SKKN Vận dụng năng lực số vào dạy học văn chính luận trong chương trình ngữ văn THPT nhằm phát triển năng lực học sinh

Nội dung tóm tắt: SKKN Vận dụng năng lực số vào dạy học văn chính luận trong chương trình ngữ văn THPT nhằm phát triển năng lực học sinh

1. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1) Sách Ngữ Văn 10, Tập 2, NXb Giáo Dục Việt Nam, 2015 2) Sách Ngữ Văn 12, Tập 1, NXb Giáo Dục Việt Nam, 2016 3) Tài liệu tập huấn Năng lực số và Kĩ năng chuyển đổi của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo 4) Thiết kế bài giảng Ngữ Văn 10,Tập 2, Nguyễn Văn Đường (chủ biên), Nxb Hà Nội,2009 5) Thiết kế bài giảng Ngữ Văn 12,Tập 1, Nguyễn Văn Đường (chủ biên), Nxb Hà Nội, 20 6) Nguyễn Khắc Đàm, Nguyễn Trọng Hoàn, Giới thiệu giáo án Ngữ văn 12 – Tập 2, NXB Hà Nội – 2007 7) Lê Bá Hán, Trần Đình Sử, Nguyễn Khắc Phi, Từ điển thuật ngữ văn học, NXB ĐHQG, H.2000 8) Phan Trọng Luận (tổng chủ biên), Sách giáo viên Ngữ văn 11 Tập 1, NXB GD, H.2007 9) Phan Trọng Luận (tổng chủ biên), Sách giáo viên nâng cao Ngữ văn Tập 2, NXB GD, H.2007 10) Phan Trọng Luận (tổng chủ biên), Sách giáo khoa Ngữ văn 11 Tập 1, NXB GD, H.2013 11) Nguyễn Đăng Mạnh, Những bài giảng về tác gia văn học tập 2, NXB ĐHQG, H.1999. 49
2. PHỤ LỤC 1) Một số địa chỉ phần mềm thường sử dụng Phần mềm Thống Hỗ trợ Hỗ trợ dạy Hỗ trợ quản lí kê/biên tập kiểm tra hỌc trực lớp hỌc và hỗ hỌc liệu số đánh giá tuyến trợ hỌc sinh và trình diễn Microsoft Power X Point Video Editor X Yenka X MolView X Google Forms X X Kahoot X SHoob X Google Meets X Microsoft Teams X X X Google Classroom X X X Padlet X X X One Note X X 2) Chức năng của một số phần mềm hỗ trợ dạy hỌc Cũng như nhiều nước trên thế giới, ở Việt Nam hiện nay một số công cụ hàng đầu được các giáo viên sử dụng nhiều nhất trong giảng dạy có thể kể đến: a) Google Apps Google không chỉ được biết đến như là một công cụ tìm kiếm đầy quyền năng trong thế giới ảo mà nó còn được cộng đồng trực tuyến thán phục với bộ công cụ Google Apps. Từ người dùng cá nhân cho đến các doanh nghiệp ở mọi loại quy mô và đặc biệt là các tổ chức giáo dục có uy tín trên thế giới đều sử dụng bộ công cụ này. Bộ công cụ này sẽ trở nên vô cùng mạnh mẽ khi các giáo viên khai thác triệt để bộ 3: Google Docs, Google Drive và Google Hangouts. 50
3. Với Google Docs, các giáo viên có thể khởi tạo tài liệu, bảng tính, tài liệu thuyết trình. Đồng thời sử dụng nó để chia sẻ với học sinh, sinh viên; đưa ra những phản hồi, đánh giá trên những bài tập của học sinh và sinh viên. Google Docs có thao tác đơn giản, thân thiện và thay đổi hoàn toàn cách thức học tập của sinh viên cũng như giảng dạy của giáo viên. Còn Google Hangouts và Google Drive thì đây là các công cụ giúp giáo viên trao đổi, cộng tác và chia sẻ kiến thức giữa giáo viên và học sinh một cách sinh động và trực quan nhất. b) Twitter Twitter là dịch vụ mạng xã hội miễn phí cho phép người sử dụng đọc, nhắn và cập nhật các mẩu tin nhỏ gọi là tweet, một dạng tiểu blog. Những mẩu tweet được giới hạn tối đa 140 ký tự được lan truyền nhanh chóng trong phạm vi nhóm bạn của người nhắn hoặc có thể được trưng rộng rãi cho mọi người cùng xem. Tuy Twitter vẫn chưa được sử dụng một cách rộng rãi tại Việt Nam như tiềm năng của nó, nhưng trên thế giới đây lại là công cụ giảng dạy và nguồn khai thác thông tin của hàng triệu giáo viên khác nhau. Các giáo viên có thể sử dụng Twitter như một cách tương tác trực tiếp và nhanh nhất với học sinh của mình. Song hành với trào lưu phát triển của điện thoại thông minh (smartphone), Twitter lại càng thể hiện vai trò không thể thiếu đối giáo viên và học sinh. Ngoài ra việc “theo đuôi” (follow) trên Twitter cũng là cách thức đểgiúp các giáo viên cập nhật và thu nạp thêm những kiến thức mới nhằm bổ sung cho bài giảng ngày một phong phú. c) Skype Mặc dù trong vòng những năm trở lại đây, các công cụ chat văn bản, chat âm thanh (voice chat) hoặc chat video thi nhau mọc ra như nấm sau mưa rào nhưng Skype vẫn là “tượng đài” đối với việc liên lạc trực tuyến. Đây là công cụ điển hình giúp giáo viên và học sinh liên lạc với nhau một cách nhanh nhất, tiết kiệm nhất (phần lớn các trường hợp là miễn phí). Bên cạnh đó, Skype còn cung cấp dịch vụ có tên gọi là Skype in the Classroom. Đây là dịch vụ vô cùng độc đáo không chỉ giúp các giáo viên và học sinh tương tác với nhau và còn mở rộng việc tương tác giữa các lớp học với nhau. Việc học tập sẽ mang tính rộng mở, cạnh tranh và hấp dẫn hơn rất nhiều với công cụ này. d) YouTube Giúp người học có thể tìm thấy bất kỳ 1 bài giảng của các môn học từ tự nhiên cho đến xã hội, của mọi cấp học khác nhau v.v trên trang chia sẻ video Youtube. Các giáo viên còn có thể sử dụng Youtube như là một công cụ để xây 51
4. dựng bài giảng chuyên nghiệp chỉ với những thiết bị thông thường như điện thoại di động, máy tính bảng, camera e) Evernote Trong quá trình giảng dạy và học tập, người thầy hay học sinh đều cần dùng đến các công cụ hoặc ứng dụng giúp ghi chép nhanh để chớp lấy những kiến thức cần thiết và quan trọng. Tuy nhiên, kiến thức, thông tin ngày nay lại nằm dưới nhiều định dạng khác nhau từ văn bản (text), âm thanh (voice), hình ảnh (photo), video Chính lúc này, các giáo viên và học sinh cần nhớ đến ứng dụng Evernote. Đây là ứng dụng cực kỳ tiện ích giúp tiết kiệm thời gian trong việc ghi chép và bố trí thông tin một cách khoa học và điểm hay nhất ở tính năng này chính là việc đồng bộ dữ liệu ghi chép được của giáo viên và học sinh trên mọi thiết bị và nền tảng khác nhau như máy tính, máy tính bảng, điện thoại di động. f) Dropbox Cũng giống như Google Drive ở trên, Dropbox là công cụ tương tự và không thể thiếu với bất kỳ người dùng Internet nói chung hay với mọi giáo viên nói riêng. Với Dropbox, dữ liệu, tài liệu của giáo viên sẽ được lưu trữ, chia sẻ, đồng bộ trên nền tảng điện toán đám mây. Tiện ích có thể thấy ngay là các giáo viên có thể tạo 1 thư mục Dropbox trên máy tính và lưu trữ tài liệu của mình vào đó. Ngay lập tức tài liệu cũng sẽ được lưu trữ trên “đám mây” Dropbox, giúp các giáo viên có thể sử dụng tài liệu mọi lúc mọi nơi đồng thời chia sẻ với học sinh của mình bằng các thiết bị khác nhau tương tự như Evernote. g) Edmodo Hiểu một cách đơn giản thì Edmodo giúp các giáo viên và học sinh tham gia một môi trường học tập và trao đổi hoàn toàn mới. Edmodo sẽ giúp giáo viên xây dựng một “mạng xã hội” riêng cho lớp học, mọi hoạt động trao đổi trực tiếp giữa giáo viên và học sinh đều có thể đưa lên môi trường này. Cộng đồng tham gia vào Edmodo rất đa dạng và đông đảo, hiện đã có hơn 20 triệu người thường xuyên sử dụng Edmodo. h) Class Dojo Class Dojo là một dịch vụ giúp lớp học của các giáo viên không còn là lớp học nhàm chán. Dịch vụ này đã tận dụng tối đa những trò chơi giáo dục, những hình họa ngộ nghĩnh và biến nó thành trợ thủ đắc lực cho giáo viên. Một ưu điểm thực tế của Class Dojo là giúp giáo viên dành được nhiều thời gian vào giảng dạy kiến thức hơn là mất thời gian vào việc quản lý lớp học và điều tiết các hành vi của học sinh. 52
5. Mặc dù việc triển khai dịch vụ này ở Việt Nam sẽ còn gặp khó khăn như hạ tầng, thiết bị đầu cuối. Nhưng khi có điều kiện thì đây sẽ trở thành công cụ tuyệt vời dành cho giáo viên nước ta. i) WordPress Không phải nghi ngờ gì khi WordPress chính là nền tảng giúp các giáo viên và học sinh xây dựng blog học tập tốt nhất hiện nay. Một khi trong đầu giáo viên xuất hiện ý tưởng xây dựng blog dạy và học của mình thì WordPress nên là cái tên được nhắc tới đầu tiên. Một trong những hình thức mà các giáo viên hay sử dụng WordPress đó là việc họ khởi tạo blog và coi đó như 1 landing page. Sau đó tận dụng kênh truyền thông mạng xã hội để "lôi kéo" học sinh về tiếp thu các kiến thức tại landing page này. k) Socrative Tốc độ phát triển của dịch vụ này đang tăng trưởng chóng mặt với khoảng 1.000 người dùng mới đăng ký mỗi ngày! Đây lại là công cụ giúp giáo viên và học sinh xây dựng bài kiểm tra, đánh giá hiệu suất học tập một cách trực tuyến trên bất kỳ thiết bị nào. Việc học và kiểm tra bằng Socrative sẽ kích thích học sinh ham học hỏi, phấn đấu cao hơn trong rèn luyện và thi cử. Video sau sẽ hướng dẫn bạn chi tiết về dịch vụ mới nhưng cực kỳ tiềm năng này. l. Kahoot Là công cụ hỗ trợ dạy học miễn phí, dùng để thiết kế những bài trắc nghiệm trực tuyến và được sử dụng như một Hệ thống lớp học tương tác. Về bản chất Kahoot là một website ứng dụng trực tuyến, vì vậy nó có thể sử dụng trên mọi thiết bị: laptop, smartphone, máy tính miễn là thiết bị đó kết nối mạng được. m. Microsoft PowerPoint Cung cấp phạm vi lựa chọn thiết kế rộng nhất, giúp chúng trở nên hoàn hảo cho các bản trình bày hiện đại và tinh tế. Chủ đề PowerPoint cho phép một loạt các chủ đề bản trình bày, cho phép bạn thoải mái lựa chọn thiết kế mẫu bản trình bày tốt nhất cho dự án của mình. i. Mindmap Là một công cụ vẽ bản đồ tư duy. Có thể coi đây là trợ lý trong việc thảo luận, quyết định và lên kế hoạch, giúp bạn trình bày thông tin cách đơn giản, trực quan bằng cách xây dựng theo dạng thư mục, hình ảnh cho các ý tưởng. 3) Một số công cụ hỗ trợ dạy học trực tuyến theo hoạt động a) Nhóm công cụ hỗ trợ thảo luận online: - (làm việc hợp tác dạng gõ văn bản, ý kiến của mỗi người sẽ hiển thị màu khác nhau) - (tương tự như frampad) 53
6. - - b) Nhóm công cụ hỗ trợ thực hiện hoạt động tạo sản phẩm - - (vẽ sơ đồ tư duy) - (vẽ poster) - www.edrawsoft.com/mindmaster/ - (làm việc hợp tác dạng gõ văn bản) - ý kiến của mỗi người sẽ hiển thị màu khác nhau) c) Nhóm công cụ hỗ trợ nộp bài: - - (đăng tải các bài nộp dạng tệp tin) - Google drive; Dropbox, - Google classroom, . - Zalo - facebook d) Nhóm công cụ hỗ trợ tạo hoạt động khởi động - - (tạo các bài test dạng trò chơi) - (khảo sát lấy ý kiến nhanh của người học thông qua từ khoá) - (khảo sát lấy ý kiến nhanh của người học) - 54