›

SKKN Phương pháp tổ chức giảng dạy nhằm nâng cao thể lực cho học sinh trường THPT Ba Vì

doc 28 trang vanhoa 3330
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "SKKN Phương pháp tổ chức giảng dạy nhằm nâng cao thể lực cho học sinh trường THPT Ba Vì", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • docskkn_phuong_phap_to_chuc_giang_day_nham_nang_cao_the_luc_cho.doc

Nội dung tóm tắt: SKKN Phương pháp tổ chức giảng dạy nhằm nâng cao thể lực cho học sinh trường THPT Ba Vì

  1. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Céng hoµ x· héi chñ nghÜa viÖt nam §éc lËp-Tù do-H¹nh phóc Ba V×, ngµy 02 th¸ng 5 n¨m 2012 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Phương pháp tổ chức giảng dạy nhằm nâng cao thể lực cho học sinh trường THPT Ba Vì I. S¬ yÕu lý lÞch Hä vµ tªn: NguyÔn ThÞ Ph­¬ng Sinh ngµy: 17/10/1974 N¨m vµo nghµnh: 01/09/1995 Chøc vô: Gi¸o viªn Tr×nh ®é chuyªn m«n: §¹i häc s­ ph¹m Vinh HÖ ®µo t¹o: t¹i chøc. Bé m«n gi¶ng d¹y: Gi¸o dôc thÓ chÊt. Tr×nh ®é chÝnh trÞ: S¬ cÊp. II. Khen th­ëng, kû luËt 1. Khen th­ëng - Gi¸o viªn d¹y giái cÊp c¬ së - ChiÕn sÜ thi ®ua c¬ së 2 n¨m liÒn 2008 - 2009; 2009 - 2010 2. Kû luËt: Kh«ng 1
  2. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm §Ò tµi: Ph­¬ng ph¸p tæ chøc gi¶ng d¹y nh»m n©ng cao thÓ lùc cho häc sinh tr­êng THPT Ba V× 1. Lý do chän ®Ò tµi: D­íi m¸i tr­êng PTTH th©n yªu: Søc khoÎ vµ trÝ tuÖ lµ vèn quý gi¸ nhÊt cña mçi con ng­êi vµ mçi quèc gia. Muèn cã søc khoÎ kh«ng chØ cÇn dinh d­ìng vµ vÖ sinh tèt mµ cÇn ph¶i kiªn tr× rÌn luyÖn thÓ dôc, thÓ thao. Ngoµi c¸c m«n häc thÓ dôc trong tr­êng phæ th«ng mµ Bé Gi¸o dôc-®µo t¹o quy ®Þnh th× tæ chøc vµ ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y ®Ó n©ng cao thÓ lùc cho häc sinh lµ hÕt søc cÇn thiÕt, nã gióp cho häc sinh cã ®ñ søc khoÎ vµ trÝ tuÖ th«ng minh ®Ó häc tËp tèt, ®Èy lïi vµ xo¸ bá c¸c tÖ n¹n x· héi x©m nhËp vµo trong Nhµ tr­êng. Ngoµi ra cßn n©ng cao thÓ lùc lµ gióp häc sinh ph¸t triÓn toµn diÖn vÒ ®¹o ®øc, trÝ tuÖ., thÓ chÊt, thÈm mü vµ kü n¨ng c¬ b¶n, cã lèi sèng lµnh m¹nh, t¸c phong nhanh nhÑn, khoÎ m¹nh, ®Ó h×nh thµnh nh©n c¸ch con ng­êi, gãp phÇn ®µo t¹o thÕ hÖ trÎ thµnh nh÷ng ng­êi cã Ých cho x· héi. 2. C¬ së lý luËn: Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®a sè c¸c häc sinh ë c¸c tr­êng PTTH rÊt ng¹i rÌn luyÖn thÓ lùc hoÆc häc m«n Gi¸o dôc thÓ chÊt do c¸c em m¶i ch¬i, kh«ng chó ý hoÆc tæ chøc vµ ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y ch­a phï hîp ®Ó kÝch thÝch c¸c em luyÖn tËp nªn phong trµo TDTT ë c¸c tr­êng ch­a ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ cã nh÷ng thµnh tÝch ch­a cao trong c¸c gi¶i ®i thi ®Êu ë tr­êng, ë huyÖn vµ thµnh phè, ch­a t×m ra nh÷ng nh©n tµi thÓ thao ®Ó gãp phÇn cho c¸c ®oµn thÓ thao n­íc nhµ. 3. C¬ së thùc tiÔn - C«ng t¸c tæ chøc gi¸o dôc vµ tuyªn truyÒn ho¹t ®éng phong trµo TDTT trong toµn tr­êng ch­a s©u, réng. - Sù thu hót, l«i cuèn cña häc sinh tham gia rÌn luyÖn thÓ lùc cßn h¹n chÕ. - Ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y, ®iÒu kiÖn vËt chÊt b¶o ®¶m s©n b·i nhµ thi ®Êu cßn thiÕu. Ch­a b¶o ®¶m ®óng nh­ bµi gi¶ng. - Häc sinh ch­a tÝch cùc rÌn luyÖn søc khoÎ cña b¶n th©n, cßn e dÌ, nhót nh¸t, ch­a m¹nh d¹n, l­êi luyÖn tËp nªn kÕt qu¶ häc tËp m«n thÓ chÊt kiÓm tra cßn thÊp. - Khi thµnh lËp ®éi tuyÓn ®i thi ®Êu, thµnh tÝch kh«ng cao, Ýt gi¶i th­ëng. 4. Môc ®Ých cña s¸ng kiÕn kinh nghiÖm - §Ó bæ sung hoµn thiÖn qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, n©ng cao chÊt l­îng giê lªn líp. - N©ng cao thÓ lùc cho c¸c em häc sinh cã mét søc khoÎ tèt ®Ó phôc vô cho häc tËp vµ tham gia phong trµo TDTT trong nhµ tr­êng vµ ®i thi ®Êu. - T¹o khÝ thÕ s«i næi trong phong trµo TDTT toµn tr­êng. 5. §èi t­îng nghiªn cøu - C¸c em häc sinh tr­êng THPT Ba V×, løa tuæi tõ 16-18. - ë 2 khèi lµ khèi líp 10 vµ khèi líp 11. 2
  3. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm 6. Ph¹m vi nghiªn cøu (2 n¨m) Thêi gian thùc hiÖn ®Ò tµi ®­îc tiÕn hµnh nghiªn cøu tõ ngµy 01/5/2010 ®Õn 01/5/2012. §­îc chia thµnh 3 giai ®o¹n: - Giai ®o¹n 1: + Tõ 05/2010 - 09/2010: Chän tªn ®Ò tµi, ®äc tµi liÖu, x©y dùng ®Ò c­¬ng s¬ bé. + Tõ 10/2010 - 08/2011: Thu thËp sè liÖu, tµi liÖu vµ tæ chøc nghiªn cøu viÕt ®Ò c­¬ng chi tiÕt vµ gi¸o ¸n gi¶ng d¹y. - Giai ®o¹n 2: + Tõ 09/2011 - 04/2012: Thùc hiÖn ®Ò tµi, ¸p dông vµo gi¶ng d¹y t¹i tr­êng PTTH Ba V× - Giai ®o¹n 3: + Th¸ng 05/2012: KÕt thóc, hoµn thiÖn ®Ò tµi ®Ó nép. 3
  4. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm I. Néi dung s¸ng kiÕn A. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn s¸ng kiÕn 1. Kh¶o s¸t thùc tÕ t¹i tr­êng THPT Ba V× §­îc tiÕn hµnh kh¶o s¸t t¹i 2 khèi líp 10 vµ khèi líp 11 n¨m häc 2010 - 2011 a) T×nh tr¹ng thùc tÕ n¨m häc 2010 - 2011: Trong nh÷ng m«n häc Gi¸o dôc thÓ chÊt tæng kÕt cã nh÷ng néi dung ®¹t ®­îc chØ tiªu do Bé Gi¸o dôc-®µo t¹o ®Ò ra, nh­ng cã nh÷ng néi dung kh«ng ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cßn ®¹t thÊp. ThÓ lùc cña c¸c em häc sinh yÕu ch­a ®­îc n©ng lªn ®­îc ®Ó nh»m ®¸p øng yªu cÇu cña Bé Gi¸o dôc-®µo t¹o ®Ò ra. b) Sè liÖu ®iÒu tra n¨m häc 2010 - 2011 B¶ng tæng kÕt n¨m häc 2010 - 2011 * Khèi líp 10 Häc kú I Häc kú II T Thµnh Thµnh M«n häc XÕp XÕp C¶ n¨m T tÝch §iÓm tÝch §iÓm lo¹i lo¹i chung chung 1 Ch¹y ng¾n 100 m 16’’ 6.0 §¹t 15’’ 6.4 §¹t §¹t 2 Nh¶y xa 3 m 6.2 §¹t 3,5 m 7.2 Kh¸ Kh¸ 3 Nh¶y cao 1,15 m 6.4 §¹t 1,20 m 7.1 Kh¸ Kh¸ 4 Ch¹y 1000m 4,5’ 6.1 §¹t 4,0’ 7.0 Kh¸ Kh¸ * Khèi líp 11 Häc kú I Häc kú II T Thµnh Thµnh M«n häc XÕp XÕp C¶ n¨m T tÝch §iÓm tÝch §iÓm lo¹i lo¹i chung chung 1 Ch¹y ng¾n 100m 16’’ 6.1 §¹t 14’’ 7.0 Kh¸ Kh¸ 2 BËt xa t¹i chç 2,05 m 6.3 §¹t 2,15 m 7.4 Kh¸ Kh¸ 3 Ch¹y bÒn 3000 m 14’ 6.4 §¹t 13’ 7.2 Kh¸ Kh¸ 4
  5. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm 4 §Èy t¹ 6,0 m 6.0 §¹t 6,5 m 7.0 Kh¸ Kh¸ B. Néi dung chñ yÕu cña s¸ng kiÕn I. Tr×nh tù gi¶ng d¹y ®éng t¸c c¸c bµi tËp thÓ lùc: A) Giai ®o¹n giíi thiÖu lµm quen B) Giai ®o¹n tiÕn hµnh luyÖn tËp C) Giai ®o¹n hoµn thµnh kü thuËt ph¸t triÓn thÓ lùc II. Ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y a) Ph­¬ng ph¸p hoµn chØnh vµ ph©n ®o¹n b) Ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y vµ lµm mÉu c) Ph­¬ng ph¸p thùc hµnh vµ luyÖn tËp d) Ph­¬ng ph¸p sö dông trß ch¬i vµ kiÓm tra e) Ph­¬ng ph¸p söa ch÷a ®éng t¸c sai III. C¸ch tæ chøc luyÖn tËp a) Tæ chøc luyÖn tËp b) §éi h×nh luyÖn tËp IV. §Þnh l­îng vËn ®éng trong buæi tËp a) L­îng vËn ®éng b) MËt ®é tËp V. §Ò phßng chÊn th­¬ng vµ b¶o hiÓm gióp ®ì a) §Ò phßng chÊn th­¬ng b) B¶o hiÓm gióp ®ì * Víi nh÷ng néi dung chñ yÕu cña s¸ng kiÕn ®· x¸c ®Þnh t«i ¸p dông vµo gi¶ng d¹y n¨m häc 2011 - 2012 vµ so s¸nh kÕt qu¶ n¨m häc 2010 - 2011. T«i thÊy c¸c em phÊn khëi tËp luyÖn thÓ lùc, kÕt qu¶ häc tËp m«n Gi¸o dôc thÓ chÊt tèt lªn râ rÖt. 5
  6. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm C. Ph­¬ng ph¸p tæ chøc gi¶ng d¹y nh»m n©ng cao thÓ lùc cho häc sinh tr­êng THPT Ba V× I. Tr×nh tù gi¶ng d¹y c¸c ®éng t¸c, c¸c bµi tËp thÓ lùc Gi¶ng d¹y c¸c ®éng t¸c kü thuËt míi, c¸c bµi tËp thÓ lùc bao gåm c¸c giai ®o¹n: - Giíi thiÖu lµm quen. - TiÕn hµnh tËp luyÖn toµn phÇn hoÆc tõng phÇn bµi tËp. - Hoµn thiÖn kü thuËt, ph¸t triÓn thÓ lùc. A. Giai ®o¹n giíi thiÖu lµm quen Nh»m gióp ®ì häc sinh cã kh¸i niÖm h×nh dung ®éng t¸c ®óng hoÆc bµi tËp sÏ ph¶i thùc hiÖn, ë giai ®o¹n nµy gi¸o viªn gi¶ng d¹y cÇn ph¶i: - Giíi thiÖu ®óng tªn bµi tËp, ®éng t¸c tËp - Thùc hiÖn lµm mÉu chuÈn mùc kü thuËt b»ng c¸ch nhanh vµ chËm toµn bé ®éng t¸c bµi tËp. - Gi¶i thÝch yÕu lÜnh kü thuËt cÇn thùc hiÖn vµ ý nghÜa t¸c dông cña bµi tËp. - Víi nh÷ng bµi tËp hoÆc ®éng t¸c phøc t¹p cÇn lµm mÉu tõng phÇn, tõng ®o¹n kÕt hîp víi gi¶i thÝch. B. Giai ®o¹n tiÕn hµnh tËp luyÖn Lµ giai ®o¹n thiÕt lËp kü n¨ng vËn ®éng míi cho häc sinh. V× vËy cÇn c¨n cø vµo tr×nh ®é thÓ lùc, kh¶ n¨ng tiÕp thu vµ ®é khã cña bµi tËp, cña ®éng t¸c mµ sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p. - Thùc hiÖn toµn bé bµi tËp hoÆc ®éng t¸c khi bµi tËp, ®éng t¸c ®¬n gi¶n dÔ thùc hiÖn. HoÆc bµi tËp ®éng t¸c Êy kh«ng thÓ chia nhá ra ®­îc. - Thùc hiÖn toµn phÇn khi bµi tËp hoÆc ®éng t¸c phøc t¹p nh­ng cã thÓ ng¾t qu·ng thµnh tõng ph©n ®o¹n ®Ó luyÖn tËp. - Thùc hiÖn c¸c ®éng t¸c bæ trî khi bµi tËp kh«ng thÓ tËp luyÖn trùc tiÕp ngay ®­îc hoÆc kh«ng thÓ chia nhá. - Thùc hiÖn bµi tËp víi sù gióp ®ì cña gi¸o viªn hoÆc häc sinh khi häc sinh ®· n¾m ®­îc kü thuËt nh­ng ch­a ®ñ tè chÊt thÓ lùc ®Ó hoµn thµnh. C. Giai ®o¹n hoµn thµnh kü thuËt, ph¸t triÓn thÓ lùc Lµ giai ®o¹n cñng cè c¸c kü n¨ng, kü x¶o ®éng t¸c ®· ®­îc h×nh thµnh, ph¸t triÓn c¸c tè chÊt thÓ lùc ®· ®¹t ®­îc. ViÖc hoµn thµnh kü thuËt ®­îc h×nh thµnh th«ng qua tæ chøc c¸c buæi häc vµ tËp luyÖn th­êng xuyªn, liªn tôc, cã hÖ thèng. Trong giai ®o¹n nµy gi¸o viªn gi¶ng d¹y cÇn chó ý: - C¨n cø vµo nhiÖm vô, néi dung buæi tËp, ®Æc ®iÓm häc sinh vµ ®iÒu kiÖn s©n b·i, dông cô ®Ó quy ®Þnh sè lÇn tËp luyÖn, cù ly vµ mËt ®é luyÖn tËp. VËn dông nh÷ng 6
  7. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y vµ ph­¬ng ph¸p luyÖn tËp nh»m môc ®Ých gióp häc sinh cñng cè n©ng cao, nh÷ng ®Þnh h×nh ®éng t¸c míi h×nh thµnh. - Cã thÓ thay ®æi sè lÇn, cù ly, träng l­îng vµ yªu cÇu ®é chÝnh x¸c, thêi gian cÇn hoµn thµnh, nh»m môc ®Ých gióp ®ì cho häc sinh dÔ dµng n¾m v÷ng ®éng t¸c bµi tËp. - CÇn ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng sai lÇm, nhÊt lµ nh÷ng sai lÇm cã tÝnh phæ biÕn, ph©n tÝch nguyªn nh©n vµ kÞp thêi ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p söa ch÷a ®éng t¸c sai mét c¸ch cã hiÖu qu¶ ®èi víi häc sinh. - Trong giai ®o¹n hoµn thiÖn kü thuËt, ph¸t triÓn thÓ lùc, cÇn vËn dông mét c¸ch hîp lý ph­¬ng ph¸p sö dông trß ch¬i, kiÓm tra thi ®Êu nh»m môc ®Ých g©y kh«ng khÝ hµo høng, ®¸nh gi¸ chÊt l­îng tiÕp thu cña häc sinh. II. Ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y Cã nhiÒu ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y, vÒ c¬ b¶n cã thÓ chia ra nh÷ng ph­¬ng ph¸p chÝnh sau: - Ph­¬ng ph¸p hoµn chØnh vµ ph©n ®o¹n. - Ph­¬ng ph¸p gi¶ng gi¶i vµ lµm mÉu. - Ph­¬ng ph¸p thùc hµnh vµ luyÖn tËp. - Ph­¬ng ph¸p sö dông trß ch¬i vµ kiÓm tra. - Ph­¬ng ph¸p söa ch÷a ®éng t¸c sai. A. Ph­¬ng ph¸p hoµn chØnh vµ ph©n ®o¹n 1. Ph­¬ng ph¸p hoµn chØnh Lµ ph­¬ng ph¸p thùc hiÖn toµn bé ®éng t¸c trän vÑn tõ ®Çu ®Õn cuèi, kh«ng ph©n thµnh giai ®o¹n hoÆc c¸c bé phËn, ®éng t¸c nhá. Gi¶ng d¹y theo ph­¬ng ph¸p nµy häc sinh n¾m v÷ng ®éng t¸c mét c¸ch liªn tôc, kh«ng t¸ch rêi mèi liªn hÖ chÆt chÏ gi÷a c¸c bé phËn, c¸c kh©u quan träng cña ®éng t¸c, tÝnh chÊt liªn kÕt cña ®éng t¸c bÞ ph¸ ho¹i. Ph­¬ng ph¸p nµy thÝch hîp khi gi¶ng d¹y nh÷ng ®éng t¸c ®¬n gi¶n hoÆc nh÷ng ®éng t¸c mµ c¸c bé phËn liªn hÖ kh¨ng khÝt kh«ng thÓ t¸ch rêi ®­îc. §èi víi nh÷ng ®éng t¸c khã vµ phøc t¹p, vËn dông ph­¬ng ph¸p nµy kh«ng kÕt qu¶ l¾m v× trong cïng mét lóc häc sinh kh«ng thÓ tiÕp thu ngay ®­îc ®éng t¸c. NÕu chØ dïng ph­¬ng ph¸p nµy trong gi¶ng d¹y sÏ lµm häc sinh kh«ng n¾m v÷ng chi tiÕt kü thuËt, thiÕu c¬ së cÇn thiÕt ®Ó luyÖn tËp n©ng cao, dÔ m¾c sai lÇm khã ch÷a. CÇn chó ý nÕu vËn dông ph­¬ng ph¸p hoµn chØnh ®Ó gi¶ng d¹y nh÷ng ®éng t¸c phøc t¹p, gi¸o viªn gi¶ng d¹y cÇn nhÊn m¹nh nh÷ng kh©u mÊu chèt cña kü thuËt, h¹ thÊp yªu cÇu nh­ tèc ®é, ®é cao cña häc sinh hoµn thµnh ®éng t¸c. Ngoµi ra cã thÓ vËn dông nh÷ng ®éng t¸c bæ trî vµ kÕt hîp víi ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch, ph­¬ng ph¸p ph©n ®o¹n, t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh nhanh chãng n¾m v÷ng kü thuËt ®éng t¸c. 2. Ph­¬ng ph¸p ph©n ®o¹n. Lµ ph­¬ng ph¸p chia ®éng t¸c thµnh nhiÒu bé phËn hoÆc giai ®o¹n, tiÕn hµnh gi¶ng d¹y tõng bé phËn theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh. 7
  8. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Ph©n tÝch ®éng t¸c phøc t¹p thµnh nhiÒu ®éng t¸c ®¬n gi¶n, häc sinh b¾t ®Çu tËp luyÖn tõ nh÷ng ®éng t¸c ®¬n gi¶n tr­íc sau ®ã míi tËp nh÷ng ®éng t¸c khã, phøc t¹p. Nh­ vËy sÏ gi¶m bít ®é khã cña ®éng t¸c, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó häc sinh luyÖn tËp nhiÒu nh÷ng ®éng t¸c c¬ b¶n. Khi ph©n tÝch kü thuËt mét ®éng t¸c ra nhiÒu ®éng t¸c ®¬n lÎ cÇn dùa vµo nh÷ng giai ®o¹n chñ yÕu, nh÷ng kh©u mÊu chèt kü thuËt, ph©n tÝch kÕt cÊu, mèi quan hÖ cña chóng víi nhau vµ chän ®­îc nh÷ng ®éng t¸c c¬ b¶n nhÊt. Chó ý: khi ph©n chia nh÷ng ®éng t¸c th× nh÷ng ®éng t¸c riªng lÎ ph¶i cã t¸c dông t¹o ®iÒu kiÖn tèt ®Ó hoµn thµnh ®éng t¸c hoµn chØnh. VËn dông ph­¬ng ph¸p ph©n ®o¹n cÇn chó ý nhÊn m¹nh vÞ trÝ, t¸c dông vµ mèi liªn hÖ cña ®éng t¸c ®¬n lÎ trong ®éng t¸c hoµn chØnh. Còng kh«ng nªn qu¸ chó träng tËp c¸c ®éng t¸c ®¬n lÎ sÏ ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh h×nh thµnh ®éng t¸c. V× vËy trong gi¶ng d¹y, sau khi häc sinh ®· n¾m ®éng t¸c ®¬n lÎ ë møc ®é nhÊt ®Þnh, nªn chuyÓn tËp ®éng t¸c hoµn chØnh. Ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y hoµn chØnh vµ ph©n ®o¹n cã liªn quan mËt thiÕt víi nhau. CÇn nhËn râ dïng ph­¬ng ph¸p ph©n ®o¹n lµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó häc sinh n¾m v÷ng ®éng t¸c hoµn chØnh. Tuú néi dung, ®èi t­îng, tr×nh ®é häc sinh mµ vËn dông mét c¸ch linh ho¹t. Th«ng th­êng khi gi¶ng d¹y ®éng t¸c míi nªn dïng ph­¬ng ph¸p ph©n ®o¹n, chia lÎ ®éng t¸c ra nhiÒu phÇn ®Ó häc sinh dÔ tiÕp thu. Trong «n luyÖn hoÆc n©ng cao chÊt l­îng ®éng t¸c th­êng dïng ph­¬ng ph¸p hoµn chØnh. B. Ph­¬ng ph¸p gi¶ng gi¶i vµ lµm mÉu Gi¶ng gi¶i vµ lµm mÉu lµ mét trong nh÷ng ph­¬ng ph¸p c¬ b¶n ®Ó x©y dùng kh¸i niÖm ban ®Çu vÒ ®éng t¸c trong luyÖn tËp. 1. Gi¶ng gi¶i Gi¶ng gi¶i lµ dïng lêi nãi ®Ó diÔn ®¹t môc ®Ých yªu cÇu bµi tËp, qu¸ tr×nh kü thuËt, nh÷ng ®iÓm mÊu chèt cña ®éng t¸c vµ ph©n tÝch b¶n chÊt, mèi liªn hÖ h÷u c¬ gi÷a c¸c kü thuËt ®éng t¸c víi nhau. Gi¶ng gi¶i cÇn chÝnh x¸c vµ khoa häc, ®ã lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó h×nh thµnh nh÷ng kh¸i niÖm ®óng ®¾n cho häc sinh. Khi gi¶ng gi¶i cÇn chó ý: - Gi¶ng gi¶i chÝnh x¸c, lêi nãi ph¶i râ rµng, thiÕt thùc, ng¾n gän dÔ hiÓu nh­ng ph¶i sinh ®éng, hÊp dÉn, cã h×nh ¶nh ®Ó häc sinh dÔ h×nh dung ®éng t¸c. - Lóc ®Çu gi¶ng d¹y ®éng t¸c cÇn gi¶ng gi¶i nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n, dÇn dÇn trong qu¸ tr×nh luyÖn tËp míi ph©n tÝch chi tiÕt. CÇn quan niÖm gi¶ng gi¶i kh«ng ph¶i chØ lµm khi gi¶ng d¹y mµ c¶ trong suèt qu¸ tr×nh luyÖn tËp, kÓ c¶ khi nhËn xÐt ë phÇn kÕt thóc. Trong khi tËp nÕu ph¸t hiÖn thÊy sai cÇn gi¶ng gi¶i l¹i th× ph¶i chän ®óng thêi c¬. Th«ng th­êng cÇn ®îi häc sinh kÕt thóc ®éng t¸c míi chØ cho hä chç sai. Còng cã thÓ yªu cÇu häc sinh dõng ngay ë chç sai ( nÕu cã thÓ ®­îc) ®Ó ph©n tÝch. - Khi gi¶ng gi¶i cÇn chó ý ph©n tÝch c¶ kü thuËt ®óng víi nh÷ng sai sãt th­êng m¾c ph¶i, lµm cho häc sinh ph©n biÖt thÕ nµo lµ ®éng t¸c sai, thÕ nµo lµ ®éng t¸c ®óng, nhËn biÕt ®­îc tõng phÇn cña ®éng t¸c. 8
  9. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - Ngoµi träng t©m lµ gi¶ng gi¶i kü thuËt, cßn cÇn gi¶ng gi¶i c¶ c¸ch b¶o hiÓm vµ c¸ch tù b¶o hiÓm. CÇn nãi râ nh÷ng tr­êng hîp cã thÓ x¶y ra tai n¹n, chÊn th­¬ng vµ c¸ch ®Ò phßng, c¸ch dïng tõ ng÷ ph¶i khÐo lÐo, ®óng mùc kh«ng ®Ó g©y Ên t­îng, t©m lý sî sÖt cho häc sinh. - KÕt hîp chÆt chÏ gi¶ng gi¶i víi lµm mÉu ®Ó bæ sung minh häa gióp häc sinh hiÓu râ rµng, nhanh chãng. Ph¶i kÕt hîp linh ho¹t gi÷a gi¶ng gi¶i vµ luyÖn tËp. KÕt hîp tèt sÏ lµ biÖn ph¸p ®iÒu chØnh mËt ®é luyÖn tËp, häc sinh suy nghÜ tiÕp thu lý luËn, bµi tËp sÏ c©n ®èi toµn diÖn, phï hîp víi tr×nh ®é häc sinh. 2. Lµm mÉu Lµm mÉu lµ mét trong nh÷ng ph­¬ng ph¸p xuÊt ph¸t tõ nguyªn t¾c trùc quan. Ph­¬ng ph¸p lµm mÉu lµ gi¸o viªn gi¶ng d¹y hoÆc sö dông häc sinh ®· ®­îc båi d­ìng tr­íc lµm ®éng t¸c mÉu ®Ó líp häc xem, qua ®ã häc sinh n¾m ®­îc h×nh t­îng, kÕt cÊu vµ tr×nh tù cña ®éng t¸c. Khi lµm mÉu cÇn chó ý: - §éng t¸c mÉu ph¶i chÝnh x¸c, ®Ñp, phèi hîp hoµn thiÖn. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm néi dung, môc ®Ých vµ yªu cÇu gi¸o ¸n huÊn luyÖn mµ lµm ®éng t¸c thÓ hiÖn m¹nh mÏ hoÆc nhÑ nhµng, nhanh nhÑn, nhÞp ®iÖu, khÐo lÐo, linh ho¹t. - Chän vÞ trÝ vµ ph­¬ng h­íng lµm mÉu sao cho häc sinh dÔ dµng quan s¸t ®­îc toµn bé ®éng t¸c, nhÊt lµ nh÷ng ®éng t¸c chñ yÕu. Khi cÇn thiÕt cã thÓ lµm hai ®Õn ba h­íng kh¸c nhau. Víi nh÷ng ®éng t¸c ®¬n gi¶n cã thÓ ®Ó häc sinh võa nh×n võa lµm theo, còng cã thÓ dïng ph­¬ng ph¸p soi g­¬ng; khi ®ã gi¸o viªn gi¶ng d¹y ®øng ®èi diÖn víi häc sinh. - Th«ng th­êng mçi buæi tËp thÓ lùc néi dung míi cÇn cã hai gi¸o viªn, khi gi¶ng d¹y mét ng­êi gi¶ng, mét ng­êi lµm mÉu. NÕu chØ cã mét ng­êi gi¶ng d¹y, cÇn chän mét häc sinh cã kh¶ n¨ng, båi d­ìng tr­íc vÒ kü thuËt ®éng t¸c, vÒ ph­¬ng ph¸p lµm mÉu ®Ó phèi hîp gi¶ng gi¶i vµ lµm mÉu ®éng t¸c míi cho líp häc. NÕu néi dung gi¶ng d¹y cÇn mét tËp thÓ tr×nh bµy ®éng t¸c th× cÇn båi d­ìng tr­íc ®éi mÉu. - C¸ch tr×nh bµy ®éng t¸c mÉu: + Lµm toµn bé mét hai lÇn ®Ó häc sinh cã kh¸i niÖm vÒ bµi tËp hoÆc ®éng t¸c. + Ph©n chia bµi tËp, ®éng t¸c ra tõng phÇn hoÆc cö ®éng ®Ó lµm mÉu. NÕu lµ ®éng t¸c liªn hoµn kh«ng thÓ chia ra tõng phÇn, tõng cö ®éng th× cÇn lµm chËm, gi¶ng gi¶i tr­íc hoÆc sau khi thùc hiÖn ®éng t¸c. + Lµm l¹i toµn bé mét hoÆc hai lÇn ®Ó häc sinh kh¸i qu¸t toµn bé ®éng t¸c vµ sù liªn quan gi÷a c¸c thµnh phÇn cña bµi tËp hoÆc ®éng t¸c. CÇn kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a gi¶ng gi¶i vµ lµm mÉu, gi¶ng gi¶i sÏ ph©n tÝch râ b¶n chÊt, mèi quan hÖ gi÷a c¸c ®éng t¸c, n©ng cao nhËn thøc t­ duy cho häc sinh. Lµm mÉu ®Ó minh ho¹ sinh ®éng phÇn lý luËn ®· gi¶ng gi¶i, gióp häc sinh thÊy ®éng t¸c mét c¸ch cô thÓ. Hai ph­¬ng ph¸p nµy bæ sung cho nhau t¹o thµnh ph­¬ng ph¸p thèng nhÊt hoµn chØnh trong gi¶ng d¹y. C. Ph­¬ng ph¸p thùc hµnh luyÖn tËp 9
  10. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm LuyÖn tËp lµ mét trong nh÷ng ph­¬ng ph¸p c¬ b¶n ®Ó häc sinh n¾m v÷ng kiÕn thøc kü n¨ng rÌn luyÖn thÓ lùc. Ph­¬ng ph¸p luyÖn tËp lµ ph­¬ng ph¸p dïng c¸c h×nh thøc ho¹t ®éng trùc tiÕp cña c¬ thÓ lµm cho häc sinh hiÓu ®­îc kÕt cÊu vµ qu¸ tr×nh ®éng t¸c; trªn c¬ së Êy h×nh thµnh kiÕn thøc kü n¨ng vµ ph¸t triÓn c¸c tè chÊt c¬ thÓ. ChØ b»ng ph­¬ng ph¸p luyÖn tËp häc sinh míi c¶m gi¸c ®­îc ph­¬ng h­íng, nhí ®­îc thø tù qu¸ tr×nh ®éng t¸c, tèc ®é di chuyÓn c¬ thÓ, tèc ®é nhÞp ®iÖu ®éng t¸c, biÕt ®­îc vÞ trÝ c¬ thÓ trong kh«ng gian vµ sù phèi hîp dïng søc co duçi c¸c c¬ nhÞp nhµng. Ph­¬ng ph¸p luyÖn tËp rÊt phong phó vµ linh ho¹t, th­êng cã nh÷ng ph­¬ng ph¸p chñ yÕu: Ph­¬ng ph¸p luyÖn tËp lÆp l¹i, ph­¬ng ph¸p luyÖn tËp thay ®æi, ph­¬ng ph¸p sö dông trß ch¬i vµ thi ®Êu. Tuú theo nhiÖm vô, néi dung ch­¬ng tr×nh, ®Æc ®iÓm hoc sinh vµ ®iÒu kiÖn gi¶ng d¹y mµ vËn dông ph­¬ng ph¸p nµo cho phï hîp. 1. Ph­¬ng ph¸p lÆp l¹i LuyÖn tËp lÆp l¹i lµ ph­¬ng ph¸p lµm ®i lµm l¹i nhiÒu lÇn mét ®éng t¸c nhÊt ®Þnh. §Æc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ h×nh thøc kÕt cÊu ®éng t¸c th­êng kh«ng thay ®æi, häc sinh chØ c¨n cø theo ®éng t¸c quy ®Þnh luyÖn tËp. VËn dông ph­¬ng ph¸p nµy cÇn c¨n cø nhiÖm vô, néi dung buæi tËp, ®Æc ®iÓm häc sinh, ®iÒu kiÖn s©n b·i dông cô mµ quy ®Þnh sè lÇn luyÖn tËp, c­ ly, träng l­îng vµ møc ®é luyÖn tËp. Ph­¬ng ph¸p luyÖn tËp lÆp l¹i gióp häc sinh cñng cè, n©ng cao ®Þnh h×nh ®éng t¸c míi h×nh thµnh, söa ch÷a ®éng t¸c sai vµ ph¸t triÓn tè chÊt c¬ thÓ. 2. Ph­¬ng ph¸p thay ®æi Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cho phÐp, gi¸o viªn gi¶ng d¹y cã thÓ thay ®æi sè lÇn, cù ly, träng l­îng vµ yªu cÇu luyÖn tËp, gi¶m nhÑ hoÆc t¨ng thªm søc chÞu ®ùng cña häc sinh nh»m môc ®Ých gióp cho häc sinh nhanh chãng n¾m ®­îc ®éng t¸c. Víi nh÷ng häc sinh kh¶ n¨ng tiÕp thu bÞ h¹n chÕ, gi¸o viªn gi¶ng d¹y cã thÓ thay ®æi kÕt cÊu ®éng t¸c, gi¶m bít ®é khã cña ®éng t¸c ®Ó häc sinh kÞp suy nghÜ vµ thùc hiÖn ®éng t¸c. Nh÷ng ®éng t¸c bæ trî t­¬ng tù nh­ bµi tËp còng lµ vËn dông ph­¬ng ph¸p thay ®æi luyÖn tËp. TËp bæ trî ®­îc ¸p dông khi c¸c bµi tËp kh«ng thÓ chia ra tõng phÇn v× tÝnh chÊt liªn kÕt chÆt chÏ cña ®éng t¸c, ®ång thêi còng kh«ng thÓ tËp hoµn chØnh toµn bé v× møc ®é phøc t¹p, trong tr­êng hîp nµy tr­íc hÕt ph¶i tËp c¸c ®éng t¸c bæ trî. C¸c ®éng t¸c bæ trî ph¶i phôc vô trùc tiÕp hoÆc gÇn gièng víi ®éng t¸c ®Þnh häc. Khi tËp bæ trî cÇn chó ý chØ tËp víi sè lÇn võa ®ñ ®Ó chuyÓn sang tËp ®éng t¸c chÝnh mét c¸ch thuËn lîi. NÕu duy tr× tËp bæ trî qu¸ dµi, ®éng t¸c bæ trî ®Þnh h×nh bÒn v÷ng sÏ g©y trë ng¹i cho viÖc n¾m kü thuËt ®éng t¸c ®Þnh häc. V× vËy gi¸o viªn gi¶ng d¹y cÇn lùa chän ®éng t¸c bæ trî, sè lÇn vµ thêi gian tËp phï hîp víi tr×nh ®é cña häc sinh nh»m môc ®Ých gióp cho häc sinh nhanh chãng n¾m ®­îc kü thuËt ®éng t¸c mét c¸ch thuËn lîi. Thay ®æi hoµn c¶nh, ®iÒu kiÖn tËp luyÖn, vËn dông ®Þa h×nh tù nhiªn, khÝ hËu, ¸nh s¸ng, s©n b·i, dông cô sÏ g©y h­ng phÊn cho häc sinh luyÖn tËp. VËn dông ph­¬ng ph¸p luyÖn tËp thay ®æi cÇn ph¶i cã môc ®Ých, nhiÖm vô râ rµng vµ ph¶i thay ®æi mét c¸ch thÝch ®¸ng ®Ó ®éng viªn häc sinh tÝch cùc tËp luyÖn, 10
  11. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm thuËn tiÖn viÖc tæ chøc gi¶ng d¹y. Tr¸nh l¹m dông sö dông bµi tËp, thay ®æi qu¸ nhiÒu ¶nh h­ëng ®Õn tæ chøc, thêi gian vµ kh«ng hiÖu qu¶ trong gi¶ng d¹y. D. Ph­¬ng ph¸p sö dông trß ch¬i vµ kiÓm tra thi ®Êu. Trong giê gi¶ng d¹y thÓ lùc sö dông trß ch¬i ®Ó luyÖn tËp sÏ g©y kh«ng khÝ hµo høng, s«i næi, ®éng viªn ®­îc tinh thÇn tÝch cùc, h¨ng say luyÖn tËp. Tuú nhiÖm vô, tÝnh chÊt buæi luyÖn tËp mµ chän néi dung trß ch¬i phï hîp. Sau phÇn khëi ®éng th­êng tæ chøc nh÷ng trß ch¬i ng¾n, quy t¾c ®¬n gi¶n ®Ó g©y h­ng phÊn tr­íc khi luyÖn tËp phÇn c¬ b¶n. KÕt thóc buæi tËp còng cã thÓ cho häc sinh ch¬i trß ch¬i nhÑ ®Ó nhanh chãng håi phôc c¬ thÓ. Còng cã thÓ sö dông trß ch¬i gi÷a buæi tËp ®Ó ®iÒu chØnh mËt ®é vµ thay ®æi kh«ng khÝ luyÖn tËp. Trß ch¬i cßn lµ h×nh thøc luyÖn tËp ph¸t triÓn tè chÊt c¬ thÓ rÊt tèt. D­íi h×nh thøc trß ch¬i, khèi l­îng vËn ®éng cña häc sinh ®­îc t¨ng c­êng. CÇn chó ý ph¶i lùa chän trß ch¬i thËt thÝch hîp víi néi dung buæi tËp. NÕu kh«ng trß ch¬i sÏ kh«ng ph¸t huy t¸c dông tÝch cùc, mµ ng­îc l¹i sÏ lµm ph©n t¸n néi dung luyÖn tËp. §iÒu quan träng lµ gi¸o viªn gi¶ng d¹y ph¶i tæ chøc tËp luyÖn thËt khoa häc, gi¶ng gi¶i qu¸ tr×nh, quy t¾c trß ch¬i thËt ng¾n gän, dµnh thêi gian ®Ó tËp luyÖn kü thuËt. KiÓm tra thi ®Êu lµ h×nh thøc tËp luyÖn sinh ®éng vµ phøc t¹p. Ngay trong giê gi¶ng d¹y kü thuËt ®· cã thÓ tæ chøc kiÓm tra, thi ®Êu d­íi nh÷ng h×nh thøc ®¬n gi¶n ng¾n gän. Cã nhiÒu h×nh thøc kiÓm tra c¸ nh©n, tæ, nhãm. Trong qu¸ tr×nh kiÓm tra thi ®Êu, chÊt l­îng kiÕn thøc kü thuËt sÏ ®­îc häc sinh biÓu hiÖn râ rÖt. Trong ®iÒu kiÖn kiÓm tra, thi ®Êu phøc t¹p, nÕu ®Þnh h×nh ®éng t¸c ch­a x©y dùng v÷ng ch¾c th× tù nã sÏ dÔ bÞ ph¸ vì. Trong thi ®Êu, ý chÝ, t­ t­ëng, t×nh c¶m vµ tè chÊt c¬ thÓ sÏ ®­îc biÓu hiÖn râ rµng. V× vËy chØ nªn tæ chøc thi ®Êu sau khi häc sinh ®· n¾m v÷ng kiÕn thøc vµ kü thuËt, nÕu kh«ng thi ®Êu sÏ kh«ng cã t¸c dông tèt mµ cßn ph¸ ho¹i qu¸ tr×nh h×nh thµnh kü thuËt ®éng t¸c. E. Ph­¬ng ph¸p ng¨n ngõa vµ söa ch÷a ®éng t¸c sai. Trong qu¸ tr×nh luyÖn tËp, häc sinh cã thÓ tiÕp thu sai mét sè ®éng t¸c, ®ã lµ ®iÒu tÊt yÕu. V× vËy gi¸o viªn gi¶ng d¹y ph¶i lu«n chó ý ng¨n ngõa, ®ång thêi ph¶i cã biÖn ph¸p s÷a ch÷a nh÷ng ®éng t¸c ®ã ®Ó häc sinh n¾m v÷ng ®­îc kü thuËt chÝnh x¸c dÇn dÇn n©ng cao chÊt l­îng giê luyÖn tËp. C¸ch ng¨n ngõa nh÷ng ®éng t¸c sai cã liªn quan ®Õn nhiÒu vÊn ®Ò nh­: Néi dung ch­¬ng tr×nh, ph­¬ng ph¸p tæ chøc gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn, ®Æc ®iÓm cña häc sinh. §ã lµ vÊn ®Ò tæng hîp phøc t¹p. Ng¨n ngõa vµ söa ch÷a ®éng t¸c sai lµ vÊn ®Ò quan träng trong c¶ qu¸ tr×nh tËp luyÖn, ®Æc biÖt lµ giai ®o¹n ban ®Çu. Muèn gi¶ng d¹y vµ luyÖn tËp cã chÊt l­îng cao th× ph¶i cã ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y khÐo lÐo ®Ó häc sinh kh«ng m¾c sai sãt. Khi ®· ph¸t hiÖn thÊy sai, gi¸o viªn ph¶i t×m ®óng nguyªn nh©n, tõ ®ã ®Þnh ra ph­¬ng ph¸p söa ch÷a thÝch hîp. 11
  12. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Ng¨n ngõa vµ söa ch÷a ®éng t¸c sai kh«ng ph¶i chØ lµ c«ng viÖc riªng cña gi¸o viªn mµ cßn cña c¶ häc sinh. Trong hai mÆt ng¨n ngõa vµ söa ch÷a th× ng¨n ngõa lµ chñ yÕu. Bëi nÕu ®Ó tËp luyÖn víi ®éng t¸c sai tiÕp tôc kÐo dµi sÏ trë thµnh ®Þnh h×nh, thµnh cè tËt cµng ®Ó l©u cµng khã s÷a ch÷a, c¶n trë sù ph¸t triÓn tr×nh ®é cña häc sinh, kÓ c¶ vÒ kü thuËt vµ thÓ lùc. 1. Ph­¬ng ph¸p ng¨n ngõa ®éng t¸c sai §Ó ng¨n ngõa ®éng t¸c sai gi¸o viªn gi¶ng d¹y cÇn ph¶i gi¶ng gi¶i ®Çy ®ñ, ph©n tÝch râ rµng, cã träng t©m, kÕt hîp víi ®éng t¸c mÉu chÝnh x¸c, ®Ñp. Ph¶i lµm cho häc sinh høng thó trong tËp luyÖn, tËp trung t­ t­ëng, biÕt ph©n tÝch ®éng t¸c, quan s¸t vµ ph©n biÖt ®óng, sai. Ngay trong khi gi¶ng gi¶i vµ c¶ trong lóc tËp luyÖn gi¸o viªn gi¶ng d¹y cÇn nãi tr­íc nh÷ng g× sai sãt th­êng m¾c ph¶i vµ c¸ch söa ch÷a. Tæ chøc tËp luyÖn chÆt chÏ, nghiªm tóc, b¶o hiÓm chu ®¸o. 2. Ph­¬ng ph¸p söa ch÷a ®éng t¸c sai. Ph­¬ng ph¸p söa ch÷a ®éng t¸c sai th­êng ®­îc tiÕn hµnh theo c¸c b­íc sau: * Ph¸t hiÖn kÞp thêi ®éng t¸c sai: §iÒu quan träng trong viÖc uèn n¾n söa ch÷a ®éng t¸c sai cña häc sinh lµ gi¸o viªn gi¶ng d¹y cÇn ph¶i ph¸t hiÖn kÞp thêi ®éng t¸c sai vµ cã biÖn ph¸p söa ch÷a ngay. Th­êng mçi m«n hoÆc ®éng t¸c häc sinh m¾c ph¶i mét sè sai lÇm phæ biÕn nhÊt ®Þnh. Ngay trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ néi dung gi¸o ¸n, gi¸o viªn gi¶ng d¹y cÇn dù kiÕn tr­íc nh÷ng sai lÇm Êy tõ ®ã lµm c¬ së ®Ó ph¸t hiÖn kÞp thêi ®éng t¸c sai cña häc sinh, ®ång thêi cã biÖn ph¸p ®óng ®Ó söa ch÷a. CÇn chó ý quan s¸t ph¸t hiÖn ®éng t¸c sai cña häc sinh cã träng ®iÓm mµ quan träng h¬n lµ ph¸t hiÖn nh÷ng sai lÇm phæ biÕn vµ chñ yÕu cña líp häc, ngoµi ra gi¸o viªn gi¶ng d¹y cÇn h­íng dÉn c¸ch quan s¸t, ®¸nh gi¸ ph¸t hiÖn ®éng t¸c sai cho häc sinh. * Ph©n tÝch nguyªn nh©n sai lÇm: Nh÷ng nguyªn nh©n th­êng dÉn ®Õn ®éng t¸c sai lµ: VÒ phÝa hoc sinh: - Ch­a hiÓu râ yªu cÇu cña bµi tËp hoÆc chi tiÕt ®éng t¸c cÇn tËp luyÖn, ch­a hiÓu râ lêi gi¶ng gi¶i, ch­a biÕt quan s¸t vµ ph©n tÝch ®éng t¸c mÉu. V× vËy ch­a cã kh¸i niÖm ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c vÒ ®éng t¸c. - Ch­a tËp trung t­ t­ëng khi gi¸o viªn lµm mÉu ®éng t¸c vµ gi¶ng gi¶i, tinh thÇn tËp ch­a høng thó, ch­a tÝch cùc. - T×nh tr¹ng søc khoÎ kh«ng tèt, hoÆc do mÖt mái qu¸ søc. - Tr×nh ®é vËn ®éng vµ tr×nh ®é thÓ lùc ch­a ®¸p øng yªu cÇu cña bµi tËp. - Ch­a biÕt c¸ch sö dông søc hîp lý trong khi thùc hiÖn ®éng t¸c, còng cã thÓ xuÊt hiÖn t©m lý sî sÖt, kh«ng tin vµo kh¶ n¨ng cña m×nh. VÒ phÝa gi¸o viªn gi¶ng d¹y: - Cã thÓ do gi¶ng gi¶i kh«ng râ rµng, ph©n tÝch ch­a ®Çy ®ñ hoÆc gi¶ng gi¶i kh«ng cã träng ®iÓm lµm häc sinh khã tiÕp thu ®éng t¸c. 12
  13. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - §éng t¸c mÉu kh«ng chÝnh x¸c hoÆc do chän h­íng tr×nh bµy ®éng t¸c mÉu ch­a hîp lý nªn häc sinh kh«ng quan s¸t ®Çy ®ñ. - VËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y kh«ng khÐo lÐo, ch­a khoa häc, còng cã thÓ do tæ chøc tËp luyÖn kh«ng hîp lý, tæ chøc b¶o hiÓm, gióp ®ì kh«ng chu ®¸o. * Söa ch÷a ®éng t¸c sai: Trong gi¶ng d¹y häc sinh cã thÓ m¾c nhiÒu ®éng t¸c sai cïng mét lóc, nhÊt lµ giai ®o¹n ®Çu khi ®éng t¸c ch­a ®­îc cñng cè. Tr­êng hîp nµy gi¸o viªn gi¶ng d¹y cÇn chó ý söa ch÷a nh÷ng ®éng t¸c chñ yÕu tr­íc, dÇn dÇn trong qu¸ tr×nh tËp luyÖn míi söa ®Õn c¸c phÇn sai thø yÕu sau. Mét sè ph­¬ng ph¸p söa ch÷a ®éng t¸c sai th­êng ®­îc sö dông: - Gi¶ng d¹y nh÷ng phÇn träng t©m, lµm mÉu l¹i ®éng t¸c ®Ó häc sinh n¾m v÷ng yÕu lÜnh vµ qu¸ tr×nh ®éng t¸c. Trong lóc gi¶ng d¹y vµ lµm mÉu l¹i cÇn nhÊn m¹nh nh÷ng kh©u tËp m¾c sai lÇm, ph©n tÝch nguyªn nh©n sai lÇm ®· m¾c. - Sö dông nh÷ng bµi tËp bæ trî ®Ó söa ch÷a ®éng t¸c sai. Tuú tÝnh chÊt sai lÇm mµ vËn dông ®éng t¸c bæ trî. Cã thÓ sö dông ®éng t¸c phô cã yªu cÇu thÊp h¬n hoÆc khã h¬n, yªu cÇu cao h¬n ®Ó häc sinh thùc hiÖn. - VËn dông c¸c h×nh thøc gióp ®ì, h¹n chÕ, cè ®Þnh, ký tÝn hiÖu, dÊu hiÖu ®Ó häc sinh cã c¶m gi¸c kh«ng gian, thêi gian, c¶m gi¸c tèc ®é, x¸c ®Þnh ®­îc ®éng t¸c vµ vÞ trÝ c¬ thÓ khi thùc hiÖn ®éng t¸c. - Ph¸t triÓn tè chÊt c¬ thÓ ®¸p øng yªu cÇu tËp luyÖn vµ kh¾c phôc nh÷ng sai lÇm m¾c ph¶i. Ph­¬ng ph¸p nµy cÇn ®­îc qu¸n triÖt ngay tõ nh÷ng bµi tËp ®Çu tiªn cña gi¶ng d¹y thÓ lùc. Khi söa ch÷a ®éng t¸c sai cÇn chó ý: - Söa ®óng nguyªn nh©n, söa kÞp thêi kh«ng ®Ó kÐo dµi thµnh cè tËt. Söa nh÷ng g× sai thuéc vÒ b¶n chÊt, vÒ néi dung cña kü thuËt tr­íc, nh÷ng g× sai vÒ h×nh thøc, chi tiÕt sÏ söa sau. - Söa nh÷ng g× sai mang tÝnh phæ biÕn trong líp häc tr­íc, nh÷ng g× sai cã tÝnh c¸ biÖt sÏ söa sau. ViÖc t×m ph­¬ng ph¸p söa ch÷a ®éng t¸c sai sao cho cã hiÖu qu¶, nhanh chãng lµ viÖc rÊt khã, tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng, tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm cña gi¸o viªn gi¶ng d¹y. V× vËy gi¸o viªn gi¶ng d¹y cÇn lu«n ®i s©u nghiªn cøu nh÷ng ph­¬ng ph¸p, biÖn ph¸p söa ch÷a nh÷ng sai lÇmn tèt nhÊt, cã hiÖu qu¶ nhÊt, n©ng cao chÊt l­îng gi¶ng d¹y. III. c¸ch tæ chøc tËp luyÖn A. Tæ chøc tËp luyÖn Mét trong nh÷ng yªu cÇu quan träng trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh tËp lµ gi¸o viªn ph¶i biÕt vËn dông thµnh th¹o c¸ch tæ chøc cho phï hîp víi néi dung, yªu cÇu, tr×nh ®é cña häc sinh vµ ®iÒu kiÖn s©n b·i, dông cô. Cã 3 c¸ch c¬ b¶n ®Ó tæ chøc tËp luyÖn. 1. Tæ chøc tËp ®ång lo¹t TËp ®ång lo¹t lµ tÊt c¶ líp häc cïng tËp d­íi sù h­íng dÉn trùc tiÕp cña gi¸o viªn. ThÝ dô: Toµn líp tËp thÓ dôc theo nhÞp h« thèng nhÊt cña gi¸o viªn hoÆc líp tr­ëng. C¸ch tæ chøc nµy th­êng ®­îc ¸p dông khi khëi ®éng hoÆc håi tÜnh. 13
  14. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm 2. Tæ chøc tËp tõng nhãm TËp tõng nhãm lµ líp tËp chia ra thµnh tõng nhãm (cã thÓ lµ c¸c tæ) mçi tæ tËp lµ mét néi dung kh¸c nhau, ë nh÷ng vÞ trÝ kh¸c nhau, sau ®ã lu©n phiªn thay ®æi. Tõng tæ tËp do tæ tr­ëng phô tr¸ch. Gi¸o viªn gi¶ng gi¶y lµ ng­êi ®iÒu hµnh chung c¸c nhãm thùc hiÖn bµi tËp. CÇn chó ý ph¶i ph©n phèi ®Òu thêi gian vµ lu©n phiªn cho c¸c nhãm tËp ®ñ c¸c néi dung cña bµi tËp. C¸ch tæ chøc tËp nµy th­êng ¸p dông ë phÇn c¬ b¶n. 3. Tæ chøc tËp tõng ng­êi Tõng ng­êi nghiªn cøu tËp tõng cö ®éng cña mçi ®éng t¸c phøc t¹p hoÆc tõng phÇn cña mét bµi tËp tæng hîp, liªn hoµn. C¨n cø vµo ®iÓm cßn yÕu, nh÷ng phÇn cÇn thôc luyÖn, gi¸o viªn gi¶ng d¹y nªu yªu cÇu cÇn tËp cho tõng ng­êi, cã thÓ cã hoÆc kh«ng cã sù theo dâi gióp ®ì cña gi¸o viªn, h­íng dÉn viªn. C¸ch tËp tõng ng­êi th­êng ®­îc ¸p dông khi cÇn «n luyÖn nh÷ng kü thuËt cßn yÕu hoÆc khi chuÈn bÞ cho kiÓm tra. §Ó tËn dông s©n b·i, dông cô vµ t¨ng sè lÇn tËp luyÖn cÇn vËn dông c¸ch tËp luyÖn tõng ng­êi theo lèi n­íc ch¶y, tøc lµ ng­êi nä nèi tiÕp ng­êi kia lÇn l­ît trªn dông cô.Trong cïng mét buæi tËp cã thÓ kÕt hîp c¶ hai c¸ch tËp tõng nhãm vµ c¸ch tËp tõng ng­êi gäi lµ c¸ch tËp hçn hîp. C¸ch tËp hçn hîp th­êng ®­îc ¸p dông khi tr×nh ®é cña häc sinh kh«ng ®ång ®Òu. B. §éi h×nh luyÖn tËp Trong gi¶ng d¹y thÓ lùc sö dông nhiÒu lo¹i ®éi h×nh tËp; V× vËy gi¸o viªn gi¶ng d¹y cÇn lùa chän, ¸p dông ®éi h×nh nµo ®Ó tËn dông ®­îc s©n b·i, dông cô, t¨ng c­êng ®­îc thêi gian tËp luyÖn, n©ng cao ®­îc mËt ®é tËp. Lùa chän ®éi h×nh tËp luyÖn cÇn c¨n cø vµo tÝnh chÊt m«n tËp, ®iÒu kiÖn b¶o ®¶m (s©n b·i, thiÕt bÞ, sè l­îng, dông cô ) vµ nhiÖm vô cña buæi tËp. 1. §éi h×nh gi¶ng d¹y, lµm mÉu §éi h×nh gi¶ng d¹y, lµm mÉu ph¶i ®¹t yªu cÇu sao cho tÊt c¶ häc sinh nh×n thÊy râ, ®Çy ®ñ ®éng t¸c, thuËn lîi cho viÖc tiÕp thu bµi tËp. Tuú ®Þa h×nh, qu©n sè vµ ®Æc ®iÓm m«n tËp, ®éi h×nh ®¬n vÞ tËp th­êng sö dông khi gi¸o viªn gi¶ng d¹y lµm mÉu lµ: - §éi h×nh 2 ®Õn 4 hµng ngang xen kÏ (Hµng ch½n b­íc qua tr¸i hoÆc ph¶i 1 b­íc). - §éi h×nh ch÷ L (mçi c¹nh 1 ®Õn 3 hµng ngang). - §éi h×nh ch÷ U (mçi c¹nh 1 ®Õn 3 hµng ngang). 2. §éi h×nh tËp luyÖn §éi h×nh tËp luyÖn cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn kÕt qu¶, chÊt l­îng buæi tËp. V× vËy sö dông ®éi h×nh tËp ph¶i phï hîp víi m«n tËp, néi dung tËp, yªu cÇu buæi tËp vµ ®iÒu kiÖn s©n b·i dông cô. §éi h×nh tËp cã c¸c lo¹i: - §éi h×nh nhiÒu hµng ngang xen kÏ (th­êng hµng ch½n qua tr¸i hoÆc qua ph¶i 1 b­íc). §éi h×nh nµy th­êng dïng ®Ó tËp ®ång lo¹t nh­ tËp thÓ dôc, khëi ®éng bµi ph¸t triÓn toµn diÖn, tËp bæ trî ®ång lo¹t c¶ líp. - §éi h×nh hµng ngang lÇn l­ît tËp. ThÝ dô: Mçi hµng ngang n¨m ng­êi tËp ch¹y t¨ng tèc ®é lÇn l­ît tõng hµng. - §éi h×nh hµng ngang thø tù ra tËp tõng ng­êi. 14
  15. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm ThÝ dô: nh¶y cao hoÆc nh¶y xa. - §éi h×nh 2 hµng ngang quay mÆt vµo nhau. - §éi h×nh mét hµng däc tËp theo “Dßng n­íc ch¶y”. - §éi h×nh 2 hµng däc lÇn l­ît 2 ng­êi tËp (Cã thÓ tËp 3 hµng däc nÕu ®iÒu kiÖn cho phÐp). - §éi h×nh vßng trßn quay mÆt vµo gi÷a. - §éi h×nh vßng trßn di chuyÓn. TËp ®éi h×nh vßng trßn, gi¸o viªn ®i ng­îc h­íng cña ®éi h×nh ®Ó dÔ quan s¸t, söa ®éng t¸c sai. §éi h×nh gi¶ng gi¶i, lµm mÉu * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * §éi h×nh hµng ngang xen kÏ * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * §éi h×nh ch÷ L 15
  16. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * §éi h×nh ch÷ U §éi h×nh tËp luyÖn 4 3 2 1 * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * Hµng ngang lÇn l­ît tËp Hµng ngang thø tù tËp * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * §éi h×nh vßng trßn §éi h×nh vßng trßn dÞch chuyÓn * * * * * * * * * * * 16
  17. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm * * * * * * §éi h×nh hµng däc; Dßng n­íc ch¶y IV. §Þnh l­îng vËn ®éng trong buæi tËp. A. L­îng vËn ®éng. L­îng vËn ®éng lµ nh÷ng t¸c ®éng cña bµi tËp ®èi víi c¬ thÓ ®­îc thÓ hiÖn bëi søc chÞu ®ùng vÒ mÆt sinh lý cña c¬ thÓ trong qu¸ tr×nh tËp luyÖn. X¸c ®Þnh l­îng vËn ®éng phï hîp, chÝnh x¸c sÏ gióp häc sinh tiÕp thu nhanh vµ n©ng cao kü thuËt, ph¸t triÓn tè chÊt thÓ lùc, n©ng cao søc khoÎ. NÕu l­îng vËn ®éng qu¸ cao sÏ lµm tæn h¹i ®Õn c¬ thÓ. Ng­îc l¹i, l­îng vËn ®éng qu¸ thÊp sÏ Ýt cã t¸c dông kh«ng g©y ®­îc nh÷ng biÕn ®æi sinh lý mong muèn nh»m ph¸t triÓn thÓ lùc. 1. C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn l­îng vËn ®éng N¨ng lùc thÓ thao ®­îc ph¸t triÓn tr­íc hÕt nhê l­îng vËn ®éng tËp luyÖn. Nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn l­îng vËn ®éng gåm: Khèi l­îng, c­êng ®é, mËt ®é, thêi gian vµ chÊt l­îng hµnh thµnh ®éng t¸c. - Sè l­îng bao gåm sè lÇn luyÖn tËp, cù ly qu·ng ®­êng. - C­êng ®é lµ tû sè l­îng vËn ®éng trªn ®¬n vÞ thêi gian. - MËt ®é lµ tû lÖ thêi gian luyÖn tËp thùc tÕ víi tæng sè giê thùc hiÖn buæi tËp. MËt ®é vËn ®éng cã liªn quan chÆt chÏ ®Õn sè l­îng vËn ®éng. MËt ®é tËp luyÖn chÞu ¶nh h­ëng lín bëi sè l­îng dông cô s©n b·i vµ ph­¬ng ph¸p tæ chøc huÊn luyÖn cña gi¸o viªn. Thêi gian thÓ hiÖn tæng sè giê luyÖn tËp cña bµi gi¶ng. - ChÊt l­îng ®éng t¸c cã ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn khèi l­îng vËn ®éng. Lµm ®óng ®éng t¸c cã khi l­îng vËn ®éng lín: ThÝ dô ch¹y ®µ dËm nh¶y ®óng trong tËp luyÖn nh¶y xa sÏ ®¹t thµnh tÝch tèt. Ng­îc l¹i, còng cã khi l­îng vËn ®éng l¹i nhá. ThÝ dô: Kü thuËt ®éng t¸c nh¶y xa tèt sÏ Ýt tèn søc h¬n so víi ng­êi nh¶y xa ch­a hoµn thiÖn. 2. C¸ch s¾p xÕp n©ng cao l­îng vËn ®éng §iÒu chØnh l­îng vËn ®éng trong qu¸ tr×nh tËp luyÖn phï hîp víi tr×nh ®é, kh¶ n¨ng häc sinh ph¶i tu©n thñ theo c¸c nguyªn t¾c hÖ thèng, cñng cè, b¶o ®¶m tÝnh th­êng xuyªn vµ n©ng dÇn l­îng vËn ®éng tõ thÊp ®Õn cao, tõ nhÑ ®Õn nÆng nh»m ph¸t triÓn c¸c tè chÊt c¬ thÓ, hoµn thiÖn thÓ lùc. Tr×nh ®é vËn ®éng, kh¶ n¨ng tiÕp thu cña häc sinh, chÕ ®é sinh ho¹t, häc tËp, lao ®éng, tËp luyÖn vµ ®Æc ®iÓm thêi tiÕt lµ nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn l­îng vËn ®éng. Cã 3 ph­¬ng ph¸p ®Ó t¨ng l­îng vËn ®éng mét c¸ch cã hÖ thèng trong qu¸ tr×nh luyÖn tËp lµ: a. T¨ng theo ®­êng th¼ng 17
  18. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm T¨ng l­îng vËn ®éng lµ t¨ng c­êng sù thÝch øng cña c¬ thÓ, ph¸t triÓn c¸c tè chÊt, n©ng cao kü thuËt vµ thµnh tÝch vËn ®éng. V× vËy tuú thuéc tr×nh ®é, kh¶ n¨ng cña häc sinh vµ t×nh h×nh cô thÓ mµ t¨ng d©n dÇn l­îng vËn ®éng. L­îng vËn ®éng t¨ng theo ®­êng th¼ng lµ b¾t ®Çu tõ l­îng vËn ®éng t­¬ng ®èi thÊp sau ®ã n©ng dÇn tõ buæi tËp nµy so víi buæi tËp tr­íc, tõ tuÇn nµy t¨ng dÇn sang tuÇn sau, th¸ng sau tËp nÆng h¬n th¸ng tr­íc (h×nh 1). b. T¨ng theo bËc thang T¨ng l­îng vËn ®éng trªn c¬ së cã thÓ ®· thÝch øng víi khèi l­îng vËn ®éng hiÖn t¹i, dÇn dÇn t¨ng thªm khèi l­îng, lµm cho c¬ thÓ thÝch øng víi l­îng vËn ®éng míi ë møc cao h¬n. T¨ng l­îng vËn ®éng theo bËc thang lµ ¸p dông cïng mét l­îng vËn ®éng trong mét sè buæi tËp. Sau ®ã s¾p xÕp l­îng vËn ®éng kh¸c cao h¬n trong mét sè buæi tËp tiÕp theo (h×nh 2). L­îng vËn ®éng Thêi gian H×nh 1 L­îng vËn ®éng Thêi gian H×nh 2 c. T¨ng theo lµn sãng: 18
  19. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Dùa trªn c¬ së c¬ thÓ ®· thÝch øng vµ cñng cè, n¾m v÷ng quy luËt håi phôc ®Ó vËn dông t¨ng l­îng vËn ®éng theo lµn sãng. T¨ng l­îng vËn ®éng theo lµn sãng lµ t¨ng dÇn l­îng vËn ®éng ®Õn mét ®Ønh lµn sãng, sau ®ã h¹ thÊp ®Ó chuÈn bÞ ¸p dông mät l­îng vËn ®éng tíi mét ®Ønh míi cao h¬n ®Ønh cò vµ cø thÓ trong c¶ qu¸ tr×nh luyÖn tËp. (h×nh 3) CÇn chó ý mçi lÇn t¨ng l­îng vËn ®éng gåm cã ba giai ®o¹n: + Giai ®o¹n t¨ng khèi l­îng + Giai ®o¹n thÝch øng + Giai ®o¹n cñng cè ChØ trªn c¬ së c¬ thÓ ®· thÝch øng vµ cñng cè míi t¨ng thªm khèi l­îng. Tèc ®é vµ sè l­îng t¨ng khèi l­îng vËn ®éng ®Õn møc nµo cßn tuú thuéc tr×nh ®é vËn ®éng, sù thÝch øng c¬ thÓ, ®Æc ®iÓm häc sinh mµ quyÕt ®Þnh. Trong khi t¨ng l­îng vËn ®éng, gi¸o viªn ph¶i theo dâi, quan s¸t häc sinh, n¾m v÷ng quy luËt håi phôc vµ håi phôc v­ît møc mµ bè trÝ ®iÒu chØnh khèi l­îng cho thÝch hîp. L­îng vËn ®éng Thêi gian H×nh 3 3. Ph­¬ng ph¸p ®iÒu chØnh l­îng vËn ®éng. §Ó t¨ng hay gi¶m l­îng vËn ®éng cña mét buæi tËp, ph¶i ®iÒu chØnh khèi l­îng vµ c­êng ®é vËn ®éng. Mét sè ph­¬ng ph¸p ®iÒu chØnh l­îng vËn ®éng th­êng ®­îc ¸p dông lµ: a. §iÒu chØnh sè lÇn, kho¶ng c¸ch, träng l­îng, tèc ®é ThÝ dô: T¨ng hoÆc gi¶m sè lÇn nh¶y xa. T¨ng hoÆc gi¶m kho¶ng c¸ch ch¹y. T¨ng hoÆc gi¶m tèc ®é ch¹y. b. §iÒu chØnh thêi gian T¨ng hoÆc gi¶m tæng thêi gian tËp luyÖn, t¨ng hoÆc gi¶m thêi gian nghØ trong lóc tËp luyÖn. c. Thay ®æi ®é khã ®éng t¸c T¨ng hoÆc gi¶m møc ®é phøc t¹p cña bµi tËp, thay ®æi gãc ®é ®éng t¸c, thay ®æi thø tù luyÖn tËp ®éng t¸c. d. Thay ®æi c­êng ®é, mËt ®é tËp luyÖn T¨ng hoÆc gi¶m thêi gian nghØ gi÷a mçi ®ît tËp ch¹y t¹i chç, nhÊc cao ®ïi. 19
  20. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trong mét buæi tËp cÇn ph©n phèi khèi l­îng vËn ®éng thÝch hîp. PhÇn ®Çu giê tËp khèi l­îng vËn ®éng nhá. L­îng vËn ®éng ®­îc t¨ng dÇn, ®Ønh cao nhÊt lµ l­îng vËn ®éng th­êng vµo 2/3 tiÕt häc (2/3 phÇn c¬ b¶n trong gi¸o ¸n) sau ®ã l­îng vËn ®éng gi¶m dÇn. §Ó ®¸nh gi¸ l­îng vËn ®éng cña bµi tËp nÆng hay nhÑ, gi¸o viªn cÇn quan s¸t, nhËn biÕt c¶m gi¸c, chñ quan cña häc sinh vµ kÕt hîp kiÓm tra cña y tÕ. ThÝ dô: NÕu l­îng vËn ®éng qu¸ nÆng sÏ thÊy häc sinh thë gÊp, to¸t må h«i, mÆt t¸i nhît hoÆc ®á tÝa, ®éng t¸c thiÕu chÝnh x¸c, theo dâi y häc thÊy nhÞp tim qu¸ cao. CÇn chó ý lµ l­îng vËn ®éng t¨ng hay gi¶m cßn phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn thêi tiÕt, khÝ hËu vµ tr¹ng th¸i t©m lý. Trêi l¹nh cã thÓ chÞu ®ùng ®­îc l­îng vËn ®éng cao. Trêi nãng nùc cÇn gi¶m bít l­îng vËn ®éng. Tr¹ng th¸i t©m lý øc chÕ th× l­îng vËn ®éng nhÑ còng cã thÓ thµnh nÆng. Ng­îc l¹i, tr¹ng th¸i t©m lý h­ng phÊn cã thÓ chÞu ®ùng l­îng vËn ®éng cao mét c¸ch dÔ dµng. B. MËt ®é tËp MËt ®é tËp lµ thêi gian sö dông hîp lý trong mét buæi tËp. MËt ®é ®­îc thÓ hiÖn b»ng tû sè gi÷a thêi gian sö dông hîp lý so víi thêi gian c¶ buæi tËp. 1. Ph©n lo¹i mËt ®é tËp Cã hai lo¹i mËt ®é: MËt ®é chung vµ mËt ®é vËn ®éng. a. MËt ®é chung: Lµ tû sè thêi gian sö dông hîp lý cho tËp luyÖn so víi thêi gian cña c¶ buæi tËp. Thêi gian hîp lý ®ã lµ: - Thêi gian lµm c¸c thñ tôc: N¾m sü sè, nªu nhiÖm vô vµ yªu cÇu buæi tËp, kiÓm tra hoc sinh vµ nhËn xÐt buæi tËp. - Thêi gian gi¶ng gi¶i lµm mÉu, ph©n tÝch vµ söa ch÷a kü thuËt sai. - Thêi gian tæ chøc luyÖn tËp nh­: thay ®æi ®éi h×nh, thay ®æi ph­¬ng ph¸p tËp, di chuyÓn vÞ trÝ tËp. C¸c thêi gian cßn l¹i coi nh­ kh«ng hîp lý, thÝ dô gi¶ng gi¶i dµi dßng, d·n ®éi h×nh chËm, lóng tóng, t¸c phong häc sinh kh«ng khÈn tr­¬ng, tæ chøc tËp luyÖn kh«ng khoa häc, häc sinh mÊt nhiÒu thêi gian chê ®îi. NÕu thêi gian buæi tËp lµ 45 phót, thêi gian sö dông hîp lý cho gi¶ng gi¶i vµ luyÖn tËp lµ 32 phót, møc ®é tËp sÏ lµ: (32’ x 100) = 71% 45’ b. MËt ®é vËn ®éng: Lµ tû sè thêi gian thùc tÕ tËp luyÖn so víi thêi gian cña c¶ buæi tËp. ThÝ dô: Thêi gian cña buæi tËp lµ 45 phót nh­ng thùc tÕ häc sinh chØ tËp ®­îc 20 phót cßn l¹i lµ nghe gi¶ng gi¶i, di chuyÓn ®éi h×nh, xem lµm mÉu. MËt ®é vËn ®éng cña buæi tËp lµ: (20’ x 100) = 37% 20
  21. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm 45’ 2. Ph­¬ng ph¸p ®iÒu chØnh mËt ®é tËp MËt ®é tËp cao hay thÊp cã quan hÖ lµm cho l­îng vËn ®éng nÆng hay nhÑ vµ cã ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng d¹y häc. §iÒu chØnh mËt ®é tËp cho phï hîp lµ mét trong nh÷ng tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ tr×nh ®é d¹y häc. Trong gi¶ng d¹y thÓ lùc ph¶i cè g¾ng ®Ó ®¹t ®­îc mËt ®é tËp tèi ®a. Trong thùc tÕ gi¶ng d¹y cã nh÷ng cÇn gi¶m mËt ®é tËp. ThÝ dô: Khi thêi tiÕt thay ®æi hoÆc khi ph¸t hiÖn thÊy sè ®«ng häc sinh mÖt mái còng cÇn gi¶m mËt ®é vËn ®éng. a. §iÒu chØnh mËt ®é tËp trong tõng giai ®o¹n h×nh thµnh kü x¶o: - Giai ®o¹n 1: lµ giai ®o¹n b¾t ®Çu häc kü thuËt míi, thêi gian cña c¸c buæi tËp dµnh cho gi¸o viªn gi¶ng gi¶i, ph©n tÝch vµ uèn n¾n, söa ch÷a ®éng t¸c sai nhiÒu. V× vËy mËt ®é trong giai ®o¹n nµy thÊp, nh­ng mËt ®é chung ph¶i cao. - Giai ®o¹n 2: lµ giai ®o¹n tËp luyÖn. ë giai ®o¹n nµy qua qu¸ tr×nh ®­îc tËp ®i tËp l¹i nhiÒu lÇn, nh÷ng ®éng t¸c sai dÇn dÇn bÞ lo¹i trõ, tr×nh ®é kü thuËt dÇn dÇn ®­îc n©ng lªn. CÇn ®iÒu chØnh mËt ®é vËn ®éng ngµy cµng n©ng cao cho phï hîp víi yªu cÇu cña giai ®o¹n nµy. - Giai ®o¹n 3: lµ giai ®o¹n thôc luyÖn. §©y lµ giai ®o¹n luyÖn tËp ®Ó kü thuËt ®¹t tíi møc chuÈn x¸c, hoµn thiÖn. V× vËy giai ®o¹n nµy cÇn ph¶i n©ng mËt ®é vËn ®éng tíi møc tèi ®a. b. §iÒu chØnh mËt ®é tËp trong mét buæi tËp: MËt ®é tËp cña buæi tËp ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm cña tõng m«n häc, víi yªu cÇu cña buæi tËp, phï hîp víi tr×nh ®é thÓ lùc vµ t×nh tr¹ng søc khoÎ, thêi tiÕt, khÝ hËu, ®iÒu kiÖn s©n b·i, dông cô hiÖn cã cña nhµ tr­êng. §Ó thùc hiÖn ®­îc mËt ®é cao trong buæi tËp cÇn ph¶i: - Thùc hiÖn tèt thø tù c¸c b­íc chuÈn bÞ cho buæi tËp nhÊt lµ ®Ò c­¬ng bµi gi¶ng, gi¸o ¸n ph¶i ®­îc chuÈn bÞ kü, tØ mØ, hîp lý. - Gi¶ng gi¶i hoÆc gi¶i thÝch ng¾n gän, ®Çy ®ñ, râ rµng, nªu ®óng träng t©m, mÊu chèt kü thuËt. - Tæ chøc tËp luyÖn chÆt chÏ, khoa häc, lùa chän ®éi h×nh tËp thÝch hîp. - TËn dông ®­îc dông cô, s©n b·i, gi¶m thêi gian chê ®îi gi÷a c¸c lÇn tËp. - X©y dùng t¸c phong luyÖn tËp nghiªm tóc, khÈn tr­¬ng cho líp häc. V. §Ò phßng chÊn th­¬ng vµ b¶o hiÓm gióp ®ì 1. §Ò phßng chÊn th­¬ng Néi dung cña tæ chøc vµ ph­¬ng ph¸p huÊn luyÖn thÓ lùc bao gåm c¶ biÖn ph¸p phßng ngõa chÊn th­¬ng vµ ph­¬ng ph¸p b¶o hiÓm gióp ®ì. a. Nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu th­êng x¶y ra dÉn ®Õn chÊn th­¬ng trong tËp luyÖn thÓ lùc lµ: - C«ng t¸c chuÈn bÞ vµ kiÓm tra kh«ng chu ®¸o, chÆt chÏ. - Vi ph¹m nguyªn t¾c gi¶ng d¹y 21
  22. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm ThÝ dô: L­îng vËn ®éng v­ît qua kh¶ n¨ng cña häc sinh g©y nªn mÖt mái qu¸ søc. Gi¶ng d¹y kh«ng theo tr×nh tù, khëi ®éng ch­a ®ñ møc, tËp ®éng t¸c khã kh«ng qua tËp bæ trî. - hoc sinh kû luËt kÐm, kh«ng chÊp hµnh nghiªm tóc nh÷ng quy ®Þnh trong tËp luyÖn. - Kh«ng tæ chøc b¶o hiÓm chÆt chÏ vµ chu ®¸o. - Tæ chøc tËp luyÖn kh«ng hîp lý. ThÝ dô: B·i tËp nh¶y cao sau cÇu m«n bãng ®¸. Trong lóc tËp nh¶y cao vÉn cßn líp kh¸c ®¸ bãng. b. §Ò phßng chÊn th­¬ng cÇn chó ý: - KiÓm tra chu ®¸o s©n b·i, dông cô, trang phôc tr­íc khi gi¶ng d¹y. - §Þnh l­îng vËn ®éng vµ mËt ®é tËp phï hîp víi tr×nh ®é cña häc sinh. Víi ®èi t­îng c¸ biÖt ( häc sinh kÐm hoÆc yÕu) cÇn cã yªu cÇu vµ ph­¬ng ph¸p thÝch hîp. Linh ho¹t ®iÒu chØnh l­îng vËn ®éng vµ mËt ®é tËp phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ (khi thÊy häc sinh qu¸ mÖt mái, thêi tiÕt thay ®æi ®ét ngét). - Tæ chøc tËp luyÖn hîp lý, chÆt chÏ duy tr× kû luËt nghiªm tóc. - Tæ chøc b¶o hiÓm, gióp ®ì chu ®¸o. 2. B¶o hiÓm vµ gióp ®ì §©y lµ mét kh©u quan träng trong tæ chøc vµ ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y thÓ lùc v× nã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn kÕt qu¶ gi¶ng d¹y. a. Yªu cÇu ng­êi b¶o hiÓm ph¶i: - N¾m ®­îc tÝnh chÊt ®éng t¸c, tr×nh tù ®éng t¸c. - BiÕt dù kiÕn nh÷ng tr­êng hîp lóc nµo cã thÓ x¶y ra tai n¹n. - BiÕt c¸ch b¶o hiÓm cña tõng tr­êng hîp, lu«n tËp trung theo dâi, s½n sµng gióp ®ì khi cÇn thiÕt. - BiÕt c¸ch chän vÞ trÝ vµ di chuyÓn vÞ trÝ b¶o hiÓm thÝch hîp song viÖc b¶o hiÓm kh«ng lµm trë ng¹i cho häc sinh. b. Khi gióp ®ì cÇn chó ý: - Gióp ®ì ®óng lóc. - Gióp ®óng lùc cÇn hç trî. - Kh«ng ®Ó häc sinh û l¹i vµo sù gióp ®ì. B¶o hiÓm lµ nhiÖm vô th­êng xuyªn, cßn gióp ®ì chØ lµ t¹m thêi. Lóc míi tËp cÇn ph¶i gióp ®ì nhiÒu, viÖc gióp ®ì phô thuéc vµo m«n tËp. Sau khi häc sinh ®· n¾m ®­îc yÕu lÜnh th× chØ cÇn gióp ®ì nh÷ng häc sinh kh«ng thÓ tù lùc. Khi ®éng t¸c ®· thµnh th¹o sÏ kh«ng cÇn sù gióp ®ì n÷a, song vÉn ph¶i tæ chøc b¶o hiÓm chu ®¸o. D. kÕt qu¶ thùc hiÖn gi¶ng d¹y n¨m häc 2011 - 2012 B¶ng tæng kÕt n¨m häc 2011 - 2012 1. Khèi líp 10 T M«n häc Häc kú I Häc kú II C¶ 22
  23. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm T Thµnh XÕp Thµnh tÝch XÕp n¨m §iÓm §iÓm tÝch chung lo¹i chung lo¹i 1 Ch¹y ng¾n 100m 14’’ 7.1 Kh¸ 13.40’’ 7.3 Kh¸ Kh¸ 2 Nh¶y xa 3,5m 7.0 Kh¸ 4,0m 8.1 Giái Giái 3 Nh¶y cao 1,2m 7.3 Kh¸ 1,35m 8.0 Giái Giái 4 Ch¹y 1000m 4,0’ 7.2 Kh¸ 3,40’ 8.2 Giái Giái 2. Khèi líp 11 Häc kú I Häc kú II C¶ TT M«n häc Thµnh XÕp Thµnh XÕp §iÓm §iÓm n¨m tÝch chung lo¹i tÝch chung lo¹i 1 Ch¹y ng¾n 100m 13,40’’ 7.0 Kh¸ 13,35’’ 7.0 Kh¸ Kh¸ 2 BËt xa t¹i chç 2,15m 7.4 Kh¸ 2,30m 8.4 Giái Giái 3 Ch¹y bÒn 3000m 13’ 7.3 Kh¸ 12,25’ 8.2 Giái Giái 4 §Èy t¹ 6,5m 7.3 Kh¸ 7,0m 8.0 Giái Giái E. KÕt qu¶ so s¸nh n¨m häc 2010 - 2011 vµ 2011 - 2012 1. Khèi líp 10 STT M«n häc N¨m häc 2010 - 2011 N¨m häc 2011 - 2012 1 Ch¹y ng¾n100m §¹t Kh¸ 2 Nh¶y xa Kh¸ Giái 3 Nh¶y cao Kh¸ Giái 4 Ch¹y 1000m Kh¸ Giái 2. Khèi líp 11 STT M«n häc N¨m häc 2010 - 2011 N¨m häc 2011 - 2012 1 Ch¹y ng¾n 100m Kh¸ Kh¸ 2 BËt xa t¹i chç Kh¸ Giái 3 Ch¹y bÒn 3000m Kh¸ Giái 4 §Èy t¹ Kh¸ Giái * KÕt qu¶ so s¸nh: 23
  24. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - Thµnh tÝch tæng kÕt n¨m häc 2011 - 2012 cao h¬n thµnh tÝch tæng kÕt n¨m häc 2010 - 2011. - Gi¸o viªn gi¶ng d¹y ®­îc n©ng cao vÒ n¨ng lùc s­ ph¹m, chuyªn m«n gi¶ng d¹y vÒ m«n Gi¸o dôc thÓ chÊt trong Nhµ tr­êng. - Häc sinh h¨ng say luyÖn tËp thÓ lùc gãp phÇn vµo ho¹t ®éng phong trµo TDTT cña toµn tr­êng s«i næi vµ réng kh¾p. - KÕt qu¶ nhµ tr­êng tæ chøc ®­îc c¸c ®oµn ThÓ thao ®i thi ®Êu t¹i c¸c gi¶i cÊp HuyÖn-Thµnh phè ®· mang vÒ cho Nhµ tr­êng nhiÒu huy ch­¬ng vµ thµnh tÝch tËp thÓ, ®ã lµ niÒm vinh dù tù hµo cña c¸c vËn ®éng viªn gi¸o viªn nhµ tr­êng. IV. thµnh tÝch nhµ tr­êng ®· ®¹t ®­îc trong n¨m häc 2010 - 2011 vµ n¨m häc 2011 - 2012 * N¨m 2010 - 2011 nhµ tr­êng ®¹t ®­îc lµ ®¬n vÞ tiªn tiÕn xuÊt s¾c + Gi¶i ®iÒn kinh thµnh phè n¨m 2010 - 2011 Ghi TT Hä vµ tªn Líp M«n thi ®Êu Thµnh tÝch chó Cù ly 1500m 1 NguyÔn ThÞ HuyÒn 12A7 2 huy ch­¬ng vµng vµ 3000m 2 Hoµng V¨n Hïng 11A5 Vâ Karatedo 1 huy ch­¬ng vµng 3 NguyÔn ThÞ Thu Ph­¬ng 11A8 Vâ Karatedo 1 huy ch­¬ng ®ång 4 NguyÔn Thanh Th¶o 12A3 §Èy t¹ 1 huy ch­¬ng ®ång * N¨m 2011-2012 nhµ tr­êng ®¹t ®­îc gi¶i 3 toµn ®oµn 1. Héi khoÎ phï ®æng Thµnh phè STT Hä vµ tªn Líp M«n thi ®Êu Thµnh tÝch Ghi chó 1 Hoµng V¨n Hïng 12A5 Karatedo 1 huy ch­¬ng vµng 2 NguyÔn V¨n Phó 12A7 §Èy t¹ 1 huy ch­¬ng vµng 3 NguyÔn ThÞ H»ng 12A3 Nh¶y xa 1 huy ch­¬ng ®ång 4 NguyÔn Duy Qu©n 12A9 Karatedo 1 huy ch­¬ng ®ång 5 NguyÔn ThÞ Th¶o 11A3 Karatedo 1 huy ch­¬ng ®ång 2. Héi khoÎ phï ®æng cÊp HuyÖn 24
  25. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm STT Hä vµ tªn Líp M«n thi ®Êu Thµnh tÝch Ghi chó 1 NguyÔn V¨n §«ng 12A4 Ch¹y 5000m Gi¶i nhÊt 2 Lª Chung Dòng 11A2 Ch¹y 1500m Gi¶i nhÊt 3 NguyÔn ThÞ H»ng 12A3 Nh¶y xa n÷ Gi¶i nhÊt 4 NguyÔn V¨n Phó 12A7 §Èy t¹ Gi¶i nhÊt 5 T¹ ThÞ NghÜa 12A1 Ch¹y 3000m Gi¶i nh× 6 Lª Quèc Anh 11A2 Ch¹y 800m Gi¶i nh× 7 Lª Ph­¬ng Nam 11A1 Nh¶y xa Gi¶i nh× 8 T¹ ThÞ NghÜa 12A7 Ch¹y 1500m Gi¶i nh× 9 NguyÔn ThÞ Thuû 12A7 Ch¹y 3500m Gi¶i ba 10 NguyÔn ThÞ Nhung 12A8 Ch¹y 3000m Gi¶i ba V. KÕt luËn vµ ý kiÕn 1. KÕt luËn ThÓ lùc lµ yÕu tè quan träng ®Ó n©ng cao søc khoÎ cho häc sinh, gi¶ng d¹y thÓ lùc lµ mét qu¸ tr×nh, t¸c ®éng ®Õn søc khoÎ vµ t©m lý cña con ng­êi. V× vËy ph¶i tu©n thñ theo c¸c quy luËt vÒ sinh lý, c¸c nguyªn t¾c gi¸o dôc, c¸c nguyªn t¾c tæ chøc vµ ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y, ®ång thêi ph¶i phï hîp víi tõng løa tuæi cña häc sinh trong tr­êng PTTH. T¹o cho c¸c em cã 1 søc khoÎ tèt ®Ó häc tËp, gãp phÇn ®µo t¹o cho thÕ hÖ trÎ nh÷ng ng­êi cã Ých trong x· héi vµ nh÷ng chñ nh©n t­¬ng lai sau nµy cho gia ®×nh, x· héi vµ ®Êt n­íc. 2. KiÕn nghÞ - Th­êng xuyªn tæ chøc vµ ph¸t ®éng c¸c phong trµo TDTT trong toµn tr­êng t¹o khÝ thÕ s«i næi, phong trµo rÌn luyÖn thÓ lùc trong toµn tr­êng. - Chän nh©n tµi, ®Çu t­ vµ h­ëng øng c¸c phong trµo TDTT do HuyÖn vµ Thµnh phè tæ chøc. - Nhµ tr­êng cÇn ®Çu t­ trang thiÕt bÞ ®Ó c¸c em tËp luyÖn th­êng xuyªn. - Th­êng xuyªn tu söa s©n, b·i tËp, nhµ thi ®Êu theo ®óng quy ®Þnh ®Ó viÖc tËp luyÖn ®­îc thuËn lîi. 25
  26. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - BiÓu d­¬ng khen th­ëng kÞp thêi nh÷ng c¸ nh©n tËp thÓ cã thµnh tÝch trong phong trµo TDTT. V. Tµi liÖu tham kh¶o 1. S¸ch lý luËn vµ ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc thÓ chÊt tr­êng §H SPTDTTTW1 2. Gi¸o dôc thÓ chÊt Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc 1998 3. Ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc thÓ chÊt Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc 1995 4. Gi¸o tr×nh ®iÒn kinh Bé m«n §iÒn kinh Tr­êng §H SPTW1 5. TuyÓn tËp nghiªn cøu khoa häc søc khoÎ thÓ chÊt trong nhµ tr­êng c¸c cÊp Nhµ xuÊt b¶n TDTT Hµ Néi 1993 Cuèi cïng t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n! XÁC NHẬN CỦA Hà Nội, ngày 2 tháng 05 năm 2012 THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác. Tác giả NguyÔn ThÞ Ph­¬ng 26
  27. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm ý kiÕn nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ xÕp lo¹i cña Héi ®ång khoa häc c¬ së Chñ tÞch Héi ®ång (Ký tªn, ®ãng dÊu) ý kiÕn nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ xÕp lo¹i cña Héi ®ång khoa häc NGÀNH 27
  28. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Chñ tÞch Héi ®ång (Ký tªn, ®ãng dÊu) 28