SKKN Vận dụng dạy học STEM phần hóa học phi kim Lớp 11 nhằm phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh

Nội dung tóm tắt: SKKN Vận dụng dạy học STEM phần hóa học phi kim Lớp 11 nhằm phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh

1. 57 2. Hiệu quả về mặt xã hội Sau khi thực hiện dạy học STEM ở khối 11 tôi phụ trách, tôi nhận thấy rằng HS ngoài biết vận dụng kiến thức bài học giải quyết các vấn đề thực tế, có ý thức bảo vệ môi trƣờng, các em còn hứng thú hơn với môn học và có tiến bộ qua các lần kiểm tra, đặc biệt các em còn phát triển đƣợc các kỹ năng cần thiết cho cuộc sống và cộng việc sau này, đó là: * Cơ hội trải nghiệm thực tế Một trong những điểm mạnh hàng đầu của STEM là học sinh có cơ hội học tập và ứng dụng kiến thức vào thực tế. HS ở các trƣờng THPT đã có thể tự nhận thức đƣợc những gì diễn ra xung quanh cuộc sống, tự làm chủ đƣợc hành động và suy nghĩ của mình. STEM giúp học sinh tiếp cận kiến thức một cách tự nhiên, không bị gò ép theo lý thuyết, để học sinh thực hành, tự mở rộng vốn kiến thức và ứng dụng vào đời sống hàng ngày. STEM phá đi khoảng cách giữa hàn lâm và thực tiễn giúp học sinh không bị mơ hồ với kiến thức mình đƣợc học và sớm đặt ra kế hoạch cho tƣơng lai. * Gia tăng tinh thần đồng đội, khả năng làm việc nhóm Khi mới lên THPT, môi trƣờng mới sẽ khiến học sinh thấy bỡ ngỡ và e ngại trong việc kết bạn, từ đó khiến khả năng giao tiếp bị giảm sút. STEM sẽ giúp giải quyết vấn đề này bởi đây là môn học đa lĩnh vực, đòi hỏi sự tƣơng tác, trao đổi trong quá trình học tập. Học sinh có những ƣu thế môn học khác nhau có thể làm việc nhóm để tìm ra giải pháp cho vấn đề, ghi chép thông tin, viết báo cáo, thuyết trình, Qua đây, học sinh đƣợc rèn luyện cách ứng xử, phối hợp làm việc với ngƣời khác nâng cao khả năng làm việc nhóm, tinh thần đồng đội. * Phát huy năng lực sáng tạo, tư duy logic và khả năng giải quyết vấn đề Ở cấp THPT, các thí nghiệm thực hành Hóa học, đều yêu cầu sự khéo léo trong chuẩn bị và tƣ duy đa chiều, tìm hiểu giải pháp của ngƣời học, qua đó sẽ kích thích khả năng sáng tạo của học sinh trong việc tạo ra các sản phẩm liên quan tới các môn đã đƣợc học ở trƣờng. * Khơi dậy niềm yêu thích của học sinh với các bộ môn Khoa học, Công nghệ Trong thời đại toàn cầu hóa, khi công nghệ trở thành trung tâm của thế giới, giáo dục STEM khẳng định đƣợc giá trị của mình qua việc khơi dậy niềm yêu thích với các môn khoa học – công nghệ ở học sinh. Nhiều bậc phụ huynh cũng cho con mình tiếp xúc với phƣơng
2. 58 pháp STEM từ khi còn nhỏ để sau này các con có thể dễ dàng đối mặt với sự thay đổi, phát triển của thời đại mà không do dự hay e ngại. Nhƣ vậy, thông qua hoạt động giáo dục STEM học sinh đƣợc phát triển về phẩm chất nhƣ: Yêu lao động, yêu con ngƣời, sẵn sàng học hỏi, hòa nhập để giúp đỡ mọi ngƣời. HS có trách nhiệm với bản thân, với gia đình và xã hội. Đồng thời học sinh đƣợc rèn luyện các kỹ năng: Giải quyết vấn đề, giao tiếp, hợp tác, khả năng tƣ duy sáng tạo, vận dụng các kiến thức đã học vào cuộc sống. 3. Phạm vi áp dụng và nhân rộng - Về tính khả thi, việc áp dụng dạy học STEM đã mang lại nhiều kết quả khả quan. Đa số HS thấy yêu thích hóa học hơn vì các em thấy đƣợc sự liên quan giữa lí thuyết và thực tiễn. Kĩ năng thực hành thí nghiệm đƣợc tăng lên rõ rệt. HS rất hứng thú triển khai công việc đƣợc giao. Từ đó bản thân tôi có thêm động lực tiếp tục triển khai thêm các chủ đề STEM trong chƣơng trình Hóa học phổ thông. - Về tính hiệu quả: Việc áp dụng dạy học STEM góp phần làm cho kết quả học tập của HS đƣợc nâng lên, nâng cao hứng thú học tập, lòng tự tin của HS vào khả năng học tập của bản thân. - Phạm vi áp dụng và nhân rộng: Có thể áp dụng sáng kiến kinh nghiệm về dạy học STEM cho các trƣờng THPT trong huyện, trong tỉnh Nam Định cũng nhƣ các trƣờng THPT toàn quốc. - Thực tế, sáng kiến kinh nghiệm này của tôi đƣợc áp dụng ở trƣờng THPT C nơi tôi công tác đã thu đƣợc nhiều kết quả nhƣ sau: + Năm học 2019 – 2020, em Đỗ Thị Ngọc và Đỗ Thị Hải - học sinh lớp 12A4 tham gia cuộc thi KHKT và ngày hội STEM với đề tài dự thi KHKT là “Nghiên cứu và sản xuất ethanol từ vỏ cafe Rusbuta ở Việtt Nam” đạt giải khuyến khích (phụ lục). + Năm học 2020 – 2021, em Nguyễn Đức Bình lớp 12A3 tham gia cuộc thi KHKT và ngày hội STEM với dự án dự thi STEM là “Chế tạo bình cứu hỏa mini” và
3. 59 đạt giải xuất sắc (phụ lục). + Bản thân tôi cũng vận dụng dạy học STEM vào tiết học “Hợp chất của cacbon” trong hội thi Giáo viên dạy giỏi THPT cấp tỉnh năm học 2020 – 2021 và đƣợc giấy khen xuất sắc (phụ lục). Ngoài ra, sáng kiến này còn đƣợc thầy cô ở trƣờng THPT Nghĩa Minh (huyện Nghĩa Hƣng) và trƣờng THPT Thịnh Long (huyện Hải Hậu) áp dụng cũng cho nhiều kết quả khả thi (phụ lục). IV. Cam kết không sao chép hoặc vi phạm bản quyền. Trên đây là một số giải pháp vừa là những suy nghĩ của cá nhân tôi vừa là những kinh nghiệm mà tôi đã học hỏi đƣợc từ thầy cô giáo, đồng nghiệp của mình và tôi đã áp dụng trong công tác giảng dạy, bƣớc đầu đạt đƣợc một số kết quả. Tôi biết rằng, việc vận dụng dạy học STEM ở mỗi giáo viên, mỗi lớp, mỗi trƣờng có nhiều giải pháp khác nhau. Nhƣng tôi cũng hi vọng rằng các giải pháp tôi đã áp dụng sẽ góp phần vào công cuộc đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay ở các trƣờng THPT. Tôi xin cam đoan mọi thông tin trong đơn là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trƣớc pháp luật. Tôi xin chân thành cảm ơn ! Nam Định, ngày 20 tháng 9 năm 2021 Tác giả sáng kiến
4. ĐÁNH GIÁ CỦA CƠ QUAN ĐƠN VỊ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN Hiệu trƣởng (Kí tên, đóng dấu)
5. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1.Nghị quyết Trung ương,(2013), số 29-NQ/TW ngày 04 thánh 11 năm 2013 2.Bộ GD-ĐT, (2018),Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể Ngày 28/12/2018 3.Bộ Giáo dục và Đào tạo ,(2017),Công văn 4612/BGDĐT- GDTrH về hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục phổ thông hiện hành theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất học sinh 4. Thủ tướng chính phủ (2017), Nguyễn Xuân Phúc, Chỉ thị về việc tăng cường NL tiếp cận cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4, Số 16/CT- TTg, Chính phủ nƣớc CHXHCN Việt Nam. 5.Bộ GD-ĐT,(2020), ban hành công văn số 3089/BGDĐT-GDTrH về hướng dẫn việc triển khai thực hiện giáo dục STEM trong giáo dục trung học 6.Bộ Giáo dục và đào tạo, Tài liệu tập huấn STEM giai đoạn 2 7. Bernd Meier, Nguyễn Văn Cường (2014), Lí luận dạy học hiện đại. Cơ sở đổi mới mục tiêu, nội dung và PPDH, NXB ĐHSP, Hà Nội. 8. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2018), Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể trong chương trình giáo dục phổ thông mới. 9. Nguyễn Thanh Nga (chủ biên) (2017), Thiết kế và tổ chức chủ đề STEM cho HS THCS và THPT, Nxb Đại học sƣ phạm TP Hồ Chí Minh, TP Hồ Chí Minh. 10. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2014), Tài liệu hội thảo xây dựng chương trình giáo dục phổ thông theo định hướng phát triển NL HS, Hà Nội – lƣu hành nội bộ.
6. PHỤ LỤC
7. Phiếu số 1: PHIẾU HỎI HIỂU BIẾT VỀ STEM Câu 1: Em đã bao giờ đọc, xem, hay nghe nói về những vấn đề sau chƣa? Có Chƣa STEM Giáo dục STEM Ngày hội STEM Nghề nghiệp STEM Nhân lực STEM Câu lạc bộ STEM Cuộc thi Robotics Câu 2: Theo em, giáo dục STEM ở Việt Nam có quan trọng hay không? Tại sao? Rất quan trọng Quan trọng Không quan trọng Em vui lòng cho biết lí do: Câu 4: STEM có ý nghĩa nhƣ thế nào đối với việc học môn Hóa học của em? Không quan tâm Rất muốn tìm hiểu Đang tìm hiểu Đang nghiên cứu về STEM Đang dạy về STEM Muốn phát triển STEM trong dạy họcmôn Hóa học Câu 5: Có quan điểm cho rằng: “Giáo dục STEM ở là cần thiết đối với tất cả HS”. Em vui lòng nêu ý kiến về quan điểm này? Đúng Sai Câu 6: Em đã đƣợc học một chủ đề STEM nào chƣa? Tên chủ đề là gì? Đã dạy Đang nghiên cứu
8. Chƣa dạy Tên chủ đề: Nếu em muốn biết kết quả tổng thể của điều tra này xin để lại địa chỉ Email:
9. Phụ lục 2. PHIẾU HỎI HỌC SINH LỚP ĐỐI CHỨNG Họ và tên: Lớp: .Trường: Không đồng Rất không Rất đồng ý Đồng ý ý đồng ý 1. Em rất hứng thú khi học môn Hóa học với chủ đề này 2. Em hiểu bài và biết vận dụng kiến thức vào trong thực tiễn 3. Em biết kĩ năng thực hành nhiều hơn so với các tiết học khác 4. Em đƣợc trao đổi, giao tiếp và hợp tác với bạn bè tốt hơn 5. Bài học giúp em phát triển khả năng vận dụng kiến thức kỹ năng vào thực tiễn 6. Em giải quyết đƣợc vấn đề ô nhiễm nguồn nƣớc trong thực tiễn đời sống.
10. Phụ lục 3. PHIẾU HỎI HỌC SINH (Lớp TN sau khi đã học chủ đề STEM “Nghiên cứu quy trình và sản xuất phân hỗn hợp lân – kali từ rơm trấu và phế thải xương động vật) Họ và tên: Lớp: .Trường: Rất đồng Không Rất không Đồng ý ý đồng ý đồng ý 1. Em hiểu biết hơn các vấn đề nảy sinh trong thực tiễn có liên quan đến môn Hóa học 2. Các nhiệm vụ học tập là vừa khả năng với em 3. Em đƣợc thực hành nhiều hơn so với các tiết học thông thƣờng. 4. Em đƣợc trao đổi, giao tiếp và hợp tác với bạn bè tốt hơn 5. Bài học giúp em phát triển khả năng vận dụng kiến thức vào giải thích các vấn đề nảy sinh trong thực tiễn có liên quan đến môn Hóa học 6. Em biết cách lập kế hoạch thực hiện chủ đề và đề xuất phƣơng án đặt ra trong DA. 7. Em tham gia có hiệu quả vào xây dựng sản phẩm DA của nhóm. 8. Em biết đánh giá các kết quả thu đƣợc từ việc thực hiện DA 9. Bài học giúp em phát triển tƣ duy logic 10. Em cảm thấy yêu thích môn Hóa học hơn 11. Em muốn tiếp tục đƣợc học các chủ đề STEM khác