SKKN Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 24-36 tháng tuổi trong trường Mầm Non

Nội dung tóm tắt: SKKN Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 24-36 tháng tuổi trong trường Mầm Non

1. CỘNG HÒA XÃ HỘI CHŨ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh Phúc . ngày tháng năm . BÁO CÁO BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIẢNG DẠY Họ và tên giáo viên dự thi: Đơn vị dự thi: Tên biện pháp: Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 24 - 36 tháng tuổi trong trường Mầm Non Mã số dự thi: I. Lý do chọn đề tài Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai ! Trẻ em sinh ra có quyền được chăm sóc, giáo dục và bảo vệ, đó là trách nhiệm của gia đình và xã hội. Trẻ em là thế hệ kế tục xây dựng và bảo vệ Tổ quốc nên cần được che chở và bao bọc. Có thể nói giáo dục mầm non là mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, chịu trách nhiệm chăm sóc - giáo dục trẻ từ 0 - 6 tuổi. Đây là giai đoạn đặt nền móng đầu tiên quan trọng của nhân cách con người.Trong những năm tháng đầu đời, trẻ em rất cần được quan tâm kỹ lưỡng vì đây là giai đoạn hình thành nên nhân cách cũng như là năng lực của các con. Dễ hiểu hơn, kỹ năng sống là khả năng làm chủ bản thân của mỗi người, là khả năng ứng xử phù hợp với người khác, với xã hội và khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống. Có thể từ "kỹ năng sống" còn mới mẻ với những năm về trước nên chưa được quan tâm và chú ý rộng rãi, nhất là đối với trẻ nhỏ,nhưng ở tuổi nào theo tôi thì đều rất quan trọng đều cần được rèn luyện. Là một giáo viên đứng lớp đã nhiều năm, được trực tiếp 2 năm đứng dạy độ tuổi 24-36 tháng tôi ý thức được rằng chẳng phải chờ đến khi cháu lớn 4 hay 5 tuổi mới có thể dạy kỹ năng sống cho cháu, mà ngay từ khi nhỏ cháu vừa rời khỏi cha mẹ thì bản thân người thầy người cô đã phải có trách nhiệm giáo dục cháu các kỹ năng từ cái đơn giản nhất theo độ tuổi của cháu, từ đó mới hình thành cho cháu kỹ năng về sau. Nhưng bản thân tôi vẫn luôn băn khoăn, suy nghĩ làm thế nào để giáo dục và uốn nắn đúng, cách cư xử lịch sự văn minh. Vì trong quá trình giảng dạy thực tế tôi thấy một số khó khăn trong việc” giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở lứa tuổi mầm non” đặc biệt là lứa tuổi nhà trẻ, độ tuổi vừa mới rời xa bố mẹ, đến trường, chưa có một kỹ năng, thói quen cơ bản nào. Trẻ còn thực hiện hành động theo ý thích, chưa ý thức được hành động, hành vi của mình. Trẻ chưa nhận biết được, khiến trẻ không có kỹ năng tự phục vụ chưa có nề nếp trong sinh hoạt hàng ngày. Bố mẹ có thể quan tâm chiều chuộng khi con đòi những đồ dùng vật dụng cần cho cuộc sống của con nhưng các bậc cha mẹ lại không quan tâm đến hướng dẫn con biết cách sử dụng nó. Bố mẹ không tạo
2. điều kiện cho con được trải nghiệm và tự phục vụ bản thân, điều đó sẽ khiến trẻ trở thành ngưởi ỷ lại, luôn phụ thuộc vào người khác. Chính vì vậy tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài "Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ nhà trẻ 24-36 tháng tuổi trong trường mầm non”với mục tiêu Trường mầm non là môi trường thuận lợi để hình thành các kỹ năng xã hội cho trẻ: Đảm bảo môi trường giao tiếp thân thiện, hòa đồng, ấm cúng, cởi mở giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ, giữa trẻ với môi trường xung quanh. Tạo điều kiện cho trẻ giao tiếp và thể hiện sự quan tâm của mình đối với mọi người, đối với sự vật hiện tượng gần gũi xung quanh, thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo đáp ứng yêu cầu giáo dục phát triển thể chất, nhận thức, tình cảm, thẩm mỹ cho trẻ thông qua đó, nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn diện. a. Thực trạng * Thuận lợi: - Ban giám hiệu nhà trường quan tâm, tạo điều kiện cho giáo viên được tham gia các lớp học bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ sư phạm do phòng giáo dục và trường tổ chức. - Là một giáo viên, tôi luôn có ý thức tiếp thu và bồi dưỡng nội dung chương trình giáo dục mầm non, nội dung lập kế hoạch giáo dục một cách đầy đủ và đã thể hiện đồng bộ về chương trình mới. - Trẻ ở lớp đa số trẻ khỏe mạnh, nhanh nhẹn, mạnh dạn. Không có trẻ khuyết tật. Một số trẻ có kỹ năng biết tự phục vụ bản thân tốt. - Các bậc phụ huynh quan tâm đến các hoạt động của trẻ trong trường mầm non. Một số phụ huynh thường xuyên trao đổi với giáo viên trực tiếp cũng như qua tin nhắn zalo, facebook, để trao đổi về kỹ năng của trẻ những lúc trẻ ở nhà. * Khó khăn - Quá trình tổ chức còn nặng nề về kết quả mà trẻ đạt được, một số đề tài cô đưa ra chưa phù hợp với độ tuổi, chưa thường xuyên chú ý dạy kỹ năng và sự tự tin cho trẻ - Đầu năm với tổng số trẻ 25 cháu, trẻ lần đầu tiên ra lớp, một số trẻ biểu hiện khủng hoảng, có nhiều trẻ tỏ ra hiếu động, không nghe lời cô, thiếu kỷ luật vì quen với môi trường được tự do ở nhà. Đa số trẻ mới đến trường, lớp còn lạ lẫm với môi trường xung quanh cũng như đồ chơi ở lớp, một số trẻ sinh thiếu tháng nói chưa rõ câu, chưa hiểu lời người lớn nói, nên rất khó tiếp nhận kiến thức để đạt mục tiêu. - Đa số phụ huynh chưa có nhận thức đúng đắn trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, còn chiều chuộng trẻ quá nhiều. Và trong nhận thức của phụ huynh cho con đến trường ở độ tuổi này thì để chơi. b. Nguyên nhân: Theo tôi một trong những nguyên dẫn đến thực trạng trên đó là: - Thứ nhất:Do ở độ tuổi này đặc điểm tâm sinh lý, nhận thức trẻ chưa ổn định. Trẻ chưa hình thành các kỹ năng sống cơ bản.
3. - Thứ hai: Nhận thức phụ huynh không đồng đều, một số phụ huynh chưa thực sự nhận thức được việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là như thế nào. - Thứ ba: Bản thân giáo viên chưa mạnh dạn, chủ động, lồng ghép các nội dung giáo dục kỹ năng sống vào các hoạt động CSGD trẻ một cách linh hoạt. c. Yêu cầu cần giải quyết Từ những thực trạng, nguyên nhân trên theo tôi đề tài cần giải quyết các nội dung sau: - Giáo viên cần phải thay đổi phương pháp giáo dục phù hợp để lồng ghép nội dung giáo dục kỹ năng sống một cách linh hoạt trong hoạt động hàng ngày. - Cần giúp trẻ nhận biết hành vi đúng, sai. Hình thành một số kỹ năng, thói quen cơ bản cho trẻ. - Giáo viên quán triệt chặt chẽ với phụ huynh sự cần thiết trong việc giáo dục kỹ năng sống, thói quen cho trẻ ở lớp cũng như ở nhà. 2. Đối tượng, địa điểm, thời gian thực hiện: a. Đối tượng, địa điểm thực hiện - Học sinh lớp nhà trẻ B trường Mầm Non Nghi Trung – Huyện Nghi Lộc b. Thời gian thực hiện - Năm học 2020 – 2021 3. Nội dung, cách thức thực hiện 3.1. Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch và xác định loại kỹ năng sống phù hợp với độ tuổi 24 – 36 tháng để dạy trẻ Nhiều người đặt ra câu hỏi “ giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở độ tuổi 24- 36 tháng có quá sớm, liệu bản thân trẻ có thực hiện được không?” Chẳng có gì là sớm vì xung quanh trẻ có rất rất nhiều kỹ năng cần thiết. Quan trọng là tùy theo lứa tuổi của trẻ mà giáo viên cần có nhiệm vụ lựa chọn xác định được kỹ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi của 24-36 tháng tuổi, cụ thể như sau: * Về mặt kỹ năng của trẻ tôi xác định một số kỹ năng như: + Kỹ năng tự phục vụ như: Trẻ biếtđồ dùng gọn gàng đúng nơi quy định như: Cặp, dép, ghế ngồi Biết lấy cốc, khăn để dùng + Kỹ năng ăn uống, vệ sinh cá nhân như:Biết tự xúc cơm ăn, ăn hết suất khi ăn cơm không làm rơi vãi, biết đi vệ sinh đúng nơi quy định + Kỹ năng chào hỏi, giao tiếp: Chào hỏi cô, bố mẹ, các bạn khi đi học và khi ra về. Biết lắng nghe cô nói và trả lời câu hỏi của cô khi được hỏi. Trẻ mạnh dạn khi giao tiếp với mọi người. * Về mặt nhận thức: - Trẻ thích tò mò và ham hiểu biết, thích khám phá thế giới xung quanh - Trẻ biết được việc mình vừa làm sai, làm cô giáo và bạn không vui - Trẻ nhận biết được tên tuổi của mình, kể về các thành viên trong gia đình và địa chỉ gia đình, biết được tên những người xung quanh khi được hỏi đến. * Về mặt hợp tác: - Trẻ biết kết hợp với bạn khi chơi.
4. - Trẻ biết đoàn kết nhường nhịn và quan tâm nhau trong khi chơi. - Trẻ hình thành thói quen tính cách thái độ cư xử đúng mực với bạn và mọi người xung quanh. Sau khi xác định được kỹ năng của trẻ tôi căn cứ vào tình hình thực tế của trường, vào điều kiện cơ sỏ vật chất, đặc thù của vùng, của phụ huynh, tôi đã xây dựng kế hoạch trọng tâm cho từng tháng việc thực hiện kỹ năng sống cho trẻ để lồng ghép vào nội dung giáo dục trẻ như sau: TT Tháng Nội dung Phương pháp Ghi thực hiện thực hiện chú 1 Tháng - Rèn nề nếp ngồi học cho trẻ - Làm mẫu, thực 9&tháng - Dạy trẻ kỹ năng cất dép đúng hàn 10 nơi quy định - Làm mẫu, thực - Dạy trẻ cách cầm thìa xúc hành cơm ăn - Trải nghiệm và - Dạy trẻ đi vệ sinh đúng nơi thực hành quy định - Thực hành 2 Tháng 11 - Dạy trẻ cất đồ dùng đồ chơi - Làm mẫu, thực & Tháng đúng nơi quy định hành 12 - Dạy trẻ chào hỏi lễ phép khi - Làm mẫu, thực gặp người lớn hành 3. Tháng 01 - Hướng dẫn trẻ chơi hoà đồng - Trò chuyện & Tháng với bạn - Tương tác, thực 02 - Dạy trẻ trả lời những câu hỏi hành đầy đủ khi được hỏi - Làm mẫu, thực - Dạy trẻ kỹ năng đi tất hành 4. Tháng 3 - Kể những mẫu chuyện kỹ - Phương pháp đến Tháng năng sống của các bạn nhỏ dùng lời 5 - Giúp trẻ thực hiện những -Thực hành, trải công việc đơn giản nghiệm 3.2. Biện pháp 2: Dạy kỹ năng sống cho trẻ thông qua các hoạt động trong ngày * Giáo dục kỹ năng cho trẻ thông qua giờ đón trẻ Tôi đã giáo dục trẻ kỹ biết sắp xếp đúng nơi quy định, khi đến lớp xếp dép lên giá dép, mang đồ dùng vào tủ của mình Những ngày đầu đi học khi được cô giáo hướng dẫn trẻ cất dép ở lên giá để cho gọn gàng ngăn nắp hàng
5. ngày và từ đó hình thành cho trẻ thói quên nên trẻ đã tự giác cất dép như thế nào cho đúng quy định khi bước chân vào lớp Hình ảnh: trẻ cất đồ dùng và cất dép đúng nơi quy định trước khi vào lớp * Giáo dục kỹ năng cho trẻ thông qua hoạt động vui chơi Vui chơi là hoạt động tạo cho trẻ nhiều hứng thú và cũng cho trẻ cơ hội vận dụng những kỹ năng để giải quyết nhiệm vụ Chơi.Trẻ được thử nghiệm nhiều vai trò khác nhau qua các vai chơi, được phát huy trí tưởng tượng, sáng tạo, học hỏi và hợp tác với bạn cùng chơi Ngoài ra tôi còn lựa chon các trò chơi phù hợp để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tạo cho trẻ phản ứng nhanh nhẹn, linh hoạt. VD: Ở trò chơi bế em, thì thông qua cách đóng vai thì trẻ học được các kỹ năng như giao tiếp, ứng xử, biết cách xưng hô, thể hiện tình cảm, biết quan tâm đến mọi người như bế em, cho em búp bê ăn, cho em ngủ, tắm và thay quần áo cho em
6. Hình ảnh: Trẻ chơi búp bê *Giáo dục kỹ năng thông qua hoạt động ngoài trời Hoạt động ngoài trời giúp trẻ được tiếp xúc và trải nghiệm với môi trường, gần gũi với thiên nhiên thỏa mãn sự tò mò và muốn khám phá. Khi tổ chức hoạt động có chủ đích tôi thường đưa ra các câu hỏi, các tình huống để trẻ có thể hiểu hơn và giải quyết tình huống tốt hơn qua đó giúp trẻ có các kỹ năng giao tiếp phù hợp với lứa tuổi. Đối với nhà trẻ là giai đoạn này trẻ hình thành phát triển kỹ năng xã hội giao tiếp phát triển về mặt tư duy, trí tuệ thể chất và nhiều kỹ năng khác, nếu không được tham gia các hoạt động ngoài trời, sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý tình cảm, kỹ năng giao tiếp của trẻ. Có thể khiến trẻ mất tự tin, thiếu sự linh hoạt khó hòa đồng *Giáo dục kỹ năng thông qua sinh hoạt hàng ngày Sinh hoạt hàng ngày đa phần là những hoạt động lặp đi lặp lại, vì vậy trẻ được rèn luyện nhiều và thực hiện các công việc đó một cách dễ dàng vì đã thành nếp sinh hoạt. Ngoài ra, trong sinh hoạt trẻ cũng gặp phải những vấn đề mới nảy sinh, đó chình là những cơ hội quý để hình tthanhf kỹ năng sống mới. Thông qua giờ ăn hằng ngày, trẻ có thể học được những kỹ năng mà cô đã dạy trẻ ngay từ ban đầu đó là trẻ biết tự mình lấy ghế ngồi vào bàn, mời cô và mời bạn cùng ăn cơm, tự cầm thìa xúc cơm ăn gọn gàng, ăn xong trẻ biết xếp ghế của mình đúng nơi quy định
7. Hình ảnh: giờ ăn của trẻ Thông qua hoạt động ngủ, trước khi ngủ trẻ biết xếp dép gọn gàng đúng nơi quy định, mỗi trẻ biết cầm gối của mình để vào đúng vị trí.Từ đó nhằm giáo dục trẻ ý thức tự lập, tự phục vụ, làm những công việc vừa sức đồng thời rèn cho trẻ tính ngăn nắp, gọn gàng và sạch sẽ. Trong tháng đầu tiên của năm học tôi hướng dẫn nhắc nhở trẻ cách rửa tay, lau mặt, chỉ cách xếp gối, xếp ghế tôi duy trì thực hiện liên tục trong một tháng đầu, từ tháng thứ hai của năm học trẻ không cần sự giúp đỡ, nhắc nhỡ của cô giáo mà tất cả trẻ có ý thức tự giác xếp hàng rửa tay trước khi ăn cơm, lau miệng khi ăn xong, biết mời mọi người trước khi ăn cơm, lấy và cất gối gọn gàng, biết xếp ghế ngay ngắn thẳng hàng *Giáo dục kỹ năng thông qua những câu chuyện Giáo viên tạo hứng thú kể cho trẻ những câu chuyện hay, thực tế hay những câu chuyện cổ tích cho trẻ mọi lúc mọi nơi như giờ hoạt động vui chơi, hoạt động chiều, hoạt động góc, qua đó rèn luyện đạo đức cho trẻ, dạy trẻ biết yêu thương bạn bè, biết quan tâm tới mọi người xung quanh.Ngoài ra tôi còn kể cho trẻ nghe các câu chuyện về tinh thần đoàn kết, tình cảm bạn bè, bé đi học không khóc nhè, bé là bé ngoan, bé vui đến trường, bé biết vâng lời yêu quý tình cảm bạn bè, tình cảm gia đình, bé yêu lao động, tính trung thực như câu chuyện "Thỏ ngoan, đôi bạn tốt, vịt con nói dối, con yêu mẹ lắm "
8. Hình ảnh : Truyện “ Thỏ ngoan” * Giáo dục kỹ năng sống mọi lúc mọi nơi: Ở bất cứ giờ nào, dù ở trong lớp hay ngoài sân, đón trẻ hay trẻ trẻ. Khi thấy trẻ có hành vi không chuẩn mực hay trẻ thực hiện chưa đúng tôi lập tức sửa sai cho trẻ ngay hay khi có cơ hội để cho trẻ quan sát một hành vi đúng thì tôi cũng luôn giúp trẻ ý thức hơn về hành vi đúng sai trong cuộc sống Ví dụ: Khi đang chơi dưới sân trường thấy vỏ kẹo vỏ sữa tôi liền cho trẻ quan sát và hỏi: " Các con thấy vỏ kẹo vứt như thế đã đúng chưa? nếu vỏ kẹo cứ vứt như thế thì sân trường sẽ như thế nào? Qua đó giáo dục trẻ không vứt rác dưới sân mà bỏ rác vào thùng rác đúng nơi quy định, sau đó tôi hướng dẫn trẻ đi nhặt vỏ kẹo bỏ vào thùng rác, đây là hành động thực tế giúp trẻ ý thức được hành vi của mình.
9. Hình ảnh: Trẻ bỏ rác đúng nơi quy định 4. Hiệu quả của biện pháp a, Mức độ phù hợp với đối tượng học sinh và thực tiễn nhà trường - Phù hợp với độ tuổi Nhà trẻ 24 36 tháng - Phù hợp với thực trạng của trẻ nhà trẻ tại trường Mầm non Nghi Trung b, Mức độ đáp ứng yêu cầu đổi mới PPDH, KTĐG - Phù hợp với yêu cầu đổi mới phương pháp, chú trọng đổi mới phương pháp tổ chức các hoạt động chăm sóc giáo dục theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm tại các cơ sở giáo dục mầm non c, Kết quả cụ thể + Đối với trẻ:Bước đầu tôi nhận thấy kỹ năng và nhận thức, giao tiếp của trẻ với mọi người tốt hơn, trẻ tự tin, mạnh dạn, linh hoạt nhanh nhẹn hơn rất nhiều trẻ tích cực và chủ động trong mọi hoạt động, thích tìm tòi và khám phá thế giới xung quanh. Trẻ biết tự làm một số công việc tự phục vụ mà không cần đến sự giúp đỡ của cô như: Tự lấy ghế ngồi vào tổ khi đến lớp, lấy ghế ngồi vào bàn khi ăn, tự cầm thìa xúc cơm ăn, tự lấy cốc uống nước, rửa tay lau mặt, cất đồ dùng đồ chơi đúng chỗ, xếp ghế khi ăn xong, lấy gối đi ngủ Bên cạnh trong quá trình chơi với bạn hợp tác, nhường nhịn nhau hơn, biết chơi cùng bạn và biết giúp đỡ bạn. Hợp tác thành thật chia sẽ với mọi người xung quanh và bạn bè BẢNG KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC TRƯỚC VÀ SAU KHI THỰC HIỆN BIỆN PHÁP TRÊN TẠI LỚP NHÀ TRẺ B TRƯỜNG MẦM NON NGHI TRUNG (Tổng số 25 cháu) Số trẻ Trước khi thực hiện Sau khi thực hiện TT Nội dung đánh giá KS Đạt Tỷ lệ(%) Đạt Tỷ lệ(%) 1 Kỹ năng tự phục vụ 25 11 44 22 88 2 Kỹ năng giao tiếp 25 13 52 19 76 3 Kỹ năng ăn uống, vệ 25 10 40 20 80 sinh cá nhân
10. + Đối với giáo viên:Tôi cảm thấy tự tin, sáng tạo hơn trong việc dạy kỹ năng sống cho trẻ. Mạnh dạn giám nghĩ, giám làm, khắc phục mọi khó khăn để giúp trẻ có được những kỹ năng sống ngay từ khi còn nhỏ. Thực hiện tốt chuyên đề “lấy trẻ làm trung tâm” ở trường mầm non. + Đối với phụ huynh:100% phụ huynh nhận thấy được tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở lứa tuổi mầm non. Ngày càng tin tưởng và gửi gắm con em mình học trong một môi trường an toàn, gần gũi và thân thiện. Phụ huynh quan tâm hơn và thường xuyên trao đổi với giáo viên về cách giáo dục kỹ năng cho con em mình, về tình hình của trẻ ở nhà. d, Khả năng phát triển/mở rộng/vận dụng của biện pháp Giải pháp tôi trình bày ở trên có khả năng áp dụng và triển khai rộng ở các lớp trong toàn trường, toàn huyện. Với từng điều kiện thực hiện thực tế của nhà trường, địa phương, khả năng của giáo viên và trẻ thể hiện mức độ áp dụng có độ chênh lệch nhất định. Trong giải pháp tôi đều trình bày rõ chi tiết các biện pháp giúp giáo viên có thể dễ dàng thực hiện. Trên đây là toàn bộ nội dung mà đề tài“Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 24 – 36 tháng tuổi trong trường Mầm non” mà tôi đã đề cập tới.Rất mong được sự đóng góp của Ban Giám Khảo để góp phần hoàn thiện bản báo cáo. Tôi xin chân thành cảm ơn. Nghi trung, ngày 22 tháng 01 năm 2021 NGƯỜI THỰC HIỆN Nguyễn Thị Diệu Thúy