SKKN Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình

Nội dung tóm tắt: SKKN Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình

1. PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN GIA LÂM TRƯỜNG MẦM NON QUANG TRUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 4-5 TUỔI TÍCH CỰC TRONG HOẠT ĐỘNG TẠO HÌNH Lĩnh vực SKKN/ Môn: giáo dục mẫu giáo/ môn tạo hình Tác giả: Nguyễn Thị Thu Hoa Cấp học: Mầm non NĂM HỌC: 2019-2020
2. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình MôC LôC MôC LôC 1 I.§Æt vÊn ®Ò .2,3,4 ii.GI¶I QUYÕT VÊN §Ò. 1, Cơ sở lý luận của đề tài: .5,6 2, Thực trạng: .6,7 3, Các biện pháp: .8-16 4, Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm: 17,18 III. Kết luận và kiến nghị 19.20 1/26
3. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài: “Trẻ em là mầm non của đất nước”. Bởi vậy, chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ em chính là góp phần xây dựng tương lai cho đất nước ngày một tươi sáng hơn. Việc chăm sóc giáo dục trẻ ngay từ khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng trong sự nghiệp giáo dục - là cơ sở hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ sau này. Nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và môn tạo hình nói riêng là việc làm cần thiết để phát huy khả năng tưởng tượng và sự khéo léo của trẻ. Năm học 2019 – 2020 là năm tiếp tục thực hiện các hoạt động theo hướng tích hợp từng chủ đề. Vì vậy đòi hỏi sự sáng tạo linh hoạt của giáo viên trong phương pháp giảng dạy, đồng thời lấy trẻ làm trung tâm. Trẻ thể hiện và nói lên ý tưởng, suy nghĩ cách làm của trẻ với cô với bạn từ đó cô điều chỉnh, bổ xung, khơi gợi sự sáng tạo của trẻ trong các hoạt động đồng thời yêu cầu của trẻ được nâng lên về nhận thức cũng như kỹ năng giáo dục trẻ theo từng chủ đề, chủ điểm. Bản thân tôi khi thực hiện các hoạt động giáo dục theo hướng tích hợp đổi mới, tôi đã tham gia học tập đầy đủ các buổi tập huấn, hội giảng, hội thi kiến tập do phòng, trường tổ chức. Qua đó giáo viên đã học tập và vận dụng phương pháp dạy trẻ tạo hình sáng tạo linh hoạt. Trẻ hứng thú hoạt động và tạo ra các sản phẩm ngộ nghĩnh. Nhìn những sản phẩm của trẻ thể hiện đặc biệt là nét mặt vui tươi khi trẻ đựơc kể về sản phẩm của mình thì thấy vai trò của cô giáo trong hướng dẫn, dạy trẻ, khơi dậy ý tưởng của trẻ giúp trẻ thể hiện ý tưởng đó là vô cùng quan trọng. Cô có say mê với hoạt động tạo hình, có khả năng sáng tạo và khơi dạy nguồn cảm hứng của trẻ làm nảy sinh ý tưởng sáng tạo và thể hiện ý tưởng đó từ mới phát hiện và bồi dưỡng những trẻ có năng khiếu tạo hình. Trong chương trình giáo dục mầm non, bộ môn tạo hình là loại hình nghệ thuật phản ánh thế giới xung quanh cuộc sống con người một cách đa dạng phong phú và hấp dẫn đối với trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo. Thông qua tạo hình trẻ được thử sức mình trong việc thể hiện và cải tạo thế giới riêng của mình. Hoạt động tạo hình còn phát triển ở trẻ khả năng quan sát, trí tưởng tượng sáng tạo, khả năng phối hợp giữa mắt và tay, hoàn thiện một số kỹ năng cơ bản (vẽ, nặn, xé dán, cắt). Đặc biệt, đối với trẻ 4- 5 tuổi khả năng tạo hình đang phát triển rất nhanh. Các nét nguệch ngoạc ngẫu nhiên dần bị thay thế bởi những hình ảnh quen thuộc trong cuộc sống, chẳng hạn như trẻ có thể tự tay vẽ được các hình còn đơn giản như ngôi nhà, cái cây, bông hoa, ô tô Tuy nhiên, khả năng chú ý chưa bền, trí tưởng tượng còn hạn chế, trẻ chưa diễn đạt được ý tưởng do kỹ năng vận động tinh chưa khéo léo nên đôi khi gây ra tình trang trẻ không thích, không hứng thú thì trẻ sẽ vẽ đại khái cho xong. 2/26
4. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình Xuất phát từ đặc điểm trên, tôi thấy nhiệm vụ quan trọng mà giáo viên cần phải giải quyết khi hướng dẫn hoạt động tạo hình cho trẻ, đó là phải tạo cho trẻ hứng thú thật sự trong giờ học. Có như vậy, sản phẩm trẻ làm ra mới đạt kết quả cao. Vì vậy, tôi thấy việc tạo hứng thú cho trẻ trong giờ học tạo hình là cần thiết. Nhận thức được tầm quan trọng đó, nhiều năm qua và đặc biệt là trong những năm đầu triển khai chuyên đề tạo hình, tôi đã cố gắng thực hiện tốt chuyên đề, học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp, nghiên cứu các biện pháp hữu hiệu nhất nhằm truyền thụ đến trẻ sao cho trẻ tiếp thu một cách nhẹ nhàng, thoải mái. Từ nhận thức trên, tôi đã đưa vào một số biện pháp để giúp trẻ hoạt động tích cực hơn trong giờ tạo hình. Đó là lý do tôi chọn đề tài "Một số biện pháp giúp trẻ 4- 5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình". Kính mong các cấp lãnh đạo, các bạn đồng nghiệp tham khảo và đóng góp ý kiến xây dựng để đề tài sáng kiến kinh nghiệm của tôi được hoàn chỉnh hơn. 2. Mục đích nghiên cứu: + Góp phần tích luỹ thêm kiến thức cho bản thân đồng thời chia sẻ kinh nghiệm của mình cho đồng nghiệp về biện pháp dạy tốt môn tạo hình cho trẻ 4- 5 tuổi + Giúp trẻ 4- 5 tuổi tích cực hơn trong hoạt động tạo hình. + Giúp phụ huynh cũng hiểu thêm về tầm quan trọng của giáo dục mầm non cũng như hoạt động tạo hình cho trẻ. 3. Đối tượng, thời gian nghiên cứu: +Trẻ 4- 5 tuổi nơi tôi công tác. +Từ tháng 9/2019 - tháng 4 /2020 4. Phương pháp nghiên cứu: + Nghiên cứu lý luận : Các loại tài liệu nói về hoạt động tạo hình. Chương trình giáo dục hoạt động tạo hình cho trẻ 4- 5 tuổi + Quan sát khoa học: Quan sát trẻ thực hiện các bài tập của cô đưa ra để xác định mức độ nhận thức và kỹ năng của trẻ. + Phương pháp thực nghiệm khoa học: Áp dụng biện pháp nâng cao chất lượng sau đó đưa ra bài tập để kiểm tra kết quả hình thành kỹ năng của trẻ 5.Phạm vi nghiên cứu Trong phạm vi khả năng và trách nhiệm của mình . Tôi vận dụng vấn đề mà bài viết này đề cập đến chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non từ 4- 5 tuổi ở chính đơn vị trường tôi đang công tác . 3/26
5. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1.CƠ SỞ LÝ LUẬN Xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lí của trẻ 4-5 tuổi, đây là giai đoạn năm thứ 2 tuổi mẫu giáo, vận động của trẻ còn ở mức độ thấp ( kỹ năng cầm bút, thao tác cắt, xé dán vẫn còn vụng). vốn ngôn ngữ của trẻ còn quá ít. Trẻ chưa thể diễn đạt nguyện vọng của mình bằng ngôn ngữ mạch lạc. Vì vậy hoạt động tạo hình chính là một thứ ngôn ngữ riêng để trẻ biểu lộ tình cảm, tiếng nói của mình với mọi người xung quanh. Để tạo ra một sản phẩm đẹp trước hết trẻ phải hiểu về cái đó, có tình cảm với nó và có kỹ năng tạo ra nó, thì trẻ mới hoàn thành sản phẩm đó được. Chính từ các hoạt động nµy ®· lµm phát triển tình cảm thẩm mỹ của trẻ. Trẻ từ 4- 5 tuổi tay của trẻ hoạt động khéo léo hơn, trẻ có khả năng cầm nắm. Ngôn ngữ đã phát triển hơn, trẻ bắt đầu có thể tự diễn đạt ý định của mình và nêu những nhận xét về các sự vật, hiện tượng xung quanh mà trẻ nhìn thấy, nghe thấy. Cùng một thời điểm, trẻ có thể tri giác được nhiều đồ vật. Tư duy của trẻ mang tính chất cụ thể. Hình tượng tạo ra mang tính tượng trưng sơ đồ hóa. Trẻ có thể nhận biết và phân biệt một số mầu sắc: Đỏ, xanh, đen, trắng và sử dụng màu theo ý thích. Trẻ tạo ra hình dáng chung của vật thể đơn giản như đường đi, cây cỏ 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN 2.1. Thuận lợi: - Phòng Giáo dục luôn quan tâm, tổ chức các lớp bồi dưỡng kiến thức chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên. - Trường được trang bị đầy đủ cơ sở vật chất, có đội ngũ quản lý dày dạn kinh nghiệm, chuyên môn, quan tâm trong việc mua sắm đồ dùng phục vụ cho bộ môn tạo hình - Đa số trẻ khỏe mạnh, nhanh nhẹn và được học đúng độ tuổi. - Bản thân tôi khoẻ mạnh, nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ, có trình độ chuyên môn nghiệp vụ, biết lắng nghe ý kiến của tất cả mọi người đóng góp, cũng như đã nhiều năm dạy lứa tuổi 4- 5 nên nắm bắt được tâm sinh lý của trẻ và có kinh nghiệm trong việc chăm sóc giáo dục trẻ - Phụ huynh thường xuyên quan tâm trao đổi việc học tập của con em họ với cô giáo. 2.2. Khó khăn: - Quá trình tổ chức còn nặng về kết quả sản phẩm, chưa chú ý dạy kỹ năng tạo hình cho trẻ. - 53% số trẻ yếu về kỹ năng xé dán, nhiều bài chưa đạt yêu cầu, sự sáng tạo và thể hiện bố cục bức tranh còn yếu, chưa biết phối hợp các mầu, khả năng nhận xét tranh của trẻ kém. 4/26
6. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình - Một số trẻ còn mải chơi, chưa hứng thú tập trung chú ý trong giờ học - Nhiều phụ huynh chưa nhận thức được đầy đủ về tầm quan trọng của việc học. Một số phụ huynh tuy cũng có quan tâm tới việc học tạo hình của trẻ, xong phương pháp dạy trẻ còn thiếu khoa học như: Còn cầm tay trẻ vẽ, hay vẽ cho trẻ tô mầu, cắt dán hộ trẻ Do đó, tôi thấy cũng khó khăn trong khi rèn trẻ. Trước những thuận lợi và khó khăn trên tôi đã áp dụng một số biện pháp sau để dạy trẻ 4- 5 tuổi tích cực hơn trong hoạt động tạo hình. * Từ những tình hình thực tế trên tôi đã tiến hành khảo sát đánh giá trẻ ngay từ đầu năm học với các tiêu chí sau: Bảng khảo sát trẻ đầu năm học Đạt Chưa đạt Tiêu chí Số trẻ % Số trẻ % Trẻ hứng thú trong hoạt động tạo 10 33% 20 67% hình Trẻ tạo ra được sản phẩm 8 27% 22 73% Trẻ có kỹ năng khi tham gia vào 6 20% 24 80% hoạt động tạo hình Trẻ nói được tên sản phẩm của 15 50 % 15 50% mình Qua khảo sát, tôi thấy kỹ năng tạo hình của trẻ không đồng đều, nhiều trẻ kỹ năng còn yếu và trung bình. Vậy để nâng cao kỹ năng tạo hình của trẻ, trong giờ học tôi luôn quan tâm đến các cháu trung bình, yếu nhiều hơn bằng gợi ý từng bước. Động viên kịp thời để tạo hứng thú cho trẻ. Để hình thành các kỹ năng cho trẻ yếu, tôi lên kế hoạch rèn trẻ vào một buổi chiều, hoạt động đón trả trẻ, hoạt động góc, hoạt động ngoài trời. Trong giờ học tạo hình, tôi xếp những trẻ khá ngồi cạnh những trẻ yếu để trẻ yếu học tập trẻ khá. Đối với trẻ khá: Tôi gợi ý, khuyến khích để phát huy trí tưởng tượng sáng tạo của trẻ để tạo ra nhiều bức tranh đẹp. 3. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN 3.1. Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch rèn kĩ năng tạo hình cho trẻ Chủ đề Nội dung Mục tiêu - Tô nét và tô màu chú hề -Trẻ biết tô theo nét chấm mờ và chọn màu tô được hình Trường mầm - Tô màu bức tranh cho -Trẻ biết tô màu mịn, không 5/26
7. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình non đẹp chờm ra ngoài - Tô màu tranh cô giáo -Trẻ biết chọn màu sắc khác nhau để tô - Cắt dán hình bé thích -Trẻ biết cắt từng nhát, cắt lượn .biết kết hợ nhịp nhàng - Vẽ nét mặt giữa các ngón tay để cầm kéo cắt Bản thân các hình - Vẽ hoa mừng cô -Trẻ biết cầm bút bằng ba đầu ngón tay, chọn màu đậm để vẽ - Vẽ chiếc cốc mừng sinh -Trẻ biết dùng các kỹ năng vẽ nhật nét cong, nét xiên, nét thẳng -Trẻ tô màu không chờm ra ngoài - Vẽ chân dung mẹ -Trẻ biết chọn màu đen để tô tóc của mẹ - Vẽ ngôi nhà -Trẻ biết phối hợp các đường nét tạo hình để vẽ Gia đình - Trang trí bưu thiếp - Trẻ biết bôi hồ vào mặt sau của bông hoa - Trang trí cốc giấy - Trẻ biết xé thành từng dải, xé lượn, xé mảng để dán hàng rào -Vẽ và tô màu cái trống - Trẻ biết vẽ các nét thẳng , nét cong, tô màu không chờm ra ngoài, phối hợp màu sắc đẹp Nghề nghiệp - Làm quà tặng chú bộ đội - Trẻ biết sử dụng các kỹ năng đã học: Xé dải, xé vụn, xé lươn để tạo thành các món quà - Gấp cây thông tặng chú bộ đội - Trẻ biết gấp và miết giấy theo đường kẻ thẳng, biết chấm hồ, dán ngay ngắn, không làm bẩn vở - Ghép hình tạo thành bức - Trẻ biết cách sắp xếp, cách tranh ghép các hình tạo thành các Giao thông PTGT 6/26
8. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình - Vẽ máy bay - Trẻ biết cầm bút, sử dụng màu, tô màu đẹp , mịn, không chờm ra ngoài, thể hiện bố cục tranh - Tô nét và tô màu bức - Trẻ biết tô theo nét chấm mờ tranh thuyền trên biển. và tô màu đẹp không chờm ra ngoài, phối hợp màu sắc hài hòa - Vẽ tàu hỏa - Trẻ vẽ các nét dọc, nét ngang - Trang trí cành hoa đào - Trẻ biết cách sắp xếp, cách chấm hồ dán tạo thành cành hoa đào -Xé và dán lá cây - Trẻ sử dụng kĩ năng xé bấm,xé vụn, xé dải dài Thế giới thực - Vẽ hoa hướng dương - Trẻ vẽ nét thẳng, nét cong để vật tạo thành bông hoa -Trẻ vẽ nét thẳng ,nét ngang để -Vẽ Quả tạo thành bánh chưng -Trẻ biết xé theo đường châm kim và dán -Nặn củ -Trẻ vẽ nét thẳng, nét xiên để tạo thành cỏ, cây - Trẻ biết xoay tròn, lăn dọc, ấn dẹt, xoay nghiêng, miết, gắn dính tạo thành các loại củ -Vẽ con gà -Trẻ biết vẽ các nét cong tròn khép kín để tạo thành con gà Thế giới động - In bàn tay tạo hình con - Trẻ biết cách in hình từ bàn vật vật tay, kết hợp với các nét vẽ để tạo thành các con vật - Xé dán vẩy cá - Trẻ biết xé lượn, xé mảng, để tạo thành vẩy con cá - Vẽ côn trùng - Trẻ sử dụng các kỹ năng đã học: nét cong, nét xiên để vẽ các con côn trùng. - Vẽ về biển - Trẻ thể hiện đúng ý tưởng của mình, tạo ra sản phẩm trọn vẹn Nước-Mùa hè- về nội dung, đề tài Bác Hồ - Vẽ chiếc kem -Trẻ vẽ và tô màu mịn không - Vẽ cảnh đẹp quê hương chờm ra ngoài 7/26
9. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình -Trẻ biết phối hợp màu sắc hài - Xé và dán hoa mừng hòa sinh nhật Bác -Trẻ xé nét cong tròn, xé dải, xé vụn với nhiều màu sắc khác nhau để tạo thành bông hoa Ở trường mầm non, hoạt động tạo hình của trẻ bao gồm các dạng: Vẽ, nặn, xé, cắt dán, xếp hình .Trong mỗi dạng tạo hình đó, trẻ có thể thể hiện ấn tượng, cảm nhận, cảm xúc của mình về thế giới xung quanh . + Vẽ: Đề tài mà trẻ vẽ rất đa dạng: Hoa, quả, cây cối, con vật những sự vật gần gũi xung quanh trẻ, những nhân vật trong truyện cổ tích, hình trang trí. Ở hoạt động vẽ, giáo viên mầm non dạy trẻ các phương tiện tạo hình cơ bản như đường nét, màu sắc, bố cục . + Nặn: Một số đề tài nặn cho trẻ thường là: Quả, đồ chơi, bát đĩa, con vật. Ở hoạt động nặn cô giáo dạy trẻ một số phương tiện biểu cảm là: Tạo khối, thể hiện một số động tác, tư thế, dáng vận động của con vật, của người. Nguyên liệu chủ yếu cho trẻ nặn là đất như đất sét, bột nặn Đất dẻo kỹ thuật dễ sử dụng, tiện lợi, sạch. + Xé, cắt dán: Là dùng các mảng giấy và độ đậm nhạt của chúng để miêu tả đồ vật, con vật ở dạng đơn lẻ hoặc trong một bối cảnh nào đó trên mặt phẳng của trang giấy. Trong giờ cắt dán, cô dạy trẻ cách sử dụng kéo, tạo cho các ngón tay linh hoạt khéo léo hơn. Nguyên liệu chủ yếu là: (Giấy màu, giấy nền, giấy trắng, giấy phủ màu, bìa, hồ dán, họa báo) Trang trí tạo môi trường nghệ thuật để gây cảm xúc, gây ấn tượng cho trẻ về nghệ thuật tạo hình. Hình ảnh góc văn học với nhiều sản phẩm của cô và trẻ 8/26
10. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình Tạo môi trường đẹp trong lớp là để khi trẻ đến lớp ấn tượng đầu tiên tác động vào trẻ là toàn bộ sự bài trí, cách sắp xếp trang trí lớp học của bé. Bé quan sát xung quanh xem lớp mình có khác nhà bé không? Có đẹp hơn nhà bé không? Chính môi trường lớp học sẽ tạo ấn tượng khó phai trong bé. Đây là tác động cần thiết để hình thành cảm xúc nghệ thuật cho trẻ. Vì vậy tôi đã tìm hiểu yêu cầu của chủ điểm, căn cứ vào cấu trúc phòng học của lớp mình và đặc điểm tâm lí của trẻ ở độ 4 tuổi mà tạo môi trường nghệ thuật xung quanh trẻ. Với môi trường trong lớp: Các mảng chính trong lớp như mảng chủ điểm, các tiêu đề của các góc. Để gây ấn tượng cho trẻ tôi thường sưu tầm, thiết kế các hình ảnh ngộ nghĩnh đáng yêu, có màu sắc đẹp, bố cục hợp lí và có tên thật gần gũi với trẻ. VD: Mảng chủ điểm thường ở vị trí chính để trẻ dễ nhìn, dễ thấy. Nội dung của mảng chủ đề thường tổng hợp các hình ảnh về chủ điểm: Như chủ điểm trường Mầm non: Có hình ảnh ngôi trường, các bé chơi cầu trượt,đu quay + Các góc hoạt động như góc gia đình tôi đặc biệt là “ Tổ ấm bé B1” trong đó có hình ảnh hai bé mặc tạp dề nấu cơm, có đồ dùng dụng cụ chế biến. Hay ở “Góc xây dựng” có hình ảnh các bé hoặc các con vật đang chuyển các vật liệu xây dựng, đang làm các bác thợ xây dựng từ các hình ảnh ngộ nghĩnh ở phía trên mảng tường. Còn phía mảng tường tôi thường làm nhiều dụng cụ xây dựng như dao xây, bay, những sợi dây thừng quấn thành cành cây, và những chiếc lá do chính tay trẻ làm để gài vào làm tranh trang trí cho góc đó. Hình ảnh góc xây dựng 9/26
11. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình Để phát huy tối đa tác dụng của môi trường hoạt động sau khi chuyển chủ điểm ta cần thay đổi nội dung chủ điểm mới. Tôi đã cùng trẻ thảo luận và đặt tên cho chủ điểm mới và tên của góc chơi của mình. Nội dung của các góc tôi giới thiệu cho trẻ về các sản phẩm bằng các ngôn ngữ nghệ thuật để tích luỹ cho trẻ có vốn hiểu biết về nghệ thuật và say mê nghệ thuật. Từ đó kích thích lòng ham muốn thích tham gia tạo sản phẩm nghệ thuật để có sản phẩm trang trí lớp học của mình. VD: Ở mảng hoạt động tạo hình Cô giới thiệu đây là ngôi nhà nghệ thuật của chúng mình. Chúng mình hãy cùng chọn một cái tên thật hay để đặt cho nó nhé. Nào ai có ý kiến cô gợi ý các tên như sau: Hoạ sĩ nhí, bé khéo tay, bé làm hoạ sĩ, hoạ sĩ tí hon Cho trẻ thảo luận và lựa chọn nếu trẻ nào nghĩ được tên khác hay hơn cô có thể chọn làm tên góc hoạt động. Bây giờ ngôi nhà này đã có tên rồi: Cô giới thiệu với chúng mình đây là hình ảnh bạn trai đang tập vẽ tranh, tranh này do cô tự làm lấy chúng mình thấy có gì đẹp không? Còn đây là bức tranh vẽ về ngôi nhà mơ ước của bạn Tuấn năm trước học ở đây, còn đây là tranh dán hình ngôi nhà của bạn Thuỳ Linh, còn đây là con Gà, con Vịt, quả Cam Bây giờ cô muốn mỗi bạn hãy làm thật nhiều những sản phẩm để trang trí cho ngôi nhà của chúng mình đẹp hơn nhé. Cô muốn trong lớp mình ai cũng có sản phẩm được trang trí lên từng ngôi nhà nhỏ của chúng mình để cô thay các tranh vẽ của các bạn cũ, chúng mình có đồng ý không? Từ lời gợi mở như vậy đã kích thích trẻ tạo ra sản phẩm mới. Để gây hứng thú cho trẻ trong góc tạo hình thì tuỳ theo từng chủ điểm mà tôi có thể chuẩn bị mảng cung cấp kiến thức, các nguyên vật liệu phù hợp và phong phú về chủng loại VD: Giấy màu, tranh ảnh cũ, báo tạp chí sáp màu, màu nước, đất nặn, vải vụn, len sợi, rơm rạ, lá cây, cỏ hạt dưa, vỏ trứng ở đây nguyên vật liệu thì giáo viên luôn để ở trạng thái mở giúp trẻ dễ lấy để sử dụng khi vào hoạt động. Bên cạnh đó giáo viên chuẩn bị một bức tranh hay một sản phẩm tạo hình mà tôi đã cung cấp hoặc sắp cung cấp trên hoạt động chung để làm mảng cung cấp kiến thức cho trẻ thu hút sự chú ý của trẻ trong các giờ đón và trả trẻ, giờ hoạt động góc, kết hợp với lời gợi ý trẻ vào góc chơi. Từ đó giúp trẻ được củng cố và làm quen kiến thức đó giúp trẻ tăng thêm vốn kiến thức, kỹ năng hơn trong giờ hoạt động chung. VD: Với chủ đề: “ Thế giới động vật” ở góc tạo hình tôi vẽ một số con vật ( gà, thỏ, mèo, trâu, voi ) bày ở giá hoặc tranh một số con vật bằng các thể loại như vẽ, xé dán, tô màu để cung cấp kiến thức cho trẻ. Khi trẻ vào góc chơi hoặc giờ đón trả trẻ tôi thu hút gợi ý trẻ quan sát những sản phẩm đó: 10/26
12. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình Tranh mẫu cô vẽ con gà V/D : + Cô có bức tranh gì đây? + Bức tranh này vẽ con gì? Khi thực hiện các đề tài “ vẽ con vật ” trẻ đã có vốn kiến thức hiểu biết qua các sản phẩm thì trẻ sẽ tự tin hơn và thực hiện tốt hơn. Hoặc VD: Với chủ đề: “ Thế giới thực vật” đề tài “ Các loài hoa” tôi chuẩn bị một số tranh vẽ, xé, chấm màu về các loại hoa làm tranh cung cấp kiến thức cùng với các nguyên vật liệu phù hợp với tranh tôi cung cấp cho trẻ Khi trẻ vào góc chơi tôi gây hứng thú tạo tình huống cho trẻ bằng cách: - Đố trẻ cô có bức tranh gì? - Ai có nhận xét gì về những bông hoa này? Sau đó cho trẻ kể về bức tranh đó cuối cùng cô khái quát về một số đặc điểm chung cơ bản của một số loại hoa đó và chất liệu cô đã sử dụng để làm. Tranh mẫu của cô 11/26
13. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình Với những nhóm trẻ chưa thể hiện được cô có thể hướng dẫn trẻ 1 cách tỉ mỉ hơn về cách ( Vẽ, xé, chấm màu ) hoặc cô kết hợp làm chung với trẻ về bức tranh đó kết hợp với lời động viên khuyến khích giúp trẻ có tâm thế hơn. Như vậy với đề tài về “ hoa” khi giáo viên tiến hành cho trẻ thực hiện theo nhiều hình thức khác nhau sẽ tạo cho trẻ cảm giác thoải mái, không gò bó, chán nản giúp trẻ tích cực hoạt động từ đó đối tượng cô định cung cấp hoặc củng cố cho trẻ sẽ dần dần được hình thành trong tâm trí của trẻ. Từ đó sẽ giúp trẻ phát triển thêm, kỹ năng về tạo hình. Không những chỉ có góc tạo hình mới phát huy khả năng tạo hình của trẻ mà ở các góc chơi khác giáo viên cũng có thể rèn luyện kỹ năng về tạo hình cho trẻ. Cụ thể: + Góc học tập: Trong góc học tập luôn có nội dung cung cấp cho trẻ về toán và môi trường xung quanh thông qua các môn học đó giáo viên thiết kế lựa chọn các trò chơi, nội dung để củng cố kiến thức cho trẻ. Từ đó giáo viên có thể lồng ghép rèn luyện kỹ năng tạo hình cho trẻ. VD: Với nội dung toán: “ Tô màu theo yêu cầu của cô” thì giáo viên đã thiết kế những bài tập kết hợp rèn luyện cho trẻ kỹ năng cầm bút và kỹ năng tô màu. Bài tập của trẻ tại góc toán VD: Với nội dung môi trường xung quanh: Cô cho trẻ được cắt dán tranh ảnh, đồ dùng, con vật theo chủ đề tiến hành, cô kết hợp rèn luyện kỹ năng cầm kéo, cắt và phết hồ cho trẻ. 12/26
14. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình + Góc sách: Là một góc yên tĩnh nhất, khi vào góc sách trẻ được xem các loại sách, tô vẽ, làm tranh chuyện, kể chuyện sáng tạo cùng cô kể về các đồ dùng có liên quan tới chủ đề đang thực hiện thì giáo viên củng có thể nhẹ nhàng đưa kiến thức, kỹ năng hoạt động tạo hình rèn thêm cho trẻ. VD: Cô hướng dẫn trẻ tô tranh truyện, hướng dẫn cách tô màu cho bức tranh thêm đẹp. Như vậy ở trong mỗi góc chơi, nhóm chơi chỉ có một nhóm trẻ hoặc một cá nhân tham gia hoạt động sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên muốn rèn trẻ cá biệt yếu kém hoặc củng cố kỹ năng cho trẻ. Từ đó giúp trẻ phát triển hơn về khả năng tạo hình. Tôi đã tận dụng không gian bên ngoài như hiên của phòng học làm nơi trưng bày sản phẩm của trẻ. Tôi bố trí mỗi trẻ có một ô để gài sản phẩm, trẻ tự tay cầm ra ô của mình cài vào. Ở đây trẻ được quan sát toàn bộ sản phẩm của mình và của bạn. Trẻ có thể tự so sánh bài của ai đẹp hơn, nếu bài của bé xấu thì bé phải cố gắng lần sau phải làm cho đẹp hơn để bằng bạn hoặc làm đẹp hơn để có bài trang trí trong các góc. Từ kết quả đó sẽ kích thích lòng ham muốn say mê học tạo hình của trẻ. Ngoài ra tôi còn trang trí xen kẽ trồng cây xanh, sắp xếp đồ dùng đồ chơi cho hợp lí để tạo môi trường thực sự phù hợp với tâm lý của trẻ để trẻ hứng thú tham gia hoạt động tạo hình. Đồng thời thông qua hoạt động ngoài trời trẻ được chơi với lá cây nên tôi tận dụng luôn các lá cây đó giúp trẻ sáng tạo thể hiện các sản phẩm tạo hình để làm giàu vốn kinh nghiệm cho trẻ và kết hợp rèn luyện các kỹ năng về tạo hình cho trẻ. Tóm lại việc tạo môi trường hấp dẫn cho trẻ là một việc làm rất quan trọng góp phần nâng cao chất lượng tạo hình cho trẻ. 3.2. Biện pháp 2: Rèn luyện kỹ năng tạo hình cho trẻ. Thực tế đã chứng minh: Trẻ 4- 5 tuổi tri giác sự vật hiện tượng bằng tư duy trực quan hành động nên rất cần sự hỗ trợ của cô nên dẫn tới kỹ năng tạo hình của trẻ còn yếu như: Kỹ năng cầm bút còn ngượng, nét vẽ tô còn vụng, sử dụng đường nét vụng về. Trẻ chưa vẽ được nét gấp khúc mà chỉ mới sử dụng nét thẳng, nét xiên để vẽ và tô màu. Chính vì vậy mà cô phải đưa ra các biện pháp rèn kỹ năng tạo hình cho trẻ. Từ việc tạo môi trường thẩm mỹ xung quanh lớp để gây ấn tượng, kích thích lòng ham muốn ở trẻ tạo ra sản phẩm để được trưng bày trang trí trong lớp. Để phát huy tính tích cực hoạt động ở trẻ, một trong những phương pháp của quá trình đổi mới là lấy trẻ làm trung tâm, trẻ phải được hoạt động và sản phẩm của trẻ phải đa dạng, phong phú, sáng tạo. 13/26
15. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình Để giúp trẻ làm được sản phẩm vấn đề đặt ra là cần dạy trẻ một số kỹ năng cơ bản tạo hình. Vì vậy tôi đã tiến hành dạy trẻ một số kỹ năng tạo hình cơ bản sau: + Kỹ năng cầm bút tạo ra các đường nét nghệ thuật: Đây là thao tác tương đối khó khăn đối với trẻ 4 tuổi vì vậy khi dạy trẻ tôi tiến hành dạy trẻ các thao tác từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, các hoạt động đó được liên tục thực hiện tạo thành kỹ năng . VD: Đầu tiên tôi cho trẻ cầm bút di màu theo ý thích của trẻ. Sau đó di màu các hình ảnh to rõ nét, ít chi tiết. Khi trẻ đã cầm bút khá thành thạo tôi cho trẻ tập vẽ nét cơ bản như: Nét vẽ cuộn len, vẽ mưa rơi ( nét xiên, vẽ nét thẳng, vẽ nét ngang ) Trẻ cầm bút tô mầu theo ý thích Khi trẻ đã cầm bút thành thạo tôi hướng dẫn cho trẻ tập vẽ các bức tranh sáng tạo theo ý thích của trẻ. Ở giai đoạn này chưa đòi hỏi trẻ phải tạo được bức tranh hoàn chỉnh mà chỉ yêu cầu trẻ tưởng tượng và đặt tên cho bức tranh của mình là được. + Cho trẻ làm quen với màu nước: Sau khi trẻ cầm bút chì vẽ khá thành thạo, tôi thực hiện mức độ cao hơn là cho trẻ làm quen với bút lông, màu nước. Ở trẻ 4 tuổi việc sử dụng màu nước là 14/26
16. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình rất khó, xong thực tế tiếp xúc với trẻ tôi thấy việc cho trẻ sử dụng màu nước trẻ rất hứng thú. Khi làm tôi tổ chức như sau: - Bước 1: Chọn và sử dụng màu không có keo, chỉ dùng màu bột pha nước ( đặc tính của màu này là màu sắc đẹp nhưng dễ rửa, không mất vệ sinh). Để gây hứng thú cho trẻ hoạt động tôi cho trẻ in bàn tay, bàn chân ( ở chủ điểm bản thân). Từ những bàn tay, bàn chân nhỏ nhắn của bé được in bằng các màu khác nhau đem trang trí lên tường làm bé rất thích thú, luôn luôn đòi cô cho tập làm hoạ sĩ. - Bước 2: Tôi cho trẻ dùng bút lông vẩy màu hoặc phết màu. Yêu cầu kỹ năng trẻ làm: cầm bút chấm vào màu, gạt nhẹ vào mép hộp để màu không vung vãi lung tung. Sau đó để cách mặt tờ giấy đến bút 1 khoảng cách từ 25 – 30 cm vẩy nhẹ theo ý của trẻ, có thể đan xen các màu bằng các bút khác nhau. Ở kỹ năng này cô dạy trẻ có thói quen dùng bút nào, màu ấy để tạo bức tranh có màu sắc đẹp Trẻ làm quen với màu nước + Dạy trẻ kỹ năng nặn, xé, dán: Đối với trẻ 4 tuổi vận động tinh của trẻ phát triển ở mức độ thấp. Vì vậy cần rèn luyện cho trẻ một số kỹ năng cơ bản sử dụng đất để tạo ra sản phẩm. VD: Dạy trẻ làm các động tác xoay tròn, ấn bẹt, lăn dọc. Khi xé dán tôi cho trẻ tập xé từ đơn giản đến phức tạp đó là: xé thẳng, xé vụn , xé lân tay hình tròn Dạy trẻ kỹ năng phết hồ, khi trẻ dán cô dạy trẻ kỹ năng đặt hình sắp xếp bố cục trước sau đó lật lên phết hồ ở phía sau của giấy. Làm như vậy trẻ dễ thao tác và định hình được sản phẩm của mình định làm ra nó. Muốn kỹ năng tạo hình ở trẻ được thuần thục thì đòi hỏi mỗi giáo viên cần phải thường xuyên rèn luyện cho trẻ các kỹ năng trên. Tóm lại từ các việc làm tỉ mỉ thường xuyên như vậy nên kỹ năng tạo hình của trẻ lớp tôi tăng lên rõ rệt. 15/26
17. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình 3.3. Biện pháp 3: Sử dụng các học liệu, phế liệu dạy trẻ làm đồ chơi. Như chúng ta đã biết sản phẩm của hoạt động tạo hình là một dạng sản phẩm đặc biệt. Trong sản phẩm nó chứa đựng tâm hồn, cảm hứng của người tạo ra nó, nó còn là ngôn ngữ riêng để biểu đạt tình cảm của mình. Tôi thấy rằng phương tiện giúp trẻ đạt được mục đích đó là sự sáng tạo nghệ thuật ở trẻ. Tôi đã tận dụng các học liệu có sẵn để dạy trẻ làm đồ chơi. VD: Dạy trẻ làm đồ chơi để tạo ra các mặt lạ con rối Trong giờ hoạt động góc tôi cho trẻ làm các loại mặt lạ các con vật, người trông rất ngộ nghĩnh, cô chuẩn bị một ít vật liêu đơn giản như màu nước, bút dạ các loại .để giờ hoạt động góc thêm phong phú hơn. Những con rối ngộ nghĩnh do cô và trẻ cùng làm VD: Chủ đề bản thân cho trẻ làm nhà tạo mẫu làm ra các trang phục ngộ nghĩnh bằng các sản phẩm dễ tìm. Dạy trẻ tự vẽ hoặc sắp xếp những chiếc mặt lạ thành bộ sưu tập thời trang dành cho trẻ. Chủ đề phương tiện giao thông: Dạy trẻ làm những chiếc tàu, thuyền buồm, ô tô, tín hiệu đèn giao thông Chủ đề thế giới động vật: Cái bồng bèo tây làm con gà, cái đuôi là lá bèo, chân gà là 2 cái tăm cắm vào hay cái bồng dài làm con chó. Lá chuối làm con mèo. Lá dừa làm chong chóng, con châu chấu, bẹ bắp ngô lá chuối khô làm búp bê, vỏ hộp sữa chua làm con gà, con công, vỏ hình quả trứng đựng kẹo làm con vịt. Hay tận dụng giấy gói quà sinh nhật và những hạt sỏi hoặc cắt xốp ra cho trẻ gói kẹo ( sản phẩm này trẻ vừa làm đồ chơi ở góc bán hàng, vừa làm đồ dùng học toán: so sánh kẹo to kẹo nhỏ, so sánh số lượng nhiều – ít, phân biệt kẹo màu xanh – màu đỏ – màu vàng ). 16/26
18. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình Tận dụng giấy báo cũ, giấy in phô tô cho trẻ vo giấy, mỗi trẻ một ít xếp chồng lên nhau có sự giúp đỡ của cô ( dùng hồ gắn kết giấy vo lại để tạo thành hòn non bộ trang trí ở góc tạo hình rất đẹp). Tận dụng giấy thừa, các tờ lịch cũ cô giúp trẻ đóng thành các quyển sách, sau đó cho trẻ sưu tầm tranh ảnh cắt hoặc xé dán vào, mỗi trẻ cảm nhận cái đẹp riêng về quyển sách mình được cô giúp đỡ làm, từ đó có cảm hứng sáng tạo ra những câu chuyện kể cho cô và các bạn nghe. Cách làm này có tác dụng rất tích cực trong quá trình hình thành tình cảm thẩm mỹ và phát triển ngôn ngữ độc thoại của trẻ 4 tuổi. Trong lớp tôi tạo ra mảng có tiêu đề: “ Bộ sưu tập của bé” ở đây mỗi trẻ có một ký hiệu riêng ( Như ca cốc) mỗi ký hiệu đó có đính nhựa trong để gài sản phẩm. Đến mỗi chủ điểm tôi gợi ý và phát động thi đua giữa các bé. Sưu tầm và cắt các hình ảnh về chủ điểm cô sẽ lấy ra cùng cả lớp kiểm tra xem ai sưu tầm được nhiều hình ảnh đẹp nhất. Biện pháp này đã giúp trẻ ý thức quan sát sự vật xung quanh để sưu tầm hình ảnh đẹp, phù hợp với chủ điểm xong cô và trẻ có các tư liệu đó làm sản phẩm tiếp theo như lựa chọn ảnh làm album về chủ điểm hình thức này trẻ rất thích. Ngoài ra tôi thấy hiện nay các vỏ hộp bánh, hộp đựng mỹ phẩm thường có màu sắc rất đẹp lại cứng nên tôi đã tận dụng bằng cách cắt nan giấy để dạy trẻ tập đan nong mốt. Ở đây thông thường vỏ hộp có một mặt màu và một mặt trắng vì vậy khi cho trẻ thực hành tôi hướng dẫn trẻ chú ý một nan úp xuống còn một nan để mặt trắng lên. Đây là hoạt động rèn tính kiên trì, tỉ mỉ của trẻ rất tốt. Khi quan sát hoạt động tôi thấy có trẻ say mê để đan cho được một sản phẩm để khoe với cô. Chiếc nong mốt của trẻ đan được cô gắn hoa và trang trí trên tường 17/26
19. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình Hay vỏ hạt dưa, giấy màu vụn, vỏ trấu, cọng rơm cho trẻ cùng trang trí hình ảnh cùng cô làm chủ điểm. Nói tóm lại để giúp trẻ tích cực tham gia vào hoạt động tạo hình thì giáo viên phải làm tốt công tác chuẩn bị, chuẩn bị từ tranh ảnh vật mẫu đến các nguyên vật liệu phù hợp và đủ với số lượng cho tất cả mọi trẻ đều được tham gia hoạt động. Có như vậy thì giờ hoạt động chung của cô mới đảm bảo, từ đó sẽ thu được kết quả cao hơn. 3. 4 Biện pháp 4: Tích hợp các môn học khác Tích hợp là phương pháp đòi hỏi ở giáo viên sự sáng tạo linh hoạt và khéo léo khi vận dụng, quá trình vận dụng tích hợp, cần lựa chọn nội dung phù hợp, logic, tránh quá trình hoạt động trở lên rời rạc, chắp vá. Ví dụ: Đối với tiết học “Vẽ phương tiện giao thông” (đề tài) tôi chuẩn bị rất nhiều phương tiện giao thông (đồ chơi) và chuẩn bị từ 2 – 4 tranh vẽ phương tiện giao thông cho bé quan sát. Khi vào bài cho trẻ hát bài “Em tập lái ôtô”. Sau đó tôi hỏi trẻ; Cả lớp vừa hát bài gì? - Vậy trong lớp có những đồ chơi gì là phương tiện giao thông. - Cho trẻ nói tên và đếm các phương tiện giao thông. + Sau đó tôi cho trẻ quan sát các bức tranh mà trẻ vừa được mô tả qua đồ chơi trong lớp. + Giới thiệu và đàm thoại với trẻ về các bức tranh mẫu (từ 2 – 4 tranh) + Trẻ thực hiện: Tôi mở băng có các bài hát trong chủ điểm gợi cho trẻ say mê làm việc trong khi trẻ thực hiện, tôi đến từng bàn động viên khuyến khích đối với những cháu còn lúng túng, gợi ý cho trẻ làm từ đơn giản đến phức tạp. Đối với trẻ khá tôi gợi ý để trẻ có nhiều sáng tạo trong bài vẽ. + Nhận xét sản phẩm: Cho trẻ để bài theo tổ, theo bàn và làm đoàn tầu đi quanh quan sát, nhận xét để trẻ chọn bức tranh mà trẻ thích nhất: con thích bài nào nhất? Vì sao con thích? Sau đó cô phân tích ưu điểm của từng bức tranh ở từng nét vẽ, màu sắc, bố cục, hình dáng, cho trẻ đếm phương tiện đã vẽ được, những bài đã vẽ được. + Kết thúc: Cho trẻ vận động bài “Đoàn tàu nhỏ xíu” với một tiết học như vậy, tôi đã thu được kết quả rất đáng mừng, xuyên suốt tiết học là chủ điểm phương tiện giao thông, trẻ rất hứng thú và tích hợp được khám phá, toán, âm nhạc. Như vậy, thường cuối một chủ đề thực hiện chương trình tạo hình tôi lại tổ chức một cuộc thi “Bé khéo tay” ngay tại lớp mình. Muốn vậy tôi phải tổ chức tốt khâu chuẩn bị, chuẩn bị phông màn dán chữ, trang trí thật giống một cuộc thi, cũng có những phần thưởng (là chiếc đồng hồ, chong chóng, làm bằng lá dừa hay những con vật nghộ nghĩnh bằng lá cây, ) cho những ai đạt giải. Điều đó 18/26
20. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình sẽ khuyến khích trẻ thi đua thực hiện. Trong suốt tiết này cô đóng vai trò người dẫn chương trình cho hội thi. Ngoài ra với tiết học này tôi cũng còn có các môn học khác. - Môn làm quen với toán: Ví dụ: Cho trẻ trang trí hình vuông và hình chữ nhật. - Môn làm quen với môi trường xung quanh: Ví dụ: Trong tiết học khám phá “Nghề Gốm Bát Tràng” tôi cho trẻ thực hành trải nghiệm làm người công nhân gốm, vẽ mầu nước lên những sản phẩm gốm. Trẻ hứng thú vẽ trên những sản phẩm gốm - Môn văn học: Ví dụ sau khi học xong bài thơ “cây dây leo” cho trẻ tô màu cây. Ví dụ: vẽ, tô màu các con vật trong truyện. Trẻ được làm quen với môi trường xung quanh khi đi dạo chơi trẻ được ngắm nhìn vật thật, đựơc sờ nắm, khi cho trẻ họat động ngoài trời cô có thể phát phấn để trẻ có thể vẽ lên nền. Ví dụ: Trẻ dùng phấn để in cánh hoa, lá hoa, vẽ những biểu tượng mà trẻ thích. Khi hoạt động ngoài trời tôi yêu cầu trẻ lượm lá khô, cành khô để làm vật liệu cho trẻ hoạt động tạo hình. + Giờ sinh hoạt chiều: Ví dụ: Tôi cho trẻ kể về những con vật mà trẻ thích và cho trẻ vẽ những con vật đó. + Ở các hoạt động góc: 19/26
21. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình Góc học tập trẻ có thể chơi vẽ, nặn, xé, dán. Góc tạo hình: Ví dụ: Một nhóm trẻ có thể tạo nên một bức tranh xé dán “Dán ngôi nhà của bé”. + Những giờ hoạt động góc, hoạt động chiều tôi thường cho trẻ chia nhóm rèn các kỹ năng chuẩn bị cho hoạt động sau đạt kết quả. Để thực hiện được điều này tôi cũng phải thay đổi nhiều hình thức khác nhau để cung cấp kiến thức, rèn kỹ năng cho trẻ. Với những loại tiết vẽ theo đề tài, ý thích tôi thường tận dụng những hoạt động ngoài giờ học để củng cố kỹ năng cho những trẻ yếu, làm giầu vốn kiến thức cho trẻ khá trước khi trẻ thực hiện hoạt động học. Tôi cũng chia trẻ theo nhóm cho trẻ khá hướng dẫn trẻ yếu cùng nhau vẽ tranh, xé dán bức tranh theo nhóm. Tôi cũng cho trẻ quan sát tìm hiểu các loại sản phẩm khác nhau, cùng nhau khám phá cách thực hiện. Tôi cũng có thể cung cấp cho trẻ một số mẫu khác nhau để làm phong phú đề tài, ý thích của trẻ. Cho trẻ luyện tập kỹ năng cho trẻ để trong giờ hoạt động trẻ tự tin thể hiện ý tưởng của mình. VD: Trước giờ hoạt động “Vẽ quả” tôi tạo điều kiện cho trẻ quan sát, cảm nhận những vẻ đẹp tự nhiên của các loại quả: Quan sát cửa hàng bán hoa quả, nghe cảm nhận qua bài hát, cung cấp một số kỹ năng vẽ các loại quả. Khi được chuẩn bị chu đáo trước cho các hoạt động tôi thấy trẻ rất tự tin, mạnh dạn tham gia vào hoạt động và kết quả là sản phẩm của trẻ cũng luôn phong phú. Để thực hiện được ý tưởng này thời gian đầu tôi chia trẻ ra thành nhóm nhỏ hướng dẫn yêu cầu trẻ thực hiện các kỹ năng đơn giản rồi dần dần khuyến khích trẻ sử dụng các sản phẩm của mình để tạo thành sản phẩm chung trang trí lớp. VD: Tôi hỏi trẻ: Có muốn cùng cô trang trí góc siêu thị không? Ở siêu thị người ta hay bầy bán giới thiệu những gì nhỉ? Vậy thì cô cháu mình sẽ trang trí như thế nào cho đẹp? Để được trang trí bức tranh này, yêu cầu các con phải lựa chọn giấy xé vụn thành những mẩu giấy nhỏ rồi mới được tham gia vào dán làm những chiếc giỏ để đựng các loại rau ở siêu thị. Cô gợi ý, hướng dẫn trẻ từng bước tạo cho trẻ thấy thoải mái, vui vẻ, hoạt động vừa sức làm cho trẻ mạnh dạn tự tin khi tham gia vào hoạt động. Trẻ khá làm những thao tác khó hơn, với những trẻ chưa có kỹ năng tôi khuyến khích trẻ ngồi bôi hồ rồi cùng trẻ dán Những lúc có điều kiện cho trẻ ra ngoài tiếp xúc thiên nhiên tôi cũng gợi ý hướng dẫn trẻ cảm nhận hình dáng các loại cây, nhành hoa, bãi cỏ Trẻ thật mải mê ngắm nhìn những khóm hoa đang nở rộ trong khuôn viên trường. Ở lớp học tôi xây dựng các góc tuyên truyền có hình ảnh gần gũi, có mầu sắc nổi bật, cho trẻ hiểu được ý nghĩa của những hình ảnh được trang trí trong lớp học. Cho trẻ cảm nhận vẻ đẹp khi có những hình ảnh trang trí, nhận xét đường nét, mầu sắc, bố cục của hình ảnh. VD: Góc tuyên truyền bài học hàng ngày của bé, tôi để tiêu đề “Tuần này bé học gì”. Hình ảnh những quả táo chín ngon mang kiến thức ngọt lành đến cho trẻ, trẻ như những chú chim non đang vui vầy quanh cành táo 20/26
22. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình chín để hưởng thụ vị ngọt từ những trái táo. Với những góc chơi tôi cũng muốn tạo điều kiện cho trẻ được tham gia trang trí cùng cô để trẻ cảm nhận và thấy được vai trò của mình ở lớp học. Hình ảnh minh họa vai chơi của góc “ Gia đình của bé”, “ Góc bán hàng ” do cô và cháu cùng vẽ và tô mầu trang trí. Hình ảnh góc bán hàng Với cách làm như vậy tôi nhận thấy tất cả trẻ đều đã có sự góp sức chung, trẻ cảm thấy yêu thích hoạt động, không bị tự ti vì mình không biết làm. 3.5 Biện pháp 5: Khuyến khích động viên trẻ kịp thời Tổ chức cho trẻ thi đua, biểu dương, khen thưởng trẻ kịp thời. Với trẻ mầm non thì việc biểu dương và khen thưởng kịp thời có hiệu quả rất cao trong việc khích lệ tinh thần của trẻ. Ngoài việc giảng dạy trên tiết học, tôi còn thường xuyên chia đối tượng giỏi, khá, trung bình, yếu để tập luyện ở mọi lúc, mọi nơi. Động viên, giúp đỡ trẻ còn yếu kém và khen ngợi trẻ có sản phẩm đẹp Ví dụ 1: Những trẻ yếu tôi thường hướng dẫn cho trẻ xem tranh và gợi ý cho trẻ vẽ những bức tranh từ đơn giản đến phức tạp. Ví dụ 2: Đối với trẻ nhút nhát, tôi thường phối hợp với gia đình động viên trẻ vẽ về những bức tranh mà trẻ yêu thích để tặng ông bà, cha mẹ. Những trẻ khá, giỏi tôi gợi ý, yêu cầu cao hơn để trẻ phát huy khả năng sáng tạo. Ví dụ: Trẻ đang vẽ ô tô gợi hỏi “Con sẽ vẽ ô tô chạy ở đâu?” Đường đồng bằng hay miền núi, trên bầu trời có gì? Tôi thấy được nét mặt trẻ rất vui vẻ khi sử dụng những sản phẩm của mình trong hoạt động hàng ngày. Khi trẻ đã có các kỹ năng hoạt động tạo hình thì tôi thường tổ chức cho trẻ các hoạt động học theo nhóm, trẻ có thể cùng cô thảo 21/26
23. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình luận về cách thực hiện các yêu cầu ở tiết đề tài, ý thích trước khi trẻ về nhóm tiến hành thực hiện bài tập của mình. Khi trẻ hoạt động theo nhóm, trẻ yếu thường hay học tập trẻ khá cách thực hiện yêu cầu của cô, trẻ đua nhau để có được sản phẩm đẹp. Hoạt động theo nhóm cũng khuyến khích trẻ khá sáng tạo, thể hiện vai trò của mình, khi trẻ yếu kỹ năng còn lúng túng thì những trẻ khá hướng dẫn trẻ chậm hơn, trẻ gợi ý nhau cách làm. Vào giữa các chủ đề tôi thường hướng dẫn gợi ý trẻ vẽ về chủ đề để trang trí thêm vào mảng mở của chủ đề và cũng là để củng cố, mở rộng hiểu biết của trẻ về chủ đề. Thỉnh thoảng những hoạt động chiều tôi lại cho trẻ thi vẽ tranh về chủ đề và cho trẻ mang tranh về nhà khoe bố mẹ - thấy con mình ngày càng tiến bộ phụ huynh cũng phấn khởi quan tâm đến hoạt động của con nhiều hơn. Ý thức hơn, tôi cũng thường xuyên khen ngợi tinh thần có ý thức của trẻ để khuyến khích động viên trẻ kịp thời. Tôi cũng tạo cho trẻ một môi trường mở để trẻ tự lựa chọn hình thức hoạt động khi chơi, cho trẻ thấy được những giá trị của vật liệu mà trẻ đóng góp. Trong những giờ hoạt động vui chơi tôi cũng tạo điều kiện cho trẻ được tham gia thường xuyên, khích lệ trẻ chưa có kỹ năng vào chơi cùng những trẻ khá để trẻ cùng quan tâm giúp đỡ lẫn nhau. Cũng có những hoạt động tôi đã dùng hình thức giao nhiệm vụ để trẻ có ý thức với hoạt động của mình. Hình ảnh góc chơi tạo hình được trẻ cùng cô tạo lên bằng những vât liệu khác nhau: Lịch cũ, len, mầu nước, rơm, giấy mầu, xốp mầu. Mảng chủ đề mở cũng được trẻ thường xuyên quan tâm tìm hiểu và đóng góp công sức. Tôi cũng cho trẻ làm những bông hoa cùng cô để trang trí dàn hoa. Ngay từ đầu năm học góc tuyên truyền của lớp tôi đã có hình thức vừa tuyên truyền tới phụ huynh vừa khuyến khích trẻ. Hàng tuần tôi cho trẻ luyện tập thi đua nhận xét tìm ra những sản phẩm đẹp, việc sắp xếp sản phẩm tôi cũng có hình thức khuyến khích rõ ràng, những bài đẹp được các bạn lựa chọn sẽ được treo lên cao, cho vào khung tranh, còn lại những bài khác được treo giá phía dưới để trẻ có ý thức cố gắng. Một số bức tranh được trẻ lựa chọn để cô treo lên cao - trẻ rất mong muốn và cố gắng. Hình thức này trang trí phù hợp với địa hình của lớp tôi, chỗ này là cửa sổ bên dưới là chỗ phụ huynh thường xuyên lấy ba lô, giầy dép hàng ngày. Những bức tranh này cũng đẹp nhưng chưa được các bạn lựa chọn vì đã hết chỗ ở trên, các bạn cố gắng hơn ở lần sau nhé! Bên cạnh dạy tạo hình ở lớp tôi thường gợi ý cho trẻ tạo hình ở nhà bằng cách trao đổi với phụ huynh để cùng nhắc nhở, động viên trẻ, hướng dẫn trẻ thực hiện một vài bài tập ở nhà như vẽ tranh theo đề tài, nặn theo mẫu, vẽ theo ý thích, hay xé dán một hình ảnh nào đó, theo các đề tài mà trẻ đã được làm quen ở lớp. Tận dụng ngay những giờ đón trả trẻ tôi cho trẻ làm quen các bức tranh mẫu của cô, các sản phẩm đẹp của các anh chị để cùng trò chuyện với trẻ về các 22/26
24. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình đường nét, bố cục, mầu sắc, khuyến khích trẻ tập đánh giá sản phẩm và cùng trò chuyện với trẻ về cách vẽ, cách chọn mầu, cách sắp xếp bố cục với những sản phẩm nặn, xé dán, thì tôi cùng trẻ trò chuyện các bước tiến hành để tạo thành sản phẩm. 3.5 Biện pháp 5: Phối kết hợp với phụ huynh. Để nâng cao hoạt động tạo hình cho trẻ và để có sự giáo dục đồng bộ giữa gia đình và nhà trường là một việc làm hết sức cần thiết bởi tôi nhận thấy rằng tất cả mọi khó khăn trong học tập không thể thiếu được vai trò giải quyết khó khăn của phụ huynh. Vì vậy ngay từ đầu năm học để phụ huynh hiểu thêm về hoạt động tạo hình tôi đã tổ chức một số tiết học mẫu để giúp phụ huynh có nhận thức sâu sắc hơn về hoạt động tạo hình đồng thời tôi thường xuyên gặp gỡ trao đổi với các bậc phụ huynh về tầm quan trọng của hoạt động tạo hình trong trường mầm non nói chung và đổi mới trẻ 4 tuổi nói riêng. Ngoài ra vì điều kiện phụ huynh đi làm, hàng ngày các con thường do ông bà đưa đi đón về nên để tiện cho việc trao đổi giữa giáo viên và phụ huynh được thuận tiện và có thể phổ biến tới 100% phụ huynh, ngay từ đầu năm tôi đã lập một nhóm riêng của lớp trên mạng xã hội và thông qua đó những hoạt động của các con được phụ huynh nắm bắt kịp thời ngay cả khi không thể đưa con đi lớp. Hoạt động tạo hình không chỉ giúp trẻ khả năng thẩm mỹ, biết nhìn nhận cái đẹp và đánh giá cái đẹp mà còn giúp trẻ rèn luyện đôi bàn tay khéo léo, vững chắc, linh hoạt hơn tạo tiền đề cho các độ tuổi khác nhau. Bên cạnh đó trước khi tiến hành các đề tài tạo hình tôi thường xuyên trao đổi, thông báo với phụ huynh về các đề tài để phụ huynh có thể trò chuyện với trẻ ở tại gia đình về các đề tài đó, từ đó giúp trẻ hiểu trước, hiểu sâu hơn, có cảm xúc về đề tài từ đó trẻ sẽ hứng thú hoạt động khi cô đưa đề tài đó ra. VD: Với đề tài: “Vẽ hoa” theo chủ đề thế giới thực vật tôi hướng dẫn phụ huynh về nhà cho trẻ quan sát và trò chuyện bằng các câu hỏi: - Đây là hoa gì? - Nó có màu gì? Cánh hoa như thế nào? hoa dùng để làm gì ? . Như vậy với biện pháp trên đã giúp phụ huynh nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của môn học, từ đó tôi động viên khuyến khích mua thêm đồ dùng, giấy bút, vở bé tập tô màu, tìm các hình ảnh sinh động trong sách báo, tạp chí để phụ huynh có thể dạy trẻ. Nặn, tô màu, xé dán, chấm màu trang trí trên các tranh ảnh tạo cho trẻ có kỹ năng hơn. Nhắc nhở phụ huynh trẻ nên động viên khuyến khích trẻ kịp thời khi trẻ có sự cố gắng. Tóm lại có thể nói rằng để nâng cao chất lượng giờ học thì đòi hỏi người giáo viên phải có những biện pháp hữu hiệu nhất để giúp trẻ học tốt hơn. 4. Kết quả: 23/26
25. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình 4.1. Đối với trẻ: Từ khi áp dụng các biện pháp trên đến nay tôi đã thu được một số kết quả đáng kể trên tổng số trẻ 30 học sinh của lớp mình như sau: Bảng đánh giá trẻ cuối năm học Sau khi áp dụng biện pháp TT Nội dung Trẻ đạt Trẻ chưa đạt Số trẻ % Số trẻ % 1 Trẻ hứng thú 28 93 2 7 Trẻ tạo ra được sản 2 phẩm 26 86,5 4 13,5 Trẻ có kỹ năng khi 3 tham gia vào hoạt 26 86,5 4 13,5 động tạo hình Trẻ nói được tên 4 sản phẩm của mình 27 90 3 10 4.2. Đối với giáo viên: - Tạo được môi trường phong phú phù hợp với nội dung của từng chủ điểm - Có kỹ năng tổ chức các hoạt động tạo hình một cách tự tin, linh hoạt - Lớp học được trang trí bằng các sản phẩm của trẻ, cô giáo đỡ vất vả khi mỗi lần thay chủ điểm - Qua các đợt kiểm tra được nhà trường đánh giá xếp loại tốt. 24/26
26. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình PHẦN III : KẾT THÚC VẤN ĐỀ 1. Kết luận: Hoạt động tạo hình trong trường Mầm non là phương tiện phát triển thẩm mỹ cho trẻ, để cho trẻ có lòng đam mê với nghệ thuật, hướng tới cái đẹp trong cuộc sống. Đòi hỏi mỗi giáo viên chúng ta nói chung, cô giáo dạy 4- 5 tuổi nói riêng cần chú ý Tạo cho trẻ cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên, có cảm xúc với cái đẹp trong cuộc sống, bồi dưỡng một số kỹ năng cơ bản cần thiết như: cầm bút, sử dụng các nguyên liệu như màu nước, giấy, hồ dán Để tạo ra sản phẩm trẻ yêu thích. Đây là tiền đề đầu tiên, là yếu tố cần thiết để giúp trẻ tự tin học tốt các hoạt động ở độ tuổi tiếp theo. Chính vì vậy để làm tốt việc này, đòi hỏi cô giáo cần có tâm huyết yêu trẻ và sự phối hợp đồng bộ của nhà trường và gia đình. Có làm được như vậy mới giúp trẻ có được môi trường tốt phát triển toàn diện cho trẻ . Từ việc áp dụng các biện pháp trên vào giảng dạy đạt kết quả tôi rút ra một số bài học kinh nghiệm sau: 1/ Giáo viên phải kiên trì, tỉ mỉ, tạo môi trường lớp phong phú phù hợp với đặc điểm thực tế của lớp, của trẻ để tạo cảm xúc yêu vẻ đẹp của thiên nhiên quanh trẻ. 2/ Tạo cho trẻ có ấn tượng đẹp về lớp, giới thiệu cho mọi trẻ hiểu rõ và cùng tham gia vào môi trường hoạt động tạo hình. 3/ Rèn luyện kỹ năng cho trẻ, cần tiến hành từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. 4/ Sưu tầm, làm đồ chơi sáng tạo cho trẻ hoạt động từ một số nguyên liệu sẵn có trong thiên nhiên để dạy trẻ. 5/ Phối kết hợp với phụ huynh và nhà trường để có sự giáo dục đồng bộ. 2. Khuyến nghị: Trên đây là một số kinh nghiệm được rút ra trong quá trình học tập và công tác của bản thân tôi. Tôi xin mạnh dạn trình bày với các bạn đồng nghiệp mong được sự đóng góp của các đồng chí trong Ban giám hiệu và các bạn đồng nghiệp. Để từ đó bản thân tôi rút ra được các kinh nghiệm sâu sắc hơn khi tổ chức cho trẻ trong hoạt động tạo hình đạt kết quả tốt. 25/26
27. Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình Lời cảm ơn .o0o Để hoàn thành được đề tài sáng kiến kinh nghiệm: “Một số biện pháp giúp trẻ 4- 5 tuổi tích cực trong hoạt động tạo hình”, trong quá trình nghiên cứu và thực hiện bản thân được sự giúp đỡ rất nhiều của Ban giám hiệu, đã tham khảo một số tài liệu có liên quan đặc biệt là sự chỉ đạo của Phòng giáo dục và đào tạo quận Long Biên, ban giám hiệu trường tôi đã tổ chức các buổi tập huấn, kiến tập tạo điều kiện cho tôi tham gia học tập, tích lũy kinh nghiệm. Tôi cảm ơn các bạn đồng nghiệp đã góp những ý kiến quý báu trong quá trình giảng dạy để bản thân tôi hoàn thành sáng kiến kinh nghiệm này. Trong quá trình viết không tránh khỏi thiếu sót rất mong các cấp quan tâm và các bạn đồng nghiệp giúp đỡ thêm để đề tài của tôi được hoàn thành tốt và cũng là kinh nghiệm quý báu cho bản thân tôi trong sự nghiệp “ trồng người” Tôi xin chân thành cảm ơn! Nhận xét của BGH Ngày tháng năm 2020 Tôi xin cam đoan đây là skkn của mình viết không sao chép của người khác Người viết Nguyễn thị Thu Hoa 26/26