như ở nhà cần có sự hỗ trợ và kết hợp chặt chẽ của phụ huynh. Thông qua bản tin lớp phụ huynh có thể đọc lại bài thơ, kể lại câu chuyện đơn giản cho trẻ nghe mà trẻ đã được học ở lớp, rèn luyện và thực hành ngay tại nhà. Ngoài ra, trong giờ đón trả trẻ tôi trao đổi với phụ huynh, nên dành thời gian động viên, trò chuyện, lắng nghe trẻ, nhắc nhở trẻ thực hiện một số hành vi xã hội ( chào hỏi, nói cám ơn ) Ví dụ: nhắc nhở trẻ không chỉ chào cô, ba, mẹ mà con biết chào ông, bà, anh, chị khi đi học về. Ví dụ: Hôm nay cô cho con cái gì nào? Con nói mẹ nghe nha! Ví dụ: Lớp con có những bạn tên gì ? Cô giáo con tên gì? Bên cạnh đó tôi còn trao đổi với phụ huynh về nội dung giáo dục và mục tiêu cần đạt khi phát triển ngôn ngữ cho trẻ tại nhóm lớp thông qua sổ liên . 3. Hiệu quả do sáng kiến đem lại:
7. 16 Sau năm tháng thực hiện sáng kiến kinh nghiệm trẻ tôi có nhiều chuyển biến rõ rệt, trẻ đã biết diễn đạt nhu cầu mong muốn của mình bằng ngôn ngữ như: Cho con, con muốn, lấy cho con, cái gì?, con gì?, ở đâu? Trẻ có kỹ năng nghe hiểu và nói thông qua việc trẻ tham gia tích cực vào các hoạt động trong sinh hoạt hằng ngày và trong các hoạt động tôi tổ chức theo nhu cầu trẻ phù hợp với nội dung mục tiêu của chương trình giáo dục mầm non hướng đến việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Trẻ lớp tôi có nề nếp rất tốt, biết thực hiện theo yêu cầu của cô, giờ học trẻ biết chú ý lắng nghe cô nói, trả lời đúng câu hỏi và biết đặc câu hỏi cho cô tạo nên sự tương tác giữa hai chiều của cô và trẻ nhịp nhàng, kích thích trẻ thích thú đến lớp. Năm học 2020-2021 nhóm lớp tôi trẻ 18-24 tháng”, tôi được ban giám hiệu thăm lớp dự giờ hoạt động dạy( nhận biết tập nói) và hoạt động vui chơi được đánh giá tốt, trẻ tự tin mạnh dạn trong giao tiếp với bạn và người lớn, biết lắng nghe và trả lời đúng yêu cầu, trẻ nói to, rõ, biết diễn đạt nhu cầu mong muốn bằng lời nói bằng nhiều cách khác nhau khi tham gia hoạt động. Sự phối hợp của phụ huynh và giáo viên ngày càng chặc chẽ hơn, tạo được niềm tin đến phụ huynh, những trẻ có biểu hiện ít nói, không nói nay đã nói được nhiều và biết thể hiện nhu cầu của bản thân thông qua ngôn ngữ nói với nhiều đối tượng khác nhau như: Cô giáo, người thân, cô phục vụ, chú bảo vệ, ba mẹ của bạn học cùng nhóm lớp. * Kết quả so sánh đối chứng: Đầu năm Cuối năm STT Đạt Chưa Chưa Đạt Nội dung đạt đạt Số Tỉ Số Tỉ Số Tỉ Số Tỉ
8. 17 trẻ lệ trẻ lệ trẻ lệ trẻ lệ % % % % Khả năng nghe hiểu lời 57 43 96 1 15 11 25 1 4% nói % % % Nghe, nhắc lại các âm , 43 57 76 24 2 11 15 20 6 các tiếng và các câu, % % % % Khả năng sử dụng ngôn 38 62 76 24 3 10 16 20 6 ngữ giao tiếp % % % % 38 62 76 24 4 Làm quen với sách 10 16 20 6 % % % % 4. Khả năng áp dụng và nhân rộng Phát triển ngôn ngữ cho trẻ ở lứa tuổi 18-24 tháng rất quan trọng, nó thể hiện rõ ở các hoạt động trong ngày của trẻ. Qua một thời gian nghiên cứu thực hiện “Các biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 18-24 tháng”, tôi tin rằng nó không chỉ áp dụng cho trẻ nhà trẻ mà nó còn vận dụng cho tất cả trẻ mẫu giáo, vì ngôn ngữ có phát triển thì mới giúp trẻ hoàn thiện được nhiều kỹ năng xã hội và nó là nền tảng hình thành nhân cách cho trẻ sau này. III. KẾT LUẬN Bằng những biện pháp thiết thực cùng với sự phối kết hợp chặt chẽ của phụ huynh đã dẫn đến kết quả khả quan trong việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ 18-24 tháng. Xây dựng môi trường ngôn ngữ cho trẻ là góp phần giúp trẻ phát triển toàn diện, tạo nhiều cơ hội cho trẻ được tìm tòi, khám phá, trải nghiệm nhằm tăng cường vốn hiểu biết của trẻ về thế giới xung quanh nâng cao chất lượng phát triển kỹ năng nghe hiểu và nói, làm tăng vốn từ ở trẻ. Bên cạnh đó giáo viên phải luôn tận tình quan tâm chăm sóc cho trẻ bằng tình yêu thương của một người mẹ, chú ý mọi hành vi lời nói của trẻ và của cả
9. 18 chính mình để tạo tâm lý thoải mái, nhẹ nhàng cho trẻ trong các hoạt động giao tiếp. IV. Cam kết không sao chép hoặc vi phạm bản quyền. Tôi xin cam đoan trên đây là sáng kiến kinh nghiệm do tôi tự viết, không sao chép và vi phạm bản quyền. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật về lời cam kết này. CƠ QUAN ĐƠN VỊ TÁC GIẢ SÁNG KIẾN ÁP DỤNG SÁNG KIẾN Hoàng Thị Hậu PHÒNG GD&ĐT huyện Nghĩa Hưng (Xác nhận, đánh giá, xếp loại)