Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp dạy từ vựng tiếng Anh cho học sinh lớp 2

Nội dung tóm tắt: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp dạy từ vựng tiếng Anh cho học sinh lớp 2

1. Đề tài: Một số biện pháp dạy từ vựng tiếng Anh cho học sinh lớp 2. Phần 1. Thực trạng đề tài Năm học 2020 - 2021 tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công phụ trách dạy môn tiếng Anh các khối, trong đó có khối lớp 2. Lớp 2 trường tôi học chương trình tiếng Anh hai tiết trên tuần. Trong từng đơn vị bài học, hầu như bài nào cũng có từ mới trong bài học và kể cả bài tập. Vì thế, các em rất mau quên và dễ dàng nhầm lẫn giữa từ này với từ khác. Qua nhiều năm giảng dạy tiếng Anh lớp 2, tôi nhận thấy rằng học sinh lớp 2 với bản chất hồn nhiên, vẫn còn mê chơi, chưa nhận biết được tầm quan trọng của việc học tiếng Anh, bên cạnh một số em học hành nghiêm túc, vẫn còn nhiều em ý thức học môn tiếng Anh chưa cao, phần lớn các em không thích học phần từ vựng mà thường có thói quen học vẹt, không nhớ nghĩa của từ, Vì vậy, các em nhanh quên từ, tỉ lệ học sinh có thể phát âm đúng từ và nhớ từ vựng ngay tại lớp rất ít, số học sinh nghe và viết đúng từ không cao. Kết quả khảo sát chất lượng đầu năm học 2020 - 2021 môn tiếng Anh của khối 2 như sau: Tổng số Kĩ năng Mức đạt được của học sinh học sinh Hoàn thành tốt Hoàn thành Chưa hoàn thành Số lượng Tỉ lệ % Số lượng Tỉ lệ % Số lượng Tỉ lệ % 75 Nghe 30 40 40 53,3 5 6,7 Nói 31 41,3 38 50,7 6 8 Đọc 32 42,7 37 49,3 6 8 Viết 29 38,7 39 52 7 9,3 Chính vì vậy để nâng cao hiệu quả trong việc học từ vựng của học sinh, đặc biệt cho học sinh lớp 2, giúp các em có thể tích lũy vốn từ vựng và vận dụng vào các kĩ năng nghe, nói, đọc, viết tốt hơn. Đây là lý do tôi chọn đề tài sáng kiến kinh nghiệm: “Một số biện pháp dạy từ vựng tiếng Anh cho học sinh lớp 2”. Phần 2. Nội dung cần giải quyết 1
2. Đề tài: Một số biện pháp dạy từ vựng tiếng Anh cho học sinh lớp 2. Để học sinh lớp 2 học tốt từ vựng tiếng Anh, tôi áp dụng các phương pháp sau: 1/ Biết được khả năng đọc, viết và nhớ từ vựng của học sinh. 2/ Các bước tiến hành giới thiệu từ mới. 3/ Các thủ thuật trong phần giới thiệu từ vựng. 4/ Vận dụng linh hoạt một số phương pháp giúp học sinh củng cố và ghi nhớ từ vựng. Phần 3. Biện pháp giải quyết 1/ Biết được khả năng đọc, viết và nhớ từ vựng của học sinh. Tháng đầu tiên tiếp nhận lớp để giảng dạy tôi tăng cường liên hệ với giáo viên chủ nhiệm để nắm quá trình học tập của học sinh. Đồng thời, tôi sẽ tiến hành theo dõi về khả năng đọc, viết và nhớ từ vựng của học sinh qua các hoạt động dạy, học và chơi trò chơi. Để kiểm tra cách đọc, tôi sẽ gọi lần lượt từng học sinh đọc từ mới cũng như thực hành mẫu câu để tìm ra học sinh đọc chưa chuẩn, từ đó cho học sinh luyện đọc từ nhiều hơn để sửa lỗi cho các em. Bên cạnh đó, để kiểm tra khả năng viết của học sinh, tôi cho học sinh viết từ vào bảng con vào đầu giờ học và cho học sinh nhắc lại cách đọc bằng tiếng Anh và nghĩa bằng tiếng Việt. Ngoài ra, để biết được khả năng nhớ từ của học sinh, tôi linh động đưa các bài tập kiểm tra từ vựng cho học sinh như sắp xếp chữ cái thành từ, điền chữ cái vào từ sao cho đúng, hoặc có thể cho học sinh nối từ tiếng Anh với tranh sao cho phù hợp. Sau khi nắm rõ từng đối tượng học sinh, tôi đặc biệt chú ý đến đối tượng học sinh đọc chưa chuẩn, chưa lưu loát, chưa viết được từ. Từ đó, tôi hướng dẫn giúp đỡ kịp thời như sửa lỗi ngữ âm, rèn cho các em luôn có ý thức đọc đúng, chuẩn. Sau khi học xong từ vựng thì các em có thể đọc, viết được và biết vận dụng từ vào trong mẫu câu. 2
3. Đề tài: Một số biện pháp dạy từ vựng tiếng Anh cho học sinh lớp 2. Học sinh làm bài tập nối tranh với từ. 2/ Các bước tiến hành giới thiệu từ mới. - Điều quan trọng trong việc giới thiệu từ mới là phải thực hiện theo trình tự: nghe, nói, đọc, viết. Quan trọng nhất là nghe, bắt chước phát âm rồi mới tới những hoạt động khác. + Bước 1: “Nghe”: Cho học sinh nghe từ mới bằng cách mở phần mềm. * Lần 1: Giáo viên cho học sinh nghe toàn bộ câu, chưa nhấn mạnh từ mới. Ví dụ: I am a blue bird. I have got two wings. I can fly high. I can fly low. * Lần 2: Giáo viên cho học sinh nghe lại bài lần hai và bấm vào từ cần dạy để học sinh tập trung vào từ mới trong câu. Ví dụ: I am a blue bird. I have got two wings. I can fly high. I can fly low. 3
4. Đề tài: Một số biện pháp dạy từ vựng tiếng Anh cho học sinh lớp 2. * Lần 3: Giáo viên cho học sinh nghe lại từng câu riêng lẻ và tiếp tục nhấn mạnh ở những từ mới để học sinh nhận biết rõ hơn. Ví dụ: I am a blue bird. I have got two wings. I can fly high. I can fly low. + Bước 2: “Nói”: Sau khi cho học sinh nghe, tôi sẽ giới thiệu ngữ cảnh để học sinh có thể ghi nhớ sâu hơn nội dung bài học. Tôi đưa ra các câu hỏi gợi mở để dẫn dắt học sinh trả lời, sau đó giới thiệu bài. Việc này giúp học sinh quen với các câu hỏi và trả lời một cách tự nhiên, dần dần các em sẽ ghi nhớ được các từ vựng có trong bài học. Ví dụ: I am a blue bird. I have got two wings. I can fly high. I can fly low. Tôi sẽ đưa ra một số câu hỏi để khai thác nội dung bài như: “What colour is the bird? What has the bird got? Who can fly high? Who can fly low?” Từ đó học sinh luyện được cách trả lời câu hỏi. + Bước 3: “Đọc”: Cho học sinh đọc đồng thanh cả lớp, nhóm, cá nhân và chú ý sửa lỗi cho học sinh ở những từ khó. Ở bước này giáo viên có thể áp dụng phương pháp đọc phản xạ lan truyền, hoặc phương pháp luyện ngược dòng. Đối với phương pháp“đọc phản xạ lan truyền (đọc nối tiếp)”: Phương pháp này giúp học sinh vừa có thể theo dõi bạn và tập trung vào bài học hơn, tránh trường hợp làm ồn trong lớp học. 4
5. Đề tài: Một số biện pháp dạy từ vựng tiếng Anh cho học sinh lớp 2. Ví dụ: Học sinh A Học sinh B I am a blue bird. I have got two wings. Học sinh C Học sinh D I can fly high. I can fly low. Đối với phương pháp “luyện ngược dòng”: Để thực hiện phương pháp này tôi chia nhỏ câu ra cho học sinh đọc theo trình tự từ, sau đó là cụm từ và cuối cùng là câu. Ví dụ: câu “I am a blue bird.” Lần 1: I am a blue bird. (chỉ vào từ “bird”) học sinh đọc “bird” Lần 2: I am a blue bird. (chỉ vào cụm từ “blue bird”) học sinh đọc “blue bird” Lần 3: I am a blue bird. (chỉ vào cụm từ “a blue bird”) học sinh đọc “a blue bird” Lần 4: I am a blue bird. (chỉ vào cụm từ “am a blue bird”) học sinh đọc “am a blue bird” Lần 5: I am a blue bird. (chỉ vào câu “I am a blue bird.”) học sinh đọc “I am a blue bird.” Phương pháp này còn giúp học sinh nắm vững như thế nào là một từ, cụm từ và câu vì học sinh có thể đọc lại nhiều lần và ghi nhớ từ lâu hơn. + Bước 4: “Viết”: Sau khi đọc từ rồi mới yêu cầu học sinh viết từ vào vở. Ví dụ: Viết vocabulary (từ vựng) lên bảng - bird - two wings - fly high - fly low 5
6. Đề tài: Một số biện pháp dạy từ vựng tiếng Anh cho học sinh lớp 2. 3/ Các thủ thuật trong phần giới thiệu từ vựng. Giáo viên có thể dùng một số thủ thuật gợi mở giới thiệu từ mới như: a/ Picture (Tranh ảnh): Giới thiệu từ thông qua tranh ảnh là cách thông dụng nhất mà giáo viên thường sử dụng trong quá trình giảng dạy vì hiện nay các hình ảnh được khai thác từ Internet hay thẻ từ rất phong phú và dễ sử dụng. Ví dụ: - Giáo viên cho học sinh xem tranh và đặt câu hỏi như sau: Teacher asks: What’s this? Students answer: crown - Sau đó cung cấp từ tiếng Anh “crown”. Bật băng đĩa từ “crown” cho học sinh nghe và lặp lại. Học sinh đang đọc từ qua tranh ảnh. b/ Realia (Vật thật): 6
7. Đề tài: Một số biện pháp dạy từ vựng tiếng Anh cho học sinh lớp 2. - Dùng vật thật bao giờ cũng gây hứng thú hơn cho học sinh, bởi vì là những đồ vật rất gần gũi và dễ đoán nghĩa đối với các em. Ví dụ: Khi dạy “Letter Pp” giáo viên cầm cây bút chì và hỏi “What’s this?” Học sinh sẽ trả lời được ngay đó là “pencil (bút chì)”. - Trong dạy môn tiếng Anh, tôi nhận thấy sử dụng đồ dùng trực quan là đơn giản và phù hợp với trình độ của học sinh tiểu học bởi đồ dùng trực quan giúp tiết học sôi nổi, học sinh hứng thú đặc biệt nó gần gũi, kích thích trí tưởng tượng và tư duy của các em, giúp các em khắc sâu và nhớ từ vựng lâu hơn. Giáo viên đang giới thiệu cây bút chì. c/ Mime (Điệu bộ): Trong dạy học, bản thân tôi thường xuyên sử dụng thủ thuật này để dạy từ vựng, đặc biệt là các từ liên quan đến hoạt động và thấy rất hiệu quả. Mỗi lần quan sát giáo viên làm cử chỉ, điệu bộ, học sinh tỏ ra rất thích thú, một cảm giác rất thoải mái, các em rất mạnh dạn đoán từ mà không áp lực vì trả lời sai. 7
8. Đề tài: Một số biện pháp dạy từ vựng tiếng Anh cho học sinh lớp 2. Ví dụ: Khi dạy từ “sing” giáo viên sẽ thực hiện một vài cử chỉ, điệu bộ minh họa và hỏi: “What am I doing?” Các em quan sát và nêu từ chỉ hành động tương ứng. Giáo viên đang làm hành động hát. d/ Phương pháp dạy từ vựng bằng TPR: TPR là một loại hình phối hợp giữa ngôn ngữ và vận động thể chất, tập trung vào người học. Với phương pháp này, người học cần vận động cơ thể để phản ứng và tương tác với những hiệu lệnh bằng lời nói của giáo viên. Giáo viên vừa đọc từ vừa diễn tả bằng hành động, các em nói và làm theo. Ví dụ: + jump: nhảy cao (thực hiện nhảy cao và cùng lúc đọc từ) + walk: đi bộ (thực hiện đi bộ và cùng lúc đọc từ) + run: chạy (thực hiện chạy và cùng lúc đọc từ) Có rất nhiều từ và cụm từ chúng ta có thể dạy và học thông qua hình thức TPR giúp các tiết học tiếng Anh trở nên sôi nổi, học sinh được vận động không cảm thấy bị nhàm chán. 8
9. Đề tài: Một số biện pháp dạy từ vựng tiếng Anh cho học sinh lớp 2. 4/ Vận dụng linh hoạt một số phương pháp giúp học sinh củng cố và ghi nhớ từ vựng. 4.1/ Sử dụng trò chơi. a/ Pass the ball (Chuyền bóng): Đối với trò chơi này giúp học sinh rèn kĩ năng nói và kích thích tính tự giác của mình. Cách chơi: Học sinh ngồi hoặc đứng theo vị trí của lớp học. Giáo viên sẽ bật một bài nhạc và học sinh bắt đầu chuyền bóng theo hàng. Khi nhạc dừng lại em nào đang cầm quả bóng thì phải nói một từ trong chủ đề giáo viên yêu cầu. Ví dụ: Khi dạy Revision (ôn tập) tôi tổ chức trò chơi pass the ball với chủ đề là “animal (con vật)”. Học sinh vừa nghe nhạc vừa chuyền bóng. Khi đoạn nhạc dừng, quả bóng đến tay ai thì người đó nói một từ về con vật. Tôi cho chơi đến khi học sinh nói được hết các từ hoặc kiểm tra được nhiều em. Học sinh đang chơi trò chơi “pass the ball”. b/ Colors (Tô màu): - Giáo viên có thể in các bức tranh minh họa từ vựng, giúp các em đọc và ghi nhớ từ. Giáo viên đọc yêu cầu học sinh lắng nghe và tô màu hoặc các em tô màu 9
10. Đề tài: Một số biện pháp dạy từ vựng tiếng Anh cho học sinh lớp 2. bức tranh theo sở thích. Việc này tạo hứng thú và nhớ từ vựng lâu hơn khi học sinh học tiếng Anh. - Hoạt động này có thể thực hiện theo cá nhân, cặp hoặc nhóm. - Sau khi hoàn thành bức tranh, giáo viên kiểm tra lại tranh một số học sinh để xem mức độ nghe và hiểu của các em như thế nào. Ví dụ: c/ What’s missing?(Cái gì đang thiếu?) Hoạt động này giúp học sinh ghi nhớ từ làm tăng tính tò mò của học sinh. Giáo viên đính 4 tranh lên bảng yêu cầu học sinh cố gắng nhớ từ của tranh. Sau đó giáo viên yêu cầu học sinh nhắm mắt lại và lấy ra bớt một tranh. Học sinh mở mắt ra và đoán bức tranh đã mất là gì? Tiếp tục trò chơi với các tranh khác nhau. Ví dụ: 10
11. Đề tài: Một số biện pháp dạy từ vựng tiếng Anh cho học sinh lớp 2. 4.2/ Sử dụng bài hát tiếng Anh. Bên cạnh sử dụng trò chơi thì sử dụng các bài hát tiếng Anh cũng giúp học sinh củng cố và nhớ nhanh các từ mới, mẫu câu, ngữ điệu rất có hiệu quả. Khi học sinh được nghe, hát và làm các cử chỉ, hành động động sẽ cảm thấy thoải mái, không áp lực và đặc biệt rất hứng thú, phù hợp với tâm lí của học sinh. Như chúng ta đã biết bất kì học sinh nào cũng thích các bài hát, các đoạn phim bằng tiếng Anh. Công nghệ thông tin ngày càng tiến bộ và các trang web về ca nhạc hay kể chuyện về tiếng Anh dành cho thiếu nhi rất nhiều và phong phú. Do đó, giáo viên phải luôn tìm các bài hát hay và câu chuyện thú vị thích hợp với độ tuổi và khả năng nhận thức của các em. Khả năng nhận biết và khám phá của các em là cực kỳ lớn. Để kích thích sự lôi cuốn, hưng phấn của trẻ giáo viên nên kết hợp giữa học và chơi, tạo cho các em môi trường học tiếng Anh thoải mái nhất. Sau đây là một số bài hát và video mà tôi đã áp dụng trong các tiết dạy như là: Hello – Goodbye songs, Number songs, The finger family, Baby shark Còn nhiều bài hát, video và câu chuyện mà tôi đã áp dụng trong quá trình giảng dạy. Chúng ta có thể tìm trên trang web: www.youtube.com Ví dụ: Qua bài hát Hello – Goodbye Songs học sinh sẽ thuộc được một số lời chào nhau khi gặp mặt và khi tạm biệt. Ngoài ra, giáo viên có thể tạo nhịp chant (đọc và vỗ tay nhịp điệu) trong phần Learn To Read, ở biện pháp này được áp dụng sau khi học sinh đọc tốt đoạn văn, ta cho học sinh đọc và vỗ tay nhịp điệu (vỗ tay rơi vào những từ mới). Biện pháp này 11
12. Đề tài: Một số biện pháp dạy từ vựng tiếng Anh cho học sinh lớp 2. giúp học sinh luyện đọc câu, cách phát âm từ mới và còn giúp các em dễ khắc sâu nghĩa của từ hơn. Ví dụ: Dạy phần Learn to read (học đọc) bài Letter Dd trang 15 SGK. I am a duck. I am a yellow duck. I am fat and noisy. Để dạy bài đọc này tôi cho học sinh nghe phần mềm vài lần sau đó cho học sinh đọc một hay hai lần, giáo viên chant mẫu kết hợp với sử dụng ngôn ngữ hình thể cho học sinh quan sát. Ngoài việc đọc và vỗ tay cho nhịp rơi vào những từ in đậm, giáo viên có thể hướng dẫn học sinh làm các hành động như để diễn tả từ “duck” có thể khuyến khích học sinh giả tiếng kêu của con vịt như “cạp”, “cạp”, để diễn tả từ “I” có thể đặt bàn tay vào trước ngực của mình để nhấn mạnh người được nhắc đến là bản thân các em học sinh. Tiếp theo cho học sinh chant nhóm và cặp đôi, giáo viên quan sát và nhận xét. Phần 4. Kết quả Qua quá trình thực hiện vận dụng các phương pháp trên khi dạy từ vựng cho học sinh lớp 2, thì chất lượng học từ vựng bộ môn tiếng Anh của các em trong các lớp tôi giảng dạy có nhiều chuyển biến tích cực. Tiết học ngày càng sinh động hơn, các em tự tin, mạnh dạn khi nói, khi giao tiếp bằng tiếng Anh. Các em phát âm chuẩn, chính xác hơn, biết vận dụng vốn từ vựng vào trong câu. Phần lớn các em học sinh đã chú tâm và đầu tư cho môn tiếng Anh, chuẩn bị bài trước khi đến lớp. Trong các giờ học, đa số các em đã tích cực, mạnh dạn phát biểu để tìm hiểu bài. Ngoài ra, các em đã tự tin tham gia các trò chơi và các hoạt động do giáo viên tổ chức. Kết quả khảo sát chất lượng đến cuối năm môn tiếng Anh của khối 2 như sau: 12
13. Đề tài: Một số biện pháp dạy từ vựng tiếng Anh cho học sinh lớp 2. Tổng số Kĩ năng Mức đạt được của học sinh học sinh Hoàn thành tốt Hoàn thành Chưa hoàn thành Số lượng Tỉ lệ % Số lượng Tỉ lệ % Số lượng Tỉ lệ % 75 Nghe 39 52 36 48 0 0 Nói 38 50,7 37 49,3 0 0 Đọc 41 54,7 34 45,3 0 0 Viết 33 44 42 56 0 0 Qua kết quả khảo sát trên, tỉ lệ học sinh hoàn thành tốt và hoàn thành ở các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết đã có sự chuyển biến rõ rệt. Những học sinh chưa hoàn thành đã có tiến bộ nhiều. Chất lượng học tập môn tiếng Anh của các em ngày được nâng cao. Phần 5. Kết luận 1/ Tóm lược giải pháp: - Việc dạy từ vựng có hiệu quả tốt nhất, học sinh tiếp thu bài tốt và có hứng thú trong việc học, giáo viên phải xác định được mục tiêu của từng bài dạy, lựa chọn những từ mới cần thiết để dạy trong bài. Sau khi học xong từ vựng thì các em có thể ghi nhớ từ lâu hơn, không những ở trên lớp mà còn giúp các em nhớ từ khi ở nhà. Ngoài ra, học sinh biết sử dụng được từ trong các tình huống giao tiếp cơ bản và vận dụng vào các kĩ năng nghe, nói, đọc, viết hiệu quả. Bên cạnh đó, chúng ta nên nhận biết rằng không chỉ giới thiệu từ mới mà còn phải thực hiện các bước kiểm tra và củng cố lại từ bằng trò chơi hay qua bài hát. Qua đó làm cho giờ học tiếng Anh trở nên vui vẻ, sôi nổi và đạt hiệu quả cao. Tôi nhận thấy chất lượng của tiết dạy ngày càng được tăng lên rõ rệt. - Ngoài ra, tôi cần phải kết hợp vận dụng các phương pháp dạy học để phát huy tính chủ động, tự giác học tập của học sinh. Điều quan trọng nhất là phải tạo cho 13
14. Đề tài: Một số biện pháp dạy từ vựng tiếng Anh cho học sinh lớp 2. học sinh sự say mê, hứng thú học tập chứ không phải học để đối phó. Vì vậy, giáo viên phải có sự kiên trì trong giảng dạy, đồng thời cần phải tìm tòi, học hỏi, nghiên cứu tài liệu, suy nghĩ các tình huống, các dạng bài tập cho phù hợp với nội dung từng bài chứ không nên lặp đi lặp lại một vài dạng bài tập nhất định, phối hợp tốt các yếu tố trên thì sẽ giúp các em học tốt môn tiếng Anh nói chung và tiếng Anh lớp 2 nói riêng. 2/ Phạm vi áp dụng: Trên đây là đề tài “Một số biện pháp dạy từ vựng tiếng Anh cho học sinh lớp 2” Tôi đã áp dụng tại trường Tiểu học Võ Văn Mùi năm học 2020 - 2021 đạt nhiều kết quả khả quan. Với tính hiệu quả của đề tài này, tôi nghĩ đề tài này có thể nhân rộng trong toàn huyện. 14