SKKN Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5

Nội dung tóm tắt: SKKN Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5

1. ` Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5 Môn: Lịch sử Cấp học: Tiểu học Năm học 2017 – 2018
2. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. A. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài: Dân tộc Việt Nam có một nền văn hóa, một bề dày lịch sử lâu đời. Đó là những ngày đầu vua Hùng dựng nước cho đến những năm tháng đấu tranh giữ nước và xây dựng Tổ quốc. Từng chặng đường, từng giai đoạn đã ghi lại những mốc son chói lọi, là niềm tự hào của cả dân tộc Việt Nam. Ai đã đi qua những chặng đường ấy luôn cảm thấy yêu quê hương và con người Việt Nam biết chừng nào. Thế hệ trẻ hôm nay sẽ viết tiếp những trang sử hào hùng cho dân tộc bằng tài năng, trí tuệ và nhiệt huyết của mình. Để làm được điều đó, trước tiên các em phải yêu thích lịch sử quê hương, bởi vì “ Yêu sử chính là làm cho tâm hồn ta luôn hướng về đất nước”. Hơn thế nữa, người giáo viên còn cần phải có kiến thức, am hiểu về lịch sử và bản thân giáo viên phải yêu mến, tự hào về lịch sử thì mới thực sự làm tròn trách nhiệm vẻ vang đó. Chương trình lịch sử lớp 5 giúp học sinh lĩnh hội được một số tri thức ban đầu và thiết thực về xã hội. Đó là các sự kiện và nhân vật tiêu biểu trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc. Từ đó hình thành và phát triển ở học sinh các kỹ năng quan sát, mô tả, phân tích, so sánh, đánh giá mối quan hệ giữa các sự kiện trong xã hội, đồng thời vận dụng các tri thức đã học vào thực tiễn cuộc sống. Qua đó khơi dậy và bồi dưỡng tình yêu đất nước, hình thành thái độ đúng đắn đối với bản thân, gia đình, cộng đồng, kích thích tính ham hiểu biết khoa học của học sinh.Từ đó các em có lòng tự hào dân tộc phát huy mọi khả năng xây dựng một tương lai xứng đáng với lịch sử của dân tộc. Qua thực tế nhiều năm giảng dạy lớp 5, tôi nhận thấy đa số các em học sinh trường tôi là con nhà nông, điều kiện học tập có phần khó khăn hơn so với các em ở thành phố. Ngoài việc học tập ở lớp, về nhà các em còn phải làm một số việc phụ giúp gia đình. Hơn nữa về nhà đa phần các em lại không được kèm cặp hướng dẫn học tập. Việc học chủ yếu trông chờ vào thầy cô dạy ở trường. Chính vì vậy, nếu như thầy cô không có phương pháp hướng dẫn các em cách học tập trên lớp cũng như ở nhà thì các em sẽ khó đạt kết quả cao trong học tập. Với vai trò là một giáo viên trực tiếp nhiều năm giảng dạy lớp 5, tôi nhận thấy học sinh chưa thực sự chủ động, tích cực trong giờ học lịch sử. Bởi vậy, giáo viên phải làm như thế nào để mỗi khi đến giờ học lịch sử học sinh cảm thấy hứng thú, tích cực học hơn, các em không còn cảm thấy giờ học lịch sử hôm nay mình lại chỉ nghe- ghi và đọc sách giáo khoa. Giáo viên cần hướng cho các em nhận thấy trách nhiệm của mình trong mỗi giờ học lịch sử. Từ đó các em mới có ý thức và biết tự phát huy tính tích cực của mình trong khi học. Bên cạnh đó thì vai trò của người giáo viên cũng không kém phần quan trọng, giáo viên 2/20
3. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. cần xác định rõ giờ học hôm nay mình cần phải giảng dạy như thế nào? cần truyền đạt những gì cho học sinh? Dạy làm sao cho học sinh dễ hiểu và dễ tiếp thu nhất. Có như vậy thì giờ học lịch sử mới thành công. Chính vì lẽ đó, trong năm học 2017-2018 này tôi mạnh dạn đưa ra: “ Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5” nhằm giúp cho học sinh học tốt hơn môn học Lịch sử cũng như các môn học khác để góp phần thúc đẩy phong trào dạy và học ở trường Tiểu học nơi tôi công tác ngày một đi lên. 2. Đối tượng và thời gian nghiên cứu: a. Đối tượng nghiên cứu: Học sinh lớp 5A của tôi chủ nhiệm. b. Thời gian nghiên cứu: Năm học 2017 - 2018 3/20
4. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. B. NỘI DUNG 1. Cơ sở lí luận: Như chúng ta đã biết kiến thức lịch sử ở tiểu học không được trình bày theo một hệ thống chặt chẽ mà chỉ chọn ra những sự kiện, hiện tượng nhân vật lịch sử tiêu biểu cho một giai đoạn lịch sử nhất định đưa vào chương trình phân môn Lịch sử. Tuy vậy, những kiến thức trong phân môn Lịch sử vẫn đảm bảo tính hệ thống và tính logic của lịch sử ở mức độ thích hợp nhất định. Phân môn Lịch sử ở lớp 5 cũng không nằm ngoài cơ sở trên gồm 35 tiết (trong đó có 2 tiết dành cho địa phương và 2 tiết ôn tập, kiểm tra cuối mỗi kì) với các nhân vật lịch sử và sự kiện chính sau: Nhân vật lịch sử: Bình Tây đại nguyên soái Trương Định, Nguyễn Trường Tộ mong muốn đổi mới đất nước, Phan Bội Châu và phong trào Đông Du, Quyết chí ra đi tìm đường cứu nước. Sự kiện lịch sử: Hơn 80 năm chống thực dân Pháp (1858 - 1945); Xô Viết Nghệ Tĩnh; Các cuộc khởi nghĩa và hoạt động yêu nước chống thực dân Pháp cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX; Thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam(3/2/1930); Cách mạng tháng Tám thành công (19/8/1945) và tuyên ngôn Độc lập (2/9/1945); Chín năm kháng chiến chống Pháp (1945 - 1954). Các chiến dịch quân sự lớn như: Chiến thắng Việt Bắc thu-đông 1947; Chiến thắng Biên giới thu- đông 1950; Chiến thắng Điện Biên Phủ. Hiệp định Giơ-ne-vơ chấm dứt chiến tranh lập lại hoà bình ở Việt Nam; Kháng chiến chống Mỹ và xây dựng đất nước (1954 - 1975); Xây dựng chủ nghĩa xã hội trong cả nước (năm 1975 đến nay). Với nội dung kiến thức như vậy là vừa tầm với học sinh ở lứa tuổi lớp 5. Tuy nhiên, thực tế cho thấy học sinh học phân môn Lịch sử thường tiếp thu một cách thụ động do đa số giáo viên chỉ dùng một phương pháp đã cũ là thuyết trình cốt sao cho học sinh chỉ cần nhớ tên nhân vật và sự kiện lịch sử là đủ. Chính vì vậy học sinh không hứng thú trong các giờ lịch sử và đặc biệt không hình dung được sinh động về các sự kiện lịch sử đã diễn ra cách các em rất xa. Từ đó dễ tạo cho các em có thói quen ỷ lại, thụ động, dễ quên và trì trệ trong tư duy. Trên đây là một số cơ sở lí luận và tình hình thực tế dạy môn Lịch sử lớp 5 mà tôi đã gặp phải trong những năm học trước. Tất nhiên còn nhiều tồn tại ở giáo viên và học sinh. Vậy khi hướng dẫn học sinh lĩnh hội kiến thức phân môn Lịch sử như thế nào để phát huy tính tích cực của học sinh là một điều mà tôi và đồng nghiệp trong trường rất quan tâm. 4/20
5. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. 2. Khảo sát thực tế đầu năm: Khi mới nhận các em lớp 5A, qua trao đổi và thông qua một số tiết dạy của 3 tuần đầu tháng 9. Tôi nhận thấy thực trạng học phân Môn Lịch sử thật đáng báo động. Cụ thể số liệu điều tra và khảo sát đầu năm được thể hiện rõ qua bảng sau: Tổng số học sinh lớp 5A : 35 em Kết quả điều tra khảo sát đầu năm Sĩ số học sinh Hoàn thành tốt Hoàn thành Chưa hoàn thành SL TL SL TL SL TL 35 2 5,7% 20 57,2% 13 37,1% 3. Thực trạng của vấn đề: Trong những năm gần đây được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của các cấp quản lý mà chất lượng giáo dục nói chung ở các trường đang ngày một đi lên. Song bên cạnh những kết quả đã đạt được đó thì từ thực tế cho thấy chất lượng dạy và học phân môn Lịch sử nói riêng ở Tiểu học vẫn còn nhiều hạn chế cần khắc phục, nguyên nhân dẫn đến hạn chế đó bởi: - Điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường còn nghèo nàn, đặc biệt là trang thiết bị phục vụ cho một tiết dạy. - Do điều kiện kinh tế còn hạn hẹp nên nhà trường chưa thường xuyên tổ chức cho giáo viên và học sinh khối lớp 5 đi tham quan các di tích hay bảo tàng. - Giáo viên phần lớn còn chưa chú tâm nhiều đến việc dạy phân môn Lịch sử, có chăng chỉ là ở những tiết chuyên đề, thao giảng hay thẩm định. - Đa số giáo viên đều nắm chắc về chuyên môn cũng như phương pháp giảng dạy song vốn kiến thức về lịch sử còn hạn chế do không có cơ hội tham quan học tập. - Đa số HS là con em gia đình nông thôn, điều kiện kinh tế còn khó khăn, ngoài giờ học trên lớp về nhà các em phải làm nhiều việc nhà giúp bố mẹ nên các em ít có thời gian được trau dồi kiến thức lịch sử qua việc đọc sách báo, truyện hay tìm hiểu thông tin trên mạng, - Do vốn hiểu biết của cha mẹ các em còn hạn chế nên sự quan tâm cũng như việc đầu tư trang thiết bị phục vụ việc học của con em mình còn ít. 5/20
6. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. 4. Các giải pháp Từ cơ sở lý luận và thực trạng ban đầu, để nâng cao hiệu quả giờ dạy Lịch Sử cho học sinh tôi đã tiến hành với những giải pháp sau: Giải pháp 1: Lựa chọn phương pháp và hình thức dạy học. - Trước hết giáo viên phải là người yêu thích sử, tự trang bị cho mình thật nhiều kiến thức bên cạnh việc nghiên cứu kĩ sách giáo khoa, nắm vững các kiến thức mục tiêu cơ bản cần truyền đạt, đảm bảo một hệ thống kiến thức liên tục, có sự liên hệ liền mạch: các thời kì- các sự kiện - các nhân vật lịch sử tiêu biểu. - Giáo viên cần phối hợp giữa lí thuyết và thực hành, sử dụng kết hợp linh hoạt các phương pháp và các hình thức dạy học, trong đó chú trọng phát huy năng lực chủ động sáng tạo nơi các em. Ví dụ: Khi dạy bài: “ Quyết chí ra đi tìm đường cứu nước” nội dung bài học này khá gần gũi với các em, giáo viên nên giao nhiệm vụ cho các em về nhà sưu tầm tư liệu về tiểu sử của Bác, trao đổi trình bày trong nhóm và trước lớp. Đây chính là cách giúp học sinh chủ động tiếp cận kiến thức thông qua sự dẫn dắt của giáo viên. - Khi tiến hành một hoạt động dạy học, chúng ta cần dựa trên trình độ thực tế của lớp mà lựa chon phương pháp, hình thức phù hợp nhất. Chẳng hạn trong mỗi bài dạy, chúng ta cần xây dựng một hệ thống câu hỏi từ dễ đến khó. Qua đó, giáo viên lựa chọn phương pháp đàm thoại- vấn đáp hay thảo luận nhóm, trao đổi, theo hình thức cá nhân, nhóm nhỏ hay nhóm lớn, để giải quyết những vấn đề đặt ra. - Việc linh hoạt tổ chức đối tượng học sinh hoạt động theo nhóm cũng cần được quan tâm, tránh áp đặt cố định số lượng hoặc trình độ học sinh hay để học sinh quá đông trong một nhóm. - Nếu trong quá trình dạy học giáo viên cần các em trả lời một vấn đề khó, chúng ta nên có sự đan xen về trình độ học sinh trong cùng một nhóm để các em hỗ trợ nhau. Nhưng cũng có lúc chúng ta hãy tạo điều kiện cho các em còn chậm, còn nhiều hạn chế cùng làm việc với nhau theo nhóm và dành riêng cho các em một nội dung dễ hơn. Đây cũng là lúc giáo viên phát huy vai trò của mình “ Dạy học phân hóa đối tượng học sinh.” Ví dụ: Khi dạy bài Bác Hồ đọc tuyên ngôn độc lập. Tôi hỏi câu hỏi: + Em hãy nhắc lại lời khẳng định của Bác Hồ ở cuối bản Tuyên ngôn Độc lập? + Lời khẳng định của Bác ở cuối bản Tuyên ngôn Độc lập thể hiện điều gì? Nội dung của hai câu hỏi trên có liên quan lôgic đến nhau, vì vậy đối với câu hỏi thứ nhất tôi gọi đối tượng là học sinh chậm, còn hạn chế và câu hỏi thứ hai dành cho đối tượng học sinh học tốt hơn. Như vậy cả hai nhóm đối tượng này 6/20
7. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. đều hỗ trợ cho nhau và cùng giúp nhau đi đến một mục đích chung cuối cùng là hiểu được ý nghĩa lời khẳng định của Bác trong bản Tuyên ngôn Độc lập. - Giáo viên nên tạo cơ hội cho các em cùng tham gia vào quá trình tìm hiểu, hình thành kiến thức thông qua các nhiệm vụ như: tổ chức thảo luận, phân tích vấn đề, sắm vai tái hiện lại sự việc đã diễn ra, thu thập tư liệu và trình bày những hiểu biết của mình qua trò chơi lớp học nhằm tạo sự hứng thú, phát huy tính tích cực vốn có ở học sinh. Ví dụ khi dạy bài : Quyết chí ra đi tìm đường tìm đường cứu nước, để học sinh chú ý hơn và nhận biết nhanh hơn về ý chí quyết tâm tìm đường cứu nước của anh Thành thì tôi cho học sinh đóng vai anh Thành và anh Tư Lê trong cuộc trò chuyện giữa hai người để gây sự chú ý và hưng phấn hơn cho học sinh. Sau khi kết thúc cuộc trò truyện đó tôi lại cho học sinh trao đổi nêu ý kiến nhận xét về ý chí cũng như tính cách giữa anh Thành và anh Tư Lê. - Khi phải truyền đạt tường thuật lại một vấn đề lịch sử, giáo viên cần chú ý cách diễn đạt, giọng kể sao cho phù hợp, hấp dẫn thu hút sự chú ý của học sinh, lồng giáo dục ý nghĩa lịch sử, khơi gợi niềm tự hào về truyền thống đấu tranh của dân tộc. Ví dụ khi giới thiệu về nhân vật lịch sử, cụ thể là tấm gương chiến đấu của anh La Văn Cầu trong trận chiến thắng Biến Giới thu- đông 1950 giọng kể của giáo viên cần thể hiện rõ sự sâu lắng, nhấn giọng khi nhắc đến tình huống hy sinh anh dũng của anh. Trong khi kể tôi phát hiện ra được cảm xúc khâm phục hiện rõ qua từng nét mặt của các em. Khi kể xong tôi lại cho các em suy nghĩ và nêu xem mình đã học được điều gì từ anh? Hay khi kể về một sự kiện lịch sử nào đó, giáo viên cần trình bày với giọng nói rõ ràng, mang tính chất tường thuật, lưu ý những mốc thời gian gắn với sự kiện diễn ra tại địa điểm nào, kết hợp phương tiện trực quan để làm rõ ý cần minh họa. - Không chỉ thế giáo viên còn cần dành ít thời gian để có những cuộc trao đổi nhỏ với các em, để từ đó sẽ giúp bản thân định hướng thêm trong bài dạy của mình. Chẳng hạn sau mỗi bài học giáo viên trao đổi với học sinh qua một số câu hỏi như: + Sau bài học này, em có suy nghĩ gì? + Bài học hôm nay, em tâm đắc nhất điều gì? + Ý kiến của em về vấn đề này như thế nào? Một trong những yếu tố quyết định thành công của một giờ dạy lịch sử nói riêng cũng như giờ dạy các môn học khác đó chính là phương pháp dạy học 7/20
8. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. của giáo viên. Có rất nhiều phương pháp dạy học từ lâu đã trở thành quen thuộc với tất cả những ai đã đứng trên bục giảng, nhưng với phân môn Lịch sử thì phương pháp trực quan được xem là một trong những phương pháp chủ đạo. Dù vậy không có phương pháp nào là vạn năng cả mà cái khéo và thành công ở đây chính là người giáo viên vận dụng phối hợp chúng như thế nào cho hài hòa, phù hợp với mục tiêu bài, với điều kiện, trình độ, của lớp học, của học sinh nhằm đạt hiệu quả cao nhất. Nếu tất cả các biện pháp đều có sự kết hợp đồng bộ, nhịp nhàng thì việc làm cho các em yêu thích môn lịch sử, tự tìm đến với lịch sử quê hương mình là điều không khó chút nào. Giải pháp 2: Lựa chọn phương tiện dạy học. Như chúng ta đã biết để có một tiết dạy lịch sử được coi là thành công thì song song với việc giáo viên phải kết hợp sử dụng nhiều phương pháp dạy học thì việc sưu tầm và lựa chọn những tư liệu, tranh ảnh, bản đồ và tư liệu lịch sử là hết sức cần thiết và quan trọng. Giáo viên và học sinh phải cùng thống nhất và hỗ trợ cho nhau trong việc sưu tầm đồ dùng để phục vụ cho mỗi bài học lịch sử. Giáo viên cần phải giao việc cho học sinh rõ ràng, cụ thể, việc giao phải phù hợp với năng lực cũng như sở thích của học sinh. Ví dụ: Khi dạy bài lịch sử địa phương thì giáo viên có thể giao cho học sinh sưu tầm tư liệu lịch sử, tranh ảnh chụp về các di tích lịch sử của địa phương, Những hình ảnh sưu tầm này để phục vụ cho phần trò chơi giới thiệu điều mình biết về lịch sử địa phương. Giáo viên cần đối chiếu với những phương tiện mà nhà trường đã trang bị để giáo viên và học sinh chủ động trong bài dạy, Ngoài ra giáo viên cần biết phối kết hợp với phụ huynh học sinh trong việc sưu tầm, đóng góp cho nhà trường. Chủ động đề nghị với Ban giám hiệu cho học sinh lớp 5 được đi tham quan các di tích lịch sử ( Năm học 2017-2018 trường tôi đã tổ chức cho học sinh đi tham quan học tập tại Văn Miếu Quốc Tử Giám – Hà Nội.). Cụ thể trong tiết dạy lịch sử địa phương, ngoài việc giáo viên và học sinh LỄ DÂNG HƯƠNG sưu tầm tư liệu, thông tin, bài hát, đoạn phim tư liệu , thì còn có cách khác chắc chắn sẽ đạt hiệu quả cao hơn đó là giáo viên xin phép nhà tổ chức đưa các em học sinh đến thăm quan ngôi Đình của địa phương ( Đây là một ngôi đình được nhà nước công nhận là Di tích lịch sử đặc biệt cấp Quốc gia). Nếu được như vậy thì chắc chắn giờ học đó sẽ rất sôi nổi và đạt nhiều thành công. 8/20
9. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. Giải pháp 3: Khai thác phương tiện dạy học. Như chúng ta đã biết nếu trong một tiết dạy mà giáo viên và học sinh có chuẩn bị những đồ dùng hay những phương tiện dạy học một cách đầy đủ và sinh động nhưng trong quá trình giảng dạy lại không biết nên sử dụng chúng vào những lúc nào, vào những thời điểm nào cho phù hợp thì dù có chẩn bị kĩ và đầy đủ đến mấy cũng trở nên vô nghĩa và thất bại mà thôi. Do vậy, tất cả những hình ảnh, lược đồ, sơ đồ, đoạn phim tư liệu làm phương tiện trực quan phục vụ trong từng tiết dạy phải rõ ràng, chính xác và làm nổi bật được nội dung bài dạy, nội dung tìm hiểu. Một điều đáng lưu ý hơn nữa là ngoài việc sử dụng đồ dùng đúng lúc, đúng thời điểm và phù hợp với nội dung bài ra thì đối với những bài mà ta cần sử dụng lược đồ để nêu diễn biến một chiến dịch hay bất kì một trận đánh nào, chúng ta nên làm những mũi tên động, màu sắc phù hợp nhằm thu hút sự chú ý và ghi nhớ ở các em. Ví dụ dạy bài “ Chiến thắng Biên giới Thu- đông 1950” khi chỉ đường quân ta tiến công chặn đánh để chiếm cụm cứ điểm Đông Khê thì giáo viên nên sử dụng mũi tên động màu đỏ để nhằm gây sự chú ý theo dõi của học sinh. Đồng thời học sinh nhìn cũng được rõ hơn. Ngoài những phương tiện dạy học truyền thống đã rất quen thuộc đối với các thầy cô giáo đứng lớp thì ta nhận thấy rằng việc ứng dụng công nghệ thông tin để soạn giáo án luôn đem lại hiệu quả cao trong việc giảng dạy.Tuy rằng việc 9/20
10. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. soạn được một bài giáo án điện tử cho một tiết dạy lịch sử thì quả thật mất rất nhiều thời gian và công phu, nhưng trong khi dạy thì lại rất nhẹ nhàng thu hút được sự chú ý bởi những hình ảnh, hay đoạn phim tư liệu, điều đó giúp các em dễ ghi nhớ và khắc sâu nhanh về bài học đó. Chẳng hạn khi dạy bài “ Bác Hồ đọc bản tuyên ngôn độc lập” tôi lồng một đoạn phim tư liệu về hình ảnh Bác Hồ đọc bản tuyên ngôn độc lập với giọng nói ấm áp thân thương “ Tôi nói đồng bào nghe rõ không?” thì chắc chắn sẽ để lại ấn tượng ghi nhớ hết sức sâu sắc cho các em về bài học. Nói tóm lại, việc sử dụng hay khai thác đồ dùng dạy học trong từng tiết học lịch sử nói riêng và mọi tiết học khác nói chung có thể coi là một nghệ thuật biểu diễn của giáo viên cần nhẹ nhàng- khéo léo và hiệu quả. Giải pháp 4: Khai thác môi trường học tập Môi trường học tập của các em đối với môn lịch sử quả thật là rộng lớn, nơi các em ở, vui chơi, học tập cũng đủ làm gợi trí tò mò của các em, các em cần có thói quen quan sát cuộc sống xung quanh mình. Vì vậy đây là nguồn tư liệu vô cùng quý giá không chỉ đối với phân môn Lịch sử nói riêng mà của tất cả các môn học khác. Như vậy, giáo viên sẽ là người giúp các em hình thành thói quen đó thông qua việc giao nhiệm vụ cụ thể, phù hợp qua từng tiết dạy. + Lớp học: Việc xây dựng lớp học thân thiện là điều cần thiết và trong đó chúng ta không thể bỏ qua mảng lịch sử. Những bài văn, hình ảnh, một câu chuyện do chính các em sưu tầm, viết ra sẽ góp phần làm cho tâm hồn các em phong phú, và có tác động đến tất cả bạn bè xung quanh. Ví dụ: giáo viên hướng cho các em tự lập sổ tay lịch sử vào mỗi tuần ( hoặc mỗi tháng) các em có thể sưu tầm và giới thiệu về một nhân vật lịch sử hoặc một sự kiện lịch sử nào đó. + Trường học: Việc tổ chức các hoạt động tham quan, dã ngoại, các buổi lễ kỉ niệm thông qua các hình thức như: hội thi, trò chơi, tranh vẽ, cũng giúp các em khắc họa được những nét tiêu biểu về một số sự kiện, nhân vật lịch sử một cách tự nhiên và nhẹ nhàng. Giáo viên nên đề nghị với nhà trường tổ chức cho học sinh tham quan di tích lịch sử, tổ chức triển lãm thông tin hình ảnh lịch sử do chính các em sưu tầm rồi sắp xếp diễn biến theo từng chặng thời gian (có sự hỗ trợ của Đoàn- Đội) + Gia đình: Như ta cũng thấy gia đình là tế bào của xã hội, là môi trường quan trọng tác động đến việc hình thành nhân cách cho các em, nét đẹp truyền thống của gia đình Việt Nam vẫn giữ được đó là nhiều thế hệ cùng chung sống trong một mái nhà: ông, bà, cha, mẹ, con, cháu cho nên đây cũng là một môi trường học tập gần gũi với các em, những câu chuyện lịch sử sống động từ kinh 10/20
11. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. nghiệm và vốn hiểu biết của người thân luôn được các em lắng nghe bằng cả sự háo hức và đầy tin tưởng. Giáo viên cũng hãy tạo điều kiện cho trẻ khai thác môi trường học tập này nếu các em chưa có cơ hội. Giải pháp 5: Gây hứng thú học môn Lịch sử: - Sử dụng âm nhạc tạo cảm hứng: sử dụng các bài hát gắn với các sự kiện lịch sử để vào bài. - Kết hợp văn chương với lịch sử: Qua câu văn, câu thơ sẽ có ấn tượng và hiểu rõ hơn về lịch sử. - Sử dụng các tư liệu lịch sử, qua tranh ảnh, bài viết, video clip, hay các nhân chứng sống về lịch sử ( mời các bác đã từng tham gia chiến tranh kể lại chuyện lịch sử) Ví dụ minh họa bài dạy LỊCH SỬ Tiết 23: Sấm xét đêm giao thừa A.Mục tiêu: Giúp học sinh có: 1) Kiến thức: + Tết Mậu Thân1968, quân và dân miền Nam đồng loạt tổng tiến công và nổi dậy ở khắp các thành phố và thị xã. + Cuộc chiến đấu ở Sứ quán Mĩ diễn ra quyết liệt và là sự kiện tiêu biểu của cuộc tổng tiến công.- Cuộc tiến công và nổi dậy đã gây cho địch nhiều thiệt hại, tạo thế thắng lợi cho quân ta. 2) Kĩ năng: Học sinh nhớ được sự kiện lịch sử, kể lại được trận đánh vào Đại sứ quán Mĩ. 3) Thái độ: Học sinh hiểu về lịch sử của dân tộc trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước, và thêm tự hào về tinh thần chiến đấu của cha ông ta. B. Đồ dùng dạy - học: GV: Ảnh tư liệu về cuộc tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân (1968); Lược đồ về cuộc Tổng tiến công Tết Mậu Thân 1968 HS: Sưu tầm tranh, ảnh liên quan đến cuộc Tổng tiến công Tết Mậu Thân năm 1968 C. Các hoạt động dạy- học: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò I.Ổn định: II. Bài cũ: 11/20
12. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. - Bài cũ kết hợp bài mới. III. Bài mới: 1.Giới thiệu bài: - GV cho HS nghe đoạn băng ghi lại lời - HS lắng nghe. chúc Tết của Bác. - Con có biết lời chúc Tết của ai không? - HS nêu. - Giáo viên giới thiệu bài ghi bảng. 2. Giảng bài mới: - Tiết trước cô đã dặn các con về chuẩn bị sưu - HS nêu tranh ảnh đã sưu tầm được tầm tranh ảnh, tìm hiểu những tư liệu lịch sử liên quan đến sự kiện Tết Mậu Thân năm 1968 ở miền Nam nước ta. Các con đã tìm hiểu được những gì? - HS đọc thầm toàn bài và nêu ý kiến gì - HS nêu ý kiến muốn giải đáp cho cô và các bạn cùng nghe. => Chốt: Các câu hỏi của các con sẽ được giải đáp qua nội dung bài học ngày hôm nay. -Tết Mậu Thân năm 1968 đã diễn ra sự - HS nêu kiện gì ở miền Nam nước ta? - Gv cung cấp tư liệu qua lời kể. - HS lắng nghe. - Vì sao ta cần tiến hành cuộc Tổng tiến công vào Tết Mậu thân năm 1968? - GV cho HS xem hình ảnh ta chuẩn bị - HS xem và lắng nghe. cho chiến dịch. Bác Hồ cùng các ủy viên Bộ Chính trị họp bàn công tác chuẩn bị c4h/17o/20c17hiến dịch Tết Mậu Thân 1968 và kế hoạch tiến công. 12/20
13. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. Hàng triệu thanh niên miền Bắc vào miền Nam chiến đấu 4/17/2017 Vận chuyển lương thực, vũ khí trên đường Trường Sơn vào chiế4/1n7/2t0r17ường => Gv chốt và ghi bảng : Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân năm 1968. - Khi lời chúc Tết năm 1968 của Bác vang - HS nêu. lên thì quân giải phóng tiến đánh vào những nơi nào? => Chốt lược đồ. 7 * Đánh vào Sài Gòn: - Trong cuộc Tổng tiến công vào Tết Mậu - Sài Gòn 13/20
14. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. Thân năm 1968 quân ta đã đánh vào nơi nào là trọng điểm? - Ở Sài Gòn quân ta tiến đánh vào những - HS nêu. nơi nào? - Hỏi HS nêu ý hiểu về Bộ Tổng tham - HS trả lời mưu quân đội Sài Gòn. - Vì sao Sài Gòn là trọng điểm của cuộc - Vì Sài Gòn có rất nhiều nơi là cơ tấn công của quân ta? ( HS thảo luận quan đầu não của địch. nhóm đôi.) => Chốt:(lược đồ) - HS xem phim tư liệu. - Sau khi theo dõi đoạn phim con có suy - HS nêu suy nghĩ nghĩ gì? = Trong trận đánh vào Sài Gòn, có một nơi mà quân ta không thể không đánh nơi đây là nơi ở của rất nhiều quan chức cao cấp của Mĩ . Có thể nói là nơi chứa đựng mọi âm mưu thâm độc của đế quốc Mĩ đối với dân tộc ta các con ạ. Các con có biết - HS nêu nơi đó là nơi nào không? * Trận đánh vào Sứ quán Mĩ: - Trên màn hình của cô là bức ảnh trong - HS quan sát hình ảnh và nêu hình số 1- sgk của các con, các con hãy quan sát và cho cô biết: Bức ảnh miêu tả cảnh gì? Quân giải phóng tiến công vào Sứ quán Mĩ ở Sài Gòn Tết Mậu Thân 1968 12 - Yêu cầu HS đọc thông tin sgk- cả lớp - HS đọc thầm từ “Trận đánh của đọc thầm( từ Trận đánh của quân giải quân giải phóng Sứ quán Mĩ bị tê phóng Sứ quán Mĩ bị tê liệt). liệt”. 14/20
15. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. - Các con có biết Nhà Trắng, Lầu Năm - HS giải thích theo chú giải. Góc là những nơi nào không? - Trận đánh của quân giải phóng vào Sứ - Hs trả lời. quán Mĩ đã làm cho những kẻ đứng đầu Nhà Trắng và Lầu Năm Góc như thế nào? -Vì sao những kẻ đứng đầu Nhà trắng và Lầu Năm Góc lại sửng sốt? - Kể lại trận đánh vào Tòa sứ quán Mĩ - HS đọc sgk và kể trong nhóm 4 về trận đánh của quân ta vào Sứ => GV kể một nhân vật lịch sử: Đây là quán Mĩ. hình ảnh anh Ngô Thành Vân thời còn - HS lắng nghe. trẻ, 4/17/2017 Ngô Thành Vân - Cùng với cuộc tiến công ở Sài Gòn vào Tết Mậu Thân năm 1968, quân giải phóng còn tiến công vào nơi nào? - Y/c HS đọc sgk và trả lời. - Học sinh đọc sgk: “Cùng với cuộc tiến công vào Sài Gòn .hoang mang lo sợ”. - quân giải phóng tiến công đồng loạt ở hầu khắp các thành phố, thị xã miền Nam như: Nha Trang, Cần Thơ, Huế, Đà Nẵng, - Cùng với cuộc tiến công ở Sài Gòn vào Tết Mậu Thân năm 1968, quân giải phóng còn tiến công đồng loạt ở rất nhiều nơi cụ thể hơn các con hãy theo dõi đoạn phim sau. - Hs xem phim. => Chốt theo lược đồ: 15/20
16. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. - Cô đố bạn nào biết tại sao nói cuộc - HS trả lời. Tổng tiến công năm 1968 mang tính bất ngờ và đồng loạt với quy mô lớn? =>Chốt: Bất ngờ, đồng loạt( lược đồ) Cuộc Tổng tiến công * Ý nghĩa của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân năm 1968 -Yêu cầu hs đọc thầm sgk: từ “Sau đòn bất - HS đọc sgk -thảo luận theo nhóm ngờ .trong thời gian ngắn nhất”.và thảo đôi. luận. - Cuộc Tổng tiến công Tết Mậu Thân 1968 đã làm cho Mĩ và chính quyền Sài Gòn như thế nào? - Cuộc Tổng tiến công đã buộc Mĩ phải làm gì? - Yêu cầu học sinh thảo luận nhóm đôi và - HS thảo luận, trả lời . các con có thể trình bày theo nhiều cách - Các con có biết: Nhân dân yêu chuộng - HS trả lời. hòa bình trên thế giới họ đã làm gì khi nghe được tìn về cuộc Tổng tiến công nổi dậy của quân ta vào Tết Mậu Thân năm 1968 không? => Chốt: Qua nội dung các con vừa được tìm hiểu về Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy của quân ta bạn nào biết: Sấm sét đêm giao thừa? IV. Củng cố dặn dò: - Yêu cầu HS kể về những tấm gương các - Hs kể về những tấm gương các em em sưu tầm được. sưu tầm được. - Cho HS lắng nghe cuộc trò chuyện giữa - HS nêu suy nghĩ của bản thân một cựu chiến binh trực tiếp tham gia chiến dịch Mậu Thânvới các bạn học sinh. - Dặn dò về nhà chuẩn bị bài sau. 16/20
17. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. 5. Hiệu quả áp dụng Qua quá trình áp dụng sáng kiến đối với học sinh lớp 5A do tôi trực tiếp đứng lớp.Tôi thấy bước đầu đã thu được một số kết quả đáng khả thi ( Đối chiếu với kết quả đầu năm). Cụ thể : Sĩ số Kết quả điều tra khảo sát học sinh Hoàn thành tốt Hoàn thành Chưa hoàn thành Đầu SL TL SL TL SL TL 35 năm 2 5.7% 20 57,2% 13 37,1% Cuối SL TL SL TL SL TL 35 năm 13 37,1% 22 62,9% 0 0 C. KẾT LUẬN CHUNG VÀ ĐỀ XUẤT 1. Kết luận: + Đối với giáo viên: - Đầu tư nghiên cứu các phương pháp giảng dạy mới phù hợp với điều kiện cụ thể của trường, khối về các môn học nói chung và phân môn Lịch sử nói riêng. - Nắm chắc từng đối tượng học sinh, cần mạnh dạn đổi mới phương pháp dạy học. - Giáo viên cần phải nỗ lực, dành nhiều thời gian cho mục tiêu giảng dạy của mình, xây dựng đầu tư cho kế hoạch bài dạy. - Phải không ngừng học tập để cập nhật thông tin , kiến thức. - Nghiên cứu bài giảng trước khi lên lớp, tìm ra các biện pháp, các phương pháp hữu ích và linh hoạt cho từng bài dạy cụ thể. Kết hợp phương pháp giảng dạy phù hợp. - Người giáo viên có nhiệm vụ giúp học sinh chiếm lĩnh đầy đủ, chính xác, có hệ thống các kiến thức khoa học. - Có sự trao đổi, kết hợp liên thông, thống nhất với tất cả đối tượng cùng tham gia giáo dục. - Và điều quan trọng là mỗi giáo viên phải có tâm và nhiệt huyết với nghề. + Đối với học sinh: 17/20
18. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. - Các em học sinh cần có ý thức trong học tập, có tinh thần vượt khó, vượt khổ để học tập. Tích cực sưu tầm thông tin về kiến thức lịch sử qua sách, báo, mạng internet. - Phải xác định đúng đắn mục đích học tập của mình, yêu thích các môn học nói chung và môn Lịch sử nói riêng. - Các em luôn tự giác, tích cực tiếp thu kiến thức, trang bị cho mình những kiến thức lịch sử. 2. Đề xuất: - Các cấp lãnh đạo tạo điều kiện trang bị cho nhà trường các bộ tranh ảnh lịch sử dùng cho tiểu học, có sách tham khảo lịch sử cho giáo viên, có các loại băng hình, tư liệu về các chiến dịch, đặc biệt là hệ thống máy chiếu ở các phòng học . - Nhà trường tổ chức nhiều hơn nữa các buổi cho giáo viên và học sinh được đi tham quan học tập ở các khu di tích và viện bảo tàng. Trên đây là một số giải pháp nhằm phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5 mà tôi đã mạnh dạn đưa ra để áp dụng trong năm học 2017- 2018 này. Tuy nhiên do trình độ cũng như thời gian có hạn nên những giải pháp đưa ra ở trên còn nhiều thiếu sót và chưa đầy đủ. Rất mong được sự góp ý kiến của các cấp lãnh đạo và các đồng nghiệp để sao cho việc dạy học phân môn Lịch sử ngày càng hoàn thiện, góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng giảng dạy môn lịch sử cũng như các môn học khác nhằm thúc đẩy phong trào dạy và học ngày một đi lên. *Lời cam đoan: Tôi xin cam đoan sáng kiến kinh nghiệm này là do tôi nghiên cứu và viết ra. Nếu sai tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm. Tôi xin chân thành cảm ơn Hà Nội,ngày 3 tháng 5 năm 2018 Người viết 18/20
19. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. Tài liệu tham khảo 1. Mạng internet. 2. Đổi mới phương pháp dạy học, chương trình sách giáo khoa- Tác giả Trần Bá Hoành- NXB Đại học Sư phạm. 5. Dạy học lấy học sinh làm trọng tâm – Tác giả Lê Khánh Bằng. 3. Sách giáo khoa Lịch sử và Địa lí lớp 5. 4. Sách giáo viên Lịch sử và địa lí lớp 5. . 19/20
20. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. Ý KIẾN NHẬN XÉT ĐÁNH GIÁ VÀ XẾP LOẠI CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CƠ SỞ Ngày tháng năm 2018 Chủ tịch hội đồng Ý KIẾN NHẬN XÉT ĐÁNH GIÁ VÀ XẾP LOẠI CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC NGÀNH GIÁO DỤC ĐÀO TẠO HUYỆN Ngày tháng năm 2018 Chủ tịch hội đồng 20/20
21. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. 21/20
22. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. Sáng kiến kinh nghiệm chuyên cần cho học sinh lớp 5b a. Những yêu cầu cần thiết : - Ngoài những phương pháp lấy học sinh làm trung tâm, tôi cũng dùng phương pháp như tạo bầu không khí như gia đình, cho học sinh tâm sự, phát biểu ý kiến, kể chuyện tọa đàm lồng ghép về chủ đề học tập để có tri thức giúp ích bản thân, gia đình và xã hội. - Đã nhiều năm đứng lớp 5, tôi luôn có thái độ đối xử với các em học sinh hết sức công bằng, gần gủi như mẹ con, không phân biệt đối xử với học sinh nào để tránh cho các em sự mặc cảm. Đối với học sinh yếu kém, thiếu điều kiện học tập, thiếu tình cảm gia đình thì càng được tôi quan tâm chăm sóc hơn, sự dịu dàng, vừa cương vừa nhu đã làm cho các em yên tâm hơn và ham thích đến trường. - Dù cuộc sống có khó khăn, nhưng đã là giáo viên để xứng đáng là người mẹ của trẻ ở trường, tôi hết sức thương yêu chăm sóc các em, vừa dạy vừa dỗ dành giáo dục các em. Trong hoàn cảnh nào tôi cũng không làm cho các em sợ sệt, không ham thích đến lớp, tôi luôn luôn khuyên răn các em và giúp các em hiểu được sự sâu sắc của việc đi học. Học sinh bËc tiểu học rất dể nghe lời nên tôi dùng lời lÏ dịu ngọt pha trò, an ủi giáo dục hơn là dùng hình phạt đánh mắng, sĩ nhục các em. Giúp các em phân biệt được tầm quan trọng của việc đi học và hậu quả của việc nghỉ học, bỏ học. Để từ đó, các em hình thành trong tâm trí mình sự ham thích đến trường, say mê học tập và là một người có ích cho xã hội. - Tôi thường xuyên trao dồi và nâng cao kiến thức của mình, dành nhiều công sức và tâm huyết soạn và giảng dạy tốt. Đầu tư, sáng tạo nhiều phương pháp giảng dạy sinh động nhằm cuốn hút lòng yêu thích học tập của các em, giúp các em ngày càng có hứng thú tìm tòi kiến thức. b. Tạo môi trường giáo dục tốt: - Trong điều kiện giảng dạy khang trang của một trường Tiểu học như trường §«ng Xu©n hiÖn nay. Thì đó là một thuận lợi rất lớn để giúp tôi xây dựng một môi trường sư phạm tốt cho học sinh học tập. Phải tùy hoàn cảnh cụ thể, tạo khung cảnh giáo dục tốt làm cho học sinh ngồi trong lớp học thấy vui tươi, thích thú không nặng nề, sợ sệt. Tôi luôn lưu ý xem tài sản lớp học, chăm sóc lớp như nhà của mình để cùng nhau trang trí, là học sinh lớp 5 tôi tự cho c¸c em ®-a ra ý t-ëng trang trÝ líp ®Ó h-íng cho c¸c em cã c¸i nh×n sâu sắc hơn về tính thẩm mỹ. 22/20
23. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. - Giờ ra chơi, tôi tổ chức vui chơi tập thể để tạo sự gắn bó thương yêu trong học sinh và sự gần gũi thân mật giữa học sinh với giáo viên. Trong chương trình giảng dạy tôi tổ chức những buổi vui học cuối tuần trong tiết sinh hoạt với hình thức đố vui, ôn tập, hái hoa để chuẩn bị cho các kỳ khảo sát và kiểm tra học kỳ. Trong những năm qua, bằng hình thức này tôi đã ôn tập cho các em thi đạt kết quả cao, và các em cũng vui thích tham gia tích cực cho phong trào của lớp sôi động trong các hoạt động ngoại khóa như thi kể chuyện, vẽ tranh, hát . Vì vậy cứ đến ngày cuối tuần là các em rất buồn vì sắp phải xa không khí học tập, hứng thú ấy và mong gặp nhau trong những tuần học tới. - Tôi cũng thường xuyên quan tâm sâu sắc đến hoàn cảnh sống của từng em học sinh nhằm tìm ra phương pháp khắc phục khó khăn giúp các em tiếp tục đến trường. Bên cạnh đó tôi thường xuyên liên lạc chặt chẽ với phụ huynh học sinh về việc học tập của các em. Động viên khuyến khích phụ huynh học sinh cho con em đến trường đều đặn (đối với những gia đình ít quan tâm đến việc học tập của con cái hoặc có ý định cho con nghỉ học). - Gọi điện thoại thông báo về gia đình phụ huynh học sinh ở những trường hợp học sinh trốn học, nghỉ học không phép, hay liên tục nghỉ học nhiều ngày để gia đình nắm rõ và có biện pháp kết hợp với nhà trường quản lý các em. c. Phong trào cùng nhau đi học : - Kết hợp với Chi hội cha mẹ học sinh, chính quyền địa phương, ban ngành đoàn thể, tạo thành những phong trào học tập thúc đẩy các em đến trường trong tình huống học sinh có ý định bỏ học, nghỉ học thông qua buổi phụ huynh học sinh đầu năm. - Đầu năm học, tôi điều tra lý lịch học sinh, nắm địa bàn cư ngụ của các em để kết hợp nhóm 4 đến 5 em ở gần nhau tạo thành nhóm học tập. Như vậy lớp tôi chia thành 5 nhóm, mỗi nhóm có phân công nhóm trưởng và nhóm phó và cùng thi đua với nhau để giữ tỷ lệ chuyên cần của nhóm mình tạo thành một phong trào “cùng nhau đi học”. Bởi vậy, khi có một học sinh không đi học là tôi biết ngay lý do qua báo cáo của nhóm trưởng, tôi đến tận gia đình nắm tình hình, động viên các em đi học hoặc nhờ cha mẹ học sinh nhắc nhở con em mình đi học và nhờ chi hội lớp động viên gia đình cho con đến lớp. Nếu gặp trường hợp học sinh nghỉ, bỏ học vì về tài chính, ốm đau đều được tập thể lớp hỗ trợ các em vượt qua và đến lớp cùng học tập với các bạn. Hoặc nếu các em bận việc giúp cha mẹ thì các thành viên trong nhóm cùng giúp đỡ để không mất điểm thi đua. - Ngoài ra, tôi nhắc nhở học sinh khi nghỉ học phải nhờ cha mẹ đến xin phép hoặc có thể gọi điện thoại thông báo khi cấp thiết, tôi chỉ chấp nhận nghỉ học với 23/20
24. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. lý do chính đáng như : bệnh, tai nạn Còn nghỉ để đi ăn giỗ, ăn cưới đều được tôi động viên cho đi học, nhờ vậy mà mấy năm qua số học sinh vắng mặt hay bỏ học nửa chừng hầu như không có. d. Phong trào cùng bạn học giỏi: - Các em học kém, học yếu có tâm trạng sợ, không ham thích đến lớp, vì vậy việc khắc phục tình trạng học yếu kém cũng là việc hạn chế tỷ lệ bỏ học của các em. Sau khi kiểm tra chất lượng đầu năm nắm được tình hình học tập của từng em trong lớp mình, tôi phân cụ thể cho những em học giỏi hỗ trợ các em yếu kém cùng tiến bộ tạo thành một phong trào “đôi bạn học giỏi” bằng cách tôi xếp ngồi xen kẽ học sinh khá giỏi cạnh học sinh yếu và giao nhiệm vụ cụ thể cho những em học khá giỏi có trách nhiệm giúp đỡ những em học yếu tiến bộ và cuối mỗi tháng tôi có đánh giá sự tiến bộ của nhóm. - Khi phân công làm việc này, tôi phải liên hệ gia đình các em để nhờ sự hỗ trợ, kiểm soát việc học tập của các em ở nhà, tôi lập phiếu theo dõi và đưa ra những hướng dẫn , biện pháp để các em học tập ở nhà dưới sự quản lý của nhóm trưởng. Hàng tháng đều phải đúc kết việc phong trào “Đôi bạn học giỏi” để động viên khen thưởng các em và việc khen thưởng này tôi thường để cuối kì 1 và cuối năm. đ. Phong trào “Giúp bạn vượt khó ” Trong lớp có một vài em học sinh vi hoàn cảnh gia đình quá khó khăn, thiếu điều kiện học tập, thiếu tình yêu thương của bố mẹ, làm cho các em buồn nản, tủi thân mà không muốn đến lớp Cụ thể như em Bùi Thu Huyền mẹ em bỏ nhà đi, bố em lại bị bệnh tâm thần, hiện em đang ở cùng bà ngoại, bà ngoại đã 67 tuổi phải nuôi thêm ba người cuộc sống rất vất vả. Hồi đầu năm trong buổi họp phụ huynh bà em có trình bày có lẽ em phải nghỉ học vì gia đình không có điều kiện đóng góp. Thấy điều kiện như vậy tôi có trình bày với đồng chí hiệu trưởng về hoàn cảnh của em và nhận được sự thông cảm từ Ban giám hiệu nhà trường em đã được miễn giảm một số khoản đóng góp trong năm học. Để giúp cho em vượt khó, tôi cùng các bạn trong lớp luôn an ủi, động viên em để em vui vẻ và thích đi học. Hay trong lớp có em Nguyễn Thị Phương em không được bình thường như các bạn khác, hay có những biểu hiện bất thường( nhưng gia đình không muốn để em vào danh sách khuyết tật). Vì vậy mà hồi đầu năm các bạn trong lớp đều xa lánh em, không cho em chơi cùng thậm chí khi xếp chỗ ngồi một số bạn còn không muốn ngồi gần em Phương. Đứng trước tình hình đó tôi đã phân tích cho 24/20
25. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. các em trong lớp hiểu ra được những hành động đó của mình đối với bạn là không đúng, các em thử nghĩ xem nếu như các em là bạn Phương thì bản thân các em lúc đó sẽ như thế nào khi bị bạn xa lánh, không quan tâm.Vì vậy các em không được chế nhạo bạn, mà phải tìm mọi cách để giúp đỡ bạn, để bạn vui vẻ không mặc cảm mà hòa nhập với tập thể lớp, khi đó bạn thấy mình được quan tâm như là ở nhà mình vậy.Điều đó khiến cho bạn thấy yêu trường lớp hơn mà không bỏ học và đi học đều. Khi các em đã nghe và hiểu ra vấn dề thì từ đó tôi thấy sự quan tâm của các em trong lớp thay đổi một cách rõ rệt và hiệu quả. Bên cạnh đó tôi còn giáo dục cho các em bằng cách lồng ghép những câu chuyện kể liên quan trong các môn đạo đức hay giáo dục quyền trẻ em , các em rất thích nghe và đi vào thực tế rất sinh động và hiệu quả. Ngoài ra, hàng tuần trong giờ sinh hoạt lớp tôi nhắc nhở học sinh không nghỉ học với những lý do không chính đáng như đi ăn cưới, giỗ , . Tôi tổng kết ngày nghỉ của các em trong phiếu liên lạc để phụ huynh học sinh biết được số ngày nghỉ của con mình. Tôi phân tích cho các em thấy nghỉ học như thế nào là chính đáng và không chính đáng, và việc nghỉ học của mình làm ảnh hưởng đến lớp, thầy cô bạn bè phiền lòng như thế nào, đến kết quả học tập và hạnh kiểm của bản thân. Vì vậy, mà các em có bệnh ít vẫn cố gắng đến lớp chứ không dám nghỉ học. e. Phong trào dạy tốt , học tốt: - Là giáo viên đứng lớp 2 phải luôn trao dồi kiến thức, nắm bắt các kinh nghiệm của đồng nghiệp và phương pháp lấy học sinh làm trung tâm để thực hiện tiết học đầy hứng thú và có kết quả tốt trong cả 9 môn học. - Nâng cao chất lượng dạy bằng nhiều lần thao giảng, dự giờ hoặc tham gia sinh hoạt chuyên đề, tìm ra và giải quyết ngay lỗ hỏng kiến thức học sinh ngay trong quá trình dạy, học. - Phụ đạo học sinh yếu và bồi dưỡng học sinh giỏi trong từng tiết dạy (Giáo án dạy phân hóa đối tượng học sinh ) - Tham gia các phong trào dạy và học. - Trong phương pháp dạy học tôi luôn lấy việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 2 là chủ yếu vì giáo dục kỹ năng sống với phương pháp lấy học sinh làm trung tâm sẽ tác động tích cực tới tâm hồn của các em. Gắn chặt thêm mối quan hệ thầy trò, sự hứng thú học tập của học sinh. Các em sẽ hoàn thành nhiệm 25/20
26. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. vụ một cách đầy đủ. Đồng thời, hạn chế được việc bỏ, nghỉ học và đề cao chuẩn mực đạo đức của giáo viên chủ nhiệm song song với việc đề cao vai trò chủ động và tự giác của học sinh, tự các em sẽ thích thú và học tích cực hơn. Đa số các em đã nhận thức được ý nghĩa , tầm quan trọng của việc đi học và đã có những ước mơ đẹp về tương lai của mình. Tôi luôn luôn hướng các em theo khẩu hiệu “Học vì ngày mai lập nghiệp”. Tôi tin tưởng rằng tôi đã đưa ra những phương pháp rất thích hợp để duy trì sĩ số, nâng cao tỷ lệ chuyên cần của học sinh. III. KẾT QUẢ VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM 1. Kết quả : Bằng những việc làm trên trong nhiều năm qua, lớp đã đạt được những kết quả như sau : -Về mặt học tập: Không còn học sinh yếu ở học kì I và nâng lên học sinh khá 100% ở học kì II. * Kết quả cuối học kỳ I - Học lực môn Tiếng Việt : Giỏi 40hs , tỉ lệ 81,6% ; khá 9hs , tỉ lệ 18,4% -Học lực môn Toán : Giỏi 46hs, tỉ lệ 93,9% ; khá 3hs, tỉ lệ 6,1% - Hạnh kiểm : Thực hiện đầy đủ 49hs, tỉ lệ 100% -Về mặt tỉ lệ duy trì sĩ số : Nhiều năm liền đạt 100%. Không có học sinh bỏ học nữa chừng. Vượt chỉ tiêu của trường và ngành giao. 2. Bài học kinh nghiệm : Muốn duy trì sĩ số, giáo viên chủ nhiệm cần phải : - Phải nhiệt tình, năng nổ, phải luôn tự bồi dưỡng nâng cao tay nghề để cải tiến phương pháp giảng dạy lôi cuốn học sinh, được sự tin tưởng của phụ huynh học sin - Phải kết hợp chặt chẽ với gia đình học sinh, với Đoàn thể, với địa phương, tạo những điều kiện , môi trường giáo dục tốt. -Phải tạo sự đoàn kết, yêu thương giúp đỡ của học sinh trong lớp qua các phong trào. Tạo cho các em động cơ ham học, trong việc uốn nắn các em, giáo viên chủ nhiệm phải luôn giữ thái độ bình tĩnh, không nóng vội, không dùng lời lẽ nặng nề với các em, hòa hợp với các em, xem học sinh là con đẻ của mình, chia sẻ vui buồn, cùng lắng nghe ý kiến học sinh để có biện pháp giáo dục phù hợp . - Học sinh lớp 2 trong độ tuổi biết tự ái, giận hờn, thích đựơc động viên khen thưởng, giáo viên không nên dùng hình phạt, đánh mắng làm cho các em 26/20
27. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. sợ sệt không ham thích đến lớp, phải tạo cho các em một niềm tin để các em an tâm học tập và xem giáo viên chủ nhiệm là người mẹ hiền. -Nên tổ chức vui chơi tập thể trong các giờ ra chơi, giờ sinh hoạt lớp để tạo sự gắn bó thương yêu trong học sinh và giáo viên. Trong chương trình giảng dạy nên tổ chức những buổi vui học, học vui dưới hình thức ôn tập. Việc chuyên cần học tập cuả học sinh đã quyết định sự tiến bộ của các em, hơn nữa các em học sinh lớp 2, nếu để các em nghỉ học một hai lần với lý do không cần thiết lắm thì các em sẽ thích nghỉ học đi chơi hơn là đến lớp bởi nhiều lý do: Sợ bị phạt, sợ bị chế giễu. Giáo viên nên giải thích tai hại của việc đi học không đều và việc bỏ học giúp các em dần dần có thói quen ham thích đi học mà không thích ở nhà. Tóm lại, nếu giáo viên chủ nhiệm tạo được sự mật thiết giữa thầy với trò, giữa học sinh với học sinh, thầy trò tạo được sự vui vẻ học tập trong suốt thời gian ở lớp thì chắc chắn các em sẽ đến lớp đều đặn, bằng sự tự nguyện và sẽ cảm thấy tiếc nuối khi phải bỏ học, nghỉ học, và vai trò của chúng ta đã hoàn thành vậy. IV. KẾT LUẬN Để duy trì sĩ số đạt kết quả 100%, mỗi giáo viên phải tìm tòi biện pháp thích hợp mang lại hiệu quả cao nhất cho từng năm học. Bản thân tôi luôn coi trọng những biện pháp đã trình bày ở trên. Qua bao năm tận tụy với nghề nghiệp, hết lòng yêu nghề, mến trẻ thực hiện phương châm “Tất cả vì học sinh thân yêu”. Kết hợp với kinh nghiệm bao năm gắn bó với nghề tôi đã hoàn thành tốt tỉ lệ duy trì sĩ số do lớp mình chủ nhiệm. Đây là một trong những tác động lớn đã đưa tôi đến việc nghiên cứu đề tài thiết thực hơn nhằm thực hiện đề tài viết sáng kiến kinh nghiệm đạt kết quả cao nhất. Tôi tin rằng những phương pháp đã thực hiện trong hiện tại và tương lai tỉ lệ duy trì sĩ số của trường Tiểu học Phan Chu Trinh ngày càng được nâng cao. 27/20
28. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. Phòng giáo dục quốc oai Trường tiểu học đông xuân.   ứng dụng công nghệ thông tin trong nhà trường - Trường tiểu học Đông Xuân Quốc oai Hà nội Người thực hiện : Cao Thị Hiền Chức vụ: : Giáo viên phụ trách lớp 5 28/20
29. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. Năm học 2011- 2012 A.Phần mở đầu 1. Lí do chọn sáng kiến Thời đại nay, thời đại của công nghiệp hóa- hiện đại hóa, thời đại toàn cầu hóa, các nước cùng hội nhập để phát triển, thời đại của nền kinh tế tri thức, thời đại bùng nổ của công nghệ thông tin thì việc ứng dụng công nghệ thông tin vào tất cả các lĩnh vực là một điều tất yếu. Trong lĩnh vực Giáo dục đào tạo, công nghệ thông tin bước đầu đã được ứng dụng là đưa tin học vào giảng dạy, học tập.Tuy nhiên , so với nhu cầu thực tiễn hiện nay, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giáo dục ở các trường nước ta còn hạn chế .Chúng ta cần phải nhanh chóng nâng cao chất lượng , nghiệp vụ giảng dạy, chúng ta không nên từ chối những gì có sẵn mà lĩnh vực công nghệ thông tin mang lại, chúng ta phải biết cách tận dụng nó, biến nó thành công cụ hiệu quả cho công việc của mình, cho mục đích của mình. Hơn nữa , đối với Giáo dục và đào tạo, công nghệ thông tin có tác dụng mạnh mẽ, nó làm thay đổi nội dung, phương pháp dạy và học. Công nghệ thông tin là phương tiện để tiến tới “ xã hội học tập”. Mặt khác, Giáo dục và đào tạo đóng vai trò quan trọng thúc đẩy sự phát triển của công nghệ thông tin thông qua việc cung cấp nguồn nhân lực cho công nghệ thông tin . Bộ Giáo dục và đào tạo cũng yêu cầu “ đẩy mạnh công nghệ thông tin” trong Giáo dục- đào tạo ở tất cả các cấp học, bậc học, ngành học theo hướng dẫn học công nghệ thông tin như là một công cụ hỗ trợ đắc lực nhất cho việc đổi mới phương pháp dạy học ở các môn. Trong thời đại bùng nổ công nghệ thông tin như hiện nay, việc hiểu biết và vận dụng công nghệ thông tin ở trong mỗi nhà trường là một việc làm hết sức cần thiết và đem lại hiệu quả thiết thực.Hơn lúc nào chúng ta cần chuẩn bị cho bản thân và tập thể một tinh thần cầu tiến và nhạy bén với cái mới. Vận dụng linh hoạt, kích thích sự năng động, sáng tạo, bồi dưỡng nhận thức đúng đắn cho đội ngũ trong việc ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác là một thử thách và nhiệm vụ của người cán bộ 29/20
30. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. quản lí, của giáo viên trong mỗi nhà trường.Thực hiện tốt công tác này, chắc chắn sẽ mang lại hiệu quả tích cực , góp phần thúc đẩy tiến trình dổi mới nhà trường theo hướng hội nhập, đồng thời củng cố và phát triển bền vững Giáo dục Tiểu học trong tương lại. Trường Tiểu học học Đông Xuân tuy đã được sát nhập về huyện Quốc Oai nhưng do địa bàn là xã miền núi nên có sự chênh lệch rất lớn về vùng miền và có nhiều khó khăn so với các xã khác của huyện. Đường đi lại gập ghềnh khó khăn, nhất là khi trời mưa, trình độ dân trí còn thấp, điều kiện kinh tế người dân còn nghèo, sự hiểu biết không rộng nên việc quan tâm và đầu tư cho con em mình trong việc học còn hạn chế .Khó khăn là như vậy nhưng cũng không ngăn được ý trí vươn lên của thầy và trò trường Tiểu học Đông Xuân . Đứng trước tình hình thực tế đó những người giáo viên chúng tôi đang trực tiếp công tác và giảng dạy tại trường quyết tâm mang niềm hy vọng đến cho người dân bằng việc dùng hết “ tâm huyết” của mình vào việc dạy học, muốn cho người dân hiểu được rằng chỉ có học và học mới làm cho cuộc sống của họ thay đổi.Từ khi được sát nhập địa giới về huyện Quốc Oai cán bộ giáo viên trường Tiểu học Đông Xuân chúng tôi đã mạnh dạn tiếp cận với công nghệ thông tin, đưa công nghệ thông tin vào việc dạy và học tại trường. Nhờ có công nghệ thông tin mà thầy và trò chúng tôi đã tự tin, mạnh dạn hơn trong việc giao lưu , giao tiếp với các trường bạn trong huyện, giám tự khẳng định năng lực của mình. Hơn nữa trường Tiểu học Đông Xuân đang phấn đấu xây dựng trường chuẩn quốc gia ở mức độ I thì việc ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lí, công tác dạy và học là một trong những tiêu chí bắt buộc. Hiểu rõ được điều đó mà trong mấy năm gần đây trường Tiểu học Đông Xuân đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong trường học.Qua một vài năm thực hiện, đến nay trường Tiểu học Đông Xuân là một trong những trường có nhiều thành công, kết quả đó đã được thể hiện qua một số phong trào, một số hoạt động mà trường đã tham dự. 2.Đối tượng và thời gian: - Đối tượng: Cán bộ giáo viên và học sinh trường Tiểu học Đông Xuân. - Thời gian: Năm học 2011-2012. - Nội dung: ứng dụng công nghệ thông tin trong nhà trường- trường Tiểu học Đông Xuân. 30/20
31. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. B.Nội dung 1.Một số vấn đề lí luận về việc “ứng dụng công nghệ thông tin trong nhà trường” Quán triệt và thực hiện tinh thần chỉ đạo của phòng giáo dục nói riêng và của Bộ giáo dục đào tạo nói chung về việc: tiếp tục đổi mới phương pháp quản lí, khuyến khích và động viên đội ngũ giáo viên sử dụng công nghệ thông tin trong quá trình giảng dạy, tập trung chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học và đổi mới cách soạn giáo án, góp phần đem lại cho học sinh những giờ dạy thật sự bổ ích và sinh động. Nhưng làm thế nào để ứng dụng công nghệ thông tin có hiệu quả trong các tiết dạy, đó là một vấn đề mà bất cứ một môn học nào cúng gặp phải khi có ý định đưa công nghệ thông tin vào giảng dạy.Do vậy để nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường người giáo viên chúng ta phải đổi mới phương pháp quản lí, phương pháp dạy – học theo hướng sử dụng các phương pháp tích cực kết hợp với thành tựu của công nghệ thông tin , phấn đấu trong một tiết dạy tốt học sinh dược hoạt động, thực hành nhiều hơn, thảo luận suy nghĩ nhiều hơn .Việc sử dụng máy tính làm phương tiện dạy học có tác dụng làm tăng hiệu quả sư phạm . Đây là một vấn đề cần phải đưa vào thực tiễn giảng dạy và các hoạt động của nhà trường. Có thể nói việc vận dụng những ứng dụng của công nghệ thông tin đã đem lại những hiệu quả đáng khích lệ trong quá trình 31/20
32. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. quản lí và giảng dạy, học tập tại trường Tiểu học Đông Xuân trong năm học 2011-2012. 2.Những yêu cầu cần thiết của việc “ ứng dụng công nghệ thông tin” Trước đây việc dùng giáo án điện tử chưa được các trường đón nhận rộng rãi, chưa thực sự phổ biến, nhưng bước đầu nó đã tạo ra không khí học tập và làm việc khác hẳn cách giảng dạy truyền thống. Phải chăng việc dạy bằng giáo án điện tử sẽ giúp người thầy đỡ vất vả. Trong một vài năm gần đây giáo án điện tử đã được người giáo viên đón nhận một cách tích cực, bởi nó đã thực sự tạo ra một không khí học tập sôi nổi, thu hút sự chú ý của học sinh, học sinh thực sự được làm chủ tiết học. Mặt khác, khi dạy bằng giáo án điện tử giáo viên đỡ vất vả hơn, thay bằng các rhao tác gắn đồ dùng lên bảng, giáo viên chỉ cần kích chuột là có.Dạy bằng giáo án điện tử còn tránh được tình trạng bị cháy giáo án do quá nhiều thao tác gắn và tháo đồ dùng. Ví dụ khi dạy bài: “Kì diệu rừng xanh” đến phần giải nghĩa từ: con vượn bạc má, con chồn. Thì giáo viên chỉ cần lên mạng tìm là có ngay hình ảnh của hai con vật đó rồi cho học sinh quan sát để nắm được đặc điểm của chúng một cách dễ dàng và chính xác, không mất hiều thời gian .Còn dạy theo cách truyền thống thì giáo viên lại phải mất nhiều công sưu tầm tranh, khi cần giáo viên phải giơ tranh(ảnh) chụp chúng ra rồi dán lên bảng cho học sinh quan sát, có khi tranh( ảnh) chụp nhỏ quá học sinh nhìn không rõ lại gây nhốn nháo trong tiết học . Không chỉ người dạy và người học thấy việc sử dụng công nghệ thông tin là tiện ích và hiệu quả mà cả những người làm công tác quản lí, kế toán, hành chính cũng thấy tiện lợi và nhanh chóng hơn khi họ cần lấy một thông tin hay dữ liệu, báo cáo nào có liên quan đến công việc của họ. Ví dụ: Khi hiệu trưởng nhà trường cần thông tin cá nhân nào đó của một giáo viên A trong trường thì chỉ cần mở máy là có ngay không cần mất công tìm gặp giáo viên đó. Hay kế toán muốn tính bảng lương cho giáo viên chỉ cần dựa vào công thức tính là được cho cả trường , không bị nhầm lẫn hoặc sai sót. Nói tóm lại khi giảng dạy bằng giáo án điện tử không những giúp cho người cán bộ quản lí, giáo viên, nhân viên đỡ vất vả hơn, làm cho học sinh hứng thú, tự chủ hơn trong giờ học mà nó còn là tiêu chí là mục đích để giúp cho người dạy, người học vươn tới một thời đại văn minh và hiện đại hơn. 32/20
33. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. 3.Thực trạng việc ứng dụng công nghệ thông tin trong nhà trường a. Thuận lợi - Cơ sở vật chất của trường được trang bị khá đầy đủ, thuận lợi nhất là có phòng máy vi tính riêng phục vụ cho việc học tập của học sinh và giáo viên, có máy chiếu phục vụ cho việc giảng dạy. - Bản thân mỗi giáo viên đều được tham gia lớp tập huấn tin học tại trường. - Giáo viên đều tích lũy được một số vốn vi tính nhất định giúp cho việc thiết kế bài giảng điện tử được thuận lợi và không phải tốn quá nhiều thời gian. - Bên cạnh đó, giáo viên luôn nhận được sự giúp đỡ, chia sẻ từ Ban giám hiệu, từ các đồng chí đồng nghiệp trong trường. - Việc sử sụng công nghệ thông tin trong tiết dạy phong phú, có nhiều tư liệu , dẫn chứng minh họa. - Tiết dạy bằng công nghệ thông tin gây sự hứng thú, mới mẻ cho học sinh khi học. - Bài giảng công nghệ thông tin có thể lưu giữ được cho những năm sau dùng tham khảo. - Các cấp quản lí, nhân viên hành chính - kế toán có thể lưu giữu thông tin, tài liệu; gửi, nhận công văn một cách nhanh chóng. - Học sinh được học môn tin học ngay từ lớp 3 b. Khó khăn - Là lớp học 2 buổi nên giáo viên ít có thời gian cho việc soạn giáo án, hơn thế nữa để thiết kế được một bài dạy điện tử phải mất nhiều thời gian nghiên cứu. - Do trình độ tin học của giáo viên còn hạn chế ( có thể do giáo viên này tiếp thu nhanh và hiểu nhanh còn giáo viên kia tiếp thu chậm hơn và lâu hiểu hơn. Những giáo viên tiếp thu chậm thường hay mặc cảm, ngại ngùng khi tiếp xúc với máy tính.) - Điều kiện kinh tế của giáo viên còn eo hẹp, chỉ trông vào đồng lương hàng tháng nên việc mua sắm máy tính phục vụ cho bản thân còn chưa đầy đủ và đồng đều ( một số giáo viên còn đến nhà nhau làm chung) - Một số giáo viên trong trường do tuổi đã cao nên độ chính xác và nhanh nhạy khi sử dụng vi tính có khó khăn - Niềm đam mê vi tính ở một số giáo viên chưa được cao. 33/20
34. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. - Nhà trường chưa có điều kiện lắp mỗi lớp một màn chiếu cố định nên còn khó khăn mỗi khi có giáo viên nào giảng dạy có sử dụng công nghệ thông tin thì phải khuân vác, lắp máy mất nhiều thời gian. - Do đội ngũ giáo viên trong trường đa số là nữ nên phần hiểu biết về lắp đặt, kết nối, trục trặc về điện còn hạn chế. C.Các giải pháp tổ chức thực hiện 1.Xây dựng các văn bản nghị quyết trong trường về ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lí và giảng dạy, học tập của giáo viên và học sinh Năm học 2011-2012 này trường Tiểu học Đông Xuân tiếp tục triển khai đưa tin học vào nhà trường bằng việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong nhà trường với các công việc cụ thể là: 100% giáo viên đăng kí soạn giáo án, thao giảng bằng giáo án điện tử. Tăng cường khai thác nguồn tài nguyên mạng. Thực hiện bào cáo giữa cá nhân với nhà trường, trường với phòng Giáo dục bằng thư điện tử qua các địa chỉ điện tử từ Email, khai thác phần mềm quản 34/20
35. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. lí thư viện, phần mềm quản lí cán bộ, phần mềm kế toán, kết nối mạng, mạng Intemet cho tất cả các máy tính của trường; xây dựng Websil riêng cho trường để thông báo kết quả học tập, công tác của giáo viên- học sinh trong trường .Xây dựng ngân hàng giáo án điện tử, ngân hàng đề thi, 2.Trang bị kiến thức về công nghệ thông tin cho cán bộ giáo viên - nhân viên - Tổ chức lớp học : Ngay từ đầu năm học( tháng 8) nhà trường đã mở lớp tập huấn về tin học cho tất cả cán bộ giáo viên- nhân viên trong trường bằng phòng máy vi tính của nhà trường do hai đồng chí hiệu phó phụ trách chuyên môn và đồng chí giáo viên dạy tin học giảng dạy. Giáo viên trong trường hồ hởi tích cực tham gia, trong đó có những đồng chí giáo viên tuổi đã cao phải đeo kính mới nhìn thấy chữ nhưng vẫn miệt mài theo học như đồng chí Ngô Thị Thoa và đồng chí Ngô Thị Thủy. - Động viên tự học, tự bồi dưỡng: Tuy đã có kiến thức về công nghệ thông tin phục vụ cho việc sọan giảng, thiết kế một bài giảng trình chiếu của bản thân mỗi giáo viên nhưng vấn đề tự học, tự bồi dưỡng của giáo viên vẫn là vô cùng quan trọng. Nhận rõ được điều đó mà Ban giám hiệu nhà trường đã tích cực động viên các thành viên tham gia tự học, tự bồi dưỡng kiến thức về công nghệ thông tin, không chỉ thế các cá nhân còn có kế hoạch cụ thể về vấn đề tự học, tự bồi dưỡng, coi đây là nhiệm vụ quan trọng của mỗi người trong công tác bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ trong kế hoạch phấn đấu theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên Tiểu học.( Chẳng hạn như đồng chí Nguyễn Thị Qúi chồng mất, một mình phải nuôi hai con hay đồng chí Hoàng Thị Hiển gia đình rất khó khăn nhưng các đồng chí đó vẫn sắp xếp thời gian để tham gia lớp học tin học ở ngoài nhằm nâng cao hơn kiến thức tin học. ) Đây quả là những tấm gương để cho giáo viên chúng tôi học tập. 3. Về cơ sở vật chất- trang thiết bị ứng dụng công nghệ thông tin vào trường học Trong một vài năm gần đây, được sự quan tâm của các cấp chính quyền địa phương, các cấp lãnh đạo phòng, sở mà trường Tiểu học Đông Xuân đã được trang bị khá đầy đủ về cơ sở vật chất. Trong đó phải nói đến hệ thống công nghệ thông tin, trong năm học này nhà trường đã được cung cấp đầy đủ trang bị cho 35/20
36. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. phòng máy gồm 24 máy vi tính phục vụ cho việc học của học sinh và giáo viên, có 3 máy chiếu phục vụ cho giảng dạy và 3 máy tính xách tay. Phòng máy vi tính của trường đã phát huy hiệu quả rõ rệt .Cụ thể trong năm học 2011-2012 nhà trường đã tổ chức được lớp thi giải toán trên mạng cho học sinh và đã thu hút sự tham gia của các em rất nhiều . Ngoài việc có phòng máy để cho học sinh học môn tin học, phòng máy còn giúp cho cán bộ giáo viên củng cố các kiến thức và kĩ năng công nghệ thông tin cần thiết phục vụ cho công tác của mỗi người. Chẳng hạn khi có giáo viên nào có vướng mắc hoặc không hiểu vấn đề gì có liên quan đến việc soạn giáo án hay thiết kế bài dạy thì có thể hỏi phụ trách chuyên môn hoặc trao đổi với đồng nghiệp ( những người có hiểu biết sâu, chắc về vi tính) thì tranh thủ vào giờ ra chơi xuống phòng máy mở máy để cùng học hỏi và trao đổi. 4. Vấn đề kết nối mạng liên lạc Nói đến ứng dụng công nghệ thông tin thì không thể thiếu mạng Internet. Một điều thuận lợi cho nhà trường là trong năm học 2011-2012 này , nhà trường đã liên hệ với ngành bưu điện lắp đặt kết nối mạng để có thể tạo được một mạng liên lạc trong trường. Hiện nay nhà trường đã kết nối mạng được với 24 máy vi tính trong phòng máy và 3 máy tính của Ban giám hiệu. 5. Chương trình quản lí trong nhà trường Trước đây khi chưa có công nghệ thông tin thì mọi văn bản, dữ liệu của nhà trường khi cần đến thì phải mất nhiều thời gian tìm kiếm và chuẩn bị .Ví dụ khi họp ban thi đua các tổ phải ghi biên bản, lúc đó nhà trường phải phát giấy, hướng dẫn cách ghi nội dung biên bản, cách sắp xếp tiêu chí sao cho hợp lí. Hay khi họp phụ huynh lại mất công đi đến hiệu phô tô làm giấy mời, có khi đếm số giấy mời đủ rồi về thấy thiếu lại tất tưởi đi làm thêm, Nhưng nay, nhờ có công nghệ thông tin thì mọi việc trên lại rất đơn giản, không chỉ rút ngắn được thời gian mà còn tiết kiệm được nguồn nhân lực và kinh phí rất đáng kể. Cụ thể là biên bản họp thi đua có mẫu sẵn chỉ việc in ra và phát đến cho các tổ rồi điền thông tin vào vừa nhanh gọn lại có tính thẩm mĩ cao. Hay khi nhà trường cần đến một thông tin của giáo viên A về ngày tháng năm sinh , dân tộc thì chỉ cần “ mở máy” là có ngay. 6. Ngân hàng dữ liệu 36/20
37. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. Nhà trường đã triển khai mỗi giáo viên phải có ít nhất 2 tiết dạy trình chiếu trở lên trong một năm học để đóng góp vào ngân hàng giáo án diện tử của nhà trường. Điều này giáo viên trong trường Tiểu học Đông Xuân đã làm rất tốt và trong năm học 2011-2012 này bình quân mỗi giáo viên có khoảng 3 tiết dạy trình chiếu. Hiện nay ngân hàng dữ liệu dùng chung của nhà trường gồm có ngân hàng giáo án điện tử có tới 100 bài giảng điện tử, ngoài ra còn có ngân hàng đề kiểm tra, ngân hàng bài toán hay và khó, ngân hàng bài văn hay, 7. Vận dụng công nghệ thông tin vào việc dạy và học trong nhà trường Trong mỗi nhà trường, hoạt động dạy và học luôn là mảng hoạt động lớn nó có vai trò vô cùng quan trọng. Chính vì vậy mà thầy và trò trường Tiểu học Đông Xuân luôn đề cao ý thức dạy và học của mình trong từng tiết học, từng buổi lên lớp. Nhưng làm thế nào để có một giờ dạy hay, một tiết học tốt, đó là điều mà mỗi giáo viên chúng tôi luôn trăn trở và suy nghĩ .Nhưng một vài năm gần đây, nhất là trong năm học 2011-2012 này , thời đại của công nghệ thông tin bùng nổ mạnh, tiếp cận nhanh chóng đến việc dạy và học trong mỗi nhà trường và “ nó ” đã được thầy trò trường Tiểu học Đông Xuân đón nhận một cách tích cực và hiệu quả. Cụ thể là ngay từ đầu năm học nhà trường quán triệt tất cả giáo viên phải đăng kí soạn giáo án vi tính và mỗi giáo viên phải có ít nhất 2 tiết dạy có ứng dụng công nghệ thông tin nếu không sẽ đánh giá vào thi đua cuối năm. Đây chính là tiêu chí mà Ban giám hiệu đưa ra nhằm giúp chúng tôi đổi mới cách dạy của mình theo phương pháp mới và hiện đại hơn. Điều này cũng gây không ít lo ngại cho một số đồng chí chưa một lần làm quen với bài giảng điện tử như các đồng chí Nguyễn Thị Thanh Huyền, Đinh Thị Tình, Phùng Thị Hoa, . Nhưng được sự động viên, giúp đỡ từ tổ chuyên môn, từ đồng chí đồng nghiệp mà không chỉ các đồng chí này mà tất cả giáo viên trong trường chúng tôi ai nấy đều mạnh dạn, tự tin trong việc ứng dụng công nghệ thông tin vào việc soạn giảng của mình. Hầu như 100% giáo viên phụ trách và giáo viên bộ môn có giáo án soạn vi tính , những tiết dự giờ, kiểm ra, thanh tra của trường đều ứng dụng theo công nghệ thông tin. Ngoài việc dạy của giáo viên ra thì không thể không nói đến viêc học của học sinh. Hầu hết các em đều đón nhận một tiết học có ứng dụng công nghệ thông tin một cách đam mê, sôi nổi và thoải mái. Các em tự tin và hứng thú trong giờ học thì chắc chắn các em sẽ tiếp thu bài được tốt hơn. 37/20
38. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. Ví dụ thực tế nhận thấy việc nhận xét của hiệu phó chuyên môn về hai lớp 5b và 5c khi cùng học bài khoa học lớp 5 “ Phòng bệnh sốt xuất huyết” như sau: + Lớp 5b do đồng chí Nguyễn Thị Tuyết Chất dạy theo phương pháp ứng dụng công nghệ thông tin thì lớp học sôi nổi, học sinh nhận biết được các dấu hiệu của bệnh rồi triệu chứng của bệnh một cách đầy đủ và chính xác. Hơn nữa các em còn biết liên hệ vào thực tế ở gia đình , ở địa phương mình để đưa ra các cách phòng bệnh một cách thiết thực và có hiệu quả. Không chỉ thế mà các em còn tự tin , mạnh dạn hơn trong việc trình bày trước lớp. + Lớp 5c do đồng chí Hoàng Thị Hiển dạy theo phương pháp truyền thống thì thấy lớp học trầm hơn. Mặc dù các em cũng nhận biết được dấu hiệu, triệu chứng của bệnh rồi đến cách đề phòng nhưng không cụ thể mà nêu chung chung, rồi phần trình bày của các em thì không rõ ràng , nói nhỏ, cô gọi mãi mới đứng dậy trả lời và nhừng như không được tự tin cho lắm. Khi đó giáo viên lại mất thêm thời gian bổ sung, giải thích. Nói tóm lại việc dạy và học có ứng dụng công nghệ thông tin luôn dem lại hiệu quả cao và thiết thực cho cả người dạy và người học.Vấn đề này đã được thầy và trò trường Tiểu học Đông Xuân áp dụng và làm rất tốt trong năm học 2011-2012 này. Đây có thể nói là một bước ngoặt rất lớn nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở trường Tiểu học Đông Xuân ngày một vươn xa hơn để tiến tới một trường chuẩn quốc gia trong tương lai. d.kết quả 38/20
39. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. Trong năm học 2011-2012 này bằng sự cố gắng, nỗ lực của cán bộ giáo viên- nhân viên và các em học sinh trong trường đã tích cực ứng dụng công nghệ thông tin trong nhà trường thấy đem lại kết quả như sau: - 100% giáo viên trong nhà trường đều nhận thức được tầm quan trọng của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong việc dạy và học. - Mở lớp tập huấn về tin học cho giáo viên tại phòng máy vi tính của trường và 100% giáo viên đều tham gia. Đến nay 100% cán bộ- giáo viên trong trường đã thành thạo vi tính và có khoảng 30% cán bộ- giáo viên có chứng chỉ B về vi tính. - Mọi công văn, giấy tờ, dữ liệu thống kê, báo cáo của nhà trường đều nhận và gửi theo địa chỉ Email. - 100% giáo viên soạn giáo án cả hai buổi bằng vi tính. - Tất cả các tiết dự giờ, thanh tra, thẩm định , thao giảng ở trường giáo viên đều đổi mới phương pháp bằng việc ứng dụng công nghệ thông tin. - Đến hết năm học mỗi giáo viên ( đứng lớp và bộ môn) có trung bình khoảng 3 tiết dạy điện tử đóng góp vào ngân hàng giáo án điện tử của nhà trường. Tổng cộng có khoảng 100 tiết dạy bằng điện tử ở tất các khối lớp . Cụ thể: + Khối 1: Tổng số 10 giáo viên có 30 tiết dạy có UDCNTT. + Khối 2;3: Tổng số 12 giáo viên có 38 tiết dạy có UDCNTT. + Khối 4; 5: Tổng số 8 giáo viên có 30 tiết dạy có UDCNTT. - Tham gia ngày hội công nghệ thông tin hồi cuối tháng 2, đầu tháng 3 đạt giải nhì cấp huyện và được dự thi cấp thành phố. - 100% học sinh khối lớp 3 ; 4 ; 5 tham gia học môn tin học đầy đủ. - Mở được lớp giải toán trên mạng cho học sinh ở cấp trường thu hút nhiều em tham dự ( các em từ khối 1 đến khối 5) trong đó tham dự cấp huyện có 17 em và cấp thành phố là 3 em. E.Kết luận và đề xuất 1.Kết luận: Muốn cho việc ứng dụng công nghệ thông tin trong nhà trường đạt kết quả và ngày một cao hơn. Bản thân tôi nhận thấy chúng ta cần: - Phải thật sự tâm huyết với nghề , tích cực học hỏi và trau dồi vốn kiến thức cho mình. - Nhận rõ được vai trò của công nghệ thông tin trong việc dạy và học. 39/20
40. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. - Phải có vốn hiểu biết về tin học, về công nghệ thông tin , tích cực đón nhận và mạnh dạn ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy của mình. - Tham gia đầy đủ các buổi tập huấn về tin học khi ở trường hay phòng giáo dục tổ chức . - Học hỏi ở đồng chí, đồng nghiệp trong trường những vấn đề có liên quan đến tin học mà mình chưa hiểu hoặc chưa thành thạo. - Đầu tư để nâng cao kiến thức tin học cho mình bằng cách có thể học thêm ở các lớp mở dịch vụ dạy tin học ở ngoài. - Ban giám hiệu nhà trường cần nhiệt tình giúp đỡ về cơ sở vật chất cũng như về tinh thần, sẵn sàng tạo mọi điều kiện giúp đỡ khi giáo viên cần nhằm phục vụ cho công việc dạy và học. - Đối với học sinh phải yêu thích môn tin học và phải tham gia đầy đủ các buổi học tin học ở trường. 2.Đề xuất: - Đề nghị cấp trên thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn bối dưỡng kiến thức về tin học cho giáo viên . Đồng thời tổ chức nhiều hoạt động có gắn liền với việc ứng dụng công nghệ thông tin. - Tổ chức giao lưu tin học cho học sinh. - Đầu tư thêm cho trường mỗi lớp có một máy chiếu riêng giúp cho việc giảng dạy của giáo viên được thuận tiện. Trên đây là một số ý kiến nhận xét của cá nhân tôi trong thực tế mà tôi nhìn nhận thấy và được biết thông qua các hoạt đông, các phong trào mà trường đã tham gia và đạt được kết quả trong năm học này. Tuy nhiên với góc độ là một giáo viên , công việc chính là giảng dạy nên những điều mà tôi đã nêu và trình bày trong bản sáng kiến này chắc chắn sẽ không đầy đủ và phần nào đó còn hạn chế. Rất mong quý ban đọc, nhận xét, bổ sung và đóng góp ý kiến để bản sáng kiến này của tôi được đầy đủ và hoàn chỉnh hơn. Tôi mong rằng khi nhận được những ý kiến đóng góp quý báu từ phía các quý ban thì trường Tiểu học Đông Xuân không chỉ dừng lại ở những kết quả nêu trên mà chắc chắn sẽ bước tiến xa hơn để nhanh chóng đạt “ Trường chuẩn quốc gia.” 40/20
41. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. Tôi xin trân thành cảm ơn ! Tôi xin cam đoan sáng kiến trên là của chính bản thân tôi tự viết và đã được áp dụng ở trường Tiểu học Đông Xuân trong năm học này, không sao chép của ai. Đông Xuân ngày 15 tháng 5 năm 2012 Người thực hiện Cao Thị Hiền ý kiến đánh giá xếp loại của hội đồng khoa học nhà trường 41/20
42. Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. ý kiến đánh giá xếp loại của hội đồng khoa học cấp trên. . 42/20