SKKN Kinh nghiệm ứng xử tình huống trong quản lý giáo dục

Nội dung tóm tắt: SKKN Kinh nghiệm ứng xử tình huống trong quản lý giáo dục

1. PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN VỤ BẢN TRƯỜNGTHCS Minh T©n (TÊN CƠ QUAN, ĐƠN V Ị CHỦ QUẢN) (TÊN CƠ QUAN ÁP DỤNG SÁNG KIẾN) S¸ng kiÕn dù thi cÊp huyÖn BÁO CÁOBÁO CÁO SÁNG SÁNG KI KIẾN ẾN ( Kinh nghiÖm øng xö t×nh huèng trong qu¶n lý gi¸o dôc ) (Tên sáng kiến) Tác giả: Tác giả:TrÇn V¨n Thô Trình độ Trìnhchuyên đ ộmôn chuy: ên môn: §¹i Häc Chức vụ:Ch ức vụ: Phã hiÖu tr­ëng Nơi công tácNơi: công tác tr­êng THCS Minh T©n THÔNG TIN CHUNG V Ề SÁNG KIẾN Vô B¶n , ngµy 10 th¸ng 5 n¨m 2017
2. THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN 1. Tên sáng kiến: Kinh nghiÖm øng xö t×nh huèng trong qu¶n lý gi¸o dôc 2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: 3. Thời gian áp dụng sáng kiến: Từ ngày 1 tháng 8 năm2016 đến ngày tháng 5 năm2017 4. Tác giả: Họ và tên: Trần Văn Thụ Năm sinh: .1959 Nơi thường trú: Kim Thái Vụ Bản Nam Định Trình độ chuyên môn:. Đại học sư phạm Chức vụ công tác: Phó hiệu trưởng Nơi làm việc: Trường THCS Minh Tân Điện thoại:03503822780 Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến: .% 5. Đồng tác giả : Không Họ và tên: Năm sinh: Nơi thường trú: Trình độ chuyên môn Chức vụ công tác: Nơi làm việc Điện thoại: Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến: .% 6. Đơn vị áp dụng sáng kiến: Tên đơn vị: Trường THCS Minh Tân Địa chỉ: xã Minh Tân Huyện Vụ Bản Tỉnh Nam Định Điện thoại:03503822780
3. BÁO CÁO SÁNG KIẾN I. Điều kiện hoàn cảnh tạo ra sáng kiến: Qu¶n lý gi¸o dôc,qu¶n lý nhµ tr­êng lµ qu¶n lý mét hÖ thèng x· héi hÕt søc phøc t¹p vµ n¨ng ®éng.bëi v× b¶n th©n ®ãi t­îng qu¶n lý lµ con ng­êi n¨ng ®éng,ho¹t ®éng trong mèi quan hÖ ¬ng t¸c ®a ph­¬ng, ®a chiÒu víi ®êi x· héi Vµ m«i tr­êng tù nhiªn bao quanh. V× thÕ xuÊt hiÖn kh«ng Ýt nh÷ng sù cè, nh÷ng sù kiÖn, t×nh huèng cã vÊn ®Ò buéc ng­êi qu¶n lý ph¶i øng phã, sö lý gi¶i quyÕt m©u thuÉn, nh÷ng rèi nhiÕu xuÊt hiÖn trong tæ chøc. §©y lµ nh÷ng khÝa c¹nh hÕt søc sinh ®éng, nhËy c¶m, nh­ng l¹i cùc k× tinh tÕ phøc t¹p. CÈm nang ®Ó lµm ph­¬ng h­íng cho mäi lêi gi¶i thÝch lµ ®­êng lèi, quan ®iÓm gi¸o dôc cña §¶ng vµ nhµ n­íc ta ®· ®­îc thÓ chÕ ho¸ trong bé luËt gi¸o dôc vµ nh÷ng v¨n b¶n d­íi luËt. II. Mô tả giải pháp: 1. Mô tả giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến : Trên thực tế, có thể có ý kiến cho rằng nhà giáo cũng là người bình thường, có đủ hỉ, nộ, ái, ố nên xử sự như người bình thường cũng không có gì là lạ, không thể đòi hỏi khác hơn. Điều đó đúng nhưng không đầy đủ. Đúng là nhà giáo không phải là người vượt ra khỏi biểu hiện con người bình thường, nhưng thông thường, nhà giáo có được nền tảng văn hóa, nền tảng giáo dục tốt hơn rất nhiều người khác, thì họ phải có những ứng xử có tính giáo dục, có tính văn hóa hơn những người khác. Giả sử những người làm nghề nào đó có hành vi đánh nhau, nhưng chúng ta đều khó chấp nhận chuyện đó xảy ra với các nhà giáo, dù hành vi ấy có xảy ra trong môi trường sư phạm hay không. Về phía các nhà quản lý giáo dục, lại càng cần có ứng xử đúng mực hơn. Một quyết định liên quan đến GV không chỉ ảnh hưởng đến bản thân GV đó mà còn liên quan đến nhà trường, đến học sinh, đến phụ huynh , tức là khả năng tác động rất cao và rất rộng. Sự tác động không chỉ ở góc độ chuyên môn mà còn về tâm lý, tình cảm, nhận thức. Do vậy, một quyết định của nhà quản lý giáo dục liên quan đến nhà giáo trước hết phải đáp ứng đầy đủ các quy định của pháp luật, thậm chí “vượt lên trên” pháp luật, ở chỗ: Nếu áp dụng máy móc theo quy định thì có thể không phù hợp với điều kiện của trường, của địa phương, có thể gây thiệt hại cho một số cá nhân nào đó. Sau đó, dù đã đúng pháp luật, nhà quản lý phải nghĩ đến quyết định có phù hợp trong môi trường sư phạm hay không, bởi có một số quyết định có thể gây ra sự phản cảm, phản giáo dục, nếu quyết định đó bị phản ứng hoặc tạo ra sự bức xúc của người nhận quyết định. Và, nhà quản lý còn phải xem xét ở góc độ tình người, sự hơn - thiệt, lợi - hại của quyết định đó để cân nhắc một cách thận trọng. Tức là, trước khi dùng quyết định để xử lý công việc, nhà quản lý nên nhìn sự việc ở góc độ con người với tính nhân văn hơn để định đoạt thay vì dùng mệnh lệnh và cưỡng chế. Xét cho cùng, quyết định của nhà quản lý giáo dục không nhất thiết nặng về hành chính như các quyết định quản lý khác. Nên nhìn nhận môi trường sư phạm là một môi trường cần tạo được tôn trọng, gìn giữ và tạo ra một hình ảnh đẹp trong mắt học sinh, phụ huynh và xã hội.
4. Các hiện tượng trù dập, bất công hay bất kỳ biểu hiện tiêu cực nào khác có thể là bình thường khi xảy ra ở môi trường khác nhưng không thể xem là bình thường ở môi trường giáo dục. Do đó, với các nhà quản lý cần gương mẫu và cố gắng không để xảy ra các hiện tượng đó. 2. Mô tả giải pháp sau khi có sáng kiến: A ph­¬ng ph¸p øng xö t×nh huèng trong qu¶n lý I- Kh¸i qu¸t vÒ ph­¬ng ph¸p øng xö t×nh huèng trong qu¶n lý Ph­¬ng ph¸p øng xö t×nh huèng trong qu¶n lý lµ tæng hîp nh÷ng biÖn ph¸p, c¸ch thøc ®èi nh©n xö thÕ mµ ng­êi qu¶n lý dïng ®Ó øng phã ,xö lý víi c¸c t×nh hu«ng nÈy sinh trong qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn c¸c ho¹t vµ quan hÖ cña tæ chøc ,nh»m ®­a c¸c ho¹t ®éngvµ quan hÖ ®ã trë l¹i tr¹ng th¸i æn ®Þnh,tiÕp tôc h­íng tíi môc tiªu mong muèn. Ph­¬ng ph¸p øng xö t×nh huèng trong qu¶n lý kh«ng ph¶i lµ mét ph­¬ng ph¸p qu¶n lý hoµn toµn ®ét lËp,t¸ch biÖt víi c¸c ph­¬ng ph¸p qu¶n lý kh¸c ( ph­¬ng ph¸p tæ chøc hµnh chÝnh, ph­¬ng ph¸p t©m lý x· héi, ph­¬ng ph¸p kinh tÕ) , nã mét bé phËn cÊu thµnh ®Æc biÖt cña hÖ thèng ph­¬ng ph¸p qu¶n lý . tÝnh chÊt ®Æc biÖt cña nã thÓ hiÖn ë chç trong gi¶i quyÕt t×nh huèng , ng­êi qu¶n lý kh«ng ph¶i sö dông nguyªn vÑn nh÷ng biÖn ph¸p th«ng th­êng cña c¸c ph­¬ng ph¸p qu¶n lý trong ®iÒu kiÖn b×nh th­êng cña tæ chøc. Do t×nh huèng lµ nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh ngoµi kÕ ho¹ch dù kiÕn trong ho¹t ®éng cña tæ chøc, trong mèi quan hÖ cña con ng­êi víi con ng­êi vµ quan hÖ cña con ng­êi víi c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn,x· héi; nªn ®Ó gi¶i quyÕt ng­êi qu¶n lý ph¶i biÕt lùa chän nh÷ng biÖn ph¸p tiªu biÓu nhÊt,­u viÖt nhÊt; tÝch hîp mét c¸ch ®éc ®¸o ®Ó t¹o ra nh÷ng thñ ph¸p øng xö, n©ng lªn thµnh nghÖ thuËt øng xö ®Ó gi¶i quyÕt c¸c t×nh huèng míi ®em l¹i kÕt qu¶. Trong nhiÒu tr­êng hîp ng­êi qu¶n lý l¹i ph¶i khai th¸c, sö dông c¶ nh÷ng ph­¬ng ph¸p v­ît ra ngoµi ph¹m vi giíi h¹n cña khoa häc qu¶n lý míi ®em l¹i hiÖu qu¶. ChÝnh v× thÕ, ph­¬ng ph¸p øng xö t×nh huèng ®ßi hái ng­êi c¸n bé qu¶n lý kh«ng chØ ph¶i cã mét sù hiÓu biÕt s©u réng, mét nh©n c¸ch ®¹o ®øc cao, mµ cßn ph¶i nhanh nh¹y, linh ho¹t tØnh taotong viÖc xem xÐt ph¸n ®o¸n,ph©n tÝch, tæng hîp vÊn ®Ò, cã tµi"thiªn biÕn v¹n hãa" trong c¸ch ®èi nh©n xö thÕ. Thùc chÊt lµ khi xö lý thµnh c«ng c¸c t×nh huèng qu¶n lý tiªu biÓu, ng­êi qu¶n lý kh«ng nh÷ng thÓ hiÖn b¶n lÜnh,n¨ng lùc vµ kÜ n¨ng nhuÇn nhuyÔn cña m×nh mµ cßn béc lé nh÷ng thñ thuËt võa mang tÝnh khoa häc võa mang tÝnh nghÖ thuËt øng xö,gãp phÇn t¹o nªn nh÷ng bÝ quyÕt thµnh c«ng trong qu¶n lý II- mét sè kinh nghiÖm thµnh c«ng trong c«ng t¸c qu¶n lý: BiÕt c¸ch sö dông nh÷ng kinh nghiÖm thµnh c«ng trong qu¶n lý, ®Ëc biÖt lµ nh÷ng kinh nghiÖm trong c¸ch ®èi nh©n xö thÕ, lÊy quan hÖ ®èi xö víi con ng­êi trong qu¶n lý lµm trung t©m: -bÝ quyÕt lôc tri: biÕt m×nh, biÕt ng­êi, biÕt giíi h¹n cÇn thiÕt, biÕt thÕ nµo lµ ®ñ, biÕt thêi thÕ, biÕt c¸ch øng xö.
5. -T¹o ra sù c©n b»ng ®éng, sù t­¬ng ®ng trong nhiÒu mèi quan hÖ t­¬ng kh¾c Èn chøa trong qu¶n lý: Gi÷a lý vµ t×nh, gi÷a chung vµ riªng, g÷a c¸i phæ biÕn vµ c¸i c¸ biÖt, gi÷a tr­íc vµ sau, gi÷a trªn vµ d­íi .v v. - DÜ bÊt biÕn v¹n øng biÕn -PhÐp ®èi cùc trong øng xö : lÊy nghÜa th¾ng hung, lÊy trÝ th¾ng b¹o, lÊy nhu th¾ng c­¬ng. - ThuËt t­¬ng ph¶n trong øng xö: lÊy ®éc trÞ ®éc, t­¬ng kÕ tù kÕ ®Ó thay ®æi t×nh thÕ, biÕn bÞ ®éng thµnh chñ ®éng, chuyÓn yÕu thµnh m¹nh. - NghÖ thuËt chuyÓn h­íng: t×m c¸ch gi¶i táa m©u thuÉn b»ng c¸ch t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ héi ®Ó lÊp hè ng¨n c¸ch lµm chä hä "®Õn víi nhau", hoÆc ®Õn víi tæ chøc ®Ó dÇn dÇn chuyÓn tõ ®èi ®Çu sang héi nhËp, chuyÓn tõ xung ®ét sang hîp t¸c. - Sö dông nh©n vËt trung gian ®Ó hßa gi¶i: biÖn ph¸p nµy sÏ t¹o ra nh÷ng lùc l­îng t¸c ®éng song song rÊt cã hiÖu qu¶ t¹o thªm sùc m¹nh vµ uy tÝn cho ng­êi qu¶n lý - BiÖn ph¸p bïng næ - ThuËt sö dông ng«n ng÷: + NÕu biÕt c¸ch nãi n¨ng lÞch thiÖp tÕ nhÞ,ch©n t×nh ®óng mùcth× lêi nãi sÏ hiÖu lùc nhiÒu khi cßn m¹nh h¬n søc m¹nh cña vËt chÊt. + MÆt kh¸c còng cÇn ph¶i biÕt im lÆng, biÕt l¾ng nghe ng­êi kh¸c nãi + Nô c­êi, c¸ch nh×n, ®iÖu bé cña ng­êi qu¶n lý còng chÝnh lµ mét d¹ng ng«n ng÷ trong giao tiÕp øng xö. - BiÕt khen, biÕt chª: BiÕt khen, chª chÝnh lµ mét nghÖ thuËt trong qu¶n lý. §iÒu cÇ l­u ý trong khen, chª lµ : + Ph¸t huy ­u ®iÓm ®Ó kh¾c phôc khuyÕt ®iÓm + ChØ nªn chª tr¸ch trõng ph¹t khi ®èi t­îng hiÓu râ lçi lÇm khuyÕt ®iÓm cña m×nh + Khen c¸i ­u viÖt, c¸i tiªu biÓukhen ngîi c¸i míi tiÕn bé cã triÓn väng. + Kh¸ch quan c«ng b»ng, c«ng khai ®óng mùc trong ®¸nh gi¸, khen ngîi. Râ rµng minh b¹ch nh­ng l¹i ®é l­îng, tÕ nhÞ vµ thËn träng trong sù phª b×nh chª tr¸ch kØ luËt III -c¸c b­íc tiÕn hµnh øng xö tinh huèng: * B­íc 1: TiÕp cËn t×nh huèng - T×m hiÓu ®èi t­îng cã liªn quan ®Õn t×nh huèng - Khai th¸c c¸c duyªn c¬ trùc tiÕp, c¸c nguyªn nh©n s©u xa tiÒm Èn trong t×nh huèng - Ph©n tÝch s¬ bé ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt cña t×nh huèng * B­íc 2 : Ph©n tÝch tæng hîp, t×m ra nguyªn nh©n cèt lâi. - Lo¹i bá c¸c nguyªn nh©n thø yÕu, t×m nh÷ng duyªn cí bÒ ngoµi che lÊp b¶n chÊt sù viÖc. - T×m ra nh÷ng nguyªn nh©n s©u xa chñ yÕu lµm c¬ së cho viÖc t×m biÖn ph¸p øng xö * B­íc 3 : T×m biÖn ph¸p - C¸c biÖn ph¸p øng xö tinh tÕ - C¸c biÖn ph¸p øng xö l©u dµi, bÒn v÷ng
6. * B­íc 4 : §¸nh gi¸ kÕt qu¶ - X¸c ®Þnh kÕt qu¶ b­íc ®Çu cña t×nh huèng - Nh÷ng biÖn ph¸p kÐo theo ®Õn c¸ nh©n vµ tæ chøc - Rót ra bµi häc kinh nghiÖm ViÖc nªu ra c¸c b­íc øng xö t×nh huèng lµ cã tÝnh ­íc lÖ nh»m v¹ch ra nh÷ng hµnh ®éng, nh÷ng thao t¸c cÇn thiÕt cã thÓ ®Ó gi¶i quyÕt t×nh huèng mét c¸ch tèi ­u. Trong thùc tÕ, ®øng tr­íc mét t×nh huèng thùc tÕ cô thÓ nµo ®Êy ng­êi qu¶n lý ph¶i nh¹y c¶m, th«ng minh, m­u trÝ, tïy c¬ øng biÕn.§iÒu tiªn quyÕt lµ ph¶i lu«n lu«n ®Þnh h­íng theo môc tiªu ®· ®­îc x¸c ®Þnh nh»m tim ra gi¶i ph¸p tèi ­u. B-VÝ dô mét sè t×nh huèng trong qu¶n lý gi¸o dôc * T×nh huèng : hñy bá quyÕt ®Þnh B¹n lµ ng­êi qu¶n lý nhµ tr­êng. B¹n ®­a ra 1 quyÕt ®Þnh t­¬ng ®èi kh¾t khe xö ph¹t nh÷ng gi¸o viªn lªn líp kh«ng ®óng giê. §iÒu gi¸o viªn kh«ng ®ång t×nh víi c¸ch gi¶i quyÕt cña b¹n. Hä ký vµo 1 tê ®¬n ®Ò nghÞ b¹n hñy bá nh÷ng quy ®Þnh kh¾t khe mµ theo b¹n th× cÇn thiÕt cho viÖc lËp uy quyÒn cña b¹n. B¹n lµm g× trong tr­êng hîp nµy ? a - B¹n nh­îng bé v× tê ®¬n ph¶n ¸nh d­ luËn cña sè ®«ng b - B¹n trót tøc giËn lªn ng­êi cÇm ®¬n ®Õn c - B¹n nãi r»ng b¹n hñy bá quyÕt ®Þnh ®ã nÕu gi¸o viªn chøng tá hä ®Õn ®óng giê Ph­¬ng ¸n chän : c * T×nh huèng:biÖn ph¸p chØ ®¹o nµo ? Trong héi th¶o : " Qu¶n lý vµ n©ng cao hiÖu qu¶ chÊt l­îng d¹y häc ë c¸c tr­êng häc " qu¶n lý c¸c tr­êng ®äc tham luËn, trao ®æi kinh nghiÖm vµ th¶o luËn rÊt s«i næi.Mét qu¶n lý tr­êng THCS nªu lªn cÇn thùc hiÖn 5 biÖn ph¸p sau: A - ChØ ®¹o gi¸o viªn so¹n bµi chu ®¸o, bµi gi¶ng s¸t ®èi t­îng B - ChØ ®¹o viÖc ®¬n gi¶n hãa néi dung, h¹ thÊp yªu cÇu bµi häc phï hîp víi tr×nh ®é häc sinh C - ChØ ®¹o viÖc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho häc sinh häc tËp D - ChØ ®¹o t¨ng c­êng kiÓm tra kÕt qu¶ cña häc sinh E - ChØ ®¹o gi¸o viªn c¶i tiÕn ph­¬ng ph¸p d¹y häc. Theo b¹n biÖn ph¸p nµo trong 5 biÖn ph¸p trªn lµ quan träng nhÊt ? Ph­¬ng ¸n chän : D * T×nh huèng kiÓm tra toµn diÖn gi¸o viªn ë mét tr­êng THCS,mét gi¸o viªn rÊt giái vÒ chuyªn m«n, nh­ng l¹i tù cao kh«ng thùc hiÖn quy chÕ chuyªn m«n, lªn líp kh«ng gi¸o ¸n. Lµ ng­êi qu¶n lý nhµ tr­êng b¹n øng xö nh­ thÕ nµo ? A- B¹n yªu cÇu gi¸o viªn ®ã nghiªn cøu l¹i qui chÕ chuyªn m«n. B- §­a vÊn ®Ò ra víi thanh tra phßng gi¸o dôc C- B¹n tiÕn hµnh kiÓm tra toµn diÖn víi gi¸o viªn ®ã D- B¹n giao cho tæ chuyªn m«n cña gi¸o viªn ®ã gi¶i quyÕt. Ph­¬ng ¸n chän : A
7. III. Hiệu quả do sáng kiến đem lại: 1. Hiệu quả kinh tế : sáng kiến ứng dụng trong công tác quản lí giáo dục nên đều không c ó g iá t r ị về kinh tế tinh bằng tiền . 2. Hiệu quả về mặt xã hội Nãi tãm l¹i lµ ng­êi qu¶n lÝ ph¶i lu«n lu«n tù häc , tù båi d­ìng ®Ó n©ng cao tr×nh ®é ,n©ng cao n¨ng lùc l·nh ®¹o. Nã ®ßi hái ë ng­êi l·nh ®¹o mét nghÖ thuËt "®èi nh©n xö thÕ " , vËn dông c¸c giao tiÕp øng xö ®Ó gi¶i quyÕt tèt c¸c t×nh huèng gi¸o dôc nh»m lµm cho hÖ thèng nhµ tr­êng ho¹t ®éng thùc hiÖn môc tiªu ®Ò ra. T×nh huèng trong qu¶n lý lµ nh÷ng t×nh huèng n¶y sinh trong qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng vµ quan hÖ qu¶n lý buéc ng­êi qu¶n lý ph¶i gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®­a ra c¸c ho¹t ®éng vµ c¸c quan hÖ ®ã trë vÒ tr¹ng th¸i æn ®Þnh ,ph¸t triÓn nhÞp nhµng nh»m h­íng tíi môc ®Ých, yªu cÇu , kÕ ho¹ch ®· ®­îc x¸c ®inh cña nhà trường.Tïy theo ®iÒu kiÖn vµ hoµn c¶nh cô thÓ, ng­êi qu¶n lý cã thÓ lùa chän cho m×nh mét c¸ch tiÕp cËn thÝch hîp trong c«ng t¸c nghiªn cøu còng nh­ trong ho¹t ®éng qu¶n lý, góp phần thúc đẩy mọi hoạt động của nhà trường ngày càng đạt được kết quả tốt. IV. Cam kết không sao chép hoặc vi phạm bản quyền. Tô i c a m k ết không sao chép và c ũng không vi phạm bản quyền TÁC GIẢ SÁNG KIẾN Trần Văn Thụ CƠ QUAN ĐƠN VỊ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN PHÒNG GD&ĐT (xác nhận, đánh giá, xếp loại)
8. CÁC PHỤ LỤC (Kèm theo Báo cáo sáng kiến) 1. Bản vẽ mô tả chi tiết giải pháp kỹ thuật của sáng kiến (không có) 2. Ảnh minh họa sáng kiến được áp dụng trong thực tế (không có) 3. Sản phẩm khác kèm theo (không có)