SKKN Xây dựng môi trường sinh hoạt tập thể cho học sinh dân tộc thiểu số tại trường THPT Kỳ Sơn thông qua tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo môn Ngữ văn

Nội dung tóm tắt: SKKN Xây dựng môi trường sinh hoạt tập thể cho học sinh dân tộc thiểu số tại trường THPT Kỳ Sơn thông qua tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo môn Ngữ văn

1. cao, chim ríu rít,trong cái lều ẩm thấp vẫn chỉ hơi tờ mờ. Ở đây người ta thấy chiều lúc xế trưa và gặp đêm thì bên ngoài trời vẫn sáng. Chưa bao giờ Chí Phèo nhận thấy thế bởi chưa bao giờ hết say. Nhưng bây giờ thì hắn tỉnh. Hắn bâng khuâng như tỉnh dậy, hắn thấy miệng đắng, lòng mơ hồ buồn. Người thì bủn rủn, chân tay không buồn nhấc, hay là đói rượu, hắn hơi rùng mình. Ruột gan lại nôn nao lên một tý. Hắn sợ rượu cũng như những người ốm sợ cơm. Một thời hắn đã ao ước có một gia đình nho nhỏ. Chồng cuốc mướn cày thuê, vợ dệt vải, chúng lại bỏ một con lợn nuôi để làm vốn liếng. Khá giả thì mua dăm ba sào ruộng làm. ( Thị Nở vào. Thị vào cắp một cái rổ, trong có một nồi cháo hành còn nóng nguyên. ) ( Chí phéo ngạc nhiên, mắt mình hình như ươn ướt, nhìn bát cháo bốc khói mà bâng khuâng. ) THỊ NỞ: (nhìn trộm Chí, rồi lại toe toét cười) Này cháo nóng đấy, ăn đi cho nóng (Chí Phèo cầm lấy bát cháo đưa lên mồm. Hắn húp một húp) THỊ NỞ: (cầm mo cau lên quạt cho Chí) Ăn đi, ăn nóng ra mồ hôi nhiều là khỏi ngay đấy Bát cháo húp xong rồi, thị Nở đỡ lấy bát cháo và múc thêm bát nữa. Hắn thấy mình vã bao nhiêu mồ hôi. Mồ hôi chảy ra trên đầu, trên mặt, những giọt to như giọt nước. Hắn đưa tay áo quệt ngang một cái, quệt mũi cười rồi lại ăn. Hắn càng ăn, mồ hôi lại càng nhiều. Thị Nở nhìn hắn, lắc đầu thương hại. CHÍ PHÈO: - Giá cứ thế này mãi thì thích nhỉ? (Thị không đáp) CHÍ PHÈO: - Hay mình sang đây ở với tớ một nhà cho vui. (Cười) (Thị lườm hắn. Hắn bẹo thị Nở một cái làm thị nẩy hẳn người lên. Và hắn cười, hắn lại bảo:) CHÍ PHÈO: - Ðằng ấy còn nhớ gì hôm qua không? THỊ NỞ: - Ứ Ư, Nỡm à, ai lại đi nói chuyện đó chứ. Mà đêm qua sao gan thế, lỡ trúng gió thì chết toi đấy (Thị phát khẽ hắn một cái) ( Thị Nở ,Chí Phèo cười dòn giã ) (Chí Phèo véo thị một cái thật đau vào đùi.) Chúng sẽ làm thành một cặp rất xứng đôi. Chúng cũng nhận thấy thế, và nhất định là lấy nhau. Như thế năm ngày chẵn, thị ở nhà Chí Phèo cả ngày lẫn đêm, trừ những lúc đi kiếm tiền. Hắn không còn kinh rượu nhưng cố uống cho thật ít. Ðể cho khỏi tốn tiền, nhưng nhất là để tỉnh táo để yêu nhau. Ðàn bà không men như rượu nhưng cũng làm người say. Và hắn say thị lắm. Nhưng thị lại là người dở hơi. Ðến hôm thứ sáu thì thị bỗng nhớ rằng thị có 38
2. một người cô ở đời. Người cô ấy nội ngày nay sẽ về. Thị nghĩ bụng: hãy đừng yêu để hỏi cô thị đã. CẢNH NHÀ BÀ CÔ THỊ NỞ: - Này con bảo cái này (cười) Con sắp lấy chồng đấy (Cười) BÀ CÔ: - (Cười lớn) Gớm cái con dở người, mày lấy ai, mà ai định lấy mày hả con? (Cười) Tao đây đến già cón ế chỏng gọng, cái mặt mày ai mà thém lấy chứ THỊ NỞ: - Thằng Chí Phèo (Cười) BÀ CÔ: - Gì? (Ngạc nhiên) Mày nói cái gì, thằng Chí Phèo!. (Đứng phắt dậy, 1 tay chống nạnh, 1 tay chỉ vào Nở) Ôi giời đất ơi, là giời đất ơi. Sao mày đĩ thế hả con! BÀ CÔ: - Ðã nhịn được đến bằng này tuổi thì nhịn hẳn; Ai đời lại còn đi lấy chồng! Ừ! Mà có lấy thì lấy ai chứ? Ðàn ông chết hết cả rồi sao, mà lại đâm đầu đi lấy một thằng không cha, không mẹ suốt ngày rạch mặt ra ăn vạ ấy hả. THỊ NỞ: - Ơ! Thế cô định để con ế chồng chết già như cô à BÀ CÔ: -Á à bớ con Nở kia, mày lại dám xỉa xói cô mày đây à (ấn tráng của Nở) Trời ơi! Nhục nhã ơi là nhục nhã! Ôi cha mẹ tổ tiên ra mà xem này! Ôi giời đất ơi! Ôi làng nước ơi! THỊ NỞ: - (Hưm 1 tiếng, tức tối, bỏ đi dậm chân bịch bịch) CẢNH NHÀ CHÍ PHÈO CHÍ PHÈO: (Ngồi bồn chồn, uống rượu) Mẹ cha con Nở, mày làm cái giống gì ở nhà mà lâu thế. Mẹ cha mày (Uống rượu) Hay mày lại đi gạ thằng nào, ông biết được ông xé xác mày ra Mẹ cha mày THỊ NỞ: - ( Tiến sát) Này, chửi ai đấy hử? Giời ơi là giời! (Giậm chân xuống đất, nhảy cẩng lên) CHÍ PHÈO: - (Cười, lắc lư cái đầu) THỊ NỞ: - Giời ơi! Lại còn cười nữa à! (Thút thít) Bà cô biết, bả chửi tôi đây này! Bả kêu tôi nhịn được thì khỏi lấy chồng, chứ tại sao phải lấy thằng Chí Phèo Lấy một cái thằng suốt ngày quậy phá, rạch mặt ăn vạ (huhu) Cũng tại ông hết đấy hu hu (Đấm vào đùi Chí) Tại ông hết CHÍ PHÈO: - (Ngồi ngẩn người) THỊ NỞ: Ngồi đó mà uống cho chết đi (Quay mặt bỏ đi) CHÍ PHÈO: Ơ này! Đi đâu thế hử? Mày vừa mới tới mà bỏ đi là sao? Này Nở, con Nở kia (Nắm tay Thị) THỊ NỞ: (Gạt tay Chí, giúi cho 1 cái) Buông ra CHÍ PHÈO: ( Ngã sõng soài ) Ôi làng nước ơi, con Nở nó đánh tôi, ôi làng nước ơi, (Ngẩn người) 39
3. CHÍ PHÈO: (Lồm cồm bò dậy, lầm bầm) Cha mày con Nở chết bầm Mẹ cha con gái già ăn hiếp con Nở CHÍ PHÈO: (suy nghĩ, đập tay xuống đất tức tối) Rượu, rượu của tao đâu! Rượu của tao đâu? (Lồm cồm bò dậy) CHÍ PHÈO: (Uống rượu, sau đó mò tìm con dao) Tao phải đâm chết nó (Lảm nhảm) CHÍ PHÈO: (Rảo bước, loạng choạng bước đi) CẢNH ĐÂM BÁ KIẾN CHÍ PHÈO: Bá Kiến đâu, Bá Kiến đâu rồi CHÍ PHÈO: Mày ra đây cho ông, ra đây cho ông (gạt bọn gia nhân sang một bên, xông vào chỗ Bá Kiến) BÁ KIẾN: Mẹ kiếp! Thằng ôn con! BÁ KIẾN: ( quát)- Chí Phèo đấy hở ? Lè bè vừa thôi chứ, tôi không phải là cái kho. BÁ KIẾN: (Ném bẹt 5 hào xuống đất) - Cầm lấy mà cút đi cho rảnh. Rồi làm mà ăn chứ cứ báo người ta mãi à? CHÍ PHÈO: (Trợn mắt, chỉ tay vào cụ) - Tao không đến đây xin năm hào. BÁ KIẾN: (Nhẹ nhàng) - Thôi, cầm lấy vậy, tôi không còn hơn. CHÍ PHÈO: (vênh mặt, kiêu ngạo) - Tao đã bảo là tao không đòi tiền. BÁ KIẾN: - Giỏi! Hôm nay mới thấy anh không đòi tiền. Thế anh cần gì? CHÍ PHÈO: (Nói lớn)- Tao muốn làm người lương thiện! BÁ KIẾN: (Cười ha hả) - Ồ tưởng gì! Tôi chỉ cần anh lương thiện cho thiên hạ nhờ. CHÍ PHÈO: - Không được! Ai cho tao lương thiện? Làm thế nào cho mất được những vết mảnh chai trên mặt này? Tao không thể là người lương thiện nữa. Biết không? Chỉ có một cách biết không! Chỉ có một cách là cái này biết không? (Chí Phèo rút dao ra xông vào. Bá Kiến ngồi nhỏm dậy, Chí Phèo đã văng dao tới rồi. ) BÁ KIẾN: Á á aaaa ( Lảo đảo rồi gục xuống) CHÍ PHÈO: (Rút con dao trên người Bá Kiến ra, sau đó tự sát) – Bớ làng nước ơi, Cả làng Vũ Ðại nhao lên. Họ bàn tán rất nhiều về vụ án không ngờ ấy. QUẦN CHÚNG: “Trời có mắt đấy, anh em ạ” QUẦN CHÚNG: “Thằng nào chứ hai thằng ấy chết thì không ai tiếc! Rõ thật bọn chúng nó giết nhau, nào có phải cần đến tay người khác đâu” ĐỘI TẢO: “Thằng bố chết, thằng con lớp này không khỏi người ta cho ăn bùn”. ĐÀN EM: “Thằng mọt già ấy chết, anh mình nên ăn mừng 40
4. ĐÀN EM: “Tre già măng mọc, thằng ấy chết, còn thằng khác, chúng mình cũng chẳng lợi tí gì đâu ”. Một số hình ảnh hoạt động ngoại khóa văn học: Hương vị tết ở Kỳ Sơn Một số hoạt động trải nghiệm khác Giáo viên tổ chức cho các em tham quan trải nghiệm: Làng nghề truyền thống Dệt thổ cẩm ở Bản Xốp Thập –Xã Hữu lập –Huyện Kỳ Sơn 41
5. GV tổ chức cho HS tham quan Dự án phát triển nghề thủ công truyền thống cho phụ nữ H’Mông thuộc bản Phà Xắc, xã Huồi Tụ, huyện Kỳ Sơn có thêm nguồn thu nhập thông qua việc duy trì sản xuất và marketing hàng thủ công truyền thống. Bản Phà Xắc hiện có 125 gia đình người H’Mông trắng sinh sống. Tổ tiên của họ di cư từ Trung Quốc qua Lào sang Việt Nam từ khoảng 150 năm trước. Theo truyền thống, người H’Mông ở khu vực này sống dựa chủ yếu vào nông nghiệp, họ trồng lúa, ngô, rau quả và chăn nuôi. Phụ nữ H’Mông tại Phà Xắc thường mặc các bộ trang phục truyền thống nhân dịp năm mới, đám cưới, đám tang, chợ phiên hay các dịp lễ đặc biệt khác. Bộ quần áo truyền thống của họ bao gồm quần rộng màu đen (hu thiếc) và áo dài màu đen (lu chiếu chậm) với cổ áo được thêu đáp mảnh công phu. Một cô gái được coi là hấp dẫn nhất khi cô đeo xung quanh hông chiếc thắt lưng thêu màu hồng sáng và xanh lá cây. Cô còn đeo thêm đồ trang sức là một sợi dây chuyền bạc lớn (lu nhia). Ngoài ra, chiêc ví thêu trang trí (gọi là ví thuốc phiện) và khăn xếp đội đầu (phu chong slua) cũng được sử dụng trong các dịp đặc biệt. Chiếc khăn xếp này dài hơn mười mét, được làm bằng dải lụa màu tím và trang trí bằng một đoạn ruy băng kẻ sọc (chang). Theo truyền thống, của hồi môn cho cô dâu khá nhiều. Mỗi cô dâu mang đến gia đình chú rể 10 bộ trang phục, gia đình chú rể tặng lại cô quần áo và một chiếc vòng cổ có giá trị. Của hồi môn luôn bao gồm một chiếc váy trắng mà cô sẽ giữ để mặc khi qua đời để tổ tiên có thể nhận ra cô. Các gia đình H’Mông vẫn làm giấy từ tre để thực hiện các nghi lễ cho người mất và để trang trí ban thờ. Theo phong tục, người H'mong không được an táng trong quan tài làm bằng các loại vật liệu không phân huỷ như nhựa hoặc sắt. Người ta thường 42
6. đóng quan tài với những chiếc đinh đơn giản vót từ cật tre để đảm bảo không có gì ngăn cản người chết đi gặp tổ tiên của họ. Việc cung cấp vải và quần áo may sẵn trên thị trường đã làm thay đổi trang phục truyền thống của người H'Mông ở Phà Xắc và dẫn đến sự sụt giảm của việc sử dụng trang phục truyền thống hàng ngày. Trước thực trạng này, Craft Link tiếp tục tài trợ và thực hiện trực tiếp Dự án phát triển nghề thủ công truyền thống tại địa phương. Dự án sử dụng các họa tiết đặc trưng của người H’Mông để thiết kế ra các sản phẩm mới thu hút thị trường. Dự án cũng nhằm bảo tồn các kỹ năng truyền thống cho thế hệ trẻ, nâng cao năng lực cho các thành viên đồng thời tăng thêm thu nhập cho cộng đồng. 43
7. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Tài liệu tập huấn phát triển năng lực học sinh. 2. Hướng dẫn chuẩn kiến thức kỹ năng môn Ngữ văn trung học phổ thông – NXB Giáo dục Việt Nam năm 2010. 3. Lý luận dạy học môn Ngữ văn ở trường phổ thông trung học – NXB Đại học quốc gia Hà Nội năm 1999. 4. Kiểm tra, đánh giá theo chuẩn kiến thức kỹ năng – NXB Giáo dục Việt Nam năm 2010. 5. Sách giáo khoa Ngữ văn 10,11,12. 6. Thiết kế bài giảng Ngữ văn 10, 11,12. 7. Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực - một phương pháp vô cùng quý báu. Tạp chí NCGD số 271. [5] 8. Dạy học dự án: TS. Lưu Thu Thủy Viện KHGD Việt Nam. 9. Trang mạng về trải nghiệm sáng tạo. 10. Báo chí về các nhận định về trải nghiệm sáng tạo. 44