SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ mầm non 4 - 5 tuổi

doc 16 trang vanhoa 7611
Bạn đang xem tài liệu "SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ mầm non 4 - 5 tuổi", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • docskkn_mot_so_bien_phap_nang_cao_chat_luong_giao_duc_am_nhac_c.doc

Nội dung tóm tắt: SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ mầm non 4 - 5 tuổi

  1. SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM, GIẢI PHÁP “MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC ÂM NHẠC CHO TRẺ MẦM NON 4 - 5 TUỔI” Lĩnh vực : Giáo dục mẫu giáo Cấp học : Mầm non Năm học 2019-2020
  2. Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4- 5 tuổi MỤC LỤC NỘI DUNG TRANG PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1 I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1-2 PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ. 3 I. CƠ SỞ LÝ LUẬN 3 II. CƠ SỞ THỰC TIỄN 3-4 III. THỰC TRẠNG 4 1. Đặc điểm chung của trường 4 2. Đặc điểm của lớp 4 a. Thuận lợi. 4 b. Khó khăn. 5 3. Điều tra thực trạng 5 IV. MỘT SỐ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN 6 1. Biện pháp 1: Trau dồi chuyên môn nghiệp vụ 6 2. Biện pháp 2: Tạo môi trường học tập an toàn, thân thiện cho trẻ 6-7 3. Biện pháp 3: Đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động 7-8 4. Biện pháp 4: Luyện giọng hát cho cô và trẻ 8-9 5. Biện pháp 5: Sử dụng dụng cụ âm nhạc một cách có hiệu quả 9 6. Biện pháp 6: Công tác tuyên truyền đối với phụ huynh 9-10 V. HIỆU QUẢ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 10 1.Kết quả của trẻ: 10-11 2. Kết quả của giáo viên: 11 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 12 I. Kết luận: 12 II/Khuyến nghị đề xuất: 12 1. Với Phòng Giáo dục và đào tạo 12 2. Với nhà trường 12 2/15
  3. Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4- 5 tuổi PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ. I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: Như chúng ta đã biết, “Trẻ em hôm nay là thế giới ngày mai”, trẻ em là mầm non tương lai của đất nước, là đối tượng được cả xã hội quan tâm. Việc tạo cho trẻ có một tâm hồn tươi sáng, một tấm lòng vị tha hết sức quan trọng trong quá trình phát triển nhân cách của trẻ. Chính vì vậy, trong những năm qua nền Giáo Dục nước nhà đã có nhiều sự đổi mới, cải tiến về phương pháp cũng như hình thức tổ chức các hoạt động giáo dục trong đó có giáo dục âm nhạc. Bởi vì giáo dục âm nhạc có ý nghĩa hết sức to lớn trong quá trình trẻ học tập ở trường Mầm non, là cái nôi đầu tiên đào tạo nhân cách làm người của trẻ, là môn học giúp trẻ cảm nhận hết cái hay, cái đẹp của sự vật hiện tượng xung quanh và khám phá những điều mới lạ trong cuộc sống, là phương tiện tích cực trong việc giáo dục toàn diện cho trẻ ở nhiều mặt: Thẩm mĩ, đạo đức, trí tuệ, ngôn ngữ, thể chất Thực tế cho ta thấy rằng: Trẻ em ở lứa tuổi Mầm non rất nhạy cảm đối với âm nhạc, trẻ em rất thích nghe nhạc và hứng thú tham gia vào các hoạt động có âm nhạc. Mục đích của giáo dục âm nhạc là giáo dục tình cảm đạo đức thẩm mĩ cho trẻ, giúp trẻ biết yêu ghét rõ ràng. Giáo dục âm nhạc còn mang đến cho trẻ lòng yêu thiên nhiên, yêu Tổ Quốc, tình yêu thương con người rộng lớn. Hình thành và phát triển thói quen tốt trong sinh hoạt tập thể: Đó là tính tổ chức kỷ luật, tính tự chủ, mạnh dạn trước mọi người. Thông qua hoạt động âm nhạc, trẻ được chơi, được học, được sống chan hòa với lời ca, tiếng hát, điệu múa nhịp nhàng uyển chuyển cùng với các trang phục của các vùng miền và dụng cụ âm nhạc, tiếng đàn, tiếng trống sẽ khiến tâm hồn trẻ thơ say mê, yêu đời, lạc quan hơn. Mặt khác, âm nhạc còn là một loại hình nghệ thuật phản ánh hiện thực khách quan bằng những hình tượng có sức biểu cảm của âm thanh. Âm nhạc nảy sinh từ quá trình lao động của con người, và gắn liền với con người ngay từ khi mới cất tiếng khóc chào đời. Những khúc hát ru, những bài hát dân ca, những điệu hò ví dặm, những khúc hát giao duyên là cội nguồn của nghệ thuật âm nhạc, là cơ sở cho sự sáng tạo của các nhạc sỹ, nghệ sỹ, là phương tiện giúp con người diễn tả thế giới nội tâm, những rung cảm tế nhị của niềm vui hay đau khổ, những khát vọng hướng tới tương lai Âm nhạc đã trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu được trong đời sống con người, đặc biệt là đối với trẻ mầm non, âm nhạc đã đi vào lòng trẻ thơ ngay từ thủa còn nằm trong nôi, khi nghe tiếng ru ầu ơ của Bà, của Mẹ là các cảm xúc của trẻ đã được hình thành, lớn lên trẻ sẽ dần dần cảm nhận hết cái hay, 1/15
  4. Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4- 5 tuổi cái đẹp của cuộc sống, mang đến cho trẻ những tình cảm yêu thương gần gũi giữa mọi người và sự vật hiện tượng xung quanh. Thế giới âm nhạc của trẻ Mầm non rất đa dạng và phong phú, được thực hiện thông qua các hoạt động như: Ca hát, nghe hát, vận động theo nhạc và trò chơi âm nhạc. Cùng với chủ trương đổi mới về phương pháp cũng như hình thức tổ chức các hoạt động giáo dục của Bộ Giáo Dục thì giáo dục âm nhạc cũng đã có những bước cải tiến để phù hợp với yêu cầu của chương trình chăm sóc- giáo dục trẻ hiện nay, đặc biệt là với trẻ 4 - 5 tuổi. Để góp phần nâng cao khả năng cảm thụ âm nhạc và tạo cho trẻ có một tâm thế thoải mái, vui tươi, thể hiện một cách say sưa qua lời ca tiếng hát thì rất cần đến sự sáng tạo của giáo viên, những người trực tiếp giảng dạy trẻ. Trong những năm qua, cùng với sự đổi mới các hình thức tổ chức giáo dục, các chuyên đề bồi dưỡng thường xuyên đã tạo được những thành công lớn đối với việc nâng cao năng lực chuyên môn cho giáo viên mầm non cũng như nâng cao khả năng cảm thụ âm nhạc đối với trẻ, giúp trẻ có kĩ năng nhuần nhuyễn về ca hát, nhảy múa theo từng giai điệu, tiết tấu của bài hát. Từ đó trẻ có ham muốn đến với âm nhạc một cách hứng thú, tự nhiên. Bên cạnh những cái đạt được ở trên thì cũng còn nhiều mặt hạn chế như: Một số giáo viên chưa nắm bắt được đặc trưng phương pháp bộ môn, khả năng hát cũng như thể hiện tính truyền cảm của âm nhạc chưa tốt, chưa truyền tải hết giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật của tác phẩm đến với trẻ. Mặt khác một số trẻ hát còn mang tính tự do, truyền khẩu, hát sai nhạc, phát âm chưa tốt, rụt rè nhút nhát, ngại đứng trước đám đông. Từ những thực tế đó bản thân tôi luôn băn khoăn trăn trở để tìm ra những biện pháp giúp trẻ tham gia vào hoạt động một cách tích cực, hứng thú, không gò bó mà vẫn lĩnh hội được kiến thức một cách trọn vẹn. Hiểu được điều đó, tôi đã chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4- 5 tuổi”, với mong muốn giúp trẻ phát triển một cách toàn diện về mọi mặt, đặc biệt là phát triển thẩm mỹ. 2/15
  5. Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4- 5 tuổi PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ. I. CƠ SỞ LÝ LUẬN. Âm nhạc vốn rất gần gũi với trẻ em nhưng ở những năm đầu tiên của cuộc sống, những phản ứng vui vẻ của trẻ khi nghe âm nhạc vẫn còn mơ hồ, thậm chí nhiều khi còn lẫn lộn giữa âm nhạc với các âm thanh khác nhau ở xung quanh. Khi trẻ bước vào tuổi mẫu giáo, nhất là từ 4 tuổi trở lên thì trẻ đã cảm nhận được những bài hát và những điệu nhạc này. Tuy nhiên lòng yêu thích âm nhạc ở các trẻ lại ở nhiều mức độ khác nhau. Có trẻ yêu đến độ say mê, có trẻ lại rất thờ ơ khi nhạc vang lên. Và mức độ yêu âm nhạc phần lớn do hoàn cảnh cuộc sống, giáo dục của người lớn xung quanh. Vì thế cho nên giáo dục âm nhạc là phương tiện giáo dục thẩm mỹ, giáo dục đạo đức, góp phần phát triển trí tuệ và có sự tác động lớn đến sự phát triển tâm sinh lí của trẻ. Trong chương trình giáo dục mầm non, bộ môn giáo dục âm nhạc là một bộ môn nghệ thuật hết sức gần gũi với trẻ, là hoạt động được trẻ yêu thích, là nguồn hứng thú mạnh mẽ để trẻ cảm thụ nghệ thuật và nó còn là phương tiện thiết thực cho các hoạt động giáo dục khác. Có thể coi âm nhạc là một bộ phận không thể tách rời với công tác chăm sóc, giáo dục trẻ. Giáo dục âm nhạc trong trường mầm non là giáo dục cho trẻ lòng yêu âm nhạc, biết cảm thụ âm nhạc thông qua các hoạt động âm nhạc phong phú như: Ca hát, vận động, nghe hát, múa, đọc rap, sử dụng nhạc cụ, trò chơi âm nhạc. Đặc biệt đối với trẻ mẫu giáo, giáo dục âm nhạc đã đem lại cho trẻ những ấn tượng, những khái niệm âm nhạc, dần hình thành trong tâm hồn trẻ, tạo điều kiện phát triển thị hiếu âm nhạc. Đây là bước khởi đầu giúp trẻ biết lựa chọn, đánh giá tác phẩm âm nhạc và biết cách biểu diễn ở mức độ đơn giản. Tất cả những nội dung trên cần được tiến hành thường xuyên đối với trẻ. Đặc biệt để nâng cao tính tích cực, sự yêu thích âm nhạc đối với trẻ giáo viên phải tự tạo nhiều đồ chơi, đồ dùng dạy học phù hợp, tích hợp giáo dục âm nhạc với các hoạt động trong cuộc sống hằng ngày ở trường mầm non một cách lôgic, có hiệu quả. II. CƠ SỞ THỰC TIỄN. Thế giới âm nhạc của trẻ mầm non rất đa dạng và phong phú, được thực hiện thông qua các hoạt động như: Ca hát, nghe hát, vận động theo nhạc, đọc rap và trò chơi âm nhạc. Cùng với chủ trương đổi mới về phương pháp cũng như hình thức tổ chức các hoạt động giáo dục của Bộ Giáo Dục thì giáo dục âm nhạc cũng đã có những bước cải tiến để phù hợp với yêu cầu của chương trình chăm sóc- giáo dục trẻ hiện nay, đặc biệt là với trẻ 4-5 tuổi. Để góp phần nâng cao khả năng cảm thụ âm nhạc và tạo cho trẻ có một tâm thế thoải mái, vui tươi, thể hiện 3/15
  6. Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4- 5 tuổi một cách say sưa qua lời ca tiếng hát thì rất cần đến sự sáng tạo của giáo viên, những người trực tiếp giảng dạy trẻ. Trong những năm qua, cùng với sự đổi mới các hình thức tổ chức giáo dục, các chuyên đề bồi dưỡng thường xuyên đã tạo được những thành công lớn đối với việc nâng cao năng lực chuyên môn cho giáo viên mầm non cũng như nâng cao khả năng cảm thụ âm nhạc đối với trẻ, giúp trẻ có kỹ năng nhuần nhuyễn về ca hát, nhảy múa theo từng giai điệu, tiết tấu của bài hát. Từ đó trẻ có ham muốn đến với âm nhạc một cách hứng thú, tự nhiên. Bên cạnh những cái đạt được ở trên thì cũng còn nhiều mặt hạn chế như: Một số giáo viên chưa nắm bắt được đặc trưng phương pháp bộ môn, khả năng hát cũng như thể hiện tính truyền cảm của âm nhạc chưa tốt, chưa truyền tải hết giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật của tác phẩm đến với trẻ. Mặt khác một số trẻ hát còn mang tính tự do, truyền khẩu, hát sai nhạc, phát âm chưa tốt, rụt rè nhút nhát, ngại đứng trước đám đông. Từ những thực tế đó bản thân tôi luôn băn khoăn trăn trở để tìm ra những biện pháp giúp trẻ tham gia vào hoạt động một cách tích cực, hứng thú, không gò bó mà vẫn lĩnh hội được kiến thức một cách trọn vẹn. Hiểu được điều đó, tôi đã chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4- 5 tuổi”, với mong muốn giúp trẻ phát triển một cách toàn diện về mọi mặt, đặc biệt là phát triển thẩm mỹ. III. Thực trạng. 1. Đặc điểm chung của Trường: Là ngôi trường mới được thành lập. Trường gồm có 520 trẻ trên 15 nhóm lớp với tổng số trên 47 cán bộ giáo viên - công nhân viên. Đặc biệt tôi và 1 giáo viên nữa được phân công phụ trách 37 cháu của lứa tuổi mẫu giáo nhỡ. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao bản thân tôi gặp một số thuận lợi - khó khăn sau: 2. Đặc điểm của lớp: a. Thuận lợi: - Được sự quan tâm chỉ đạo sâu sát của Sở - Phòng Giáo Dục cũng như chính quyền địa phương trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ của nhà trường. - Ban giám hiệu luôn quan tâm đến công tác giảng dạy của giáo viên nên đã tham mưu, đầu tư mua sắm trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi như: Máy chiếu, đàn, ti vi, các loại đồ dùng, dụng cụ âm nhạc, các trang phục dân tộc Tạo được ấn tượng cho các cháu khi tham gia hoạt động âm nhạc. - Bản thân là một giáo viên luôn có lòng nhiệt huyết, yêu nghề mến trẻ, đã được dự nhiều chuyên đề nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc, dự giờ dạy 4/15
  7. Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4- 5 tuổi mẫu cũng như tham gia học tập chương trình bồi dưỡng thường xuyên, tham gia dự thi giáo viên dạy giỏi các cấp nên đã có nhiều kinh nghiệm trong việc tổ chức các hoạt hoạt động giáo dục trẻ. - Các cháu thường được tham gia biểu diễn văn nghệ ở trường trong các ngày hội, ngày lễ cũng như các cuộc thi nên đã tạo được lòng tin nơi phụ huynh, chính quyền địa phương, tạo cho trẻ có được sự hào hứng tham gia các hoạt động âm nhạc. b. Khó khăn: * Về phía giáo viên: - Trường lớp tuy mới xây nhưng vẫn chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu dạy và học của cô và trẻ, chưa có phòng hoạt động âm nhạc cho trẻ. - Số giáo viên biết sử dụng đàn piano còn rất ít, nếu biết thì cũng đang ở mức độ thấp, chưa thành thạo. - Mức độ cảm thụ âm nhạc của trẻ không đồng đều, một số trẻ còn nhút nhát, phát âm chưa chuẩn. - Một số phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến việc học hành của trẻ, chưa có sự phối hợp với giáo viên. 3. Điều tra thực trạng: Ngay từ đầu năm sau khi nhận lớp tôi đã tiến hành khảo sát trẻ lớp tôi. Đây là bước đầu tiên nhằm xác định tình trạng, khả năng, đặc điểm của trẻ để tôi nắm được khả năng, kỹ năng cảm thụ âm nhạc và kỹ năng vận động, múa, hát của các cháu ở mức độ nào. Chính vì vậy, tôi đã tiến hành quan sát kỹ năng âm nhạc qua các hoạt động âm nhạc của trẻ lớp tôi và tôi nhận thấy rằng có một số trẻ rất thích thể hiện khả năng âm nhạc của mình nhưng kỹ năng ca hát, vận động, thể hiện, hưởng ứng cảm xúc còn chưa tốt, một số trẻ còn phát âm ngọng nên hát chưa được chính xác, một số trẻ còn nhút nhát, rụt dè, giọng nhỏ chưa tích cực tham gia hoạt động. Và tôi quyết định chọn những nội dung sau để đánh giá trẻ khi tham gia hoạt động âm nhạc một cách chính xác và hiệu quả. Qua việc khảo sát trẻ tại lớp tôi có được kết quả như sau: - Tổng số trẻ được khảo sát: 37 cháu (Đầu năm) (Bảng minh chứng ở phần phụ lục trang 15) Với kết quả khảo sát như trên cho tôi thấy khả năng ca hát của các cháu còn chưa tốt, các cháu chưa mạnh dạn và phát huy hết khả năng của mình, từ đó tôi đã tìm tòi và ứng dụng một số các biện pháp sau đây. 5/15
  8. Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4- 5 tuổi IV. MỘT SỐ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN: 1. Biện pháp 1: Trau dồi chuyên môn nghiệp vụ: Bộ môn giáo dục âm nhạc là một bộ môn nghệ thuật đòi hỏi giáo viên phải thường xuyên đổi mới, cải tiến phương pháp cũng như hình thức tổ chức các hoạt động giáo dục ở trên tiết dạy và ở mọi lúc mọi nơi sao cho tất cả trẻ đều được tham gia một cách thoải mái, hứng thú và lĩnh hội kiến thức trọn vẹn. Chính vì thế bản thân tôi đã không ngừng học hỏi, nghiên cứu tìm tòi tài liệu có liên quan như: Tạp chí giáo dục âm nhạc mầm non, xem trên vô tuyến, các loại sách giáo dục âm nhạc, các tài liệu chuyên đề bồi dưỡng thường xuyên. Đặc biệt là không ngừng nghiên cứu sách “Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non” cho trẻ 4 - 5 tuổi của nhà xuất bản giáo dục Việt nam. Khi đã có tài liệu nghiên cứu giúp tôi có kiến thức vững vàng hơn trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ. Ngoài việc đầu tư cho nghiên cứu tài liệu thì tôi còn tham mưu với ban giám hiệu nhà trường, tổ chuyên môn để tổ chức sinh hoạt tổ, trao đổi với nhau về các phương pháp dạy học tích cực và đổi mới, tổ chức dạy thể nghiệm bộ môn âm nhạc cho đồng nghiệp dự giờ, tham gia đóng góp ý kiến để xây dựng tiết dạy có hiệu quả. 2. Biện pháp 2: Tạo môi trường học tập an toàn, thân thiện cho trẻ. Môi trường học tập của trẻ có vị trí quan trọng trong việc tạo tâm thế học tập cho trẻ. Môi trường học tập gồm có: Môi trường bên trong và môi trường bên ngoài. Tuy nhiên, trong phạm vi bài viết này chúng ta chỉ đề cập đến môi trường bên trong lớp học. Môi trường bên trong lớp học để đáp ứng được yêu cầu cho trẻ học tập cần phải có các điều kiện sau: Một là, GV cần bố trí một cách khoa học nhằm tận dụng tốt nhất diện tích phòng học đồng thời chú ý sắp xếp các học cụ, để tạo môi trường học thân thiện, thoải mái cho trẻ. Hai là, GV nhất thiết phải gần gũi trẻ, tạo môi trường giao tiếp giữa cô với trẻ, giữa trẻ với trẻ thật thân thiện để trẻ luôn có cảm giác an toàn, thoải mái trong bộc lộ cảm xúc, có như thế mới phát huy hết tư duy và khả năng sáng tạo của trẻ. Ba là, GV Chú ý theo dõi một cách thường xuyên cảm giác nhịp điệu, khả năng thẩm âm, khả năng phát âm của trẻ để có sự điều chỉnh, sửa sai cho trẻ kịp thời. Nên bố trí những trẻ yếu về khả năng hoạt động âm nhạc ngồi các vị trí thuận lợi (gần GV hoặc gần các trẻ có năng khiếu tốt) để trẻ có cơ hội tiếp xúc, học tập. 6/15
  9. Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4- 5 tuổi Bốn là, bản thân GV cần thường xuyên rèn luyện các kỹ năng âm nhạc (Hát, múa, đàn ) một cách thành thạo để khi tổ chức các hoạt động âm nhạc có thể làm chủ được mọi tình huống đồng thời xử lý các yêu cầu của hoạt động âm nhạc một cách chính xác đem lại hiệu quả cao trong việc giáo dục thẩm mỹ âm nhạc cho trẻ. 3. Biện pháp 3: Đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động: * Đổi mới phương pháp: Quá trình đổi mới phương pháp dạy trẻ làm quen với bộ môn âm nhạc đòi hỏi người giáo viên phải biết linh hoạt, sáng tạo khi sử dụng các nhóm phương pháp trong một tiết dạy để phù hợp với điều kiện thực tế của trường lớp và trình độ nhận thức cũng như mức độ hứng thú của trẻ. Giáo viên có thể chọn một nội dung xuyên suốt trong 1 giờ học không cần dạy theo thứ tự dạy hát, nghe hát Giáo viên không nhất thiết phải chọn 1 nội dung chính, 2 nội dung kết hợp. Tuỳ theo khả năng của cô và trẻ. Trong hoạt động âm nhạc giáo viên không nhất thiết phải giảng nội dung của bài hát. Có thể giảng hoặc không. Một phương pháp khá thành công và đã được tôi áp dụng đó là phương pháp dùng tình cảm khích lệ và nêu gương. Những trẻ được cô và các bạn khen, tuyên dương sẽ có thêm tự tin, mạnh dạn và có sự hào hứng mong chờ để được tham gia vào hoạt động âm nhạc ở những lần sau. Mặt khác với những trẻ yếu tôi cũng tìm cách động viên để trẻ không hụt hẩng mà sẽ cố gắng để được bằng các bạn khác bằng cách khuyến khích trẻ đó lên biểu diễn hát, múa, đọc ráp cho cả lớp xem hoặc hát riêng cho cô nghe Trước khi tiến hành cho trẻ đến với hoạt động âm nhạc thì tôi suy nghĩ lựa chọn các dạng vận động minh họa phù hợp với nhịp điệu và nội dung của bài hát nhằm giúp trẻ cảm nhận hết giá trị nghệ thuật của bài hát. * Đổi mới hình thức: - Trong chủ đề tôi thay đổi các hình thức mới lạ, hấp dẫn để lôi cuốn, kích thích sự sáng tạo và nâng cao khả năng cảm thụ âm nhạc cho trẻ. Khuyến khích trẻ tự nghĩ ra các hình thức khác nhau để tạo ra âm thanh từ các bộ phận khác nhau của cơ thể, từ các nguyên vật liệu thiên nhiên, vận động theo nhạc các bài hát yêu thích và tự nghĩ ra cách vận động theo nhạc của riêng mình Ví dụ: Trong các hoạt động âm nhạc tại lớp tôi thường xuyên thay đổi hình thức dạy học cho trẻ như: Dạy trẻ đọc rap: “ Con cào cào”, “Bà còng đi chợ trời mưa” Dạy trẻ cảm thụ âm nhạc qua tiết tấu nhanh-chậm của bài hát. Dạy trẻ luyện thanh trước khi hát. Dạy trẻ làm quen với các nốt ví dụ như nốt “La”. Dạy 7/15
  10. Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4- 5 tuổi trẻ làm quen với cách hát to - nhỏ qua bài hát. Dạy trẻ nhận biết nốt đen (Cha) và nốt móc đơn (Chi) qua kí hiệu màu. Ngoài ra tôi còn thường xuyên lồng ghép các bản nhạc nước ngoài, bản nhạc giao hưởng để cho trẻ chơi trò chơi (Minh chứng hình ảnh 1,6 trang 14) - Thường xuyên đổi mới hình thức để giúp trẻ thấy giờ học luôn mới lạ, hấp dẫn, điều đó rất quan trọng để kích thích sự tò mò, phấn khởi ở trẻ. Vì vậy mà các tiết học hình thức phải thay đổi thường xuyên. Ví dụ: Có tiết tôi đưa phần nghe hát lên đầu rồi mới đến phần hát và vận động theo nhạc, cuối cùng là phần trò chơi. Nhưng cũng có tiết tôi lại đưa phần trò chơi lên đầu hoặc phần hát lên đầu rồi mới đến các phần khác. Và xen kẽ giữa các phần thì tôi lại chọn cách tích hợp các nội dung khác như đọc thơ, ca dao, đồng dao, tục ngữ phù hợp chủ đề và nhận thức của trẻ để tạo cho tiết dạy sự lưu loát, trôi chảy, giúp trẻ lĩnh hội kiến thức trọn vẹn. (Minh chứng hình ảnh 4 trang 17) - Ngoài ra, việc lựa chọn đội hình cho trẻ hoạt động trong tiết dạy cũng rất quan trọng vì trẻ 4-5 tuổi rất thích hoạt động nhưng cũng chóng mệt mỏi, nhàm chán. Chính vì vậy tôi đã suy nghĩ bố trí đội hình phù hợp với nội dung bài hát và cách vận động của bài đó, đảm bảo được sự nhịp nhàng giữa động và tĩnh Ví dụ: Khi trẻ đang chơi tự do, cô cho trẻ nghe nhạc bài “Cả nhà thương nhau” để lại gần gũi bên cô, cô và trẻ cùng trò chuyện về gia đình sau đó trẻ đọc đồng dao “Đi cầu đi quán” về đội hình chữ u để hát múa bài “Múa cho mẹ xem”. Tiếp theo trẻ đọc thơ “yêu mẹ” đi về 3 hàng ngang để nghe cô hát và chơi trò chơi (Minh chứng hình ảnh 2 trang 14) 4. Biện pháp 4: Luyện giọng hát cho cô và trẻ. * Luyện giọng hát: Muốn tổ chức các hoạt động âm nhạc cho trẻ đạt kết quả cao thì đòi hỏi người giáo viên phải có sự rèn luyện, trước hết là luyện cho mình có một giọng hát nhẹ nhàng truyền cảm, hát đúng nhạc, đúng nhịp, đúng giai điệu, cao độ và trường độ. Nhưng để làm được điều đó thì rất cần sự chịu khó và phải luyện tập thường xuyên với nhiều hình thức khác nhau như: Tự tập hát một mình, hát theo băng, hát tập thể, hát cho đồng nghiệp nghe và góp ý. Tôi đã lựa chọn và luyện tập những bài hát có nội dung phản ánh về trường lớp mầm non, gia đình của bé, các nghành nghề quen thuộc, thế giới thực vật, động vật, mùa xuân, tết cổ truyền, các loại phương tiện giao thông, về quê hương đất nước và Bác Hồ đó là những bài hát có giai điệu vui tươi, trong sáng, ngộ nghĩnh, tình cảm tha thiết , tiết tấu phù hợp. Kết hợp với nét mặt, cử 8/15
  11. Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4- 5 tuổi chỉ điệu bộ phù hợp nội dung bài hát để giúp trẻ cảm nhận hết giá trị nghệ thuật của bài hát đó. Mặt khác, tôi còn thường xuyên luyện tập các bài hát dân ca của các vùng miền, các bài hát ru trong và ngoài chương trình để có thể hát cho trẻ nghe. * Luyện giọng hát cho trẻ: Để luyện cho trẻ có giọng hát rõ ràng, đúng nhạc, truyền cảm cũng như khả năng biểu diễn tự tin mạnh dạn trước đám đông thì trong các tiết học tôi rất chú ý, quan sát để phát hiện ra những trẻ có năng khiếu để bồi dưỡng thêm cũng như phát hiện ra những trẻ chưa có năng khiếu để có kế hoạch rèn luyện thêm cho trẻ đó. Tôi đã rèn luyện cho các cháu bằng nhiều cách như: Cho trẻ hát theo cô, hát theo băng, tự hát một mình, hát đối đáp với bạn, hát theo tiếng đệm đàn của cô, hát xướng âm bài hát đó (Minh chứng hình ảnh 5 trang 14) * Luyện đàn: Mỗi tiết dạy hoạt động âm nhạc mà không có tiếng đàn thì tiết dạy chưa thành công. Vì vậy phần đệm đàn ở đây có vai trò hết sức quan trọng, nó góp phần vào việc tạo hứng thú, phát triển tai nghe và cảm xúc nghệ thuật cho trẻ. Chính vì lẽ đó mà tôi luôn quan tâm đến việc luyện đàn và sử dụng đàn piano bằng cách học thuộc các nốt nhạc của bài hát, nắm được bài hát đó viết ở nhịp nào, phách nào, nhanh hay chậm, từ đó sẽ luyện tập đánh nốt nhạc trên phím đàn. Nhờ chịu khó luyện tập nên bản thân tôi đã có thể tự mình đánh đàn cho trẻ nghe trong tiết dạy và ở mọi lúc mọi nơi, đa số các cháu rất thích và hào hứng khi được nghe đàn. 5. Biện pháp 5: Sử dụng dụng cụ âm nhạc một cách có hiệu quả: Âm nhạc là trừu tượng nhưng có tính giáo dục nghệ thuật sâu sắc. Vì vậy việc sớm hình thành tư duy trực quan và kích thích những yếu tố ban đầu là rất cần thiết. Vai trò của cô giáo trong vấn đề này là phải tạo được sự hứng thú say mê hoạt động nghệ thuật. Trẻ được mặc trang phục và sử dụng đạo cụ và biểu diễn phù hợp với tính chất âm nhạc và nội dung bài hát sẽ làm phong phú thêm đời sống văn hoá, có tác dụng giáo dục tình cảm đạo đức, góp phần vào việc hình thành nhân cách trẻ thơ. (Minh chứng hình ảnh 3 trang 14) 6. Biện pháp 6: Công tác tuyên truyền đối với phụ huynh. Gia đình có ý nghĩa đặc biệt, có vai trò quan trọng đối với cuộc sống và sự phát triển của trẻ mầm non. Giáo dục gia đình có những điểm mạnh đó là tính cảm xúc cao, tính linh hoạt, tính thiết thực, sự thích ứng nhanh nhạy giữa yêu cầu của cuộc sống và đối tượng giáo dục là con cái của chính họ. Kết quả chăm 9/15
  12. Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4- 5 tuổi sóc và giáo dục trẻ phụ thuộc một phần rất lớn vào việc kết hợp giáo dục giữa gia đình và nhà trường. Đây là sự kết hợp hai chiều cùng chung mục đích. Gia đình phối hợp với nhà trường sẽ đem lại nhiều thuận lợi cho việc giáo dục trẻ, là điều kiện cơ bản để làm tốt việc giáo dục của nhà trường và giáo dục gia đình là yếu tố cơ bản để đảm bảo tính thống nhất giáo dục, là biện pháp để thực hiện mục tiêu giáo dục. Âm nhạc đối với trẻ là nhu cầu không thể thiếu được hàng ngày, vì thế tôi đã trực tiếp trao đổi với phụ huynh đóng góp kinh phí mua đồ dùng, đồ chơi. Nhắc nhở nhụ huynh về nhà cho trẻ mạnh dạn hát múa cho cả nhà xem, hát ru cho trẻ nghe những bài hát có nội dung giáo dục tốt. Tuyền truyền phụ huynh sưu tầm băng đĩa, đóng góp các phế liệu để cô làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ Trong các ngày hội ngày lễ nhà trường tổ chức liên hoan văn nghệ , tôi mạnh dạn mời phụ huynh tham gia cổ vũ cho trẻ, xem trẻ hát múa. Khi phụ huynh thấy con em mình biểu diễn trên sân khấu đẹp ra sao, hát hay, múa dẻo như thế nào thì lòng tin nơi phụ huynh đối với cô giáo sẽ được tăng lên. Từ đó phụ huynh sẽ có mối liện hệ mật thiết và có sự thống nhất với nhà trường trong công tác chăm sóc - giáo dục trẻ. V. HIỆU QUẢ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: Sau khi tôi sử dụng một số biện pháp trên áp dụng vào việc dạy hoạt động âm nhạc cho trẻ lớp Mẫu giáo. Cuối năm học tôi tiến hành tổng kết lại kết quả mình đã áp dụng thì thu được kết quả khả quan như sau: 1/ Về phía trẻ: Đánh giá trẻ cuối năm kết quả như sau: 37 cháu - Kỹ năng sử dụng các loại nhạc cụ tỷ lệ đạt 86%. - Kỹ năng biểu diễn tỷ lệ đạt 97%. - Khả năng cảm thụ âm nhạc tỷ lệ đạt 86%. - Khả năng sáng tạo động tác tỷ lệ đạt 41%. (Minh chứng bảng đánh giá chi tiết trang 15) - Cháu hứng thú và tích cực thể hiện khả năng âm nhạc. - Qua một năm tiến hành và tổ chức theo nhiều hình thức khác nhau để tìm ra những hướng tốt nhất cho cháu khi hoạt động âm nhạc tôi thấy đa số cháu đã trở nên nhanh nhẹn, tự tin, mạnh dạn sáng tạo trong mọi hoạt động rõ rệt, cụ thể là các cháu có tính nhút nhát như : Bảo Trâm, Quế Chi, Minh Hà, Hoàng Minh . cuối năm học các cháu có sự thay đổi về kỹ năng âm nhạc rất rõ rệt như lúc đầu năm học, hơn thế nữa cháu hát rõ lời, đỡ ngọng hơn, mạnh dạn thể hiện trước đông người. 10/15
  13. Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4- 5 tuổi Mặt khác những cháu có kỹ năng âm nhạc tốt ngày càng nhiều, được nâng cao và nhiều cháu tham gia trong đội tuyển văn nghệ của trường. 2. Về phía giáo viên: - Tôi thấy mình đã nâng cao được cách tổ chức các hoạt động âm nhạc cho trẻ. - Rút được kinh nghiệm trong việc chủ động tìm tòi những nội dung hoạt động âm nhạc đã gây hứng thú và giúp trẻ phát huy được khả năng âm nhạc của mình. - Tìm tòi và sưu tầm được rất nhiều những đề tài hay hướng trẻ hứng thú và tích cực tham gia hoạt động. - Tận dụng sáng tạo hơn trong những đồ dùng đồ chơi với các nguyên vật liệu đơn giản, gần gũi xung quanh trẻ mà hiệu quả và nâng cao yêu cầu khi trẻ tham ra hoạt động. - Tôi đã có nhiều hình thức tổ chức phong phú và đã tạo hứng thú thu hút trẻ tham gia hoạt động của trẻ. - Các cháu trong lớp đã có sự tiến bộ rõ rệt, đa số trẻ đã tự tin và mạnh dạn khi tham gia biểu diễn văn nghệ cũng như yêu thích các bài hát, điệu múa mà cô giáo đã tập cho. - Các cháu đã thuộc các bài hát trong và ngoài chương trình. Đồng thời khả năng cảm thụ âm nhạc của trẻ được nâng cao, thể hiện qua từng giai điệu, tiết tấu và cách sử dụng dụng cụ âm nhạc. - Trong quá trình dạy trẻ tôi đã phát hiện và bồi dưỡng được một số trẻ có năng khiếu ca hát để tham gia vào đội văn nghệ của nhà trường, tham gia vào các cuộc thi, các ngày hội Mặt khác những cháu hát chưa đúng nhạc nay đã có tiến bộ hơn rất nhiều. - Tôi đã tạo được niềm tin nơi phụ huynh, hầu hết các bậc phụ huynh đã quan tâm hơn đến việc học hành của trẻ, thường xuyên đóng góp nguyên vật liệu và kinh phí để mua sắm đồ dùng đồ chơi. - Bản thân tôi đã luyện được giọng hát hay, đúng nhạc và truyền cảm, thu hút trẻ. - Tôi đã được Ban giám hiệu và đồng nghiệp đánh giá cao trong các tiết dạy mẫu về bộ môn âm nhạc. 11/15
  14. Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4- 5 tuổi PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ. I. KẾT LUẬN: Giáo dục âm nhạc cho các cháu lứa tuổi mầm non là một vấn đề mới và khó, nó gắn liền với con người từ khi chào đời cho đến lúc từ giã cuộc sống. Những tác phẩm âm nhạc được nghe từ thủa bé thường để lại những dấu ấn sâu sắc và khá lâu dài trong tình cảm và nhận thức của con người. Âm nhạc có một sức mạnh vô cùng to lớn trong việc thể hiện một cách tinh tế thế giới nội tâm của con người. Đối với trẻ 4-5 tuổi thì âm nhạc trước khi là một đối tượng thẩm mỹ, nó còn là đối tượng của giáo dục vì vậy giáo viên phải biết sáng tạo và vận dụng linh hoạt các nhóm phương pháp cũng như biết đổi mới hình thức tổ chức giáo dục nhằm nâng cao khả năng cảm thụ âm nhạc cho trẻ. Từ những vốn kinh nghiệm tích lũy ấy, tôi đã áp dụng vào lớp của mình một cách có hiệu quả, nhằm hình thành ở trẻ những yếu tố của một nhân cách phát triển toàn diện, đó là sự phát triển về thẩm mĩ, đạo đức, trí tuệ, thể lực và ngôn ngữ trong mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Góp phần vào việc đào tạo thế hệ trẻ cho tương lai năng động, sáng tạo với một tâm hồn lạc quan yêu đời, tự tin vào cuộc sống II. KHUYẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT: Để nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4-5 tuổi cũng như phục vụ tốt cho các hoạt động nghệ thuật của nhà trường tôi có một số kiến nghị sau: 1. Với Phòng Giáo dục và đào tạo. - Cần tăng cường mở thêm các lớp tập huấn chuyên sâu để bồi dưỡng năng khiếu đánh đàn và múa hát cho giáo viên Mầm non. - Tổ chức nhiều các buổi tập huấn chuyên đề về bộ môn âm nhạc để giáo viên học hỏi, đúc rút kinh nghiệm. 2. Với nhà trường. - Tổ chức nhiều các buổi học tập nâng cao kiến thức âm nhạc cho giáo viên. Là một giáo viên mầm non đang hàng ngày, hàng giờ ươm những mầm non cho đất nước. Tôi mong muốn làm sao ngày càng có nhiều biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động âm nhạc cho trẻ mầm non được áp dụng cụ thể hơn nữa. Chính vì vậy tôi đã lựa chọn đề tài "Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi". Việc áp dụng các biện pháp này đã thu được kết quả khả quan xong vẫn còn nhiều thiếu sót mà tôi chưa nhận thức được. Rất mong nhận được sự đánh giá, nhận xét của các cấp lãnh đạo và các đồng nghiệp góp ý để đề tài sáng kiến kinh nghiệm của tôi ngày càng đầy đủ và hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! 12/15
  15. Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4- 5 tuổi PHẦN IV: TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy âm nhạc ở trường CĐSP . - NXB: Đại học sư phạm Hà Nội ( H.ảnh1) 2. Nhạc vui thiếu nhi và bài hát mầm non - NXB Văn hóa-Thông tin. (H.ảnh 3) 3. Tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ mầm non theo hướng tích hợp chủ đề. - Viện chiến lược và chương trình giáo dục.( H.ảnh 2) 4. Giáo dục âm nhạc tập 1-2-3. Tác giả Phạm Thị Hoà. ( H.ảnh 4) 5. Tuyển tập bài hát tuổi mầm non và nhi đồng ( H.ảnh 5) 6. Bé đến với âm nhạc qua trò chơi. ( H.ảnh 6 - NXB Giáo dục Việt Nam Hình ảnh 1 Hình ảnh 2 Hình ảnh 3 Hình ảnh 4 Hình ảnh 5 Hình ảnh 6 13/15
  16. Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4- 5 tuổi BẢNG KHẢO SÁT TRẺ ĐẦU NĂM Nội dung Số trẻ Tỉ lệ Kĩ năng sử dụng các loại nhạc cụ 20/37 54% Kĩ năng biểu diễn 22/37 59% Khả năng cảm thụ âm nhạc 25/37 68% Khả năng sáng tạo động tác 4/37 11% BẢNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ TRẺ CUỐI NĂM Đầu năm Cuối năm Nội dung Số trẻ Tỉ lệ Số trẻ Tỉ lệ Kỹ năng sử dụng các loại nhạc cụ 20/37 54% 32 86% Kỹ năng biểu diễn 22/37 59% 36 97% Khả năng cảm thụ âm nhạc 25/37 68% 32 86% Khả năng sáng tạo động tác 4/37 11% 15 41% 14/15