SKKN Tạo hứng thú học tập cho học sinh trong giờ đọc hiểu văn bản văn học Lớp 11 tại trường THPT Thuận Thành số 3

Nội dung tóm tắt: SKKN Tạo hứng thú học tập cho học sinh trong giờ đọc hiểu văn bản văn học Lớp 11 tại trường THPT Thuận Thành số 3

1. + Năng lực giao tiếp II. Chuẩn bị: 1. Giáo viên: Soạn giáo án - SGK, SGV, Tài liệu tham khảo - Sưu tầm ảnh. 2. Học sinh: Soạn bài ở nhà. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: ? giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo 3. Bài học: Hoạt động: khởi động (5’) * Mục tiêu: - Tạo tâm thế học tập cho HS - Tập trung cao và hợp tác tốt để giải quyết nhiệm vụ. - Có thái độ tích cực, hứng thú. *Hình thức tổ chức (Phương pháp/ kỹ thuật dạy học): Tổ chức trò chơi đố vui * Các bước thực hiện Hoạt động của GV & HS Yêu cầu cần đạt Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập: GV tổ chức cho HS trò HS nhận diện được các tác giả văn học hiện chơi “Đố vui”, HS dựa vào các đại qua các câu đố: câu đố để nhận diện về tác giả văn học hiện đại.Thời gian trò chơi tối - Ngô Tất Tố đa là 3 phút - Phạm Tiến Duật
2. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - Thanh Hải - Nam Cao HS: suy nghĩ - Tô Hoài Bước 3: Báo cáo kết quả - Trần Đăng Khoa HS trả lời cá nhân. Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, dẫn vào bài mới: (Phần chốt chú ý có những câu hỏi gợi dẫn, tạo tình huống có vấn đề) Hoạt động 2: Hình thành kiến thức * Mục tiêu: - giúp Hs thấy được các nội dung có liên quan đến: + Cuộc đời, sự nghiệp của Nguyễn Tuân. + Tình huống truyện + Nhân vật Huấn Cao, quản ngục + Cảnh cho chữ - Tập trung cao và hợp tác tốt để giải quyết nhiệm vụ. - Có thái độ tích cực, hứng thú. *Hình thức tổ chức (Phương pháp/ kỹ thuật dạy học): Tổ chức trò chơi, trả lời cá nhân, thảo luận, KT đặt câu hỏi * Các bước thực hiện
3. Hoạt động của thầy và trò Y/c cần đạt Hoạt động tìm hiểu chung I. Tìm hiểu chung -B1: Gv chia lớp thành 3 đội chơi. 1. Tác giả Gv tổ chức trò chơi Ai nhanh hơn - Nguyễn Tuân: 1910 - 1987 - Người Hà nội. Phổ biến luật chơi - Sinh ra trong một gia đình nhà nho. Câu 1: Em hãy cho biết đâu là - Ông là một nghệ sĩ tài hoa, uyên bác, phong quê hương của tác giả Nguyễn cách nghệ thuật độc đáo: Luôn tiếp cận cuộc Tuân? sống từ góc độ tài hoa uyên bác ở phương diện văn hoá, nghệ thuật. A: Làng Mọc - Ngòi bút phóng túng và có ý thức sâu sắc về B : Làng Vòng cái tôi cá nhân. C : Làng Thạch Xá - Sở trường là tuỳ bút. D : Làng Nón Chuông Những tác phẩm chính. Câu 2: Nhận xét “ Nguyễn Tuân - SGK là nhà văn lớn, một nghệ sĩ suốt đời đi tìm cái đẹp” đúng hay 2.Tập truyện ngắn Vang bóng một thời : sai? - Lúc đầu có tên : Vang và bóng một thời. A : Đúng - Là tập truyện ngắn gồm 11 truyện viết về B : Sai chuyện cũ, chuyện xưa nay chỉ còn vang bóng. Câu 3 : Điền từ còn thiếu vào câu sau - Nhân vật chính : Nhà nho tài hoa, bất đắc chí, lạc lõng trước thới cuộc, coi thường danh “Nguyễn Tuân có phong cách lợi, cố giữ thiên lương và sự trong sạch của tâm hồn. Ông có vị trí quan trọng và đóng - Mỗi truyện đi sâu vào một thú vui tao nhã
4. góp không nhỏ đối với văn học của những nhà nho tài hoa,lỡ phận : chơi chữ, thưởng chén trà buổi sớm, làm chiếc đèn Việt Nam hiện đại” trung thu Câu 4: Điểm nổi bật trong - Qua tập truyện này nhà văn không chỉ phong cách nghệ thuật của thể hiện sự nuối tiếc vẻ đẹp của một thời quá Nguyễn Tuân là: vãng mà còn bộc lộ niềm trân trọng và sự tự A : Nhà văn phải biết “ khơi hào về truyền thống văn hoá lâu đời của dân những nguồn chưa ai khơi và tộc. sáng tạo những gì chưa có” → là tác phẩm kết tinh tài năng Nguyễn Tuân B : Nhà văn luôn nhìn sự vật ở trước cách mạng tháng 8. phương diện văn hóa và thẩm mĩ, 3. Truyện ngắn: Chữ người tử tù nhìn con người ở phương diện phẩm chất nghệ sĩ và tài hoa - Lúc đầu có tên là: Dòng chữ cuối cùng, in 1938 trên tạp chí Tao đàn, sau đó đổi tên C : Nhà văn phải biết “dùng văn thành: Chữ người tử tù và được in trong Vang chương như thứ vũ khí thanh cao bóng một thời. Là ‘‘ một văn phẩm đạt tới sự và đắc lực nhằm thay đổi thế giới toàn thiện, toàn mĩ’’(Vũ Ngọc Phan) giả dối và tàn ác” - Hoàn cảnh sáng tác :Dựa vào những câu Câu 5: Tác phẩm nào được coi chuyện mà Nguyễn Tuân nghe cha kể về là mốc đánh dấu cho sự nghiệp người anh hùng Cao Bá Quát. văn học và in đậm dấu ấn phong cách, tài năng của Nguyễn Tuân giai đoạn trước cách mạng tháng Tám? A: Một chuyến đi B : Thiếu quê hương C : Vang bóng một thời
5. D : Hà Nội ta đánh Mĩ giỏi Câu 6: Đâu là tên gọi ban đầu củatruyện ngắn “Chữ người tử tù” ? A : Dòng chữ tử tù B : Dòng chữ cuối cùng C : Dòng chữ sau cùng - B2: Các đội chơi suy nghĩ để trả lời các câu hỏi - B3: Các đội chơi phát cờ trả lời các câu hỏi B4: GV nhận xét, chốt ý cơ bản về tác giả, tác phẩm 1.Tác giả -Nhà văn lớn, người nghệ sĩ suốt đời đi tìm cái đẹp. Ông có nhiều đóng góp quan trọng cho sự phát triển của văn học và tiếng Việt. -Phong cách: Độc đáo, tài hoa, uyên bác. 2. Tác phẩm “Chữ người tử tù” tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật Nguyễn Tuân trước Cách mạng ThángTám. Hoạt động đọc hiểu văn bản
6. Thao tác 1: tìm hiểu về tình huống truyện B1: GV nêu yêu cầu: II. Đọc hiểu văn bản. Theo em, tình huống của câu 1. Tình huống truyện truyện có gì đặc biệt? a. Khái niệm B2: HS nhận nhiệm vụ,suy nghĩ Tình huống truyện là tình thế xảy ra truyện; B3: HS trả lời, HS khác nhận khoảng khắc sự sống hiện ra rất đậm đặc, xét,bổ sung. khoảng khắc có khi chứa đựng cả một đời B4: GV nhận xét, chốt lại. người, thể hiện mâu thuẫn hoặc quan hệ giữa nhân vật này với nhân vật khác hoặc mâu thuẫn trong lòng một nhân vật, quan hệ giữa nhân vật và xã hội, môi trường góp phần thể hiện chủ đề. b. Đặc điểm Cuộc gặp gỡ giữa Huấn Cao và viên quản ngục trong tình thế đối nghịch, éo le: + Xét trên bình diện xã hội: o Quản ngục là người địa diện cho trật tự xã hội, có quyền giam cầm, tra tấn. o Huấn Cao là người nổi loạn, đang chờ chịu tội. + Xét trên bình diện nghệ thuật: o Họ đều có tâm hồn nghệ sĩ. o Huấn Cao là người tài hoa: coi thường,
7. khinh bỉ những kẻ ở chốn nhơ nhuốc. o Quản ngục: biết quý trọng, tôn thờ cái đẹp, yêu nghệ thuật thư pháp, xin chữ Huấn Cao. Cuộc gặp gỡ khác thường của hai con người khác thường : + Viên quản ngục - kẻ đại diện cho quyền lực tăm tối nhưng lại khao khát ánh sáng và chữ nghĩa. + Huấn Cao – người tử tù có tài viết chữ đẹp, chống lại triều đình phong kiến. → Cuộc hội ngộ diễn ra giữa chốn ngục tù căng thẳng, kịch tính, có ý nghĩa đối đầu giữ cái đẹp cái thiên lương>< quyền lực tội ác. → cái đẹp, cái thiên lương đã thắng thế. - Kịch tính lên đến đỉnh điểm khi viên quản ngục - nhận lệnh chuyển các tử tù ra pháp trường. Hoạt động: luyện tập, củng cố (5’) * Mục tiêu: - Nắm được những nội dung chính của bài học - Củng cố lại kiến thức vừa học, khắc sâu kiến thức. - Vận dụng thực hành. *Hình thức tổ chức (Phương pháp/ kỹ thuật dạy học): Tổ chức trò chơi “ Ô
8. chữ văn học” * Các bước thực hiện Hoạt động thầy - trò ND cần đạt - B1: GV phổ biến luật chơi. Luật chơi: - Từ chìa khóa: “Di sản văn hóa” + Lần lượt ba đội chơi sẽ được quyền - Ô chữ hàng ngang: lựa chọn trả lời 2 ô chữ hàng ngang. ô số 1: NHÀ GIAM Sau khi nghe câu hỏi các đội chơi có 10s suy nghĩ và trả lời. Hết thời gian ô số 2: KÍ suy nghĩ mà không tìm ra câu trả lời ô số 3: VẬT BÁU đúng, đội chơi khác có quyền phất cờ ô số 4: THƯ PHÁP được trả lời. Mỗi câu trả lời đúng được 10 điểm. Trả lời sai không bị trừ điểm. ô số 5: ĐỐI ĐỊCH Từ ô hàng ngang thứ 7 đội nào có tín ô số 6: TỬ TÙ hiệu sẽ có quyền trả lời ô hàng dọc, nếu trả lời đúng được 40 điểm, trả lời ô số 7: ĐỘC ĐÁO sai mất quyền được chơi tiếp. ô số 8: MỌC * Gợi ý về từ chìa khóa: (có 11chữ ô số 9: SỞ NGUYỆN cái) Kết luận: Di sản văn hóa là sản phẩm Gợi ý 1:.Là những sản phẩm vật chất vật chất và tinh thần có giá trị lịch sử và tinh thần có giá trị lịch sử,văn hóa văn hóa lưu truyền từ đời này sang đời lưu truyền từ đời này sang đời khác. khác. Gợi ý 2: Tồn tại dưới hai dạng: Vật thể và phi vật thể Gợi ý 3: Bắt đầu bằng hai chữ văn hóa * Gợi ý về ô chữ hàng ngang:
9. - Ô chữ số 1 (có 7 chữ cái): Địa điểm gặp gỡ giữa Huấn Cao và quản ngục - Ô chữ số 2 : (có 2 chữ cái) Đây là thể loại mà Nguyễn Tuân có đóng góp đặc biệt cho văn học Việt Nam. - Ô chữ số 3 (có 6 chữ cái): Điền từ còn thiếu vào câu sau ‘Có được chữ ông Huấn mà treo là có một trên đời” - Ô chữ số 4 (có 7 chữ cái): Một môn nghệ thuật được NguyễnTuân nhắc đến trong tác phẩm Chữ người tử tù? - Ô chữ số 5: (có 7 chữ cái) Từ chỉ mối quan hệ Huấn Cao và quản ngục trên bình diện xã hội - Ô chữ số 6: (có 4 chữ cái) Đây là từ chỉ tội án của Huấn Cao và những người bạn? - Ô chữ số 7: (có 6 chữ cái) Từ chỉ đặc điểm tình huống truyện trong Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân? - Ô chữ số 8: (có 3 chữ cái) Tên ngôi làng là quê hương của Nguyễn Tuân?
10. - Ô chữ số 9: (có 8 chữ cái) Điều mà Quản ngục hằng mong muốn làm được trong suốt cuộc đời mình được gọi là gì? - B2: HS lựa chọn ô chữ, GV nêu yêu cầu. - B3: HS thảo luận thống nhất đáp án, trình bày - B4: Gv nhận xét cho điểm. + Gv chốt ý: Từ ô chữ hàng dọc, nhấn mạnh về giá trị của di sản văn hóa, đặt câu hỏi tình huống: Ngày nay anh chị cần làm gì để giữ gìn di sản văn hóa của dân tộc? ( Gọi cá nhân trình bày 1 phút). 4. Dặn dò: Soạn bài , tìm hiểu về nhân vật Huấn Cao. 5. Rút kinh nghiệm: