SKKN Một số kinh nghiệm quản lý tổ chuyên môn của hiệu trưởng ở trường THPT Tam Giang

Nội dung tóm tắt: SKKN Một số kinh nghiệm quản lý tổ chuyên môn của hiệu trưởng ở trường THPT Tam Giang

1. MỤC LỤC Trang ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài: 3-4 1.1. Cơ sở lý luận 1.2. Cơ sở thực tiễn 2. Phạm vi đề tài: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ NỘI DUNG VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ CỦA HIỆU TRƯỞNG VỚI ĐƠN VỊ TỔ CHUYÊN MÔN 1. Các giải pháp chỉ đạo tổng thể của Hiệu trưởng với đơn vị tổ: 4-6 1.1. Lập và công bố kế hoạch 1.2. Triển khai kế hoạch vào thực tiễn 1.3. Tổng kết và rút kinh nghiệm 2. Các nội dung và giải pháp chỉ đạo cụ thể: 6-11 2.1. Chỉ đạo việc xây dựng kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn: 2.1.1. Hoạt động quản lý chung của Hiệu trưởng 2.1.2. Xác định nhiệm vụ của tổ trưởng 2.2. Chỉ đạo nội dung sinh hoạt tổ định kỳ: 2.2.1. Tổ chức nội dung hành chính 2.2.2. Tổ chức nội dung chuyên môn 2.3. Chỉ đạo hoạt động các chuyên đề: 2.3.1. Thực hiện công tác chuẩn bị 2.3.2. Thực hiện chỉ đạo hội thảo 2.3.3. Xác định nhiệm vụ của tổ trưởng 2.4. Tổ chức hội giảng, thi giáo viên dạy giỏi cấp trường:
2. 2.4.1. Hoạt động của Hiệu trưởng 2.4.2. Xác định nhiệm vụ của tổ trưởng 2.5. Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn và nghiên cứu khoa học: 2.5.1. Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn Ø Chỉ đạo nội dung và phương pháp thực hiện của Hiệu trưởng Ø Xác định nhiệm vụ của tổ trưởng 2.5.2. Quản lý sáng kiến kinh nghiệm Ø Chỉ đạo của Hiệu trưởng với đơn vị tổ Ø Xác định nhiệm vụ của tổ trưởng 2.6. Thu và xử lý thông tin kết hợp kiểm tra đánh giá điều chỉnh: 2.7. Nhóm giải pháp hỗ trợ hoạt động cho đơn vị tổ chuyên môn: 2.7.1. Bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý của tổ trưởng, nhóm trưởng 2.7.2. Hỗ trợ đào tạo nâng chuẩn đào tạo và chuẩn nghề nghiệp của giáo viên 2.7.3. Liên kết sinh hoạt chuyên môn với nguồn ngoài 2.7.4. Tăng cường kinh phí, điều kiện cơ sở vật chất, phát huy ứng dụng công nghệ thông tin 2.7.5. Phát huy hiệu quả của công tác thi đua KẾT THÚC VẤN ĐỀ 11 TÀI LIỆU THAM KHẢO 12
3. MỘT SỐ KINH NGHIỆM QUẢN LÝ TỔ CHUYÊN MÔN CỦA HIỆU TRƯỞNG Ở TRƯỜNG THPT TAM GIANG ĐẶT VẤN ĐỀ Công tác chuyên môn là hoạt động quan trọng, chủ yếu, quyết định sự tồn tại và phát triển của nhà trường. Tổ chuyên môn là một bộ phận cấu thành, nơi thực thi trực tiếp nhiệm vụ dạy học và giáo dục học sinh. Một nhà trường chỉ có thể thay đổi, phát triển bằng chính nội lực của mình. Đối với trường THPT, động lực quan trọng để phát triển chính là do yếu tố tăng trưởng chất lượng giáo dục của đơn vị tổ quyết định. Nhưng trong thực tế, vì nhiều lý do khách quan và chủ quan, nên công tác này chưa được quan tâm đúng mức, chính vì vậy hoạt động của tổ chuyên môn không thực sự phát huy hết sức mạnh nội lực vốn có của mình để tạo ra sự thay đổi mạnh mẽ về chất lượng dạy học. Sự thật nội dung của đề tài là rất lớn, đòi hỏi sự nghiên cứu công phu và trên thực tế, chưa có những nghiên cứu cụ thể cho cấp THPT. Một số đề tài mới xuất hiện gần đây hầu hết viết về quản lý cấp Tiểu học, một cấp học có đặc điểm rất khác biệt với cấp THPT. Trong khuôn khổ cho phép của một sáng kiến kinh nghiệm, chúng tôi chỉ xin trình bày một số kinh nghiệm về những giải pháp cơ bản và nhấn mạnh làm rõ một giải pháp về quy trình chỉ đạo thực tiễn của Hiệu trưởng nhà trường với tổ nhóm chuyên môn.
4. 1. Lý do chọn đề tài: 1.1. Cơ sở lý luận: Điều 16-Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học ban hành kèm theo Thông tư số: 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3/2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định về cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ và hoạt động của tổ chuyên môn như sau: - Về cơ cấu tổ chức: Hiệu trưởng, các Phó Hiệu trưởng, giáo viên, viên chức làm công tác thư viện, thiết bị giáo dục, cán bộ làm công tác tư vấn cho học sinh của trường trung học được tổ chức thành tổ chuyên môn theo môn học, nhóm môn học hoặc nhóm các hoạt động ở từng cấp học THCS, THPT. Mỗi tổ chuyên môn có tổ trưởng, từ 1 đến 2 tổ phó chịu sự quản lý chỉ đạo của Hiệu trưởng, do Hiệu trưởng bổ nhiệm trên cơ sở giới thiệu của tổ chuyên môn và giao nhiệm vụ vào đầu năm học. - Về nhiệm vụ và hoạt động của tổ chuyên môn: + Xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động chung của tổ, hướng dẫn xây dựng và quản lý kế hoạch cá nhân của tổ viên theo kế hoạch dạy học, phân phối chương trình và các hoạt động giáo dục khác của nhà trường; + Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn và nghiệp vụ; tham gia đánh giá, xếp loại các thành viên của tổ theo quy định của Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học và các quy định khác hiện hành; + Giới thiệu tổ trưởng, tổ phó; + Đề xuất khen thưởng, kỷ luật đối với giáo viên. + Tổ chuyên môn sinh hoạt hai tuần một lần và có thể họp đột xuất theo yêu cầu công việc hay khi Hiệu trưởng yêu cầu. Như vậy, tổ chuyên môn là một tổ chức cơ sở trực tiếp chỉ đạo hoạt động của giáo viên, thống nhất thực hiện các kế hoạch của nhà trường, chịu sự chỉ đạo của Hiệu trưởng, đảm bảo xây dựng, thiết lập bầu không khí đoàn kết, nhất trí để hoàn thành nhiệm vụ nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường. 1.2. Cơ sở thực tiễn: Hoạt động tổ chuyên môn của nhà trường vẫn còn nhiều bất cập cần phải khắc phục. Về nguyên nhân khách quan nổi lên vẫn là cơ chế nhân lực và chương trình, nội dung cần thực hiện không tương thích với nhau. Mặt khác những điều kiện cung ứng cho nhu cầu con người và hoạt động còn quá nhiều mâu thuẫn. Đặc biệt công tác quản lý tổ trong nhiều năm chưa được đề cập tới trong lý luận; tổ trưởng chuyên môn, người trực tiếp lãnh đạo của đơn vị cơ sở này trong nhà trường không được đào tạo quản lý nên quá trình chỉ đạo thực tiễn, nảy sinh hình thức “trăm hoa đua nở” chưa có sự quy kết hội tụ.
5. Bên cạnh những nguyên nhân khách quan, nguyên nhân chủ quan vẫn là nguyên nhân chính tạo ra sự bất cập ấy. Một trong những nguyên nhân thuộc nhóm chủ quan là giải pháp quản lý của hiệu trưởng và tính độc lập sáng tạo của các tổ trưởng chưa đạt đích yêu cầu. Đơn vị trường THPT theo chức năng nhiệm vụ có những đặc điểm khác biệt rất xa so với các đơn vị trường Tiểu học, THCS mà biểu hiện là tính độc lập tương đối cao. Hiệu trưởng nhà trường vì thế mà có vai trò chủ thể quản lý vô cùng quan trọng. Hình ảnh người quản lý như chiếc đầu tàu nếu hội đủ sức mạnh cần thiết và chạy đúng hướng đường ray chắc chắn sẽ đạt đích trong mọi nội dung quản lý trong đó có nội dung quản lý tổ chuyên môn. Với tư cách là một Hiệu trưởng, xuất phát từ cơ sở lý luận và thực tiễn nêu trên, tôi chọn đề tài “Một số kinh nghiệm quản lý tổ chuyên môn của Hiệu trưởng ở trường THPT Tam Giang” để trao đổi, chia sẻ, nhằm mục đích không ngừng nâng cao chất lượng dạy học ở bậc THPT. 2. Phạm vi đề tài: Trên cơ sở nghiên cứu về cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ và hoạt động của tổ chuyên môn, Sáng kiến kinh nghiệm đề xuất một số kinh nghiệm về các giải pháp chỉ đạo thực tiễn của Hiệu trưởng đối với tổ chuyên môn mà bản thân người viết đã thực hiện trong các năm từ 2010 đến nay ở trường THPT Tam Giang. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ NỘI DUNG VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ CỦA HIỆU TRƯỞNG VỚI ĐƠN VỊ TỔ CHUYÊN MÔN 1. Các giải pháp chỉ đạo tổng thể của Hiệu trưởng với đơn vị tổ: 1.1. Lập và công bố kế hoạch: Căn cứ chức năng lãnh đạo toàn diện và lập kế hoạch quản lý tổng thể, Hiệu trưởng là người trực tiếp xây dựng kế hoạch chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn như một nội dung trọng yếu. Yêu cầu kế hoạch phải đạt bao gồm: - Các nội dung cụ thể định hướng mục tiêu, nội dung, phương pháp cho từng mặt hoạt động. - Người chỉ đạo trực tiếp, gián tiếp và trách nhiệm của người chỉ đạo. Đối tượng quản lý bao gồm: Hiệu trưởng với vai trò tổng quản lý các đơn vị tổ. Tổ trưởng, người luôn đóng vai trò chủ
6. đạo trong quá trình hoạt động của một đơn vị và Phó hiệu trưởng được ủy quyền quản lý chỉ đạo từng nội dung công việc, giám sát hoạt động của một số tổ nhất định. - Các mốc thời gian nghiệm thu sản phẩm công việc (từng phần và hoàn thiện). - Cơ chế thực hiện bao gồm các căn cứ văn bản chỉ đạo, nhân lực, cơ sở vật chất và kinh phí thực hiện. Có 2 loại kế hoạch cần được phân biệt : - Kế hoạch định kỳ: Sinh hoạt tổ nhóm chuyên môn trong các tuần lễ theo quy định. - Kế hoạch cho các hoạt động chuyên đề dài ngày và các hoạt động không định kỳ: Hội giảng, nghiên cứu khoa học (Sáng kiến kinh nghiệm), thực hiện các chuyên đề Các kế hoạch này được triển khai theo mốc thời gian cụ thể: - Kế hoạch tổng thể đầu năm: Công bố vào tuần 1 hoặc 2 tháng 8 hàng năm. Nội dung hoạt động của tổ được xác định tới từng học kỳ và từng tháng. - Kế hoạch tổng thể từng tháng: Công bố vào tuần 1 của các tháng trong năm học. Nội dung được xác định tới từng tuần. 1.2. Triển khai kế hoạch vào thực tiễn: - Thống nhất nội dung quy trình làm việc với tổ trưởng chuyên môn và các Phó hiệu trưởng được chỉ đạo và nắm tình hình đơn vị tổ phụ trách. - Tổ trưởng chỉ đạo trực tiếp các hoạt động theo quy trình thống nhất như sau: + Quán triệt yêu cầu về mục tiêu, nội dung của hoạt động theo định hướng của Hiệu trưởng tới các tổ viên, gắn với tình hình tổ. + Phân công công việc cụ thể cho các tổ viên và lịch hoạt động cụ thể. + Tổ chức thực hiện các nội dung cụ thể theo những phương pháp tương ứng, sáng tạo phù hợp đặc điểm tổ. + Ghi chép quá trình thực hiện bằng hệ thống biên bản. + Đơn vị tổ tự tổng kết ưu khuyết điểm, nêu kiến nghị và báo cáo Hiệu trưởng sau khi quá trình hoàn thiện. + Duy trì hoạt động báo cáo đột xuất (về các thông tin) và định kỳ (về kết quả).
7. - Trong quá trình thực hiện, Hiệu trưởng sử dụng các thanh tra chuyên môn thực hiện kiểm tra đánh giá khối lượng, chất lượng công việc của tổ chuyên môn và báo cáo thông tin. Trong những hoạt động kéo dài thời gian và quan trọng, hoặc ở đơn vị tổ có vấn đề, Hiệu trưởng sẽ tham gia trực tiếp thu nhận và xử lý thông tin, sau đó ra các quyết định quản lý kịp thời. 1.3. Tổng kết và rút kinh nghiệm: - Hiệu trưởng thu nhận báo cáo từ 2 nguồn thanh tra chuyên môn và đơn vị tổ, thực hiện tập hợp dữ liệu xây dựng báo cáo. - Tổ chức hội thảo đánh giá với cán bộ chủ chốt trưng cầu ý kiến. - Tổng kết hoạt động tại nhà trường theo quy trình đánh giá, thực hiện khen thưởng, phê bình và rút kinh nghiệm. 2. Các nội dung và giải pháp chỉ đạo cụ thể: 2.1. Chỉ đạo việc xây dựng kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn: 2.1.1. Hoạt động quản lý chung của Hiệu trưởng: - Hướng dẫn mẫu viết kế hoạch, các yêu cầu về hình thức nội dung. - Quán triệt cho các tổ trưởng về nguyên tắc xây dựng kế hoạch: Kế hoạch chuyên môn là chương trình hành động của tổ chuyên môn trong trường học. Với tư cách là bộ phận trong kế hoạch tổng thể năm học của nhà trường, kế hoạch tổ chuyên môn phải đạt được những yêu cầu sau đây: + Phải thể hiện và cụ thể hóa được định hướng của nhà trường về hoạt động chuyên môn. + Phải đảm bảo tính khả thi trên cơ sở các mục tiêu đề xuất và điều kiện phù hợp về nguồn nhân lực, vật lực, tài lực nhằm phát huy tối đa năng lực của từng thành viên trong tổ. + Phải cụ thể rõ ràng về các mục tiêu phấn đấu, thời gian thực hiện, người phụ trách được tập thể tổ nhất trí cao. - Thống nhất lịch duyệt và phê chuẩn kế hoạch để nó có hiệu lực thi hành. 2.1.2. Xác định nhiệm vụ của tổ trưởng: Kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn xây dựng phải thể hiện các nội dung cơ bản sau: - Đặc điểm tình hình tổ khi bước vào năm học. - Công việc được giao và chỉ tiêu phấn đấu của tổ, nhóm bộ môn và từng giáo viên trên các mặt: Chất lượng đại trà bộ môn trong các kỳ học, lên lớp, tốt nghiệp? Chất lượng được giao về hoạt
8. động mũi nhọn? Chất lượng lớp chủ nhiệm? Số đề tài sáng kiến kinh nghiệm? Chỉ tiêu về hồ sơ? Về các danh hiệu thi đua - Biện pháp và phương hướng hoạt động thể hiện cụ thể theo thời gian hàng tuần, hàng tháng đối với tổ chuyên môn. Tổ chức hội nghị thông qua kế hoạch và ký duyệt: - Sau khi các đơn vị tổ hoàn thiện báo cáo được xây dựng từ tổ, Hiệu trưởng tổ chức hội nghị báo cáo kế hoạch của các đơn vị tổ trong hội nghị cán bộ chủ chốt để tham gia đóng góp thêm ý kiến và chốt thống nhất kế hoạch. - Hiệu trưởng ký duyệt với tổ trưởng và văn bản đó được chính thức ban hành và có hiệu lực. 2.2. Chỉ đạo nội dung sinh hoạt tổ định kỳ: 2.2.1. Tổ chức nội dung hành chính: Thực tế, tổ chuyên môn là một đơn vị quản lý nhỏ, do vậy nó có chức năng hoạt động hành chính và hoạt động chuyên môn, thường diễn ra trong các buổi sinh hoạt chuyên môn định kỳ. Do tính chất chuyên môn là chủ yếu, Hiệu trưởng cần xác định những nội dung về hành chính trong các khoảng thời gian và các hình thức sau đây: - Thống nhất về các quy định, quy chế làm việc từ tháng 8 các năm học. - Thống nhất các nội dung hành chính trong các cuộc họp đầu tháng được tổ chức toàn trường. - Công bố các nội dung về hành chính được điều chỉnh bằng thông báo của Hiệu trưởng và các tổ trưởng trên các phương tiện thông tin như: bảng kế hoạch của tổ, Website của nhà trường và hòm thư cá nhân. Như vậy, nội dung sinh hoạt hành chính của tổ giảm thiểu rất nhiều. Kế hoạch từng phần việc có thể tiến hành như sau: - Thống nhất cơ chế làm việc và phân công chuyên môn: 01 buổi trong tháng 8. - Hoạt động sơ kết: 01 buổi sau khi kết thúc kỳ 1; hoạt động tổng kết: 01 buổi khi kết thúc năm học. Hoạt động sự vụ hành chính (nếu có) là 25% dung lượng thời gian trong các buổi sinh hoạt. Nội dung về hành chính cần ngắn gọn với các nội dung thiết thực quan trọng cần có ý kiến tập thể. Các nội dung còn lại là các thông tin mang tính quyết định thực hiện. 2.2.2. Tổ chức nội dung chuyên môn: Ø Các bước thực hiện một buổi sinh hoạt trong đơn vị tổ:
9. - Xác định mục đích, yêu cầu; phân công chủ trì/thư ký. - Tổ trưởng chuẩn bị nội dung sinh hoạt. - Trao đổi, thảo luận các nội dung sinh hoạt. - Thống nhất các nội dung đã trao đổi, thảo luận. Ø Các nội dung chuyên môn cần tập trung: - Thống nhất nội dung chương trình của tuần, tháng. - Các nội dung về đổi mới phương pháp. - Các nội dung về chi tiết khó, bài khó, chương khó. - Hội thảo ngắn về tình huống sư phạm trong giảng dạy và chủ nhiệm (nếu có). Lưu ý: Do dung lượng thời gian ngắn, người tổ trưởng phải bố trí được nội dung phù hợp cho 03 tuần sinh hoạt. Về nội dung hội thảo, không nhất thiết phải là vấn đề lớn mà có thể chỉ là một chi tiết rất nhỏ cần khắc phục được đưa ra mà thôi. 2.3. Chỉ đạo hoạt động các chuyên đề: 2.3.1. Thực hiện công tác chuẩn bị: - Hiệu trưởng làm kế hoạch thực hiện hội thảo chuyên đề của trường trên các căn cứ chỉ đạo của Sở Giáo dục và Đào tạo. - Hiệu trưởng tiến hành cuộc họp với các Phó hiệu trưởng, tổ trưởng và các cốt cán chuyên môn để bàn thống nhất kế hoạch chi tiết, phân công các bộ phận phụ trách chuẩn bị cho hội thảo. Công việc chuẩn bị gồm: nội dung, hình thức, con người (nhà trường, khách mời), điều kiện hỗ trợ, theo từng cung đoạn thời gian tương ứng với các chuyên đề. - Hiệu trưởng thông báo kế hoạch thực hiện của trường trên các phương tiện thông tin (bảng kế hoạch, website của nhà trường). 2.3.2. Thực hiện chỉ đạo hội thảo: - Phát tài liệu cho đại biểu tham dự hội thảo. - Nêu lý do hội thảo, chương trình làm việc của hội thảo. - Trình bày báo cáo phần lý thuyết đã xây dựng. - Tổ chức tham dự phần thực hành minh họa (nếu có).
10. - Tổ chức thảo luận. - Kết luận của Hiệu trưởng. Những công việc trên tổ trưởng sẽ chủ trì trên cơ sở có sự chỉ đạo và hỗ trợ của Ban giám hiệu. Về nhân sự tham gia quản lý là các tổ phó, nhóm trưởng. 2.3.3. Xác định nhiệm vụ của tổ trưởng: - Tham mưu những nội dung chuyên đề cần thiết để đưa vào chương trình hội thảo. - Tổ trưởng chuyên môn họp tổ để thống nhất giao giáo viên thực hiện phần lý thuyết và minh họa. Giáo viên nhận việc nghiên cứu chọn bài, tuần trong phân phối chương trình. Sau đó, báo cáo lại cho tổ trưởng. - Chỉ đạo hỗ trợ xây dựng chuyên đề báo cáo cho nhân sự được lựa chọn. Chuẩn bị các điều kiện thực hành khác. - Tổ trưởng báo cáo kết quả phân công cho Hiệu trưởng. 2.4. Tổ chức hội giảng, thi giáo viên dạy giỏi cấp trường: 2.4.1. Hoạt động của Hiệu trưởng: - Hiệu trưởng xây dựng kế hoạch căn cứ vào kế hoạch năm học của trường và các văn bản chỉ đạo của cấp trên. Kế hoạch cần định rõ: mục tiêu, biện pháp thực hiện và những quy định bắt buộc, đặc biệt là những nội dung mới được áp dụng. Kế hoạch được hội ý thống nhất trong cán bộ chủ chốt và thông tin phổ biến toàn cơ quan. - Hiệu trưởng thành lập Ban tổ chức, Ban giám khảo và chuẩn bị các điều kiện cho hoạt động. Toàn bộ quá trình điều hành tiến trình sau bước lập kế hoạch và ra quyết định thành lập Ban tổ chức, Ban giám khảo, Hiệu trưởng có thể giao cho Phó Hiệu trưởng phụ trách chuyên môn đảm nhiệm trên cơ sở hỗ trợ thêm của các thành phần khác trong các mảng việc liên quan. - Chỉ đạo Ban giám khảo tiến hành chấm tiết dạy của giáo viên đã đăng ký; kiểm tra các hồ sơ liên quan; nhận xét, đánh giá kết quả, rút kinh nghiệm; báo cáo kết quả cho Ban tổ chức. - Chỉ đạo Ban tổ chức tổng kết hội giảng/ hội thi, trao thưởng. 2.4.2. Xác định nhiệm vụ của tổ trưởng: - Nội dung kế hoạch được tổ trưởng quán triệt thêm tại đơn vị tổ và xác định đúng các yêu cầu với đơn vị tổ mình (nội dung chương trình, đối tượng ) để ra các quyết định quản lý với tổ và lập các báo cáo với cấp trên về nhân sự tham gia, đề nghị hỗ trợ - Tổ chức hỗ trợ các thành viên của tổ về chuyên môn và các điều kiện khi đủ điều kiện tham gia.
11. - Bố trí điều hành các thành viên tham gia dự giờ rút kinh nghiệm. Thu nhận thông tin và rút kinh nghiệm trong phạm vi tổ khi hội thi/ hội giảng kết thúc. 2.5. Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn và nghiên cứu khoa học: 2.5.1. Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn: Ø Chỉ đạo nội dung và phương pháp thực hiện của Hiệu trưởng: - Bằng kế hoạch được xây dựng sẵn, Hiệu trưởng nhà trường làm rõ một số nội dung của hoạt động này cho các tổ trưởng nắm bắt, đồng thời thông báo trên các phương tiện thông tin (bảng kế hoạch, website của nhà trường). - Xác định mục đích yêu cầu, đối tượng tham gia bồi dưỡng. - Nội dung, hình thức bồi dưỡng bao gồm các hình thức: + Thường xuyên, tại chỗ: Thăm lớp, dự giờ; thao giảng, hội giảng, thi giáo viên giỏi; tổ chức các chuyên đề thiết thực. + Không thường xuyên: Tham gia các lớp/khóa đào tạo bồi dưỡng; tự bồi dưỡng - Cung cấp các điều kiện về văn bản, cơ sở vật chất, cơ chế thực hiện - Tổ chức đánh giá, rút kinh nghiệm công tác bồi dưỡng. Ø Xác định nhiệm vụ của tổ trưởng: - Xây dựng kế hoạch áp dụng trong đơn vị tổ: Xác định đối tượng, nội dung hình thức bồi dưỡng phù hợp với điều kiện tổ. - Thực hiện giao khoán cho nhóm, cá nhân các nội dung bồi dưỡng cụ thể và nghiệm thu theo lịch thời gian quy định. - Đề xuất với Hiệu trưởng về các nội dung nhân sự cần tham gia trong các chương trình bồi dưỡng không thường xuyên. 2.5.2. Quản lý sáng kiến kinh nghiệm: Ø Chỉ đạo của Hiệu trưởng với đơn vị tổ: - Xây dựng kế hoạch nghiên cứu khoa học trong năm học và dài kỳ. - Xác định các đề tài cần thiết ứng dụng thực tế tại trường. Ưu tiên các đề tài tháo gỡ vấn đề mà trường đang bức xúc. Thống kê số lượng đề tài cần có giao cho các đơn vị tổ chuyên môn.
12. - Cung cấp phương pháp viết Sáng kiến kinh nghiệm cho tổ trưởng và giáo viên toàn trường. - Hỗ trợ các điều kiện: tư liệu, thời gian khảo sát, kinh phí trong quá trình thực thi theo đề xuất của đơn vị tổ. - Tổ chức đánh giá kết quả của Hội đồng khoa học trường và báo cáo kết quả, giới thiệu những Sáng kiến kinh nghiệm tốt lên Hội đồng khoa học cấp trên xem xét, công nhận. - Tổng kết đánh giá quá trình, thông báo kết quả Sáng kiến kinh nghiệm và khen thưởng; đồng thời triển khai, phổ biến áp dụng các Sáng kiến kinh nghiệm. Ø Xác định nhiệm vụ của tổ trưởng: - Nhận kế hoạch chung và xây dựng chương trình của đơn vị tổ. Đề xuất báo cáo những kiến nghị của đơn vị tổ yêu cầu trợ giúp. - Xác định các đề tài cho giáo viên lựa chọn, đăng ký đề tài để viết thông qua hội thảo của tổ. Chú trọng giải pháp cho nhóm tác giả cùng thực hiện. - Xây dựng nhóm tác giả, hướng dẫn quy trình phối hợp cùng thực hiện đề tài trong đó có chủ đề tài và đồng tác giả và nhóm phản biện cùng nghiên cứu đề tài. - Trao đổi, góp ý, hoàn chỉnh đề cương Sáng kiến kinh nghiệm bằng hội thảo chuyên đề có sự phản biện của nhóm phản biện. - Tổ chức báo cáo văn bản hoàn thiện tại đơn vị tổ, hoàn thiện lần cuối. - Tổ chức đánh giá Sáng kiến kinh nghiệm theo mẫu chấm quy định và quyết định các Sáng kiến kinh nghiệm được nộp lên Hội đồng khoa học cấp trường. 2.6. Thu và xử lý thông tin kết hợp kiểm tra đánh giá điều chỉnh: Có thể lấy câu nói sau đây của một nhà giáo dục học để nói về tác dụng của quy trình kiểm tra: “Nhiệt kế không chữa được bệnh sốt, nhưng nhờ nó mà ta chữa được bệnh sốt”. Bởi vậy chức năng kiểm tra giúp cho người Hiệu trưởng thu thập được những thông tin quản lý và ra các quyết định điều chỉnh các nội dung lệch chuẩn với kế hoạch đã định. Để đạt mục tiêu này Hiệu trưởng cần thực hiện tốt các nội dung sau: - Xây dựng kế hoạch kiểm tra đánh giá khoa học phù hợp với diễn biến hoạt động của các đơn vị tổ. - Xây dựng lực lượng tham gia và giao nhiệm vụ cụ thể, bao gồm: Các Phó hiệu trưởng, mỗi người phụ trách thanh kiểm tra một số tổ chuyên môn nhất định; Ban thanh tra chuyên môn phụ trách thanh tra đột xuất và định kỳ, thanh tra chuyên đề theo kế hoạch. - Hướng dẫn công tác tự thanh tra của đơn vị tổ.
13. - Duy trì chế độ báo cáo từ các nguồn lực hỗ trợ và tổ chuyên môn. - Khuyến khích các hoạt động quản lý thông tin thông qua sử dụng công nghệ thông tin. 2.7. Nhóm giải pháp hỗ trợ hoạt động cho đơn vị tổ chuyên môn: 2.7.1. Bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý của tổ trưởng, nhóm trưởng: Thực hiện giải pháp này, Hiệu trưởng tập trung vào các nội dung cơ bản sau: - Thực hiện lựa chọn đề bạt người tổ trưởng có khả năng tốt nhất trên 2 lĩnh vực chuyên môn và bộc lộ tố chất quản lý. - Nâng cao trình độ quản lý cho tổ trưởng bằng nhiều hình thức, kết hợp với hướng dẫn các nội dung, phương pháp điều hành tổ chức, đánh giá nhận xét, từng công việc cụ thể trong quá trình tổ trưởng thực thi nhiệm vụ. - Điều động tham dự nhiều hoạt động thực tiễn ngoài nhà trường trên các lĩnh vực quản lý xã hội, đặc biệt các hoạt động mang tính chất quản lý giáo dục do Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức. - Tạo điều kiện cho các tổ trưởng có năng lực tham gia các lớp quản lý ngắn ngày. 2.7.2. Hỗ trợ đào tạo nâng chuẩn đào tạo và chuẩn nghề nghiệp của giáo viên: Để giải pháp này đạt hiệu quả, người Hiệu trưởng cần thực hiện: - Tuyên truyền, giáo dục nhận thức cho giáo viên về yêu cầu đổi mới của giáo dục, trong đó nhấn mạnh yêu cầu về chuẩn giáo viên bậc THPT của Bộ GD&ĐT. - Lựa chọn đối tượng để cử đi đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ. Có kế hoạch thực hiện phù hợp để ổn định chuyên môn của nhà trường. - Xây dựng trong Quy chế chi tiêu nội bộ cơ quan những nội dung hỗ trợ kinh phí cụ thể cho các cá nhân tham gia đào tạo, bồi dưỡng. 2.7.3. Liên kết sinh hoạt chuyên môn với nguồn ngoài: - Nguồn ngoài được xác định là các tư liệu sách báo, mạng intenet, tổ chuyên môn ngoài trường và các chuyên viên bộ môn của Sở. - Hiệu trưởng cần chú trọng đầu tư kinh phí trang bị đủ tư liệu sách báo, xây dựng hệ thống máy vi tính kết nối mạng internet cáp quang đủ mạnh để khai thác tư liệu phục vụ dạy học. - Cử giáo viên tham gia các sinh hoạt cụm chuyên môn và giao lưu với các chuyên viên bộ môn để học hỏi kinh nghiệm.
14. 2.7.4. Tăng cường kinh phí, điều kiện cơ sở vật chất, phát huy ứng dụng công nghệ thông tin: - Hiệu trưởng lấy nguyên tắc tập trung tất cả cho chuyên môn, coi giải pháp đầu tư kinh phí cho chuyên môn là giải pháp ưu tiên. Từ đó lập kế hoạch cân đối kinh phí trong đó có căn cứ theo yêu cầu của tổ chuyên môn để quyết định đầu tư. - Nội dung đầu tư kinh phí tập trung theo các ưu tiên thứ tự là: cơ sở vật chất thiết bị, ưu tiên cho công nghệ thông tin; khen thưởng; hỗ trợ các hoạt động sinh hoạt chuyên môn (trong đó có các hoạt động ngoại khóa với học sinh mà tổ đề xuất) 2.7.5. Phát huy hiệu quả của công tác thi đua: - Thực hiện nguyên tắc thi đua công bằng, dân chủ. Thực hiện khen thưởng kết quả thi đua cao nhất bằng huy động kinh phí từ nhiều nguồn, kết hợp với việc đề bạt khen thưởng, nâng bậc lương sớm cho cấp trên quyết định. - Xây dựng được các văn bản quy định về các mặt hoạt động của trường để các thành viên tham gia thực hiện (Quy chế chi tiêu nội bộ, quy chế dân chủ, tiêu chí thi đua ). Tất cả phải được lượng hóa cụ thể bằng những quy định nội dung-thông tin minh chứng và biểu điểm đánh giá nhiều cấp độ, để giúp giáo viên tự đánh giá, tự biết được mức thi đua đã đạt. KẾT THÚC VẤN ĐỀ Những nội dung được đề cập đến trong sáng kiến kinh nghiệm này mới chỉ bao gồm những nội dung cơ bản cần thiết nhất mà người viết rút ra, chủ yếu tập trung xây dựng giải pháp bằng định hình công việc. Mục đích của người viết là muốn mang đến những nội dung đích thực của công tác quản lý tổ cho cả đối tượng Hiệu trưởng lẫn Tổ trưởng chuyên môn ở nhà trường THPT. Đây chính là câu trả lời cho câu hỏi Hiệu trưởng/Tổ trưởng phải làm những nội dung gì và làm như thế nào để đạt hiệu quả mong muốn và khắc phục được một số bất cập cơ bản trong quá trình quản lý ở cả hai cấp độ: nhà trường và tổ chuyên môn. Những vấn đề được đề cập trong sáng kiến kinh nghiệm chỉ là những nghiên cứu bước đầu, về lâu dài cần phải tiếp tục nghiên cứu sâu hơn, cần được kiểm chứng thêm trong thực tiễn. Vì vậy người viết mong muốn được sự trao đổi, góp ý của các đồng nghiệp gần xa để hoàn thiện hơn.