SKKN Một số biện pháp bồi dưỡng học sinh năng khiếu Tin học (Phần vẽ tranh với phần mềm ứng dụng Paint)

Nội dung tóm tắt: SKKN Một số biện pháp bồi dưỡng học sinh năng khiếu Tin học (Phần vẽ tranh với phần mềm ứng dụng Paint)

1. CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Đôc lập - Tư do - Hạnh phúc MÔ TẢ SÁNG KIẾN Mã số: ; 1. Tên sáng kiến: Một số biện pháp bồi dưỡng học sinh năng khiếu Tin học (phần vẽ tranh với phần mềm ứng dụng Paint). 2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giảng dạy môn Tin học cấp Tiểu học. 3. Mô tả bản chất của sáng kiến 3.1.Tình trạng giải pháp đã biết - Do môn Tin học được đưa vào chương trình giáo dục tiểu học là môn tự chọn và chỉ mới được áp dụng gần đây, vì thế chưa có sự thống nhất về phương pháp cũng như quy trình giảng dạy phù hợp với đối tượng học sinh tiểu học; - Cùng với việc môn Tin học được đưa vào chương trình tiểu học thì có một sân chơi mới mẻ và hấp dẫn được phát triển. Đó là Hội thi “Tin học trẻ không chuyên„ hứa hẹn là một ngày hội lớn cho những ai yêu thích môn Tin học, cũng như một thách thức lớn cho các em thí sinh. Chất lượng hội thi ngày càng cao thì chất lượng thí sinh tham gia cũng ngày càng được nâng lên. Đòi hỏi thí sinh phải giỏi hơn, phải toàn diện hơn; Để được như thế thì thí sinh vừa phải có kỹ năng sử dụng các phần mềm tốt, vừa phải có tư duy tốt; - Ngoài ra, thí sinh vừa phải có kiến thức cơ bản về máy tính, vừa phải biết ứng dụng một số phần mềm cở bản để phục vụ cho một số công việc nhất định. Ví dụ như sử dụng phần mềm Paint để vẽ tranh hay sử dụng phần mềm Word để soạn thảo văn bản; sử dụng phần mềm Logo để vẽ hình đơn giản bằng câu lệnh. Và việc sử dụng phần mềm Paint để vẽ tranh là một trong những nội dung thi khó nhất của thí sinh; - Bởi vì, học sinh tiểu học vừa mới tiếp cận với môn Tin học, vừa mới làm quen với chuột để hoàn thành một bức tranh đơn giản thay cho bút chì và giấy vẽ mà việc sử dụng chuột để vẽ tranh cũng là một việc không dễ dàng gì đối với các em tiểu học. - Bên cạnh đó: + Tài liệu để tham khảo của môn học này lại rất hạn chế; + Học sinh có năng khiếu về vẽ tranh cũng rất ít; + Tỉ lệ học sinh vừa vẽ đẹp, vừa có kỹ năng sử dụng máy tính tốt lại càng ít. - Do dó, trong những năm học trước (khi chưa thực hiện chuyên đề) thì kết quả sau khi tham hội thi “Tin học trẻ không chuyên” cấp huyện, trường đạt được kết quả như sau: 1
2. Số lượng học Kết quả Năm học sinh tham gia hội thi Có giải Không có giải 2015-2016 3 1 (Khuyến khích) 2 - Trước đây, để bồi dưỡng học sinh năng khiếu Tin học (phần vẽ tranh) tham gia vào Hội thi Tin học trẻ cấp Huyện bản thân tôi đã áp dụng những giải pháp như sau: + Chọn học sinh trội nhất trong các khối lớp 4, 5; + Cho học sinh xem tranh mẫu theo từng chủ đề và vẽ theo mẫu; + Sau đó cho các em nhận xét tranh của nhau để có sự cố gắng hơn trong các bài vẽ sau. - Những giải pháp đó có những ưu điểm và hạn chế như sau: + Ưu điểm: Học sinh vẽ nhanh do không cần suy nghĩ nội dung vẽ + Hạn chế: • Không có tính sáng tạo khi vẽ tranh theo chủ đề; • Vẽ nhiều chủ đề thi các em sẽ không nhớ nội dung các chủ đề trước đó; • Khi gặp chủ đề mới lạ các em sẽ không biết sẽ vẽ những gì? - Như vậy, làm thế nào để học sinh tham gia hội thi Tin học trẻ cấp huyện đạt kết quả cao hơn cũng như để giúp các em có năng khiếu về Tin học có thể sử dụng máy tính thành thạo hơn, vẽ thật đẹp, sinh động và sáng tạo hơn luôn là động lực thôi thúc tôi tìm ra biện pháp tốt nhất để bồi dưỡng cho các em; - Vì vậy “Một số biện pháp bồi dưỡng học sinh năng khiếu Tin học (phần vẽ tranh với phần mềm ứng dụng Paint)” sẽ giúp các em có năng khiếu vẽ phát huy được khả năng của mình; càng vẽ càng tự tịn hơn và vẽ đẹp hơn. Ngoài ra, còn mang đến cho Hội thi “Tin học trẻ không chuyên” những thí sinh giỏi thật sự, giúp cho Hội thi trở nên sôi nổi, hấp dẫn hơn. 3.2. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận sang kiến a. Mục đích của giải pháp - Nhằm phát hiện và bồi dưỡng sớm những học sinh có năng khiếu môn Tin học để các em trở thành những hạt nhân tiêu biểu trong các phong trào, hoạt động liên quan đến lĩnh vực Tin học do nhà trường và cấp trên phát động; - Phát triển tài năng, trí sáng tạo của học sinh; - Đáp ứng với nhu cầu của học sinh, phụ huynh và tạo điều kiện cho các em phát triển một cách toàn diện; - Và nhằm tạo một sân chơi bổ ích, lành mạnh cho các em nên trong quá trình giảng dạy và luyện học sinh năng khiếu Tin học bản thân tôi nhận thấy việc 2
3. rèn kỷ năng vẽ tranh cho học sinh là rất quan trọng. Để làm được điều này tôi đã suy nghĩ, tích lũy kinh nghiệm thực tế và tìm ra: “Một số biện pháp giúp bồi dưỡng học sinh năng khiếu Tin học (phần vẽ tranh với phần mềm ứng dụng Paint)”. Đây là sáng kiến kinh nghiệm tôi đã áp dụng trong 2 năm học 2016 – 2017 và 2017 - 2018. b. Nội dung giải pháp - Tin học là môn học khác hẳn với các môn học khác là kiến thức truyền cho học sinh không mang tính chất vĩnh cửu mà nó luôn thay đổi cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin; Do đó để chọn được học sinh vừa phải có kiến thức cơ bản về máy tính, vừa phải biết ứng dụng một số phần mềm cở bản để phục vụ cho một số công việc nhất định và vừa phải có năng khiếu vẽ thì là chuyện không phải dễ dàng gì? Nên tôi quan sát các em trong từng tiết học và chon ra em trội nhất trong lớp; - Và Tin học cũng là một môn học khá mới mẻ đối với các em học sinh tiểu học cả về kiến thức lẫn phương phương pháp học. Nên đòi hỏi các em phải có điều kiện để thực hành rèn luyện kĩ năng nhiều song với các em học sinh nông thôn việc tiếp xúc với máy tính là khó khăn, phần lớn kinh tế gia đình của các em không đủ để có thể trang bị cho các em chiếc máy tính để học tập rèn luyện ở nhà. Mà thời gian thực hành trên lớp lại rất ít; Nên khi lên tiết dạy chính khóa tôi chỉ yêu cầu học sinh hoàn thành tranh vẽ là được không yêu cầu các em phát huy tính sáng tạo của mình cũng như trong khi luyện học sinh năng khiếu tôi cũng chỉ cho học sinh quan sát tranh mẫu theo chủ đề để vẽ. Khi học sinh hoàn thành tranh vẽ thì học sinh lưu vào thư mục của em? Chưa có sự kết hợp cùng với giáo viên Mỹ thuật để nhận xét, chỉnh sửa tranh vẽ cho các em - Vì thế, các em chưa được rút được kinh nghiệm sau mỗi tranh vẽ, nên khi học tham gia hội thi các em lúng túng khi gặp những chủ đề khó, các em không biết sẽ vẽ những gì với bố cục ra sao và màu sắc thế nào? - Bản thân cũng chưa có kế khoach bồi dưỡng cụ thể cho các em; - Bên cạnh đó, có một số cha mẹ học sinh chưa thực sự quan tâm đến việc học tập của con em mình (Khi nhà trường chọn vào đội tuyển lại không cho con theo học bồi dưỡng); - Nên trong những năm qua kết quả khi tham gia Hội thi Tin học trẻ cấp huyện không khả quan lắm. Từ những thực trạng đó, tôi nhận thấy để nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh năng khiếu môn Tin học thì bản thân tôi cần phải: + Thực hiện tốt công tác tuyên truyền đến cha mẹ học sinh nên từ đó nhận thức của cha mẹ học sinh về đầu tư học tập của con em ngày càng cao; + Xây dựng tốt kế hoạch khảo sát học sinh ở các khối 4, 5 để lập đội tuyển một cách khách quan, tránh để xót học sinh có năng khiếu mà không được đào tạo bồi dưỡng, điều này đã tạo ra tính khả thi ngay từ đầu năm học; 3
4. + Xây dụng nội dung “Dạy bồi dưỡng học sinh năng khiếu Tin học” theo lịch cụ thể của từng tuần, từng tháng trong năm học; + Bên cạnh đó, còn tham mưu với nhà trường để động viên khuyến khích, khen thưởng học sinh kịp thời nên khích lệ được tinh thần tự học, tự vươn lên của các em. Việc duy trì tốt kỷ cương, nề nếp dạy học chính khóa và bồi dưỡng học sinh năng khiếu cũng đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường và thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bồi dưỡng học sinh năng khiếu Tin học trong hai năm học 2016-2017 và năm học 2017-2018. - Nội dung trọng tâm nhất trong kế hoạch đó là: • Chọn ra học sinh năng khiếu: - Để chọn học sinh năng khiếu tôi dựa vào các tiêu chí sau: + Học sinh có thái độ học tập tích cực. Đây là điều kiện tiên quyết; + Học sinh học giỏi và yêu thích môn Tin học. Đây là điều kiện quan trọng; + Học sinh giỏi các môn học khác như: Toán, Mĩ Thuật, Tiếng anh; + Phu huynh quan tâm và tạo điều kiện tốt cho em phát huy năng khiếu. • Nội dung bồi dưỡng: - Trọng tâm của thời gian bồi dưỡng là học sinh sử dụng phần mềm ứng dụng Paint vẽ một số bức tranh về các chủ đề như sau: các ngày hội, ngày lễ, trường em, quê hương em, bảo vệ môi trường, an toàn giao thông, sinh hoạt vui chơi, gia đình, ước mơ của em, • Phương pháp bồi dưỡng: - Chủ yếu là cho các em sử dụng phần mềm ứng dụng Paint để tự thực hành vẽ trên máy theo 2 mức độ: + Mức 1: Gợi ý hoặc cho phép học sinh sáng tạo thêm ở các bức tranh của mình trong giờ học chính khóa. Đây cũng là cách nhằm phát huy tính sáng tạo của học sinh và phát hiện ra học sinh có năng khiếu vẽ tranh; + Mức 2: Bồi dưỡng học sinh trong giờ học năng khiếu. Học sinh vừa vẽ theo mẫu vừa vẽ theo cảm nhận riêng của bản thân. Giáo viên sẽ trợ giúp khi học sinh cần cũng như là chỉnh sửa những chỗ chưa phù hợp cho các em; Mức này được tiến hành cụ thể như sau: Cho học sinh xem tranh về các chủ đề trong các cấp hàng năm – thời lượng 2 tiết; Học sinh tập vẽ cây, cối, hoa, lá, con vật đặc trưng nhằm giúp học sinh có kĩ năng vẽ hình nhanh, đẹp. - thời lượng khoảng 10 tiết; Học sinh tập vẽ người một số dáng người thường thấy như: đi, đứng, chạy, đi chơi, lao động - thời lượng khoảng 10 tiết; 4
5. Kết hợp các chi tiết trên để hoàn thành các chủ đề cho trước. Ở bước này học sinh đã chuẩn bị ý tưởng từ trước, sau đó sử dụng phần mềm ứng dụng Paint trên máy tính để thực hiện ý tưởng của mình trong giờ học năng khiếu – thời lượng khoảng 20 tiết; - Trong những giờ bồi dưỡng, tôi cũng không quên thực hiện công việc sau: + Kết hợp với giáo viên Mĩ thuật để lưu ý, chỉnh sửa bài vẽ của các em. Để bài vẽ đạt yêu cầu về bố cục và màu sắc; + Cùng với học sinh nêu lên những điểm hay, điểm chưa hay trong bài vẽ của học sinh để các em học tập và rút kinh nghiệm cho bài vẽ sau được tốt hơn; + Thường xuyên kiểm tra bài của học sinh, tổ chức cho học sinh thi đua với nhau nhằm đánh giá sự tiến bộ của học sinh để kịp thời biểu dương khuyến khích. - Ngoài ra: + Khi học sinh vẽ tranh thì vẽ người là khó nhất, học sinh vẽ không đẹp nên rất ngại vẽ người. Vì vậy, giáo viên phải động viên khuyến khích các em. Vẽ cùng với học sinh hay sửa những chỗ chưa đẹp để học sinh vẽ lại đẹp hơn ở những lần sau. Cho các em xem các tranh vẽ của các bạn khóa trước để các em rút kinh nghiệm cho bản thân; + Tham khảo sách Mĩ thuật và ý kiến của giáo viên Mĩ thuật về cách vẽ cây, cỏ, hoa, lá, người như thế nào là phù hợp với mức độ học sinh tiểu học; + Tôn trọng và giúp đỡ để các em phát huy ý tưởng sáng tạo trong quá trình học. - Và để góp phần giúp học sinh đạt kết quả cao trong Hội thi Tin học trẻ cấp huyện thì bản thân tôi còn: + Ôn tập cho các em những kiến thức cơ bản về máy tính; + Hướng dẫn các em sử dụng các phần mềm trò chơi thông dụng; + Hướng dẫn các em soạn thảo và trình bày văn Word; thiết kế các bài trình chiếu PowerPoint theo các chủ đề khác nhau; sử dụng các câu lệnh trong phần mềm Logo để điều khiển Rùa vẽ được hình, viết chữ hay thực hiện phép tính theo yêu cầu; + Ngoài ra, còn hướng dẫn các em thực hiện một số dạng toán như: đoán chữ, trò chơi xóa số hay toán mẹo, 3.3. Khả năng áp dụng của giải pháp - Tin học là môn học mới mẽ, vẽ tranh lại là phân môn khó của môn này. Đối với học sinh khối 3 học sinh vừa mới làm quen với hộp màu, cách tô màu cũng như tẩy xóa những hình mẫu có sẵn. Vì vậy “Một số biện pháp bồi dưỡng học sinh năng khiếu Tin học (phần vẽ tranh với phần mềm ứng dụng Paint)” chỉ có thể áp dụng đối với học sinh tiểu học khối 4, 5 nói chung và phù hợp nhất 5
6. là dành cho học sinh năng khiếu Tin học cấp tiểu học. Vì những học sinh này có khả năng sử dụng chuột, bàn phím và sử dụng phần mềm ứng dụng Paint thành thạo cũng như có một kiến thức nhất định về Mĩ thuật. 3.4. Hiệu quả, lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng giải pháp - Qua 2 năm áp dụng giải pháp bồi dưỡng trên thì khi tham gia hội thi “Tin học trẻ không chuyên” cấp huyện các em đạt kết quả khá cao. - Cụ thể: + Năm học 2016 - 2017: đạt 3 giải (trong đó có 1 giải III và 2 giải khuyến khích); + Năm học 2017 - 2018: đạt 3 giải (trong đó 1 giải III và 2 giải khuyến khích và được chọn đi thi Tỉnh). 3.5. Tài liệu kèm theo gồm Bình Khánh Tây, ngày 25 tháng 12 năm 2019 Người viết sáng kiến Cao Ngọc Tuyền 6