SKKN Một số biện pháp giáo dục lòng biết ơn góp phần phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh Trung học Phổ thông

Nội dung tóm tắt: SKKN Một số biện pháp giáo dục lòng biết ơn góp phần phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh Trung học Phổ thông

1. Gần đây một đoạn video về cuộc phỏng vấn của 24 người cho công việc khó nhất thế giới, được đăng tải trên kênh You Tube đã gây ngạc nhiên cho hàng triệu người xem. Công ty Rehtom Inc ở Boston đã đăng thông tin tuyển dụng cho vị trí Giám đốc điều hành trên mạng internet và tạp chí. Yêu cầu cần thiết cho công việc này vô cùng khó khăn. - Phải đứng gần như tát cả các thời gian. - Liên tục di chuyển đôi chân, cúi người và phải có sức bền đặc biệt. - Làm việc 135 tiếng đồng hồ cho đến hầu như suốt một tuần. - Có bằng cấp trong lĩnh vực y tế, tài chính và ẩm thực là điều kiện cần thiết. - Không có kỳ nghỉ vào Lễ tạ ơn, Giáng sinh, năm mới. - Khối lượng công việc tăng lên vào các ngày lễ. Mức lương: 0 USD. Tất nhiên với những mô tả trên, cả 24 người tham gia phỏng vấn cả đều thấy như đang bị đùa cợt vì đó là những việc làm không vô điều kiện và vô lý hết sức. Họ từ chối công việc một cách thẳng thắn và nghĩ rằng không một gã nào có thể chấp nhận công việc này. Nhưng kết quả thật bất ngờ và đó cũng là thông điệp của người làm vi deo: Câu 1: Nêu nhận xét khách quan về yêu cầu của công ty tuyển dụng người làm? Câu 2: Suy nghĩ gì về thái độ của 24 người tham gia phỏng vấn? Câu 3: Theo anh/ chị kết quả bất ngờ đó là kết quả như thế nào? Câu 4: Thông điệp có ý nghĩa người làm video gửi tới. Hãy viết đoạn văn ngắn về thông điệp trên? + HS trả lời + GV chốt: Chúng ta biết rằng trên thế giới cũng như đất nước ta có trường dạy học cho trẻ, trường dạy làm bác sỹ, kỷ sư nhưng không có trường dạy làm bố làm mẹ. Vì thế mà nhân vật người bố trong bộ phim “Repply 1988” nói “Bố không phải vừa sinh ra đã làm bố, bố cũng là lần đầu tiên làm bố”. Chúng ta thường nói thượng đế tạo ra tất cả, nhưng chúng ta chưa ai thấy thượng đế cả, nhưng người tạo ra ta chính là bố mẹ. Bố mẹ là thượng đế, là đấng sáng tạo chúng ta. Bố mẹ thật vĩ đại, ở vị trí rất cao có thể gọi là Phật, là thánh. Vị thượng đế của chúng ta bon chen cuộc sống trần tục này khó khăn vạn bề, đặc biệt là việc nuôi dạy con “Lên non mới biết non cao/ Nuôi con mới biết công lao mẹ thầy” (Ca dao). Nuôi dạy con khó, khó vi bố mẹ không chỉ đóng một vai mà nhiều vai, nhiều nhiệm vụ, vừa là thầy, là bác sỹ, là kỷ sư, nhà tâm lý Vì kiêm nhiệm qua nhiều nhiệm vụ, nên mệt mỏi khó để hoàn thành tất cả nhiệm vụ đó. Hớn nữa ta hiều ý câu nói “bố cũng 20
2. lần đầu tiên làm bố” là sao? Là tuổi đời bố lớn, nhưng tuổi làm bố bắt đầu từ khi có con nên xuất phát điểm tuổi làm cha và tuổi con là bằng nhau. Như vậy, biết ơn đấng sinh thành là yêu thương là kính trọng là chia sẻ và hơn hết là thấu hiểu nhau. Với tất cả khả năng đó, chắc chắn các em sẽ thành công. Hoạt động: Kết luận Vậy, theo em làm thế nào để biết ơn đấng sinh thành bản thân chúng ta cần phải làm gì? - HS trả lời . - GV: (trình chiếu powerpoint): “BIẾT ƠN ĐẤNG SINH THÀNH” HOẠT ĐỘNG 4: HOẠT ĐỘNG TỔNG KẾT - GV: “Ai còn mẹ xin đừng làm mẹ khóc/ Đừng làm buồn trên mắt mẹ nghe không”. Chúc các bạn thành công! - HS hát “Em là hoa hồng nhỏ” (Trịnh Công Sơn) theo nền nhạc sẵn (trình chiếu powerpoint) HOẠT ĐỘNG 5: HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ - Đọc và nghiên cứu lại toàn bộ nội dung đã học. - Phát trang nhật kỹ biết ơn theo mẫu chung về chủ đề, yêu cầu thực hiện. - Chuẩn bị chủ đề sinh hoạt tuần tới. 21
3. PHỤ LỤC 5.1 5 BÀI HỌC GIÚP CON TRƯỞNG THÀNH TỪ BỨC TRANH VƯỜN TÂM HỒN (Tác phẩm nhận giải thưởng cống hiến thế giới trong lĩnh vực giáo dục do Liên Minh Kỷ Lục thế giới trao tăng), Tác giả: Kỷ lục gia thế giới Trần Quốc Phúc. Bức tranh Vườn tâm hồn Trần Quốc Phúc - kỷ lục gia thế giới, cùng các cộng sự là các chuyên gia trong và ngoài nước đã mất hơn 10 năm để cho ra đời tác phẩm nghệ thuật ý nghĩa. Bức tranh Vườn tâm hồn – tác phẩm nghệ thuật có giá trị, không chỉ để con người giải trí, mà ẩn đằng sau đó là bao ý nghĩa, là bao tâm huyết của tác giả muốn gửi gắm, là công cụ hữu hiệu để truyền tải các tính cách đẹp vào tâm hồn con trẻ. Cùng nhau khám phá, cảm nhận những giá trị nghệ thuật, giá trị nhân văn sâu sắc của tác phẩm, giúp chúng ta thay đổi số phận, cuộc đời, tính cách. Giúp ta yêu thương và cảm ơn cuộc đời từ mọi phía. Bài học đầu tiên: Một cây xanh tươi tốt, trĩu quả được mọc lên từ vùng đất khô cằn. Một bài học sâu sắc nhắn nhủ qua cái nhìn đầu tiên: “Muốn nhìn cầu vồng phải chấp nhận những cơn mưa”. Cầu vồng là hiện thân của cái đẹp trong cuộc sống mà con người muốn hướng đến. Nhưng cầu vồng lại chỉ xuất hiện sau cơn mưa, bầu trời tối sầm lại, những giọt mưa ào ào rơi xuống. Mưa càng lớn, hạt càng to thì cầu vồng được tạo ra sau đó càng đẹp. Cơn mưa đó chính là những thử thách trong cuộc sống này. Cuộc sống có vô vàn những thử thách, những khó khan, những sóng gió, nếu muốn trưởng thành chúng ta phải vượt qua mọi chướng ngại vật đó. Vì mỗi lần vượt chướng ngại sẽ giúp chúng ta trở nên mạnh mẽ, khôn ngoan và bản lĩnh hơn. Chính những điều đó sẽ là nhân tố giúp chúng ta trụ vững trên đường đời. Giữa vùng đất khô cằn, cây xanh tốt, trĩu quả, bời cây đã dung cảm xuyên rễ qua các tầng đất đá, chịu bao đau đớn và tổn thương. Con người chúng ta vất vả, đau khổ, tổn thương và tất cả những yếu tố thử thách đều rất cần thiết nếu chúng ta muốn thành công. Thay vì né tránh, e sợ rồi nguyền rủa nó chúng ta hãy đương đầu với tâm thái sẵn sang và mạnh mẽ, như thể chúng ta biết trước chuyện này sớm muộn cũng trải qua. Bởi vậy trên đường chúng ta đi, những vật trở ngại bước chân thì cũng đừng quá ngạc nhiên mà ngược lại hãy vui vẻ đón nhận và vượt qua, không bao giờ tìm lí do cho việc dừng lại. Bài học thứ 2: 50 HẠT GIỐNG TÂM HỒN 50 hạt giống trên cây, mỗi hạt nằm trong trái tim, trong mỗi hạt đều có một dòng chữ tích cực, ở đây ta gọi đó là “50 hạt giống tâm hồn”. Mỗi hạt giống thể hienj một đức tính tốt bên trong mỗi người và những dức tính ấy phải xuất phát từ chính tân hồn lẫn nhân cách của con người mới thực sự đáng quý. Không ai sinh ra đã có sẵn, tất cả đều qua quá trình được giáo dục, dạy dỗ và quan trọng là ở ý thức nơi bản thân chúng ta mà có được. 50 hạt giống tâm hồn: - Hiếu thảo - Tôn trọng 22
4. - Khiêm tốn - Sáng tạo - Chính kiến - Lễ độ - Chân thành - Học hỏi - Cẩn thận - Nhanh gọn - Rõ ràng - Tập trung - Độc lập - Khoan dung - Yêu thương - Tươi cười - Khen tặng - Mạnh mẽ - Linh hoạt - Can đảm - Quyết đoán - Lắng nghe - Tự trọng - Đam mê - Khát vọng - Điềm đạm - Chính trực - Hưng phấn - Trách nhiệm - Cầu tiến - Tận tâm - Động lực - Giúp đỡ - Hợp tác - Biết lỗi - Chăm chỉ - Tự tin - Thân thiện - Biết ơn - Phụng sự - Làm mới - Kỷ luật - Biết đủ - Chủ động 23
5. - Kiên trì - Tiết kiệm - Nhiệt tình - Uy tín - Niềm vui Người xưa có câu: “Gieo suy nghĩ gặt hành động, gieo hành động gặt thói quen, gieo thói quen gặt tính cách, gieo tính cách gặt số phận”. Mỗi tối, mỗi ngày có thói quen cùng thảo luận một hạt giống, tìm những câu chuyện, những sự việc, hiện tượng thực tế gần gũi để hình dung. Từng ngày, từng ngày như vậy, ta đã gieo một hạt giống tốt đẹp vào trong tâm trí dần dần sẽ hình thành tính cách. Một khi đã có những tính cách tốt đẹp đó, chúng ta sẽ thu hút được nhiều điều tốt đẹp, tích cực và hạnh phúc. Chúng ta sẽ biết ơn cuộc đời rất nhiều. 50 hạt giống trong đó hạt giống BIẾT ƠN, chúng ta hiểu sâu sắc và thực hạnh lòng biết ơn chúng ta sẽ thấy điều kỳ diệu cũng như phép màu của hạt giống đó: “Người nào đã có sẵn lòng biết ơn sẽ được ban tặng thêm, và anh ta hoặc cô ta sẽ có dư dả đủ đầy ” Ví dụ: HẠT GIỐNG ĐỘC LẬP Con người chúng ta khi sinh ra chỉ có một mình, rồi một ngày nào đó ta sẽ ra đi một mình. Những người ta gặp trên đường đời vốn dĩ cũng chỉ là người đồng hành mà thôi. Cho nên ta hãy tập cho mình chữ Tự. tự mình làm những gì có thể, tự khóc và tự lau đi nước mắt, tự vui, tự đứng lên sau những lần vấp ngã. Trong tình yêu, trong sự nghiệp Bài học 3: Lá tán cây có dáng dấp hình trái tim với nhiều màu sắc đan xen nói lên rằng. Gam màu cuộc sống sáng có, tối cũng có, nhưng chúng ta là người nắm giữ “hộp bút chì màu”. Hãy sống bằng một trái tim ấm áp, chân thành, làm việc thiện và không ngừng rèn giũa tâm hồn để chính ta vẻ bức tranh cuộc đời ta tươi sáng, tuyệt đẹp. Bài học thứ 4: Bức tranh bầu trời màu xanh tiếp nối từ vùng đất khô cằn. Bức tranh muốn nói lên dù cuộc sống có khó khăn và thử thách thế nào đi chăng nữa thì chúng ta phải luôn có một niềm tin, niềm hy vọng vào tương lai của cuộc đời mình. “Chúng ta có thể mất mọi thứ nhưng điều duy nhất không được đánh mất đó là hy vọng”. Khó khăn là hữu hạn nhưng hy vọng và tương lai là vô hạn. Chúng ta luôn tin rằng ở phía trước luôn có những giải pháp, những lối đi cho cuộc đời, chỉ cân chúng ta mạnh mẽ, mỉm cười, có niềm vui và hy vọng chắc chắn sẽ vượt qua và thành công. Bởi “Thà không đủ thời gian khi mãi nghĩ về hạnh phúc, còn hơn không đủ hạnh phúc vì mãi lo đến khó khăn” (Babcock) Bài học thứ 5: Những cây mọc bên dưới vùng đất cằn cỗi. Hình ảnh đó muốn nói rằng sống ở đời việc tu dưỡng bản thân vươn lên và trở thành người thành đạt là điều đáng quý, nhưng đừng chỉ dừng lại ở đây. Vì “Sống là cho đâu chỉ nhận riêng minh” (Tố Hữu). Nếu làm được điều tốt hơn cho người khác, hãy tiếp tục nhận 24
6. rộng những điều tốt đẹp đó, hãy chia sẻ để nhiều người cùng làm. Đó là cách để lại những điều tốt đẹp cho thế hệ mai sau, “Đời sẽ đẹp hơn khi ta sống đẹp hơn”. Vườn tâm hồn một tác phẩm nghệ thuật có giá trị nhân văn sâu sắc. Một công trình nghệ thuật có giá trị thiết thực, truyền tải triết lý nhân sinh cho tất cả mọi người chúng ta. Hãy gieo trồng 50 hạt giống trên “mảnh đất tâm hồn” của mình và luôn nhớ quan tâm chăm sóc “mảnh đất” ấy một cách chu đáo để hạt giống ta gieo được đơm hoa, kết trái nặng trĩu những giá trị nhân văn. Một nhân cách vững vàng là hành trang kỹ lượng cho chúng ta vững bước trên đường đời. 25
7. PHỤ LỤC 5.2. Ảnh các em hỌc tập, sáng tạo và thành quả đạt được 26
8. Ảnh các em tham gia các cuộc thi: hóa trang, nấu ăn, phiên tòa giả định. 27
9. Ảnh các em tham gia văn nghệ, thể dục thể thao PHỤ LỤC 5.3. Ảnh các em vùng khó khăn đi hỌc con chữ 28
10. PHỤ LỤC 6. HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM. PHỤ LỤC 6.1. Ảnh: dâng hương, thuyết trình về các anh hùng, liệt sỹ tại đài tưởng niệm xã Hiến sơn Ảnh dâng hương, kết nạp đoàn, trồng cây tại khu di tích lịch sử Truông Bồn 29
11. Ảnh các em lao động về sinh đài tưởng niệm, Tặng quà gia đình có công cách mạng 30
12. PHỤ LỤC 6.2 Ảnh thực hành vườn trường Ảnh các em chăm sóc, gieo trồng vườn hoa. Ảnh các em lao động, vệ sinh khuôn viên trường. 31
13. Ảnh ngày hội STEM PHỤ LỤC 7: THỰC HÀNH LÒNG BIẾT ƠN Phụ lục 7.1 Mẫu thực hành viết nhật ký biết ơn 32
14. Phụ lục 7.2 Phụ lục 7.3 33
15. Phụ lục 7.4 35
16. Ảnh hoạt động chia sẻ yêu thương, giúp đỡ các bạn có hoàn cảnh khó khăn Ảnh tập thể 11A4, cùng Hằng dỌn dẹp nhà đón tết (Nguyễn Thị Hằng, hỌc sinh lớp 11A4, trường THPT Đô Lương 4. Mồ côi cả cha lẫn mẹ, ngày thường, nhà đóng im ỉm, em ở với cậu mự, tết em về nhà để hương đèn cho cha mẹ) 36