SKKN Chỉ đạo giáo viên làm đồ dùng, đồ chơi sáng tạo bằng nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu tại trường mầm non Đại Thành - Quốc oai - Hà Nội

Nội dung tóm tắt: SKKN Chỉ đạo giáo viên làm đồ dùng, đồ chơi sáng tạo bằng nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu tại trường mầm non Đại Thành - Quốc oai - Hà Nội

1. Dương Thị Hường – Mầm non CHØ §¹O GI¸O VI£N LµM §å DïNG, §å CH¥I S¸NG t¹O B»NG NGUY£N VËT LIÖU THI£N NHI£N Vµ PHÕ LIÖU T¹I TR¦êNG MÇM NON §¹I THµNH - QUèC OAI - Hµ NéI Döông Thò Höôøng Tröôøng Maàm non Ñaïi Thaønh - Quoác Oai I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN Như chúng ta đã biết "Sách giáo khoa" của trẻ chính là đồ dùng, đồ chơi. Đồ dùng, đồ chơi là một nhu cầu tự nhiên, không thể thiếu đối với cuộc sống của trẻ, đặc biệt là trong các hoạt động của trẻ ở trường mầm non, nó cần cho trẻ như “thức ăn, nước uống” hàng ngày. Tuy nhiên không phải lúc nào chúng ta cũng có tiền để mua hoặc mua được hết đồ dùng, đồ chơi để phục vụ cho các hoạt động. Đặc điểm của trẻ mầm non là luôn có nhu cầu chơi với những đồ dùng, đồ chơi có màu sắc đẹp, mới lạ, phong phú và hấp dẫn. Để thỏa mãn được nhu cầu đó của trẻ, đòi hỏi người cán bộ quản lý - giáo viên mầm non phải luôn sáng tạo ra nhiều đồ dùng, đồ chơi mới lạ, hấp dẫn và phù hợp với nội dung bài dạy, phù hợp với tình huống giáo dục trong các hoạt động, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trẻ trong trường mầm non. Trong đời sống sinh hoạt hàng ngày, mỗi gia đình chúng ta, thường có rất nhiều sản phẩm bị loại bỏ sau khi sử dụng như: vỏ hộp sữa các loại, chai dầu gội, lọ sữa tắm, lon bia, bìa lịch cũ, vỏ trai, vỏ sò có nhiều kiểu dáng và kích thước khác nhau, đó là nguồn vật liệu phong phú và đa dạng, có thể tận dụng để làm những việc hữu ích. Việc tận dụng những nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu để làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ hoạt động là một việc làm rất có ý nghĩa, vừa tiết kiệm được tiền mua sắm nguyên vật liệu, tạo ra những đồ dùng, đồ chơi mang tính sáng tạo, phong phú vừa làm tăng số lượng đồ dùng, đồ chơi cho trẻ, mà hiệu quả sử dụng lại khá cao. Đồng thời góp phần làm giảm thiểu lượng rác thải, giảm chi phí cho công tác vệ sinh môi trường. Thực tế hiện nay, ở Trường Mầm non Đại Thành, đồ dùng đồ chơi tự tạo phục vụ cho các hoạt động của trẻ còn hạn chế về số lượng, lại mang tính phổ biến, chưa phong phú và sáng tạo. Giáo viên chưa chịu khó nghiên cứu cách làm, tìm kiếm những nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu để làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ mà còn phụ thuộc nhiều vào đồ 1
2. SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM – Chỉ đạo Giáo viên làm đồ dùng, đồ chơi sáng tạo dùng đồ chơi mua sẵn. Điều đó chưa kích thích được sự cố gắng, sáng tạo của giáo viên cũng như chưa giúp cho trẻ tích cực, hứng thú cao khi tham gia vào các hoạt động. Xuất phát từ những lý luận và thực tiễn trên, tôi quyết định chọn đề tài: Chỉ đạo giáo viên làm đồ dùng, đồ chơi sáng tạo bằng nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu, tại trường Mầm non Đại Thành - Quốc Oai - Hà Nội. II. NỘI DUNG CHÍNH CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 1. Khảo sát thực tế 1.1. Thuận lợi: - Bản thân tôi được đ/c Hiệu trưởng nhà trường quan tâm, tạo điều kiện đi bồi dưỡng chuyên môn, học tập tham quan các trường bạn trong và ngoài huyện, đầu tư CSVC-TTB- ĐDĐC, đồng thời bản thân tích cực tự nghiên cứu tài liệu, học hỏi, trao đổi với đồng nghiệp . - Nhà trường có đội ngũ giáo viên trẻ, nhiệt tình, có năng lực về chuyên môn, có ý thức trách nhiệm trong công việc. - Địa phương có nguồn vật liệu thiên nhiên và phế liệu tương đối dồi dào, dễ tìm, dễ kiếm. - Nhận thức của phụ huynh ngày càng được nâng cao, đa số phụ huynh nhiệt tình ủng hộ cho các hoạt động và phong trào của Nhà trường. 1.2. Khó khăn: - Công việc bận rộn nên không có nhiều thời gian đầu tư cho việc làm đồ dùng, đồ chơi để phổ biến cho các chị em giáo viên trong trường. - Năng khiếu làm đồ dùng, đồ chơi của giáo viên cũng còn hạn chế. - Tính sáng tạo và tính thẩm mỹ trong việc làm đồ dùng, đồ chơi của giáo viên chưa cao, đặc biệt là việc tận dụng nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu để làm đồ dùng, đồ chơi cũng còn hạn chế. - Tài liệu hướng dẫn làm đồ dùng, đồ chơi chưa nhiều. - Số trẻ trên nhóm, lớp đông, không đủ 2 GV/ nhóm, lớp nên cũng ảnh hưởng đến việc làm ĐDĐC 2. Số liệu điều tra trước khi thực hiện đề tài Trong tháng 9 năm 2010, Tôi tiến hành khảo sát số lượng đồ dùng trong toàn trường trên 10 nhóm, lớp (Cả đồ dùng, đồ chơi mua sẵn và đồ dùng, đồ chơi tự làm) * Khảo sát về đồ dùng, đồ chơi: - Số lượng đồ dùng, đồ chơi của các nhóm lớp trong toàn trường còn hạn chế về số lượng, trong đó nhiều đồ dùng đồ chơi mua sẵn trên thị trường và ít đồ dùng đồ chơi tự làm, chưa phong phú, đa dạng. Nhìn chung môi trường lớp học của các nhóm, lớp trang trí chưa đẹp, chưa phong phú. 2
3. Dương Thị Hường – Mầm non - Chất lượng chuyên môn của nhà trường chưa cao, nhiều giáo viên còn hạn chế trong việc tìm kiếm nguyên vật liệu, tận dụng thời gian và nguyên vật liệu từ thiên nhiên và phế liệu sẵn có để làm làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho công tác giảng dạy,chưa chú trọng nhiều đến hoạt động tạo sản phẩm của trẻ 3. Biện pháp thực hiện Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch chỉ đạo giáo viên làm đồ dùng, đồ chơi: Ngay từ cuối tháng 8, tôi đã thống nhất với BGH - BCH Công đoàn-Tổ trưởng tổ chuyên môn của các khối, nhóm, lớp về kế hoạch làm ĐDĐC trong năm học và triển khai kế hoạch đó trong hội nghị CB- CNVC ngay từ tháng 9- đầu năm học. Yêu cầu các Đ/c trong BGH, tổ trưởng chuyên môn, các đ/c giáo viên bám sát vào kế hoạch chung của nhà trường để xây dựng kế hoạch của tổ, của cá nhân sao cho sát thực với nhóm, lớp của mình và có hiệu quả cao. Sau đó tôi phối kết hợp với các đ/c trong BGH trực tiếp duyệt kế hoạch làm đồ dùng, đồ chơi cả năm học của các tổ và cá nhân trong tháng 9. Biện pháp 2: Chỉ đạo giáo viên tìm kiếm nguyên vật liệu, tuyên truyền, phối hợp tốt với phụ huynh đóng góp nguyên vật liệu để làm đồ dùng đồ chơi: Để làm được đồ dùng, đồ chơi thì phải có nguyên vật liệu. Tôi chỉ đạo giáo viên cần tích cực, chú trọng đến việc tìm kiếm nguyên vật liệu ở mọi lúc, mọi nơi và sử dụng các nguyên vật liệu từ thiên nhiên như: lá cây khô, tươi, rơm, sỏi Các nguyên vật liệu là phế thải như: hộp sữa, lon bia, xốp, len vụn, vải vụn, gỗ, giấy gói kẹo, để làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ. Bên cạnh đó việc tuyên truyền, phối kết hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường là rất cần thiết. Ngay từ đầu năm học BGH nhà trường đã chỉ đạo giáo viên làm tốt những việc sau: + Tổ chức họp phụ huynh đầu năm học, thông báo kế hoạch chung của nhà trường, kế hoạch của nhóm, lớp về việc thực hiện kế hoạch làm đồ dùng, đồ chơi tự tạo để phục vụ cho các hoạt động của Cô và trẻ. + Đồng thời nêu lên tầm quan trọng của việc làm đồ dùng, đồ chơi từ nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu để cùng đưa ra, thống nhất biện pháp phối kết hợp. + Vận động phụ huynh cùng với giáo viên sưu tầm, đóng góp nguyên vật liệu phế thải, đồ vật sẵn có trong cuộc sống hàng ngày để Cô và trẻ làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho các hoạt động. Cũng có những ý kiến của phụ huynh cho rằng những đồ dùng, đồ chơi được làm từ nguyên vật liệu phế thải đó có an toàn đối với trẻ không? Tôi đã giải tỏa những băn khoăn đó bằng cách mời phụ huynh đến dự một số hoạt động có sử dụng đồ dùng, đồ chơi tự tạo, để họ được tận mắt nhìn thấy trẻ học tập và vui chơi rất an toàn và có hiệu quả. Biện pháp 3: Tích cực nghiên cứu, học hỏi cách làm, từ đó hướng dẫn giáo viên tận dụng nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu để làm đồ dùng, đồ chơi: * Học cách làm đồ dùng, đồ chơi qua ti vi, sách báo, tập san giáo dục mầm non 3
4. SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM – Chỉ đạo Giáo viên làm đồ dùng, đồ chơi sáng tạo * Học cách làm ĐDĐC qua việc tham quan học tập các trường bạn trong và ngoài huyện * Hướng dẫn giáo viên tận dụng nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu để làm ĐDĐC Trước khi làm đồ dùng, đồ chơi, tôi chỉ đạo giáo viên cần tiến hành tái chế, phân loại, làm sạch nguyên vật liệu để đảm bảo vệ sinh,an toàn khi sử dụng. - Đồ dùng phục vụ hoạt động, vệ sinh, lao động: Tận dụng những can nước rửa bát, cắt làm gàu hót rác, làm những chiếc chổi lúa từ rơm nếp, làm bình tưới từ những hộp sữa bột to, - Làm nhiều đồ dùng phục vụ hoạt động có chủ đích như: + Hoạt động âm nhạc: Tận dụng những vỏ hộp thạch làm thành những chiếc xắc xô, hay những hộp bánh to, nhỏ các loại chất liệu bằng tôn, sắt, hộp đựng chè để làm nên những chiếc trống tròn, trống cơm, những chiếc vợt muỗi hỏng làm thành chiếc đàn, đạo cụ như cánh Ong, cánh Bướm làm bằng giấy li nông cũ, giấy bóng kính cho trẻ biểu diễn trong tiết tổng hợp + Hoạt động LQV Toán, LQV chữ viết: Có thể tận dụng những vỏ lon bia, vỏ hộp sữa bột, cốc nhựa cũ, bóng nhựa, xốp màu, gai dính, dây điện để làm nên đồ dùng mang tên “Sâu con học chữ, học toán”. (sử dụng vào chủ đề Động vật). + Hoạt động tạo hình, LQ Văn học : Từ những miếng xốp ép, vỏ lọ hồ dán đã hết, đĩa CD hỏng, bát, đĩa nhựa, xốp ép, vải vụn, len, làm con Thỏ, Rối, vỏ chai, làm con cá, vỏ vỏ sò, vỏ nghêu làm con gà, con vịt, con mèo, gấu, con bướm .Những phế liệu này Cô và trẻ sử dụng “Làm những con vật” trong Hoạt động tạo hình, LQV Toán, Hoạt động góc, và sử dụng những con vật này làm các nhân vật truyện trong Hoạt động LQ Văn học, Hoạt động NB phân biệt, NB tập nói: con Gà trống- con vịt + Hoạt động khám phá - MTXQ, PT thể chất: Tận dụng xốp ép, xốp màu, bột màu,thùng cát tông to, lõi vệ sinh, bóng nhựa cũ hộp sữa, để tạo thành “Mô hình động vật sống trong rừng” có nhiều nấm, cà rốt hay những con voi, hươu được tạo bằng những hộp sữa tươi bằng giấy, thùng cát tông, cành cây khô cho trẻ tìm hiểu, khám phá, chơi trò chơi Các ĐDĐC phục vụ Hoạt động vui chơi, Hoạt động góc: + Góc Bé làm họa sỹ: Tôi chỉ đạo giáo viên cho trẻ sử dụng các hộp sữa tươi, hộp giấy các loại gắn lại với nhau tạo thành ô tô, tàu hoả, dây điện cũ uốn làm xe đạp, thuyền buồm từ hộp giấy ăn và xốp màu, hộp bia, xốp màu thành máy bay để phục vụ chủ đề giao thông. + Góc Bé tập làm nội trợ: Các loại bánh, nem rán, củ cà rốt : Được làm từ miếng xốp ép, đĩa, cốc nhựa dùng1lần, giấy bóng, xốp màu, tre gọt làm thành những đôi đũa. + Góc Bán hàng: Các loại can rửa bát, hộp sữa chua, dầu ủ tóc, làm nên những bộ đồ dùng gia đình cho trẻ chơi như ấm chén, phích nước,làn giỏ, những đôi dép + Góc Bác sỹ: Tủ thuốc nhỏ được làm bằng những hộp bánh các loại, vỏ, hộp thuốc đã sử dụng hết được vệ sinh sạch sẽ, an toàn cho trẻ chơi. - Bên cạnh đó tôi còn chỉ đạo giáo viên cần quan tâm đến môi trường trong và ngoài lớp học, trang trí phù hợp, tạo góc mở khoa học và sáng tạo theo từng chủ đề bằng những nguyên 4
5. Dương Thị Hường – Mầm non vật liệu thiên nhiên và phế liệu. Để môi trường lớp học phong phú, sáng tạo giúp trẻ hoạt động tốt thì đòi hỏi cô giáo phải có sự quan sát tinh tế, chịu khó nghiên cứu, học hỏi và tìm ra những chất liệu phù hợp với những hình ảnh, đồ vật, con vật phù hợp với chủ đề. + Tạo các góc mở: Như góc toán, góc LQ chữ viết, bé chơi với hình và màu tôi chỉ đạo giáo viên tận dụng những tờ lịch, tranh ảnh cũ để trang trí và làm đồ dùng cho trẻ hoạt động ở góc. - Đồ dùng, đồ chơi trang trí: Những vật liệu phế thải như giỏ cắm hoa, xốp biển, giấy bọc hoa, dây đồng, chai nước ngọt cô ca, xốp màu, keo nến làm nên những lọ hoa, lãng hoa rất đep, dùng để trang trí lớp hoặc các hoạt động khác. Ngoài ra, tôi còn phát huy tính sáng tạo, chịu khó của giáo viên để làm rất nhiều các đồ dùng đồ chơi khác phục vụ cho các hoạt động của trẻ như làm các bộ trang phục, bằng giấy gói hoa, giấy màu vụn, mành nhựa hỏng, để trẻ hoạt động trong giờ giáo dục Âm nhạc hay biểu diễn thời trang và biểu diễn văn nghệ của lớp, của trường trông rất đẹp và hấp dẫn. Biện pháp 5: Tổ chức tốt hội thi "Đồ dùng, đồ chơi tự làm": Việc tổ chức hội thi “Đồ dùng, đồ chơi tự làm” bằng nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu cho toàn thể giáo viên trong trường, là cơ hội để giáo viên tích cực đi sâu nghiên cứu, học hỏi cách làm, năng cao khả năng vận dụng sáng tạo để làm ĐDĐC, đồng thời học tập được nhiều kinh nghiệm, nảy sinh ra nhiều ý tưởng và sáng kiến hay khi làm ĐDĐC. Qua hội thi giáo viên có điều kiện để rút kinh nghiệm cho bản thân, vận dụng và phát huy kỹ năng, khả năng làm ĐDĐC của mình trước đồng nghiệp và từ đó có hướng phấn đấu tốt hơn. Theo kế hoạch thực hiện nhiệm vụ của năm học này, nhà trường đã tổ chức tốt hội thi “Đồ dùng, đồ chơi tự làm” vào 2 đợt trong năm học: Đợt 1: tổ chức vào chiều ngày 19/ 11/ 2010. Nhằm phát động phong trào thi đua lập thành tích chào mừng ngày 20/11. Đợt 2: Tổ chức vào sáng thứ bảy ngày 26/3/2011. Nhằm kỷ niệm ngày 26/3. Giáo viên khi tham gia hội thi cần thuyết minh về sản phẩm của mình theo yêu cầu như: nguyên liêu, chất liệu, cách làm, cách sử dụng, hiệu quả sử dụng, giá thành của sản phẩm đó. Để hội thi thật sự có ý nghĩa và có kết quả tốt, nhà trường mời BCH phụ huynh của trường và BCH phụ huynh của nhóm, lớp đến dự và cổ vũ cho phong trào làm ĐDĐC của nhà trường. Đồng thời có những phần quà nhỏ để thưởng cho các Cô. Sau mỗi đợt thi, nhà trường đều có tổng kết, đánh giá, động viên khen thưởng cho những giáo viên có những ĐDĐC đạt giải, góp ý những giáo viên chưa có nhiều sự cố gắng. 4. Kết quả có so sánh, đối chứng Sau một năm thực hiện đề tài, tôi đã thu được một số kết quả sau: 5
6. SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM – Chỉ đạo Giáo viên làm đồ dùng, đồ chơi sáng tạo * Bản thân tôi biết cách làm nhiều loại đồ dùng đồ chơi từ nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu, kỹ năng cũng như khả năng làm ĐDĐC tốt hơn,các sản phẩm do tôi làm ra ngày càng phong phú, sáng tạo hơn. * Giáo viên: - 100% giáo viên trong trường đã hưởng ứng cao với phong trào làm đồ dùng đồ chơi do tôi phát động, số lượng ĐDĐC trong toàn trường tăng lên rõ rệt, - Trong năm học, toàn trường đã làm được 85 thể loại ĐDĐC phục vụ cho hoạt động của các chủ đề. Với số lượng là khoảng 1.420 ĐDĐC các loại. Tiết kiệm được khoảng 8.000.000 (Tám triệu đồng ) so với đồ dùng đồ chơi mua sẵn. - 100% các nhóm lớp trang trí lớp phong phú, nổi bật các chủ đề. Đồ dùng đồ chơi phong phú hấp dẫn trẻ. Những đồ dùng này kích thích trí tưởng tượng và sự sáng tạo của trẻ. Trẻ có ý thức trân trọng, giữ gìn đồ chơi trong lớp hơn. - Chất lượng các hoạt động của giáo viên và của trẻ cao hơn so với đầu năm học- Đặc biệt là hoạt động tạo sản phẩm của trẻ. - Qua đợt thanh tra toàn diện, nhà trường được phòng GD đánh giá cao về sự lỗ lực phấn đấu, môi trường lớp học phong phú, có nhiều đồ dùng, đồ chơi tự làm, trong hội thi: giáo viên giỏi cấp huyện, cô giáo Trần Thị Én- GV lớp 5 tuổi đạt được giải Ba.Chất lượng chuyên môn của nhà trường ngày càng được nâng cao. - Phụ huynh ủng hộ nhiệt tình, cung cấp nhiều nguyên vật liệu, phế liệu để làm đồ dùng đồ chơi. Cuối năm tôi khảo sát lại đồ dùng đồ chơi trong toàn trường, kết quả như sau: Đầu năm học Cuối năm học Phân loại đồ dùng, đồ ĐD ĐC mua sẵn ĐD ĐC tự làm ĐD ĐC mua sẵn DD ĐC tự làm chơi Số Thể Số Số Số Thể loại Thể loại Thể loại lượng loại lượng lượng lượng Đồ dùng, đồ chơi phục 3 12 4 15 5 20 7 40 vụ HĐ lao động, vệ sinh Đồ dùng, đồ chơi phục 25 500 18 350 30 650 40 1000 vụ HĐ có chủ đích Đồ dùng, đồ chơi phục vụ 17 180 12 100 18 220 22 250 HĐ góc Đồ dùng, đồ chơi trang 7 85 6 75 9 130 16 130 trí Như vậy, sau một năm triển khai và áp dụng, đồ dùng đồ chơi tự làm ở 10 nhóm lớp đã tăng đáng kể về số lượng, đa dạng, phong phú, hiệu quả sử dụng cao. 6
7. Dương Thị Hường – Mầm non Khảo sát tiếp 15 hoạt động của giáo viên. Kết quả như sau: Phân loại Kết quả đầu năm Kết quả cuối năm So sánh hoạt động Số lượng Tỷ lệ Số lượng Tỷ lệ Tốt 2 13,3% 6 40 % Tăng 26,7% Khá 7 46,7% 7 46,7% Trung bình 6 40% 2 13,3,% Giảm 26,7% Yếu 0 0% 0 0 % III. KẾT LUẬN 1. Bài học kinh nghiệm - Phải xây dựng kế hoạch chỉ đạo làm đồ, dùng đồ chơi một cách cụ thể, chi tiết, giao chỉ tiêu tới từng giáo viên và thường xuyên đôn đốc, kiểm tra, đánh giá kết quả của giáo viên. Có động viên khen thưởng kịp thời. - Cần phải chịu khó nghiên cứu, học hỏi, làm một số ĐDĐC mẫu để phổ biến cho giáo viên, chỉ đạo giáo viên biết phối kết hợp chặt chẽ với phụ huynh để tạo nguồn nguyên vật liệu. - Chỉ đạo hướng dẫn giáo viên làm ĐDĐC từ nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu. - Tổ chức tốt hội thi “Đồ dùng đồ chơi tự làm” nhằm phát huy tính tích cực, khả năng sáng tạo của giáo viên 2. Kiến nghị Phòng giáo dục, Sở GD&ĐT mở các lớp tập huấn về cách làm đồ dùng đồ chơi tự tạo cho giáo viên toàn huyện được tham gia. 7