SKKN Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ thông qua hoạt động dạy thơ cho trẻ 25 - 36 tháng tuổi

Nội dung tóm tắt: SKKN Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ thông qua hoạt động dạy thơ cho trẻ 25 - 36 tháng tuổi

1. MỤC LỤC Nội dung Trang 1. Đặt vấn đề 02 2. Giải quyết vấn đề 03 2.1. Cơ sở lý luận 03 2.2. Thực trạng của vấn đề 05 2.3. Các biện pháp đã tiến hành 06 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm 14 3. Kết luận 16 4. Tài liệu tham khảo 19 5. Nhận xét, đánh giá của hội đồng khoa học các cấp 20 1
2. 1. Đặt vấn đề "Trẻ thơ như búp trên cành, Như măng mới mọc, Như mặt trời bình minh ”. Những hình ảnh ví von ấy đã thể hiện sâu sắc tình cảm và niềm tin của người đời đối với trẻ thơ, của phụ huynh đối với con em mình thật dạt dào, nồng ấm. Với chúng ta, trẻ em là niềm vui, niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của đất nước. Vì thế, trong giai đoạn hiện nay việc chăm sóc giáo dục phát triển toàn diện ngay từ tuổi mầm non là vô cùng quan trọng. Phát triển ngôn ngữ cho trẻ là một hoạt động có vai trò rất quan trọng trong quá trình giáo dục trẻ, nó góp phần hình thành đạo đức, nhân cách cho trẻ, đặc biệt là đối với trẻ ở nhà trẻ 25 -36 tháng tuổi. Trẻ độ tuổi này khả năng ngôn ngữ còn nhiều hạn chế, vốn từ của trẻ chưa nhiều, đa số trẻ vẫn học nói theo người khác chứ chưa có vốn từ chủ động của bản thân Hơn nữa có một số phụ huynh còn chưa quan tâm tới việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua hoạt động đọc thơ, hoặc do công việc quá bận rộn không có thời gian chăm sóc con cái, nên trẻ rất ít khi được nghe những bài thơ, câu chuyện của bố mẹ mình. Chính vì lẽ đó khi dạy trẻ phát triển ngôn ngữ cô giáo cần tìm những hình thức dạy phong phú, mềm dẻo, hấp dẫn để trẻ có thể học nói và phát triển ngôn ngữ một cách dễ dàng. Và một trong những hình thức dạy ngôn ngữ cho trẻ thuận tiện nhất là dạy trẻ đọc thơ. Là người giáo viên mầm non, người mẹ hiền thứ hai của trẻ, ngoài việc dạy trẻ đầy đủ các hoạt động, còn phải trang bị cho trẻ đầy đủ về mặt ngôn ngữ và vốn từ, để giúp trẻ biết sử dụng ngôn ngữ trong giao tiếp. Ngay từ thuở lọt lòng trẻ được nghe tiếng hát ru của mẹ, đó cũng là lần đầu tiên trẻ được tiếp xúc với giọng nói của con người. Lúc này, trẻ chưa hiểu được nội 2
3. dung lời thơ, câu hát mẹ ru, nhưng trẻ lại dễ dàng tiếp nhận nhạc điệu, vần điệu của lời thơ, câu hát đó. Lời hay ý đẹp của thơ ca sẽ giúp trẻ nói đúng, nói hay, vươn tới cái đẹp của tâm hồn, và hình thành khả năng ngôn ngữ cho trẻ. Thơ ca là tinh hoa của ngôn ngữ, nó là chìa khóa để mở mang vốn từ cho trẻ. Việc dạy trẻ nói đúng, nói hay, phát âm chuẩn xác ở lứa tuổi 25 – 36 tháng là một việc rất khó. Đối với trẻ mầm non nói chung và trẻ từ 24 tháng tuổi đến 36 tháng tuổi nói riêng, chúng ta cần phải giúp trẻ phát triển mở rộng các từ loại trong các từ, biết sử dụng nhiều loại câu, bằng cách thường xuyên trò chuyện với trẻ về những sự vật, sự việc trẻ nhìn thấy trong sinh hoạt hàng ngày, nói cho trẻ biết các từ biểu thị về các đặc điểm, tính chất, công dụng của chúng. Cho trẻ xem tranh, đọc cho trẻ nghe các bài thơ ngắn gọn, dễ hiểu qua tranh và lời đọc. Để đạt được mục tiêu trên, giáo viên cần có sự linh hoạt trong cách tổ chức và tạo môi trường tốt nhất cho trẻ phát triển ngôn ngữ thông qua việc dạy trẻ đọc thơ. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề nên tôi đã chọn đề tài nghiên cứu: "Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ thông qua hoạt động dạy thơ cho trẻ 25-36 tháng tuổi”. 2. Giải quyết vấn đề 2.1. Cơ sở lý luận. Ngôn ngữ còn là phương tiện phát triển tình cảm, đạo đức, thẩm mĩ. Ngôn ngữ là phương tiện để giao tiếp quan trọng nhất đặc biệt là đối với trẻ nhỏ, đó là phương tiện giúp trẻ giao lưu cảm xúc với những người xung quanh hình thành những cảm xúc tích cực. Ngôn ngữ là công cụ giúp trẻ hoà nhập với cộng đồng và trở thành một thành viên của cộng đồng. Nhờ có những lời chỉ dẫn của người lớn mà trẻ dần dần hiểu được những quy định chung của cộng đồng mà mọi thành viên trong cộng đồng phải thực hiện, mặt khác trẻ cũng có thể dùng ngôn ngữ để bày tỏ những nhu cầu mong muốn của mình với các thành viên trong cộng đồng điều đó giúp trẻ hoà nhập với mọi 3
4. người. Đất nước ta đang trên đường đổi mới và phát triển, Đảng và nhà nước luôn đề cao sự nghiệp giáo dục nước nhà, vì vậy nhiệm vụ quan trọng mà Đảng đã nêu “Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài” chúng ta cần chăm sóc giáo dục ngay từ thuở ấu thơ. Với nhiệm vụ này người giáo viên cần nâng cao vai trò trách nhiệm của mình, nhất là giáo viên Mầm non. Trước tiên chúng ta cần hiểu được đặc điểm phát triển vốn từ của trẻ nhà trẻ: Ở lứa tuổi này, trẻ có nhu cầu giao tiếp với mọi người, trẻ thích tìm hiểu những điều mới lạ trong cuộc sống xung quanh. Những từ trẻ được sử dụng hầu hết là những từ chỉ tên gọi , những gì gần gũi xung quanh mà hàng ngày trẻ tiếp xúc. Ngoài ra, trẻ cũng nói được một số từ chỉ hành động, chỉ những công việc của bản thân và mọi người xung quanh, hoặc hành động của những con vật mà trẻ biết: Ví dụ: máy bay, tàu hoả, con cá; bố, mẹ, bà, máy bay bay, tàu hoả chạy, con cá bơi. Như chúng ta đã biết, trẻ học một cách vô thức từ cách nói năng, cách sử dụng ngôn ngữ, sắc thái biểu cảm trong ngôn ngữ của người lớn, trẻ rất thích bắt chước, làm theo. Dân gian ta có câu " Trẻ lên ba cả nhà học nói", hay " Thỏ thẻ như trẻ lên ba" để khẳng định ảnh hưởng đặc biệt quan trọng của việc giáo dục trong quá trình phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Là người giáo viên phải ý thức được điều này để định hướng, giúp đỡ trẻ. Giáo viên cần nói những câu đơn giản, rõ ràng để cho trẻ nói theo. Giao tiếp với trẻ bằng ngôn ngữ dịu dàng, tình cảm, yêu thương thì trẻ cũng sẽ có được ngôn ngữ như vậy. Các tác phẩm thơ, ca là kết tinh vẻ đẹp của tiếng mẹ đẻ. Biết bao điều trong cuộc sống được diễn đạt trong thơ ca một cách uyển chuyển, giàu nhạc điệu, giàu hình ảnh, làm nảy sinh trong lòng người những tình cảm thiết tha với cuộc sống, những ước mơ trong sáng về tương lai. Những vần thơ hay không chỉ gieo vào tâm hồn đứa trẻ vẻ đẹp, tiếng nói của dân tộc mà còn ánh lên vẻ đẹp của tâm hồn, của thiên nhiên Việt Nam. Vì vậy, việc sử dụng hình 4
5. thức dạy trẻ đọc thơ để phát triển ngôn ngữ cho trẻ 25-36 tháng sẽ góp phần tạo lập cho trẻ vốn ngôn ngữ cần thiết trong quá trình phát triển của trẻ. 2.2. Thực trạng của vấn đề. Năm học 2015-2016 tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công dạy lớp nhà trẻ 25 -36 tháng tuổi D1, lớp tôi có 35 học sinh, trong quá trình dạy trẻ phát triển ngôn tôi gặp một số thuận lợi và khó khăn sau: 2.2.1. Thuận lợi. - Được sự quan tâm, giúp đỡ tạo điều kiện về cơ sở vật chất và đầu tư về chuyên môn kỹ lưỡng của Ban giám hiệu nhà trường. - Bản thân là một giáo viên có chuyên môn lâu năm, yêu nghề mến trẻ, nhiệt tình trong công việc chịu khó tìm tòi qua đồng nghiệp, sách báo và công nghệ thông tin.qua dự giờ và học chuyên đề của phòng và sở giáo dục - Nắm được định hướng đổi mới trong phương pháp giảng dạy. - Có nhiều đồ dùng đồ chơi sẵn có ở địa phương. vật thật dễ kiếm ở xung quang trẻ giúp cho việc dạy học đạt hiệu quả cao nhất. - Bản thân tự trang bị cho mình mọi phương tiện dạy học tốt: Máy tính vật thật đầu đĩa màm hình và mô hình. Có ý thức sưu tầm được nhiều bài thơ hay và ý nghĩa trong quá trình dạy trẻ. 2.2.2 Khó khăn. - Nhóm trẻ 25- 36 tháng tuổi hầu hết vẫn còn nhút nhát, khả năng ngôn ngữ còn nhiều hạn chế, nhiều trẻ nói chưa rõ, ngọng, chưa biết sử dụng vốn từ chủ động, tích cực của mình. . - Phương tiện dậy học của cô chưa phong phú, chưa đa dạng về chủng loại và mầu sắc chưa đẹp mắt. - Nhiều phụ huynh còn chưa quan tâm đến việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ. 5
6. Qua việc khảo sát trẻ đầu năm học 2015-2016, tôi thấy khả năng phát triển ngôn ngữ của trẻ còn chưa đồng đều và có nhiều hạn chế, cụ thể như sau: STT Nội dung Số trẻ Tỷ lệ 1 Trẻ nghe, hiểu được các yêu cầu đơn giản bằng lời 20/35 57,1% 2 Biết hỏi và trả lời một số câu hỏi đơn giản 15/35 42,9% 3 Sử dụng lời nói để giao tiếp và diễn đạt nhu cầu 15/35 42,9% 4 Khả năng cảm nhận vần điệu, nhịp điệu của thơ và 10/35 28,3% ngữ điệu của lời nói 5 Hồn nhiên trong giao tiếp 12/35 34,3% 2.3. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề: 2.3.1. Xây dựng môi trường phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Việc sắp xếp môi trường lớp học hợp lý sẽ làm tăng thêm hiệu quả của hoạt động đọc thơ. Nhờ việc sắp xếp đồ dùng, đồ chơi hợp lý tạo cho trẻ không gian hoạt động tích cực vì vậy sẽ giúp trẻ khắc sâu hơn về tác phẩm thơ mà trẻ sẽ được học. Việc trang trí vừa làm đẹp cho phòng học, vừa tạo cho trẻ có điều kiện quan sát, nhận xét tranh ảnh, từ đó trẻ có thể rút ra những từ ngữ để tích lũy về ngôn ngữ cho bản thân. Đối với trẻ nhà trẻ, môi trường phát triển ngôn ngữ là một vấn đề hết sức quan trọng nhằm kích thích cho trẻ hứng thú vào hoạt động phát triển ngôn ngữ. vì thế tôi luôn trang trí lớp học theo từng chủ đề cụ thể một cách phù hợp. Tôi luôn lựa chọn những hình ảnh có màu sắc rõ ràng, có nội dung mang tính giáo dục tốt, có thể khơi gợi ở trẻ những tưởng tượng về ngôn ngữ. 6
7. * Nội dung và cách thức thực hiện: - Tôi luôn chú ý bố trí sắp xếp đồ dùng, đồ chơi hợp lý để tạo môi trường học tốt và thoải mái cho trẻ . - Khi thực hiện các hoạt động làm quen văn học thể loại đọc thơ thì tôi luôn trưng bày các đồ dùng kể chuyện, như khung sân khấu, sắp đặt tranh và các con rối dẹt sao cho trẻ dễ sử dụng, kích thích trẻ hoạt động tích cực hơn. - Đặc biệt hơn, tại lớp mình tôi thiết kế một góc riêng chuyên trưng bày các bức tranh minh họa về nội dung những bài thơ gần gũi với trẻ. Việc làm này tạo điều kiện cho trẻ được quan sát, ngắm nhìn, nhận xét về các bức tranh, từ đó trẻ có thể đọc thơ theo nội dung tranh, giúp trẻ thuộc nhanh và dễ dàng ghi nhớ nội dung các bài thơ đã học. Qua đó giúp trẻ ghi nhớ ngôn từ đẹp trong các bài thơ, nhịp điệu, vần điệu của các bài thơ Và đây là cơ hội tốt cho ngôn ngữ của trẻ phát triển một cách tự nhiên, hiệu quả. 2.3.2. Phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua hoạt động dạy trẻ đọc thơ: Dạy thơ cho trẻ không chỉ đơn thuần là dạy trẻ đọc thơ, mà còn phải dạy trẻ đọc như thế nào? có hứng thú đọc hay không? Trong khi dạy cần tránh hiện tượng tẻ nhạt, gò bó làm cho trẻ mệt mỏi. Tôi luôn luôn thay đổi hình thức dạy trẻ nhằm khắc sâu nhận thức của trẻ về nội dung, tình cảm của bài thơ. Từ đó giúp trẻ nhận ra được những từ ngữ đẹp, câu thơ hay để trẻ có thể ghi nhớ, học theo và vận dụng trong quá trình giao tiếp của mình. Tôi luôn trú trọng phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua việc dạy trẻ đọc thơ trong mọi hoạt động. Cụ thể như: * Dạy trẻ đọc thơ nhằm phát triển ngôn ngữ thông qua hoạt động học: Khi cho trẻ quan sát, đàm thoại tranh minh họa thơ, tôi cho trẻ ngồi quanh cô một cách tự nhiên, thoải mái, trẻ có thể sờ, chỉ vào tranh. Nhưng trong quá trình dạy trẻ đọc thơ, tôi luôn linh hoạt thay đổi tư thế, hình thức 7
8. khác nhau nhằm tạo cho trẻ trạng thái, tâm thế thoải mái, hứng thú khi đọc thơ và cảm nhận ngôn ngữ qua thơ. Ví dụ: Khi dạy bài thơ “Con tàu” sau khi cho trẻ xem tranh con tàu, tôi cho trẻ ngồi xung quanh nghe cô đọc, sau đó tôi tổ chức thành trò chơi đoàn tàu vừa đi, vừa đọc thơ vòng quanh phòng học. Đồ dùng trong giờ dạy được thay đổi các hình thức: tranh, đồ chơi, vật thật, mô hình luôn được tôi sử dụng khai thác triệt để phục vụ giúp trẻ học thơ. Vì trẻ ở lứa tuổi này nhận thức trực quan cụ thể, đồ dùng trực quan là phương tiện hữu hiệu trong quá trình nhận thức của trẻ. Đồ dùng đẹp sẽ kích thích trẻ hứng thú đọc thơ, trẻ nhanh thuộc thơ và dễ ghi nhớ các câu thơ hay, từ ngưc đẹp. Từ đó giúp trẻ phát triển được ngôn ngữ thông qua hoạt động đọc thơ. Tôi đã chú ý khả năng hứng thú của trẻ, tôi tổ chức hoạt động cho trẻ đọc thơ. Nhằm giúp trẻ cảm thụ được vẻ đẹp của ngôn từ trong thơ và biết vận dụng ngôn từ đó và quá trình sử dụng ngôn ngữ trong giao tiếp của trẻ. Để dạy trẻ đọc thơ có hiệu quả cần chú ý một số việc sau: - Trước hết phải chọn bài thơ hay, ngắn, phù hợp với độ tuổi, cách nghĩ của trẻ, giúp trẻ đọc diễn cảm một cách tự nhiên, nhấn mạnh các hình tượng trong bài thơ. Từ đó giúp trẻ cảm nhận được vẻ đẹp của ngôn ngữ trong bài thơ đó để trẻ dễ dàng vận dụng vào quá trình giao tiếp và tích lũy vốn từ của mình. - Tùy thuộc và nội dung bài thơ mà tôi lựa chọn các cách gây hứng thú cho trẻ một cách linh hoạt nhẹ nhàng. Tôi có thể dùng rối, tranh, ảnh, bài hát, câu đố, mô hình . - Khi cho trẻ đọc thơ, cô khuyến khích trẻ đọc hay, đọc đúng, thể hiện cử chỉ, nét mặt, nhất là giọng điệu phù hợp để giúp trẻ biết cách giao tiếp hồn nhiên, vô tư. 8
9. (Phát triển ngôn ngữ thông qua hoạt động dạy thơ trên tiết học) * Dạy trẻ đọc thơ nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua các hoạt động trong ngày - Qua hoạt động vui chơi: Chương trình dạy trẻ được phân bố theo chủ đề, được sắp xếp hợp lý, logic, có tính hỗ trợ cho nhau, việc lồng các bài thơ cho trẻ đọc trong các hoạt động có tác dụng lớn giúp trẻ thuộc và đọc đúng bài thơ, thể hiện tình cảm, thái độ tình cảm của mình qua bài thơ. Thông qua đó, giúp trẻ phát triển vốn từ, biết cách sử dụng câu, hồn nhiên trong giao tiếp. Trong khi cho trẻ chơi tôi luôn cố gắng đưa các bài thơ vào quá trình chơi của trẻ nhằm củng cố cho trẻ kiến thức về các bài thơ đã học, đồng thời qua đó giúp trẻ phát triển ngôn ngữ một cách tự nhiên. Ví dụ, khi cho trẻ chơi phân vai, ở góc chơi "mẹ con" tôi cho trẻ đọc bài thơ “Yêu mẹ” để đưa vào vai chơi mẹ con trong góc phân vai. Cho trẻ đọc bài thơ “Hoa đào” để đưa vào buổi dạo chơi ngoài trời quan sát hoa mùa xuân trong chủ điểm “Hoa, quả, rau”. 9
10. - Dạy trẻ đọc thơ ở mọi lúc, mọi nơi: Ngoài tiết học chính và các hoạt động trong thời khóa biểu tôi còn tận dụng những giờ chơi tự do, giờ đón, giờ trả, giờ vệ sinh để trò chuyện với cá nhân trẻ, khuyến khích trẻ đọc thơ nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ. + Giờ đón trẻ: Sau khi nhắc nhở trẻ chào mẹ, chào cô, cô trò chuyện cùng với trẻ về gia đình, về cô, về mẹ, về các bạn Cô đặt một số câu hỏi cho trẻ trả lời, giáo dục trẻ đi học ngoan, yêu trường lớp, yêu cô, yêu mẹ Và có thể cho trẻ đọc một số bài thơ để củng cố khả năng ngôn ngữ cho trẻ như bài thơ: Cô và mẹ; Yêu mẹ; Đồ chơi của lớp + Trong giờ ăn: Giờ ăn là thời điểm tôi có thể tích hợp cho trẻ đọc thơ nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ và giáo dục trẻ các nề nếp, thói quen vệ sinh khi ăn. (Tích hợp cho trẻ đọc thơ trong giờ ăn) Khi cho trẻ ngồi vào bàn ăn tôi cho trẻ đọc bài thơ "Giờ ăn" Giờ ăn cô đã dạy rồi 10
11. Khi ăn chớ để cơm rơi ra bàn Không được nói chuyện riêng Ăn ngoan cuối tuần cô cho cắm cờ Trước giờ ăn trẻ rửa tay, trong khi rửa tay trẻ phát triển ngôn ngữ qua bài thơ “Miếng xà phòng nho nhỏ” Làm được như vậy tôi thấy trẻ trong lớp mình học được nhiều hơn về ngôn ngữ, tích lũy được nhiều từ ngữ có ý nghĩa, biết thể hiện cảm xúc khi giao tiếp, hồn nhiên khi giao lưu với người khác. Điều này chứng tỏ việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua dạy thơ cho trẻ là một việc làm cần thiết và có ý nghĩa lớn lao. 2.3.3. Làm đồ dùng đồ chơi phục vụ hoạt động dạy thơ để phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Để phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24-36 tháng tuổi thì việc sưu tầm, làm thêm một số đồ dùng đồ chơi phục vụ cho hoạt động đọc thơ là không thể thiếu. Chính vì vậy, tôi đã không ngừng sưu tầm, sáng tạo làm một số đồ dùng đồ chơi phục vụ cho hoạt động dạy trẻ đọc thơ. Ngoài những đồ dùng minh họa cho các bài thơ trong chương trình được nhà trường cung cấp cho quá trình dậy trẻ, thì bản thân tôi luôn cố gắng làm mới, bổ xung nhiều đồ dùng đồ chơi trong lớp của mình, đặc biệt là những đồ dùng đồ chơi phục vụ cho hoạt động dạy thơ cho trẻ nhằm phát triển ngôn ngữ ở trẻ. Với những bức tranh minh họa, tôi luôn sử dụng các nguyên vật liệu khác nhau đẻ vẽ, xé dán, xếp, gắn tạo ra những bức tranh sinh động, hấp dẫn, màu sắc, để thu hút sự chú ý của trẻ. Tôi cò làm ra những bức tranh động để tạo sự hứng thú, tò mò ở trẻ. Từ đó giúp trẻ tập trung vào hoạt động, trẻ có thể thuộc thơ nhanh hơn, trẻ có thể đưa ra những nhận xét về bức tranh, trò 11
12. chuyện cùng bạn về nội dung tranh Qua đó vốn từ của trẻ được nâng lên, giúp trẻ tự tin hơn trong giao tiếp. Tôi tạo ra những sa bàn đẹp mắt , thuận tiện, để có thể sử dụng trong hoạt động dạy thơ cho trẻ. Ví dụ, khi dạy trẻ bài thơ "con tàu" thì tôi làm sa bàn đường tàu, đoàn tàu, ga tàu nhằm giới thiệu với trẻ về bài thơ, cho trẻ nhận biết về đoàn tàu, sân ga Từ đó trẻ biết được tên gọi, đặc điểm, tác dụng của đoàn tàu. Điều này giúp trẻ tích lũy được rất nhiều về khả năng sử dụng vốn từ, khả năng dùng câu trong giao tiếp. Như vậy có thể thấy, việc làm đồ dùng đồ chơi có tác dụng vô cùng to lớn trong quá trình giáo dục trẻ nói chung và phát triển ngôn ngữ cho trẻ nói riêng. Các loại đồ dùng đồ chơi tự làm không những thu hút trẻ chú ý vào hoạt động, giúp trẻ nhanh thuộc thơ mà còn giúp trẻ tích lũy được những từ ngữ chỉ tên gọi, đặc điểm của đồ dùng. Điều này rất thuận lợi cho quá trình giáo dục phát triển ngôn ngữ của trẻ sau này. (Làm đồ chơi phục vụ hoạt động giáo dục trẻ) 12
13. 2.3.4. Ứng dụng công nghệ thông tin: Đây là phương pháp hỗ trợ trong tiết học rất dễ gây hứng thú và thu hút được sư chú ý của trẻ. Khi lựa chọn hình ảnh để minh họa cho bài thơ sẽ dạy trẻ phải lựa chọn những hình ảnh mang tính chính xác cao, phù hợp với nội dung bài thơ. Sau khi ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy trẻ tôi nhận thấy trẻ hứng thú, tích cực hơn, tập trung hơn khi tham gia vào hoạt động học, lượng kiến thức trẻ thu nhận được nhanh và nhiều hơn. Ví dụ: Khi dạy trẻ bài thơ “Xe đạp”, ngoài những bức tranh minh họa cho nôi dung bài thơ, tôi còn cho trẻ quan sát hoạt động của chiếc xe đạp ngoài đời trên powerpoint để củng cố cho trẻ về tên gọi, ích lợi, hoạt động, cách di chuyển của chiếc xe đạp. Khi cho trẻ quan sát hình ảnh động như vậy tôi thấy trẻ lớp mình rất thích thú, tự nhiên trò chuyện với nhau, tự tin khi đọc thơ, nói to và rõ ràng hơn điều này chứng tỏ việc ứng dụng công nghệ thông tin vào quá trình dạy trẻ mang lại hiệu quả rất lớn khi tổ chức hoạt động, đặc biệt giúp ích rất nhiều cho sự phát triển ngôn ngữ của trẻ. (Ứng dụng CNTT vào hoạt động dạy trẻ đọc thơ) 2. 3.5. Kết hợp với phụ huynh. Để nâng cao chất lượng trong quá trình truyền đạt kiến thức cho trẻ cần có sự kết hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường. Sự kết hợp này là vô cùng 13
14. cần thiết bởi tôi nhận thấy cần phải cho phụ huynh biết được những khó khăn, vất vả của cô giáo và cần có sự giúp đỡ của phụ huynh. Vì vậy trong giờ đón trả trẻ tôi luôn trao đổi với phụ huynh về việc học tập của các con đặc biệt là hoạt động đọc thơ giúp trẻ phát triển ngôn ngữ. Tôi tuyên truyền cho phụ huynh biết ở lớp con mình học như thế nào? Học những gì? Tôi cũng đã dán ở góc tuyên truyền về chương trình học của trẻ mục đích là để phụ huynh nắm được lịch học của con. Đặc biệt là hoạt động dạy trẻ đọc thơ, tuyên truyền đến phụ huynh về dạy thêm cho trẻ để trẻ thuộc được bài thơ đó. Tôi thường xuyên kêu gọi phụ huynh hỗ trợ nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương để làm ra nhiều đồ dung đồ chơi phục vụ cho hoạt động dạy thơ cho trẻ và một phần kinh phí để mua sắm đồ dung đồ chơi phục vụ cho hoạt động. Tôi thực hiện việc trao đổi với phụ huynh một cách thường xuyên trong suốt năm học, đặc biệt tôi đã phối hợp chặt chẽ với phụ huynh trong việc dạy trẻ đọc thuộc thơ nhằm mục đích phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Làm được điều này tôi thấy trẻ lớp tôi nhận thức nhanh hơn, tốt hơn, giáo viên thì không quá vất vả trong quá trình dạy trẻ còn phụ huynh thì có trách nhiệm hơn trong việc học của con em mình. Trẻ đọc thuộc nhiều bài thơ tự tin trong giao tiếp, phát triển ngôn ngữ mạch lạc. 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm. Áp dụng những kinh nghiệm giảng dạy như trên đối với hoạt động đọc thơ cho trẻ. Qua các giờ học tôi thấy các cháu rất hứng thú, rất thích nghe cô đọc thơ, trẻ đọc theo cô, nên việc phát triển ngôn ngữ đạt hiệu quả cao. Trong khi nghe cô đọc thơ, đọc thơ theo cô và trả lời các câu hỏi của cô. Vốn từ của trẻ được tăng lên rất nhiều đồng thời trẻ biết sử dụng các loại câu phong phú và đa dạng. Sau một năm sử dụng các biện pháp trên tôi nhận thấy chất lượng phát triển ngôn ngữ thông qua hoạt động dạy thơ cho trẻ 25-36 tháng tuổi đã có nhiều chuyển biến đáng kể. Đến nay tôi đã thu được kết quả như sau: 14
15. * Đối với trẻ: Đầu năm Cuối năm Số Số STT Nội dung Tỷ lệ Tỷ lệ trẻ trẻ 1 Trẻ nghe, hiểu được các yêu cầu 20/35 57,1% 35/35 100% đơn giản bằng lời 2 Biết hỏi và trả lời một số câu hỏi 15/35 42,9% 30/35 85,7% đơn giản 3 Sử dụng lời nói để giao tiếp và diễn 15/35 42,9% 30/35 85,7% đạt nhu cầu 4 Khả năng cảm nhận vần điệu, nhịp 10/35 28,3% 25/35 71,4% điệu của thơ và ngữ điệu của lời nói 5 Hồn nhiên trong giao tiếp 12/35 34,3% 27/35 77,1% * Đối với giáo viên: - Nắm vững nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức đổi mới của việc phát triển ngôn ngữ thông qua hoạt động dạy thơ cho trẻ 25-36 tháng tuổi. - Trau dồi về nghệ thuật dạy trẻ đọc thơ, sươ tầm được nhiều bài thơ ngoài chương trình để dạy trẻ. * Đối với phụ huynh: - Hiểu được tầm quan trọng của hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua việc dạy trẻ đọc thơ. 15
16. - Có ý thức hơn trong việc phối hợp dạy con đọc thơ ở nhà cùng với cô giáo, giúp trẻ phát triển ngôn ngữ. Tạo mọi điều kiện thuận lợi để giúp giáo viên hoàn thành nhiệm vụ. 3. Kết luận * Kết luận: Phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24 -36 tháng tuổi thông qua bộ môn làm quen văn học thể loại đọc thơ là sự tổng hợp toàn bộ nội dung rèn luyện ngôn ngữ. Nói mạch lạc chứng tỏ ngôn ngữ của trẻ đạt yêu cầu cao về mặt biểu hiện âm thanh, từ diễn đạt, câu đúng ngữ pháp cũng như sự mạnh dạn tin tưởng trong giao tiếp. Phát triển ngôn ngữ cho trẻ ở trường mầm non và đặc biệt là ở lứa tuổi nhà trẻ là vấn đề rất quan trọng và cần thiết. Mức độ phát triển ngôn ngữ của trẻ còn tuỳ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Tôi nhận thấy việc rèn luyện và phát triển ngôn ngữ cho trẻ là cả quá trình liên tục và có hệ thống đòi hỏi giáo viên phải kiên trì, bền bỉ, khắc phục khó khăn để tìm ra phương tiện, điều kiện cần thiết cho sự phát triển toàn diện của các cháu, hơn nữa cô giáo là người gương mẫu để trẻ noi theo. Điều này đã góp phần bồi dưỡng thế hệ măng non của đất nước, thực hiện mục tiêu của ngành. Vì vậy, mỗi giáo viên chúng ta không chỉ dạy trẻ trên tiết học mà còn phải dạy trẻ ở mọi lúc, mọi nơi. Để làm được việc này, đòi hỏi người giáo viên phải thường xuyên bồi dưỡng, trau dồi, nâng cao kiến thức về chuyên môn, nghiệp vụ cho bản than để đáp ứng nhu cầu học hỏi của trẻ và yêu cầu ngày càng cao của ngành học và của toàn xã hội Đề tài này tôi không chỉ áp dụng có hiệu quả với việc phát triển ngôn ngữ thông qua hoạt động dạy thơ cho trẻ 25-36 tháng tuối ở trường tôi mà còn có thể áp dụng cho việc dạy trẻ ở các trường mầm non trong toàn thành phố Bắc Giang. 16
17. * Bài học kinh nghiệm: Từ vấn đề nêu trên và những kết quả đã đạt được trong quá trình phát triển ngôn ngữ thông qua hoạt động dạy thơ cho trẻ 25-36 tháng tuổi, bản thân tôi tự rút ra bài học cho mình như sau: + Ngay từ đầu năm học cần nắm rõ đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. + Sưu tầm những đồ dùng, đồ chơi có chất lượng cả về hình thức lẫn nội dung. + Tham khảo thêm ý kiến đóng góp của ban giám hiệu, tổ chuyên môn và đồng nghiệp trên lớp của mình. + Thường xuyên cho trẻ đọc thơ và phát triển ngôn ngữ ở mọi lúc mọi nơi nếu có điều kiện. + Gần gũi hơn nữa với trẻ để giúp trẻ tích lũy được vốn từ, và cách sử dụng ngôn ngữ một cách chính xác và hiệu quả. + Thường xuyên quan tâm, kiểm tra chất lượng trên trẻ để đưa ra biện pháp bồi dưỡng cho trẻ, nhất là những trẻ cá biệt, nhút nhát. + Tạo môi trường hấp dẫn, phù hợp để thu hút trẻ vào việc dạy trẻ để trẻ phát triển ngôn ngữ. * Kiến nghị: - Đối với Phòng GD&ĐT thành phố: tôi đề nghị các cấp lãnh đạo tổ chức các lớp tập huấn về chuyên đề phát triển ngôn ngữ cho trẻ 25-36 tháng tuổi. Đồng thời, tổ chức cho giáo viên đi thăm quan, học tập tại các trường có chất lượng giáo dục tốt ở trong và ngoài tỉnh để giáo viên có thể tích lũy kinh nghiệm trong quá trình giáo dục trẻ nói chung và giáo dục phát triển ngôn ngữ cho trẻ 25-36 tháng tuổi nói riêng. - Đối với nhà trường: Tôi xin đề xuất với Ban giám hiệu nhà trường tạo điều kiện để giáo viên tham gia dự các tiết mẫu về phát triển ngôn ngữ 17
18. thông qua hoạt động dạy thơ cho trẻ 25-36 thàng tuổi để giáo viên có cơ hội nâng cao hiểu biết cho mình và rút kinh nghiệm cho tiết dạy của mình. Đồng thời, chú trọng đầu tư thêm trang thiết bị, những đồ dùng, đồ chơi có chất lượng để phục vụ cho hoạt động giáo dục phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Trên đây là một số kinh nghiệm được rút ra trong quá trình công tác của bản thân tôi khi đang thực hiện tại lớp nhà trẻ 25-36 tháng tuổi trường Mầm non Ngô Quyền- Thành phố Bắc Giang. Trong quá trình thực hiện, không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong Hội đồng khoa học các cấp xem xét, bổ sung, đóng góp ý kiến cho sáng kiến kinh nghiệm của tôi được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! P. Ngô Quyền, ngày 15 tháng 4 năm 2016 Người viết Ngô Thị Hồng Diệp 18
19. 4. Tài liệu tham khảo [1] (2001) Hoàng Thị Oanh, Phạm Thị Việt, Nguyễn Kim Đức, Phương pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ dưới 6 tuổi, NXB Đại học Quốc Gia Hà Nội [2] (2011) Nguyễn Thị Quỳnh Mai, Nguyễn Thị Hạnh “ sách chương trình giáo dục trẻ 25-36 tháng tuổi”, Nhà xuất bản Hà Nội. [3] (2011) Bùi Kim Tuyến, Nguyễn thị cẩm Bích, Lưu thị Loan, Vũ Tị hồng Tâm, Đặng Thu Quỳnh, Các hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ trong trường Mầm non, Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam. 19
20. 5. Nhận xét, đánh giá của hội đồng khoa học các cấp HỘI ĐỒNG KHOA HỌC TRƯỜNG MẦM NON NGÔ QUYỀN Đánh giá đề tài, sáng kiến kinh nghiệm đạt điểm; Xếp loại: đạt bậc TM. HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CHỦ TỊCH HIỆU TRƯỞNG Vũ Thị Liên HỘI ĐỒNG KHOA HỌC PHÒNG GD&ĐT TP BẮC GIANG Đánh giá đề tài, sáng kiến kinh nghiệm đạt điểm; Xếp loại: đạt bậc TM. HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CHỦ TỊCH TRƯỞNG PHÒNG Ngô Minh Hưng 20