Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ 5 đến 6 tuổi học tốt lĩnh vực âm nhạc

Nội dung tóm tắt: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ 5 đến 6 tuổi học tốt lĩnh vực âm nhạc

1. 1. Phần mở đầu: 1.1. Lý do chọn đề tài. Âm nhạc là nhu cầu của cuộc sống, là món ăn tinh thần không thể thiếu được đối với con người. Đặc biệt đối với trẻ mầm non, những nốt nhạc trầm bổng, những giai điệu mượt mà, vui tươi, trong trẻo của các tác phẩm âm nhạc như là dòng sữa ngọt ngào nuôi dưỡng cho tâm hồn trẻ thơ, những bài hát ru luôn là người bạn đồng hành của trẻ nhỏ, đưa trẻ vào những giấc ngủ an lành với những điệu nhạc du dương, êm ái qua tiếng hát của mẹ. Nó như một phần không thể thiếu trong cuộc sống của mỗi gia đình. Trong ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc MÇm non hiện nay, bé m«n gi¸o dôc ©m nh¹c lµ bé m«n nghÖ thuËt hÕt søc gÇn gòi víi trÎ, lµ ho¹t ®éng ®­îc trÎ yªu thÝch , lµ nguån høng thó m¹nh mÏ ®Ó gióp trÎ c¶m thô nghÖ thuËt vµ nã cßn lµ ph­¬ng tiÖn thiÕt thùc cho c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc. Nãi c¸ch kh¸c cã thÓ coi ©m nh¹c lµ bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi víi c«ng t¸c ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ. Gi¸o dôc ©m nh¹c trong tr­êng MÇm non lµ gi¸o dôc cho trÎ lßng yªu ©m nh¹c, biÕt c¶m thô ©m nh¹c th«ng qua c¸c ho¹t ®éng nh­: D¹y trÎ ca h¸t, vËn ®éng, móa, trß ch¬i ©m nh¹c. §Æc biÖt ®èi víi trÎ 5 - 6 tuæi gi¸o dôc ©m nh¹c ®· ®em l¹i nh÷ng Ên tù¬ng khã quªn, nh÷ng lêi ca tiÕng h¸t gióp trÎ h×nh thµnh trong t©m hån, t¹o ®iÒu kiÖn cho trÎ ph¸t triÓn thÞ hiÕu ©m nh¹c. §©y chÝnh lµ tiÒn ®Ò ban ®Çu gióp trÎ biÕt lùa chän, ®¸nh gi¸ t¸c phÈm ©m nh¹c vµ biÕt c¸ch tr×nh bµy ë møc ®é ®¬n gi¶n. Gi¸o dôc ©m nh¹c cßn h×nh thµnh cho trÎ lßng yªu Tæ quèc , yªu thiªn nhiªn, t×nh yªu th­¬ng con ng­êi réng lín. H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thãi quen tèt trong sinh ho¹t tËp thÓ. §ã chÝnh lµ tæ chøc, kü luËt, tù chñ, m¹nh d¹n tr­íc mäi ng­êi. Gi¸o dôc ©m nh¹c cßn lµ ph­¬ng tiÖn n©ng cao kh¶ n¨ng trÝ tuÖ, gióp trÎ ph¸t triÓn trÝ t­ëng t­îng, cñng cè kiÕn thøc qua häc tËp, vui ch¬i trong cuéc sèng. Là giáo viên mầm non tôi nhận thấy trẻ em bây giờ rất năng động và sáng tạo, trẻ có thể bắt chước cô giáo một cách rất tài tình. Vì vậy, tôi luôn mong muốn truyền đạt thật nhiều kiến thức cho trẻ, giúp trẻ phát triển hết những khả năng vốn có của mình. Với trách nhiệm đó tôi luôn suy nghĩ làm thế nào để nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ được tốt. Đây là nhiệm vụ quan trọng và cần phải có 1
2. sự nỗ lực phấn đấu, quyết tâm cao. Cần phải chú trọng công tác chuyên môn, làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục, công tác nâng cao chất lượng giáo dục trẻ nhằm duy trì và phát triển chất lượng giáo dục trong nhà trường ngày càng đi lên đáp ứng với yêu cầu sự nghiệp giáo dục mầm non trong thời đại hiện nay. Chính vì vậy mà tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt lĩnh vực âm nhạc” . 1.2. Điểm mới của đề tài. Nội dung của đề tài sẽ có nhiều người lựa chọn để viết song mỗi độ tuổi mỗi vùng miền, mỗi trường sẽ có một đặc trưng, giải pháp riêng với đề tài này tôi đưa ra 7 giải pháp song điểm mới của đề tài là chú trọng dạy lấy trẻ làm trung tâm, vận dụng lồng ghép hoạt động âm nhạc vào các hoạt động trong ngày của trẻ, quan tâm đánh giá trẻ trong hoạt động âm nhạc để có biện pháp bồi dưỡng cho trẻ phù hợp. Đổi mới hình thức tổ chức hoạt động trong đó chú trọng việc dạy học luôn hướng tới lấy trẻ làm trung tâm, cô giáo chỉ là người hướng dẫn, gợi mở. Trẻ hoạt động để phát huy tính tích cực, sáng tạo, trách dạy áp đặt, rập khuôn, hướng dẫn theo thông tin một chiều. Dạy trẻ chủ động tham gia vào các hoạt động trải nghiệm để củng cố kiến thức. Rèn luyện kỹ năng ca hát, kỹ năng vận động theo nhạc cho trẻ 1. 3. Phạm vi áp dụng đề tài. Đề tài nghiên cứu “Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi học tốt lĩnh v ực âm nhạc” được áp dụng trong quá trong quá trình thực hiện nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ theo chương trình GDMN. Trong quá trình nghiên cứu đề tài này tôi đã vận dụng đưa vào quá trình chăm sóc trẻ trong lớp mình phụ trách và mang lại hiệu quả cao. Đề tài được đồng nghiệp khen ngợi và cùng góp ý. Được hội đồng chuyên môn đánh giá cao và khuyến khích nhân rộng đề tài trong các trường MN toàn huyện, toàn tỉnh và đăng trên Web. 2. Nội dung 2.1 Thực trạng của nội dung cần nghiên cứu. 2
3. Âm nhạc nã lµ lo¹i h×nh nghÖ thuËt cã gi¸ trÞ biÓu c¶m cao, v× nã t¸c dông ®Õn ng­êi nghe vÒ c¶ ©m nh¹c vµ lêi ca, nã ph¶n ¸nh cuéc sèng sinh ho¹t, t©m t­ t×nh c¶m cña con ng­êi vµ nã gÇn gòi víi con ng­êi ®­îc ®«ng ®¶o c«ng chóng yªu thÝch. Trong tr­êng MÇm non, âm nhạc lµ mét ho¹t ®éng ®­îc thùc hiÖn th­êng xuyªn liªn tôc vµ ®­îc lång ghÐp c¸c ho¹t ®éng cña trÎ nã lµ cÇu nèi gi÷a ho¹t ®éng nµy víi ho¹t ®éng kh¸c vµ nã lu«n lu«n t¹o nguån c¶m høng m¹nh mÏ nhÊt ®Ó l«i cuèn trÎ tËp trung tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng. Qua nhiÒu n¨m gi¶ng d¹y, t«i ®­îc båi d­ìng vÒ chuyªn m«n do phßng gi¸o dôc triÓn khai tËp huÊn réng r·i vÒ c¸c tr­êng MÇm non, ®Õn tõng gi¸o viªn tõ trung t©m ®Õn tËn miÒn nói, Víi nhiÒu gi¶i ph¸p ®Ó thùc hiÖn cã hiÖu qu¶. Bªn c¹nh ®ã, viÖc d¹y bộ môn âm nhạc cho trÎ, t«i lu«n chuÈn bÞ rÊt chu ®¸o vÒ gi¸o ¸n, ®å dïng trùc quan nh­ : §µn, b¨ng ®Üa. Khi tæ chøc ho¹t ®éng t«i lu«n s¸ng t¹o vµ linh ho¹t nh»m l«i cuèn trÎ tËp trung vµo giê ho¹t ®éng ©m nh¹c. 2.1.1. Thuận lợi: N¨m häc 2018 - 2019 t«i ®­îc nhµ tr­êng ph©n c«ng d¹y líp mÉu gi¸o lín 5 - 6 tuæi theo ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc MÇm non, líp häc kiên cố cã ®ñ diÖn tÝch réng, tho¸ng m¸t, c¬ së vËt chÊt ®Çy ®ñ. Bªn c¹nh ®ã ®­îc sù quan t©m chØ ®¹o s¸t sao vÒ chuyªn m«n cña ban gi¸m hiÖu nhµ tr­êng t¹o ®iÒu kiÖn mua s¾m trang thiÕt bÞ vÒ bé m«n ©m nh¹c nh­ : M¸y vi tÝnh, b¨ng ®Üa, qu¹t móa, ph¸ch gâ vµ t«i lµm thªm c¸c lo¹i mò ©m nh¹c theo chñ ®Ò vµ ®å dïng ©m nh¹c . MÆt kh¸c, líp t«i cã 34 ch¸u vµ 33 ch¸u ®· ®­îc häc qua mÉu gi¸o nhì. V× thÕ ch¸u rÊt tÝch cùc, høng thó tham gia vµo ho¹t ®éng, NhÊt lµ bé m«n ©m nh¹c Nhà trường xây dựng tập thể sư phạm đoàn kết luôn quan tâm giúp đỡ lẫn nhau, người dạy lâu năm chia sẽ kinh nghiệm cho người mới vào nghề nên tôi được học tập thêm rất nhiều về chuyên môn nghiệp vụ. Trẻ đi học đều, chuyên cần nên trẻ rất có nề nếp. Đa số cháu trong lớp nhanh nhẹn, mạnh dạn, khả năng tiếp thu nhanh, một số trẻ được tham gia hoạt động văn nghệ của nhà trường. Một số phụ huynh luôn quan tâm, ủng hộ cho các phong trào văn nghệ, cũng như hoạt động âm nhạc ở lớp, điều đó tạo cơ hội thuận lợi cho giáo viên xây dựng được những tiết học hay. 3
4. 2.1.2. Khó khăn: Nhận thức các cháu trong lớp không đồng đều, có nhiều trẻ sinh vào cuối năm nên tư duy trẻ còn hạn chế. Mét sè ch¸u cßn rôt rÌ, nhót nh¸t, đặc biệt có mét sè cháu nói lắp, nói ngọng, nói chớt, nªn ch­a ch¨m chó vµo giê ho¹t ®éng dÉn ®Õn mét sè ch¸u h¸t ch­a thuéc bài hát, h¸t ch­a trän c¶ c©u, chưa biết vận động theo nhạc, hát chưa đúng giai điệu, nhịp điệu, cao độ, trường độ của bài hát. Đa số bố mẹ trẻ đều làm nghề nông nên chưa quan tâm đến ý nghĩa và tầm quan trọng của hoạt động âm nhạc đối với trẻ, chưa nhiệt tình hổ trợ nguyên vật liệu sẳn có ở địa phương để cô và trẻ cùng làm dụng cụ âm nhạc bổ sung cho góc chơi. 2.1.3 Khảo sát thực trạng: Để lựa chọn được hệ thống giải pháp có hiệu quả, ngay đầu năm học vào đầu tháng 9 tôi tiến hành khảo sát khả năng âm nhạc của trẻ, xem kü n¨ng âm nhạc cña trÎ thÓ hiÖn ë trªn giờ hoạt động. T«i ®¸nh gi¸ c¸c møc ®é Tèt, kh¸, trung b×nh, yÕu, ®Ó tõ ®ã cã kÕ ho¹ch båi d­ìng cô thÓ: Khả năng âm nhạc Xếp loại tốt Xếp loại khá Xếp loại TB Xếp loại yếu Hát hát thuộc bài hát, nhớ tên bài 07/34 = 20,6% 09/34=26,5% 10/34=29,4% 8/34=23,5% hát, nhớ tên tác giã Vỗ tay theo nhịp, theo phách, theo 07/34= 20,6% 08/34=23,5% 11/34=32,4% 8/34=23,5% tiết tấu Vận động minh 06/34= 17,6% 09/34 =26,5% 11/34=32,4% 8/34=23,5% họa theo bài hát Cảm thụ âm nhạc 10/34 = 29,4% 14/34= 41,2% 10/34=29,4% một cách sáng tạo Từ kết quả điều tra thực tiễn của lớp . Bản thân tôi luôn luôn suy nghĩ, trăn trở làm thế nào để tìm ra giải pháp tối ưu nhất để thực hiện đề tài đạt hiệu quả cao. 2.2 Các giải pháp: 4
5. Trong thực trạng đó, cũng như nhận thức được tình hình thực tế hiện nay, tôi đã suy nghĩ tìm tòi, nghiên cứu tìm ra những giải pháp nhằm giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt lĩnh vực âm nhạc như sau: * Giải pháp 1: Lựa chọn nội dung xây dựng kế hoạch. Với đặc điểm trẻ dể nhớ nhưng cũng chóng quên. Vì vậy, tôi đã phối hợp với giáo viên trong lớp lựa chọn những tác phẩm âm nhạc (bài hát) có nội dung ngắn ngọn, dễ hiểu, tính chất giai điệu vui tươi, dễ thuộc, như: Ngày vui của bé , em tập đánh răng, em làm bác sỹ . Tham mưu với Ban Giám hiệu dự kiến chủ đề để xây dựng chương trình phù hợp với độ tuổi. Chủ đề thực hiện Tên bài hát Ghi chú - Ngày vui của bé Trường Mầm non - Đêm trung thu - Vui đến trường - Em tập đánh răng Bản thân - Cái mũi - Cả nhà thương nhau Gia đình - Tiết tổng hợp “ Gia đình bé yêu” - Em làm bác sỹ Nghề nghiệp - Nghe hát: “ Hạt gạo làng ta” - DVĐ: Lớn lên cháu lái máy cày. - Tổng hợp “ Ước mơ của bé”. - Em yêu cây xanh Tết và mùa xuân - Ra vườn hoa em chơi - Em đi trong tươi xanh - Hai chú cún Động vật - Nghe hát: Mưa rơi - Gà trống, meo con và cún con 5
6. - Ngày vui 8/3 Giao thông - Đi đường em nhớ - Bạn ơi có biết Quê hương đất nước - Nghe hát “ Quảng Bình quê ta ơi - Cho tôi đi làm mưa với. - Em mơ gặp Bác Hồ * Giải pháp 2: Tạo môi trường lớp học. Góc âm nhạc là nơi trẻ có điều kiện để thể hiện khả năng âm nhạc của mình, trẻ có thể làm quen, ôn luyện, củng cố và vận dụng phát triển những kỹ năng âm nhạc qua các trò chơi, các hoạt động sáng tạo làm phát triển khả năng sáng tạo của trẻ. Tôi luôn chú ý tận dụng diện tích phòng học, góc âm nhạc một cách phù hợp và chú ý bố trí, sắp xếp các dụng cụ, đồ dùng âm nhạc có tính mở, sao cho gần gũi với trẻ, trẻ dễ cất, dễ lấy sữ dụng Ví dụ: - Phách tre để vào rỗ vuông; - Xắc xô xếp hình tháp trên giá; - Quạt, trống treo trên tường ngang tầm với trẻ - Các loại nhạc cụ tự làm xếp trên giá; - Dán các bức ảnh trẻ biểu diễn văn nghệ trong các ngày hội, ngày lễ Cung cấp cho trẻ nhiều nguồn âm thanh: Các loại như đá, muỗng, bát, các loại loon, thùng thiếc, thùng giấy chứa các loại hột hạt, các dụng cụ nhà bếp, khối gỗ, chén bằng sành. Có thể để giấy báo hay những loại giây phế liệu có kích cỡ lớn, tạo điều kiện cho trẻ cùng cô sáng tạo ra các kiểu áo váy phục vụ chơi vũ hội hóa trang, nhảy múa tự do. Ngoài ra tôi còn sưu tầm thể hiện phong phú các thể loại băng nhạc thiếu nhi, mầm non, dân ca, nhạc cổ điển, các clip về các hội thi như: Giọng hát việt nhí, Đô rê mí, gương mặt thân quen nhí cho trẻ xem nhằm kích thích sự hứng thú của trẻ. * Giải pháp 3 : Tổ chức tiết học nhẹ nhàng, linh hoạt. 6
7. Với đặc điểm âm nhạc của trẻ 5- 6 tuổi là những cảm xúc âm nhạc diễn ra khá mạnh mẽ nhưng cũng chóng qua đi, ít để lại ấn tượng. Vì vậy, khi giáo dục, dạy học cho trẻ, tôi đã tiến hành cho trẻ “Học mà chơi - chơi mà học” lấy trẻ làm trung tâm, theo chương trình giáo dục mầm non mới. Mỗi hoạt động học âm nhạc tôi xây dựng theo các cách khác nhau, mỗi giờ học chọn một nội dung trọng tâm chủ yếu trong một hoạt động cụ thể: VD1 : Nếu trọng tâm dạy kỹ năng (dạy hát), tôi tập trung vào nội dung chính là dạy cho trẻ hát thuộc bài hát, hát rõ lời, đúng nhạc. VD 2 : Nếu trọng tâm dạy kỹ năng (dạy vận động theo nhạc), tôi hướng dẫn trẻ cách vận động theo bài hát để tạo cho bài hát hay hơn, trẻ hứng thú hơn như: - Bài hát "Em tập đánh răng" vận động minh họa theo bài hát; - Bài hát "Cháu yêu cô chú công nhân " vỗ tay theo phách; - Bài hát "Bé quét nhà " vỗ tay theo nhịp - Trẻ hát đúng, hát hay chưa đủ, cần dạy trẻ vận động theo nhạc, biết phối hợp âm nhạc với nhịp điệu. Trẻ vừa hát vừa vận động theo nhạc giúp trẻ biết cảm nhận về âm nhạc. Hầu hết các bài hát đều có thể cho trẻ vận động múa. Vì múa là hoạt động nghệ thuật, dùng hình thể để biểu hiện tư tưởng, tình cảm của một tác phẩm. Múa và âm nhạc có tương quan mật thiết với nhau. Có thể cho trẻ mặc trang phục theo bài hát, giúp trẻ biết trang phục của một số vùng miền theo nội dung bài hát. Khi chọn bài hát tôi luôn lựa chọn những tác phẩm có nội dung phù hợp, thể hiện được nội dung chính của bài dạy hát. Việc dạy trẻ vận động nhịp nhàng theo nhịp điệu âm nhạc không chỉ giúp trẻ tập phối hợp các động tác đi lại vững vàng mà nhờ đó, tất cả những vận động của tay chân, thân mình nhờ có sự phụ hoạ âm nhạc trở nên chính xác, nhịp nhàng hơn. Vận động theo nhạc tạo cho trẻ sự hoạt bát, nhanh nhẹn, có tư thế đẹp, duyên dáng. VD 3: Nếu trọng tâm là nghe hát (nghe nhạc), tôi chú ý lựa chọn những hình thưc hợp lý như: nghe cô hát, nghe qua băng dĩa CD, vừa nghe vừa xem qua clip (sưu tầm), nghe gia điệu bài hát, vừa nghe vừa xem cô và bạn biểu diễn từ đó trẻ cảm nhận được tính chất, tình cảm của âm nhạc nên hưởng ứng với những trạng thái cảm xúc có trong tác phẩm. 7
8. VD 4 : Nếu trọng tâm là tiết biễu diễn Sự cảm thụ tích cực của trẻ với âm nhạc không chỉ ở việc cho trẻ hát lại những bài hát được cô giáo truyền thụ. Những tri thức, kỹ năng âm nhạc ở trẻ sẽ được hình thành và tồn tại lâu bền hơn khi trẻ được rèn luyện thường xuyên và được tham gia biểu diễn Tất cả các hình thức biểu diễn tác phẩm âm nhạc như: Đồng ca, đơn ca, hát kết hợp múa, hát kết hợp trò chơi, vận động theo nhạc đều tạo cho trẻ những hứng thú nhất định và nếu biểu diễn thành công sẽ có giá trị giáo dục sâu sắc. Đặc biệt, hoạt động biểu diễn âm nhạc giúp trẻ mạnh dạn, tự tin trước mọi người, trẻ sẽ thích tham gia biểu diễn trong những ngày lễ hội, thích được nghe nhạc giúp trẻ từng bước cảm nhận và biết đánh giá âm nhạc cũng như số lượng tác phẩm mà trẻ được nghe, được học. Hình thành những cơ sở đầu tiên cho thị hiếu âm nhạc ở trẻ. Trong lớp tôi có 10 trẻ tham gia đội văn nghệ của trường . Vì vậy, tôi tổ chức cho trẻ mỗi tháng 1 lần tham gia biểu diễn âm nhạc tại phòng nghệ thuật với đề tài từng chủ đề trong đó có phần thi đua giữa các tổ, nhóm. Trong các ngày hội, ngày lễ tổ chức tại trường bố trí cho trẻ trong lớp được biểu diễn ít nhất 1 bài trước toàn trường để tăng thêm tính tự tin cho trẻ trước tập thể. Khi được biểu diễn mặc trang phục thật đẹp dường như trẻ tự tin lên rất nhiểu, trẻ được tự mình trãi nghiệm trên sân khấu, còn các trẻ khác được xem các bạn cùng lớp biểu diễn rất hứng thú. Không chỉ hàng tháng trẻ được biểu diễn mà vào các ngày hội ngày lễ lớn trẻ đều tham gia một cách tích cực như ngày trung thu, ngày hội đến trường, ngày 20/11, Lễ tổng kết – chia tay trẻ 5 tuổi . * Giải pháp 4 : D¹y âm nhạc cho trẻ th«ng qua c¸c thêi ®iÓm ho¹t ®éng trong ngµy vµ c¸c giê ho¹t ®éng kh¸c : Trong thực tế dạy âm nhạc cho trẻ mẫu giáo cho ta thấy năng lực tiếp thu thẩm mỹ về âm nhạc của trẻ không thể tự nó mà phát triển được , mà phải trải qua một quá trình : học mà chơi - chơi mà học và ở mọi lúc mọi nơi . Chính vì thế ở mọi lúc mọi nơi chúng ta cần cho trẻ làm quen với hoạt động âm nhạc vào giờ đón, trả trẻ .Tôi cho trẻ nghe các bài hát trong và ngoài chương trình phù hợp với lứa 8
9. tuổi mẫu giáo . trẻ được nghe nhiều lần sẽ cảm nhận được giai điệu của bài hát . Từ đó trẻ thích nghe hát và hát như các bạn . Hoạt động ngoài trời , hoạt động góc cũng cần cho trẻ làm quen với ca âm nhạc, hát những bài có liên quan đến chủ đề, đề tài sắp học, sắp dạy . Ví dụ : Khi cho trẻ hoạt động ngoài trời “ Quan sát vườn hoa ”. sau khi quan sát vườn hoa xong cô cho trẻ làm quen bài hát ‘ Màu hoa ". Thông qua đó trẻ được làm quen bài hát mới , đồng thời cô giáo dục trẻ biết chăm sóc bảo vệ hoa . Cô giáo hình thành cho trẻ tình yêu thiên nhiên cuộc sống Trong mỗi tiết học , mọi hoạt động đều tích hợp giáo dục âm nhạc cho trẻ , có thể cho trẻ làm quen những bài hát mới , hoặc ôn luyện lại những bài hát đã học tuỳ theo từng đề tài , từng chủ đề của bài dạy . Ví dụ : + Khi dạy trẻ học tiết thơ : “ Mèo đi câu cá ”- chủ đề “ Thế giới động vật ”. Cô có thể cho trẻ hát bài “ Thương con mèo ”. Qua đó giúp trẻ được ôn luyện lại bài hát đã học và nhằm gây hứng thú cho trẻ vào giờ học . + Dạy trẻ chuyện "Bàn tay có nụ hôn" kết hợp cho trẻ nghe bài hát "Bàn tay mẹ " từ đó bổ trợ cho việc giáo dục trẻ tình thương yêu mẹ và những người thân trong gia đình . Hoặc tiết LQMTXQ “ làm quen động vật sống trong rừng ” chủ đề “ Động vật sống trong rừng ” . Khi vào bài dạy cô bắt bài hát “ Đố bạn ” cho trẻ cả lớp hát sau đó cô trò chuyện với trẻ các con vừa hát bài hát gì ?; Trong bài hát nói về những con vật nào ? trong bài hát nói về các con vật sống ở đâu ? . Thông qua đó cô giới thiệu vào bài một cách nhẹ nhàng giúp trẻ ham thích học hơn . Không những âm nhạc chỉ dừng lại tích hợp , lồng ghép vào tiết thơ , LQMTXQ , mà ca hát còn lồng ghép tích hợp vào các hoạt động khác như : Tạo hình , thể dục, toán , hoạt động góc, hoạt động ngòa trời, sinh hoạt chiều. Trong một giờ hoạt động chung, trẻ không thể hát thuộc và vận động thành thạo bài hát, mà trẻ ở lứa tuổi này rất dễ nhớ nhưng mau quên nên với tôi hoạt động ở góc là cơ hội để luyện cho trẻ nhưng cũng là cơ hội cho trẻ thỏa sức diễn đạt cảm xúc âm nhạc. Trong giờ hoạt động góc, trẻ chơi rất hồn nhiên, mạnh dạn, thích hát múa lại những bài đó học và thớch phản ảnh lại những việc làm của người lớn. 9
10. Ví dụ: Góc phân vai: Trẻ đóng vai "Cô giáo" dạy bạn học, tôi đã chú ý hướng cho cho trẻ đóng vai "Cô giáo" dạy lại những bài hát mà lớp mình đã được học. Chính vì vậy, trẻ rất thích thú chơi và đóng vai cô giáo, học sinh. Giải pháp 5. Söa sai cho trÎ qua tiết hoạt động chung: Thông thường khi tiến hành dạy âm nhạc cho trẻ, cô giáo hay sửa sai cho trẻ theo dự kiến của mình một cách máy móc, rập khuôn mà chưa nghĩ đến kỹ năng cho trẻ. Vì vậy, giáo viên sửa sai cho trẻ đã nắm được khái quát bài nên chú ý sửa sai khi trẻ hát sai về một số lỗi sai. + Sai về tiết tấu , giai điệu, nhịp điệu của bài hát. + Trẻ hát sai về âm điệu, luyến láy của bài hát. + Trẻ hát sai về một số lời ca. + Vận động chưa đúng nhạc + Trẻ hát sai về âm thanh, cường độ, cao độ . có khi hát quá to khi hát nhỏ quá, phong cách thể hiện chưa mềm mại. Ví dụ: Khi dạy hát bài: ‘‘Trường chúng cháu đây là trường mầm non’’ Khi dạy trẻ hát trẻ hay hát nhầm các từ ở các câu hát ‘‘Cô là mẹ và các cháu là con’’ thì trẻ hay hát : ‘‘Cô và mẹ và các cháu là con’’ . Khi nghe trẻ hát như vậy tôi dừng lại câu đó tôi đọc lại cho trẻ nghe câu hát đó 3-4 lần sau đó cô cho trẻ hát kết hợp đàn để giúp trẻ hát đúng hơn Ví dụ: “Em đi chơi thuyền” - Nhạc và lời :Trần Kiết Tường Khi trẻ hát thường sai về tiết tấu , bởi bài hát này thường hát nhanh hơn so với các bài hát khác. Nên khi dạy tôi chú ý sửa sai cho trẻ, tôi vừa hát vừa vổ tay theo tiết tấu nhanh để giúp trẻ hát theo cho đúng. Ví dụ: Bài Hát : ‘‘Đu quay’’ - Nhạc và lời: Mộng Lân Khi trẻ hát chưa được ở các chỗ luyến ‘‘rất hay’’ trong bài hát tôi hát mẫu lại cho trẻ nghe nhiều lần và cô mở băng bài hát đó cho trẻ nghe giúp trẻ cảm nhận và hát theo băng nhằm giúp trẻ hát lại cả câu sao cho đúng. Ví dụ: Khi vận động theo nhạc « Cái mũi » trẻ múa chưa đúng nhịp và lời bài hát thì cô có thể tập cho trẻ múa và nhún đúng nhịp điệu bài hát. * Giải pháp 6: Đưa ứng dụng công nghệ thông tin vào các tiết học âm nhạc. 10
11. Thường xuyên vào các trang web như you tobe.com, blog socnhi.com, nhạc cuatoi.vn để tìm các tư liệu phù hợp với nội dung bài dạy, sau đó sử dụng máy chiếu làm các hiệu ứng với hình ảnh, ảnh động, sdile show, video clip kết hợp với các phần mềm pwerpoint, kidpic, photoshop để xử lý hình ảnh và sử dụng trong bài dạy. Ví dụ: Ở chủ đề động vật, dạy bài hát “Đố bạn” tôi có thể kết hợp cho trẻ xem clip về thế giới động vật, tương ứng với mỗi câu hát, đến câu hát về con vật nào thì trẻ xem hình ảnh tương ứng về con vật đó. Trẻ có thể vừa hát vừa bắt chước các hành động của các con vật trong bài hát như con khỉ, con voi, con gấu Như vây tiết học của trẻ sẽ thêm sinh động và vui nhộn hơn. Với những bài nghe hát thuộc làn điệu dân ca, có thể cho trẻ xem hình ảnh hoặc clip về những cuộc thi hát dân ca, hát đối, hát quan họ hội Lim. Khi trẻ được trực tiếp xem các đoạn video clip, trẻ sẽ hứng thú và có cảm xúc hơn với những làn điệu dân ca đó. Ví dụ: Khi cho trẻ nghe các bài hát dân ca quan họ Bắc Ninh, tôi cho trẻ xem đoạn clip các liền anh, liền chị quan họ đang hát giao duyên, hay hình ảnh các chị hai, chị ba quan họ với nón thúng qoai thao và những bộ quần áo mới ba, mớ bảy cho trẻ xem. Với những giọng hát chuyên nghiệp mượt mà tình cảm, những bộ áo quần rực rỡ sắc màu và phong cảnh hữu tình, trẻ sẽ cảm thụ chính xác hơn về các làn điệu dân ca của các vùng miền. Với những bài hát của đồng bào các dân tộc, tôi đưa hình ảnh lễ hội của các đồng bào của dân tộc Thái, Tây Nguyên Với các bài hát về Bác Hồ, ví dụ: Khi cho trẻ nghe bài hát “Ai yêu nhi đồng bằng Bác Hồ Chí Minh”, tôi kết hợp cho trẻ xem clip về Bác Hồ với các cháu thiếu nhi, lúc đó trẻ sẽ thấy Bác Hồ rất hiền từ giống như một người ông gần gủi với các cháu. Với những trò chơi âm nhạc tôi sưu tầm những âm thanh gần gủi trong thực tế như các hiện tượng thiên nhiên: Tiếng suối chảy róc rách, tiếng mưa rơi rì rào, tiếng gió thổi vi vu, tiếng chim hót véo von Những âm thanh trong cuộc sống (tiếng còi tàu, tiếng ô tô, tiếng gà gáy ) để phát triển sự nhạy cảm và tai nghe cho trẻ. 11
12. Giải pháp 7: KÕt hîp víi phô huynh : Để chất lượng dạy học đạt kết quả tốt yếu tố không thể thiếu được đó là sự quan tâm giúp đỡ của hội cha mẹ học sinh. Phụ huynh phải tạo nhu cầu, điều kiện học tập cho các cháu đảm bảo để các cháu phát triển về thể chất cũng như trí tuệ trong học tập. Từ đó các em thích thú học tập. Tham mưu với phụ huynh mua sắm đồ dùng học tập cho học sinh đầy đủ, đảm bảo chất lượng phục vụ cho việc học của các em được tốt. Tôi luôn kết hợp với phụ huynh qua các thời điểm đón trẻ, trả trẻ thường xuyên phối hợp với phụ huynh mua các băng đĩa ở nhà có các bài hát giáo dục trẻ mầm non để từ đó bố mẹ và trẻ cùng thể hiện bài hát. Thông qua đó làm cho trẻ ham thích âm nhạc hơn, tăng vốn hiểu biết cho trẻ. Vì âm nhạc giúp trẻ hồn nhiên hơn khi thể hiện các bài hát mà trẻ yêu thích. Ngoài ra tôi còn kết hợp với phụ huynh mua các băng đĩa nhạc hay, những băng trắng để cho trẻ hát để ghi âm giọng hát của trẻ để xây dựng ở góc nghệ thuật của lớp. Hội cha mẹ học sinh là người kề vai sát cánh cùng với nhà trường gánh vác trách nhiệm giáo dục con em. Chính vì thế, trong việc chăm sóc giáo dục trẻ giáo viên luôn thông tin hai chiều với phụ huynh để trao đổi việc học của các cháu một cách thường xuyên để phụ huynh nắm bắt, cùng với giáo viên kèm cặp giúp đỡ đối với những học sinh yếu, gíup các cháu đó phát huy được tính tích cực tự giác tham gia hoạt động để tiến bộ. Tổ chức họp phụ huynh 3 đợt trong năm ( sau mỗi đợt khảo sát) để đánh giá chất lượng học tập của các cháu để phụ huynh được biết. Tham mưu với chi hội trưởng phụ huynh động viên, khen thưởng kịp thời các sự tiến bộ của học sinh yếu, học sinh đạt kết quả giỏi, tăng kích thích hứng thú trong học tập của các cháu nhằm khơi dậy tính thi đua trong học tập. Tóm lại: Giáo dục âm nhạc đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ mầm non, âm nhạc gắn liền với con người từ lúc chào đời cho đến khi giã từ cuộc sống. Những tác phẩm âm nhạc được nghe từ thuở bé 12
13. thường để lại những dấu ấn rất sâu sắc và khá lâu dài trong tình cảm, nhận thức của con người. Âm nhạc có sức mạnh vô cùng to lớn, thể hiện một cách tinh tế thế giới nội tâm của con người, làm cho cuộc sống vui tươi, hồn nhiên hơn. 2.3 Hiệu quả của sáng kiến: Qua một thời gian áp dụng những giải pháp trên, cùng với sự chỉ đạo, giúp đỡ của Ban Giám hiệu nhà trường, sự hỗ trợ góp ý của các bạn đồng nghiệp trong nhóm lớp, qua một thời gian rèn kỹ năng âm nhạc cho trẻ tại thời điểm này trẻ đã nắm được kiến thức, kỹ năng âm nhạc như sau: Đã thực sự hình thành ở trẻ kỹ năng âm nhạc và trẻ hát thuộc bài hát , nhớ được tên bài hát, tên tác giả. Rèn luyện lỹ năng ghi nhớ có chủ định và thể hiện giọng hát. Phát triển ngôn ngữ, trí tuệ cho trẻ qua quá trình dạy trẻ kỹ năng âm nhạc. Phát huy hết khả năng âm nhạc cho trẻ giúp trẻ ham thích học môn âm nhạc. Trẻ hát tự nhiên, rỏ lời, hát đúng cao độ, trường độ của tác phẩm. Trẻ múa hát nhịp nhàng và biết vỗ tay theo nhịp theo phách, theo tiết tấu một cách tự tin, hồn nhiên dưới hình thức biểu diễn vui tươi, nhí nhãnh Thông qua các hoạt động như lễ hội, nêu gương cuối tuần, biểu diển liên hoan văn nghệ của lớp. Trẻ thể hiện nhiều bài hát hay, phong phú và đa dạng về nội dung cũng như giai điệu. Vì vậy, kết quả đạt được khá mỹ mãn, cụ thể như sau : Xếp loại Khả năng âm nhạc Xếp loại tốt Xếp loại khá Xếp loại TB yếu Trẻ hát thuộc bài hát,nhớ tên bài hát, 14/34= 41,2% 15/34= 44,1% 5/34= 14,7% 0 nhớ tên tác giã Vỗ tay theo nhịp, theo phách, theo tiết 14/34= 41,2% 14/34= 41,2% 6/34= 17,6% 0 tấu Vận động minh họa 17/34= 50,0% 13/34= 38,2 % 4/34= 11,8% 0 13
14. theo bài hát Cảm thụ âm nhạc một 18/34 = 52,9% 16/34 = 47,1% 0 0 cách sáng tạo 3. Phần kết luận 3.1. Ý nghĩa của đề tài, sáng kiến, giải pháp: Trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ đòi hỏi cô giáo phải thật sự yêu nghề, mến trẻ, nhiệt tình, năng nổ, sáng tạo, có năng lực sư phạm, có năng khiếu về âm nhạc, nắm vững chuyên môn, nghiệp vụ, đòi hỏi cô giáo mầm non thật sự cần mẫn chịu khó về công tác làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ dạy và học như: mũ âm nhạc, phách gõ , trống lắc . Lập kế hoạch hoạt động âm nhạc cụ thể và chuẩn bị bài của giáo viên. Dạy âm nhạc cho trẻ thông qua các thời điểm hoạt động trong ngày và các giờ hoạt động khác ở trường mầm non . Luôn có ý thức xây dựng góc nghệ thuật phong phú có máy vi tính, đàn ooc gan và một số đồ dùng âm nhạc, nhạc cụ để vừa tầm với trẻ giúp trẻ dể lấy, dể cất. Dạy trẻ kỹ năng âm nhạc qua các giờ hoạt động chung mang lại hiệu quả Biết sử dụng ứng dụng cộng nghệ thông tin một cách thành thạo để tổ chức các tiết học mang lại hiệu quả cao . Tổ chức hoạt động nhẹ nhàng, linh hoạt nắm chắc mục đích, yêu cầu, nội dung của bài học, biết linh hoạt sáng tạo khi sử dụng phương pháp để tổ chức tốt giờ hoạt động âm nhạc dạy trẻ ca hát. Cô giáo chuẩn bị tâm thế, đàn oocgan, băng đĩa ,máy tính . Giáo viên luôn chú ý sửa sai cho trẻ về kỹ năng âm nhạc và giúp trẻ thể hiện đúng phong cách nghệ thuật. Sưu tầm và sáng tác nhiều ca khúc để dạy trẻ ca hát. Điều quan trọng là giáo viên phải thường xuyên tổ chức hoạt động âm nhạc với nhiều hình thức khác nhau, biết vận dụng một cách linh hoạt các phương pháp, phải biết lấy trẻ làm trung tâm, phải tạo mọi cơ hội cho trẻ được tham gia hoạt động âm nhạc. Phải biết kích thích sự hứng thú của trẻ có như thế âm nhạc mới thực sự trở nên có ý nghĩa với trẻ. 14
15. Cô giáo phải nắm vững đặc tính tâm sinh lý lứa tuổi của trẻ trong mối quan hệ với âm nhạc, khả năng vận động, cơ quan phát âm để có phương pháp dạy thích hợp. Sử dụng đồ dùng trực quan một cách có hiệu quả. Biết khai thác những nội dung, thông tin cần thiết trong mỗi hình thức tổ chức. Phải quan tâm xem trẻ đã tham gia được những hoạt động nào và tham gia như thế nào hơn là cô đã dạy những gì cho trẻ. Quan tâm đánh giá trẻ trong hoạt động âm nhạc để có biện pháp bồi dường phù hợp. Động viên khuyến khích trẻ sáng tạo phong cách biểu diễn khi thể hiện tác phẩm âm nhạc. Phối hợp với phụ huynh cùng bồi dưỡng thêm kỹ năng âm nhạc cho trẻ, luôn khuyến khích động viên trẻ, phối kết hợp với phụ huynh sưu tầm các tác phẩm âm nhạc để trang trí thêm thư viện âm nhạc của lớp ngày càng phong phú hơn. Có tác dụng dấy lên phong trào phụ huynh cùng cô giáo con em mình tham gia các tiết mục văn nghệ chào mừng các ngày lễ lớn trong năm như: 20/11; 8/3; trung thu, khai giảng, 1/6 Giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn âm nhạc là việc làm rất thiết thực, đòi hỏi giáo viên phải có sự rèn luyện kiên trì giữa cô và trẻ thì mới đạt được kết quả cao. Trên đây là một số bài học kinh nghiệm mà bản thân tôi đúc rút ra từ tình hình thực tế giảng dạy. Tuy nhiên bản sáng kiến kinh nghiệm của tôi cũng không tránh khỏi những hạn chế, kính mong sự góp ý, giúp đỡ của hội đồng sư phạm nhà trường, bạn bè đồng nghiệp, phòng giáo dục đào tạo để tôi có nhiều kinh nghiệm hơn trong công tác giảng dạy. 15